(წარსული საუკუნოების ამბავი)

რაზე მიწყრები, ყეენო? —

ვიბრძოდი ქართვლის ჯარშია,

დღეს შენი ტყვე ვარ, ხელთ დაგრჩი,

რა კი დავიჭერ მხარშია...

მამულისათვის ვიბრძოდი,

რაში შემწამე ღალატი?..

შენი რა მმართებს, ყეენო,

თავს რომ მადგია ჯალათი?.

მე სჯულისათვის ვიბრძოდი,

სხვა რა შემწამე ავია?..

სჯულს არ შევიცვლი, ყეენო,

არ მოკვდეს ჩემი თავია.

ამისთვის — თუ კი გგონია —

მენა ვარ მოსაკლავია,

“თავი მომთხარე კისრიდგან”,

მომჭერ ფეხი და მკლავია,

მაგრამ ყელს გიწევ, ყეენო, —

შენი შვილების ლხენასა, —

ისმინე ჩემი ვედრება:

დღეს მე ნუ მომჭრი ენასა, —

მინდა მოკითხვა შევთვალო,

ვილაპარაკო ქართული,

ვადიდო იესო ქრისტე,

სჯული ენასთან შართული.


1882 წ.

ბეზირგნის შვილი არა ვარ,

არც არავისი ბატონი,

ღამის მეხრე ვარ უბედო

და იფნის სახრის პატრონი...

ცუდ ვარსკვლავზე ვარ შობილი,

მარტო ჯაფა მხვდა წილადა:

კუმატ ღამეში ხარ-კამბეჩს

დავდევ, ვაძოვებ ფრთხილადა.

ორი დღის ალო მერგება

მე ჩემი ჭირნახულისა,

და იმედი მაქვს გუთნისა,

იმისგან გადახნულისა...

გუთანო, ქრისტეს ნაკურთხო,

ღრმად გაუარე კვალია,

რომ შემოგვნატროს სუყველამ,

მგზავრს ჩვენზე დარჩეს თვალია.

შენი იმედით ცოცხალვარ,

რომ შენით ვჭამო პურია,

შენა გმსახურობ, შენც მენა

საქმე გამიწყე ძმურია;

გადააშავე ყამირი.

აღარ აივსოს თივითა,

გაუსვი სახნის-საკვეთი

ნალესი ალმასივითა...

გაჰკარ, გაუსვი, — რას უცდი?

ლამის მზემ გადაიხაროს,

გაუსვი, გუთნის-დედისამც

ცოტა რამ გულმა იხაროს!..

ჭირიმე შენი, გუთანო,

ნაკურთხო ქრისტეს ჯვარითა,

არ მიღალატო, კვნესამე,

ბედ-შავ არ მომკლა ჯავრითა!..


1886 წ.

(კნეინა ანნა ზურაბის ასულს მაყაშვილისას)

შენ აღძარი ძველი სევდა,

გულმან იწყო კვალად ძგერა,

დაჰკარ, ქალო, დაჰკარ თარსა!

გამაგონე სიმთა ჟღერა.

ნუ თუ უშენოთ ვარგოდეს,

ეგ ფუტურო თუთის თარი?

ნუ თუ სენი არ განკურნოს —

მსმენელს, ვინც კი ავათ არის?

არ აღუძრას გულსა ღიმი,

არ განფანტოს ოხვრის ზარი,

თუ კი ამის მომქმედია, —

წარმავალი რაღათ არის.


1886 წ.