1

    1.     ცხორებაჲ და განგებაჲ წმიდისა მამისა ჩუენისა უდაბნოჲსა მთიებისა და მონაზონთა მოძღურისა ეფრემისი
    2.     ვიწყო შეწევნითა ღმრთისაჲთა და ძალითა უფლისა და მაცხოვრისა ჩუენისა იესუ ქრისტესითა და მეოხებითა წმიდისა ღმრთისმშობელისაჲთა და შოვამდგომელობითა სულისა წმიდისაჲთა, რამეთუ იგი არს დასაბამ და სრულება სიტყჳსა ამის ჩუენისა უძლურისა.
    3.     ესე არს დასაბამი: განგებაჲ წმიდისაჲ პირველითგან ვიდრე აღსასრულადმდე ცხორებისა მისისა ქალაქსა შინა კურთხეულსა ურაჰისასა, რომელ არს შოვამდინარისაჲ.
    4.     ესე წმიდაჲ ეფრემ იყო ნათესავად ასური, და მამაჲ მისი იყო ქალაქისაგან ნასიბინისა, რომელ-იგი არს მოსაზღვრე ბერძენთა და სპარსთაჲ, და მას ჟამსა არღა დაეპყრა იგი სპარსთა.
    5.     ხოლო დედაჲ მისი იყო ემიდელი.
    6.     და იყო მამაჲ მისი მთავარი ნასიბინს შინა და მსახურ კერპისა ერთისა, რომელსა სახელი ერქუა აპოლონ.
    7.     და შემდგომად ჟამთა დასცა იგი ივბიანოს, წმიდამან და კურთხეულმან მეფემან, და ჴელმწიფობასა წმიდისა კოსტანტინე მეფისა უშვა მამასა თჳსსა ჭაბუკი ესე, რომლისათჳს მნებავს მითხრობად სიტყჳსა ამის ჩუენისა, ვინაჲთგან გამოირჩია იგი ღმერთმან დედის მუცლით თჳსითგან, ვითარცა იერემია წინაწარმეტყუელი, რაჲთა ამხილოს ყოველსა საცთურსა მწვალებელთასა და უნათობდეს ყოველთა მკჳდრთა ქუეყანისათა ბრწყინვალებითა მოძღურებისა მისისაჲთა, რამეთუ გამოერჩია იგი მადლსა მას საღმრთოსა და დაცვულ იყო, რაჲთა არა ეზიაროს ნაზორევთა მათ შეგინებულთა და შესაკრებელთა საძაგელებისათა, რომელნი-იგი შეკრბებოდეს თაყუანისცემად კერპსა მას მამისა მისისასა, ეშმაკთა მათთჳს და სათნოებათა მათ საჩინოთა, რომელსა ხედვიდეს ჭაბუკისა ამის თანა, რამეთუ ყრმაღა იყო ჯერეთ, და ვერღარა შეუძლებდეს ეშმაკნი მიხედვად მისა მიმართ სახლსა შინა მამისა მისისასა, რამეთუ ვერ შემძლებელ იყვნეს მიდრეკად ნებისა მათისაებრ მადლისა მისგან, რომელი წინაჲსწარ ვაჴსენეთ მისთჳს, რომელიცა-იგი ჰფარვიდა მას.
    8.     და მის ზედა აღესრულა სიტყუაჲ იგი უფლისაჲ ჭეშმარიტად ანანიაჲსა მიმართ პავლჱსთჳს, რომელსა იტყჳს, ვითარმედ: ჭურად რჩეულად გამომირჩევიეს ჩემდა იგი.
    9.     და დღესა შინა ერთსა იხილა იგი მამამან მისმან ქრისტეანესა ვისმე თანა ზრახვასა ქალაქსა შინა და აღივსო მისთჳს გულისწყრომითა და რისხვითა და სწავლა იგი უწყალოდ გუემითა.
    10.     და შემდგომად მისა ჰრქუა მას მამამან მისმან, რამეთუ: ესერა შევალ შენთჳს, რაჲთა შევწირნე შესაწირავნი ღმრთისა, რაჲთა შეგინდოს შენ.
    11.     და ვითარცა შევიდა და აღასრულა ზორვაჲ იგი მისი ჩუეულებისაებრ თჳსისა წინაშე კერპისა მის თჳსისა, მაშინ იწყო ეშმაკმან მან ბილწმან სიტყუად მისა მიმართ და ეტყოდა მას ესრჱთ, რამეთუ: მე უწყი შენთჳს, მრავალთა წელთა ზრუნავ ტაძრისა ამის ჩემისათჳს. ხოლო ვედრებაჲ ესე შენი ჩემდა მომართ ძისა შენისათჳს ვერ შემძლებელ ვარ მითუალვად შენგან, ვითარცა-იგი ვერ შესაძლებელ არს ყოფად ცაჲ ქუეყანად, ეგრჱთვე არცაღა ჩემი ეგების, რაჲთამცა მას შინა ნაწილი გინათუ განსუენებაჲ იყო.
    12.     ხოლო უკუეთუ გნებავს, რაჲთა აღვასრულო ნებაჲ შენი, მაშა განაძე იგი და განდევნე სახლისა შენისაგან, რაჲთა არა იყოს იგი მჴდომად ჩემდა, რამეთუ მე უწყი, ვითარმედ ძჱ ესე შენი განმდევნელი ღმერთთაჲ ყოფად არს.
    13.     და მეყსეულად გამოვიდა გარე მამაჲ მისი კერპისა მისგან და ჰრქუა ძესა თჳსსა: აღდეგ და ვიდოდე, ვინაჲცა გნებავს, სახლსა ჩემსა ნუმცა მიხილავ უკუნისამდე, რამეთუ მტერი ხარ ღმერთთაჲ.
    14.     მაშინ ყრმაჲ იგი აღივსო სიხარულითა დიდითა, რამეთუ თჳთ იგი ამისთჳს წადიერ იყო და მოხარულ.
    15.     მაშინ გამოვიდა სახლისაგან მამისა თჳსისა და არარაჲ აიღო მის თანა, ამისთჳს რამეთუ არა უწყოდა, თუ ვინაჲ წარვიდეს იგი ანუ ვისა მივიდეს.
    16.     არამედ მადლი იგი ღმრთისაჲ, რომელი დამკჳდრებულ იყო მის თანა, სცვიდა მას და წარუძღუა მას ეკლესიად ქრისტეანეთაჲსა და მივიდა წმიდისა ამბა იაკობის ეპისკოპოსისა ნასიბინ ქალაქისა.
    17.     და იყო იგი სრული კაცი, მოშიში ღმრთისაჲ და შემკული ყოვლითა სათნოებითა.
    18.     და მადლი ღმრთისაჲ იქმოდა ძალთა და სასწაულთა დიდ-დიდთა მის მიერ, და წინაჲსწარ სცნობდა დაფარულთა საიდუმლოთა სულისა წმიდისა მიერ, რომელი-იგი დამკჳდრებულ იყო მის შოვრის.
    19.     და ვითარცა შევიდა წინაშე მისსა ნეტარი ესე ეფრემ და აუწყნა მას ყოველნი საქმენი მისნი, განიხარა მისთჳს ფრიად და შეიწყნარა იგი ყოვლითა სიყუარულითა და დაადგინა იგი სადგურსა მას წიგნის მსმენელთა თანა.
    20.     ხოლო ჭაბუკი ესე დღითი-დღედ ჰმატებდა წადიერებითა და მოსწრაფებით სწავლასა სარგებელისათჳს სულისა თჳსისა და მოსწრაფე იყო მარხვასა და ლოცვასა;


2

    1.     და წადიერად და გულსმოდგინედ მიისწრაფინ ეკლესიად, რაჲთამცა ისმინა წიგნთაგან წმიდათა.
    2.     და შევიდა წმიდისა ამის ამბა იაკობ ეპისკოპოსისა თანა საეპისკოპოსოს და ისწრაფდა მუნამდის, ვიდრემდის იქმნა ამბაძველ წმიდისა მის ღმრთისა ეპისკოპოსისა განგებასა მისსა.
    3.     და რაჟამს ხედვიდა წმიდაჲ იგი გამოწულილვასა და გამოძიებასა განგებისა მისისასა, აღივსებოდა მისთჳს სიხარულითა და მხიარულებითა და მარადის განამტკიცებდა საქმეთა თჳსთა სიტყუათაგან ცხორებისათა წიგნთაგან წმიდათა.
    4.     და არა თუ ხოლო წმიდასა მას თანა ოდენ საყუარელ იყო იგი, გარნა ყოველთა თანა შვილთა ეკლესიისათა.
    5.     და შემდგომად მცირედისა ჟამისა სრულ იქმნა ყოვლით კერძოვე ნათლითა და ღმრთისმოშიშებითა.
    6.     მაშინ სირცხჳლეულ იქმნა ეშმაკი, რომელმან-იგი გამოაძო სახლისაგან მამისა თჳსისა, და ვერღარა შემძლებელ იყო ხედვად მისა.
    7.     ხოლო ეშმაკმან წინა-აღმდგომებისა მისისათჳს და დაწუვისაგან – მის მიერ ინება, რაჲთამცა შთააგდო იგი ცუდად-დიდებულებასა, რაჲთამცა დააბრკოლნა შვილნი ეკლესიისანი და ყოველნი მორწმუნენი.
    8.     და აღაშფოთა კუალად ამბა იაკობცა ეპისკოპოსი და რომელ-იგი მტერობითა ღონჱ იძია მის ზედა ეშმაკმან მან წმიდასა ეფრემს ზედა, რაჲთამცა ავნო მას დიდისა მის პატივისა მისისათჳს, რომელი-იგი აქუნდა მას ყოვლისა ერისაგან.
    9.     მადლითა მით სულიერითა გამოეცხადა განგებაჲ წმიდისა მის ღმრთისა კაცისაჲ და უფროჲსღა ემატა მით სიყუარული მისი წინაშე პატიოსნისა მის ეპისკოპოსისა.
    10.     და ამაღლდა და დიდებულ იქმნა მის თანა პატივი და საქმჱ მისი უფროჲს პირველისა მის, რამეთუ იყო მუნ კაცი ეკლესიისა ნასიბინისა მნათჱ, და სახელი მისი ეფრემვე.
    11.     და ვითარცა იხილა, რამეთუ ეპისკოპოსმან და ყოველთა შვილთა ეკლესიისათა შეიყუარეს წმიდაჲ ესე, რამეთუ აღივსო იგი შურითა წინა-აღმდგომებად მისა.
    12.     და რომელთამე დღეთა შინა დაეცა მნათჱ იგი ერთისა ვისმე წარჩინებულისა მოქალაქისა ასულისა თანა ქალწულისა, და მიუდგა მის კანდელაკისაგან.
    13.     მაშინ ჰრქუა მან ქალსა მას: ოდეს შეგაცნას მამამან შენმან, არქუ მას, ვითარმედ ეფრემ ესე, რომლისათჳს იტყჳან, ვითარმედ წმიდაჲ არს იგი, შემოვიდა ჩემდა დღესა ერთსა და მან შემამთხჳა ესე.
    14.     და ვითარცა ეუწყა მამასა მის ქალისასა საქმჱ ასულისა თჳსისაჲ, ჰრქუა მას: ვინ არს, რომელმან იკადრა და გიყო შენ ესე საქმჱ?
    15.     მაშინ მიუგო და ჰრქუა მას: ეფრემ მიყო ესე, რომლისათჳს იტყჳან კაცნი, ვითარმედ წმიდა არს იგი.
    16.     და მეყსეულად წარვიდა იგი ეპისკოპოსისა და პირსა თჳსსა იცემდა და ჰრქუა მას, რომელ-იგი უთხრა მას ასულმან მისმან.
    17.     და ვითარცა ესმა ეპისკოპოსსა საქმჱ იგი ქალისა მის მამისაგან, მწუხარე იქმნა დიდად ფიცხლად.
    18.     ხოლო ეპისკოპოსსა ყოველნივე საჲდუმლონი საღმრთონი გამოეცხადებოდეს მადლითა მით, რომელ-იგი იყო მის თანა, გარნა საქმჱ იგი ქალისაჲ მის დაეფარა მისგან.
    19.     მაშინ ცნეს ყოველთა კაცთა, დაბრკოლდეს მისა მიმართ ყოველნივე.
    20.     მაშინ მოუწოდა ეპისკოპოსმან ნეტარსა მას და იწყო მხილებად მისა ამის საქმისათჳს.


3

    1.     ხოლო იგი შეურვებულ იქმნა.
    2.     და იწყო ნეტარმან მან გულისზრახვად გულსა შინა თჳსსა მისთჳს და არაჲ მიუგო მას სიტყუაჲ.
    3.     და შემდგომად მისა ჰრქუა: ჰე, მამაო, ვცოდე.
    4.     არამედ ვევედრები სიწმიდესა შენსა, რაჲთა მომიტეო და შემინდოთ ცოდვაჲ ესე.
    5.     ხოლო ეპისკოპოსსა, ამბა იაკობს, არავე ჰრწმენა ამის საქმისათჳს.
    6.     არა თუ იცოდა, გარნა ყოველნი საჲდუმლონი და განზრახვაჲ მისი უწყოდა მან.
    7.     და კუალად ამბა იაკობცა, ეპისკოპოსი ნეტარი, ევედრებოდა ღმერთსა რაჲთა გამოაცხადოს საქმჱ ესე, და დაუფარა მას იგი ღმერთმან, რამეთუ ღმერთი რომლისაჲ დიდებულ არს სახელი მისი, უნდა, რაჲთამცა გამოაცხადნა საჲდუმლონი ამის წმიდისანი და ერსა გამოუცხადოს კეთილად სრბაჲ მისი და სათნოებანი, რომელნი მონიჭებულ იყვნეს მისა.
    8.     და ვითარცა შვა ქალმან ყრმაჲ იგი, აღიქუა მამამან მისმან ყრმაჲ და მოჰგუარა წმიდასა ღმრთისასა ეპისკოპოსსა.
    9.     მაშინ ბრძანა ეპისკოპოსმან მოწოდებაჲ ნეტარისა ეფრემისი.
    10.     და ვითარცა მოვიდა, ჰრქუა მას ქალისა მამამან: მიიღე აწ ძჱ შენი და განზარდე იგი, ვითარცა გნებავს.
    11.     მაშინ ნეტარი ეფრემ ტიროდა და თქუა: ჰე, მამაო, ვცოდე.
    12.     გარნა გევედრები, რაჲთა მომიტეოს სიწმიდემან თქუენმან.
    13.     და აღიქუა ყრმაჲ იგი და შევიდა ეკლესიად.
    14.     და ვითარცა იხილეს კაცთა ყოველთა, განკჳრვებულ იქმნნეს მისგან და შეცბუნდეს.
    15.     რომელნიმე იტყოდეს: უბრალო არს.
    16.     და რომელნიმე დაბრკოლდეს მისა მომართ.
    17.     ხოლო იგი მას შინა ტიროდა და იტყოდა: ევედრენით, ძმანო, ღმერთსა, საყუარელნო, რაჲთა მომიტეოს ცოდვაჲ ესე.
    18.     და ვითარ დაადგრა ამას ზედა დღე რავდენმე და იხილნა კაცნი, რამეთუ დაბრკოლებულ იყვნეს მისა მიმართ, შეშინდა სიტყჳსა მისგან, რომელსა იტყჳს სახარებასა შინა: წყეულ არს კაცი იგი, რომელმან დააბრკოლოს ერთი ძმათა მათ მცირეთაგანი, რომელნი ჩემდა მომართ მორწმუნენი არიან და დაბრკოლდეს.
    19.     და ვითარცა იხილა ღმერთმან ფრიადი მოთმინებაჲ მისი და იჭჳ კაცთაჲ მისა მიმართ (ხოლო იგი შეიწყნარებდა კდემასა და ყუედრებასა მათსა სიხარულით), ინება ღმერთმან, რაჲთა გამოუცხადნეს სათნოებანი მისნი სულიერნი და სიმდაბლჱ იგი მისი ჭეშმარიტი ყოველთა კაცთა, რაჲთა სირცხჳლეულ იქმნეს ეშმაკი და ნების-მყოფელნი მათნი.
    20.     იყო დღჱ კჳრიაკჱ.


4

     1.     და ვითარცა აღასრულეს მსახურებაჲ საიდუმლოჲსაჲ და ეზიარნეს კაცნი საიდუმლოთა ჴორცთა და სისხლთა პატიოსანთა ქრისტჱსთა, მაშინ წარმოდგა ნეტარი ეფრემ წინაშე ეპისკოპოსისა, და ყრმაჲ იგი ჴელთა მისთა სამჴართა ქუეშე, და ევედრა მას, რაჲთა უბრძანოს აღსლვაჲ საფსალმონეთა ზედა.
    2.     ხოლო ეპისკოპოსმან ბრძანა, რაჲთა აღვიდეს.
    3.     და ვითარცა აღვიდა საფსალმონეთა ზედა და დადგა შოვრის მისსა, ყრმაჲ იგი მის თანა გამოიღო გარე მარჯუენესა ჴელსა ზედა მისსა და პირი ყრმისაჲ აღმოსავალით მიაქცია და ჴმა-ყო ჴმითა მაღლითა და თქუა: შენ გეტყჳ-, ჵ, ყრმაო, და გაფუცებ სახელსა ღმრთისა ცხოველისასა, რომელ არს შემოქმედი ცათაჲ და ქუეყანისაჲ და ყოველნი, რავდენნი არიან მას შინა, აღაღე პირი შენი და უთხარ სამართალი: ვინ არს მამაჲ შენი?
    4.     მიუგო ყრმამან მან ჴმითა მაღლითა: ეფრემ მნათჱ არს მამაჲ ჩემი.
    5.     და ვითარცა ესმა ყოველთა კაცთა ჴმაჲ იგი ყრმისაჲ მის, დაეცა მათ ყოველთა ზედა შიში დიდი, და შეცბუნდეს ყოველნი მისგან და იწყეს ჴმობად და ღაღადებად, განკჳრვებულნი ივედრებოდეს ნეტარსა ეფრემს, რაჲთა მიუტეოს მათ.
    6.     ხოლო ყრმაჲ იგი მეყსა შინა ადგილსავე მოკუდა.
    7.     მაშინ მივიდა მამაჲ იგი ქალისაჲ მის და შეუვრდა ფერჴთა წმიდისა ეფრემისთა და ტირილით ევედრებოდა მას, რაჲთა შეუნდოს მას.
    8.     და ეუწყა ეპისკოპოსსა საქმჱ ესე.
    9.     მაშინ ყო ერსა ზედა ლოცვაჲ სალხინებელი, რომელ არს ილასმონი, წმიდასა ეკლესიასა შინა.
    10.     მიერ დღითგან იდიდა მონაჲ ღმრთისაჲ წმიდაჲ ეფრემ ყოველთა კაცთა თანა უმეტჱს პირველისასა, და სირცხჳლეულ იქმნა მიერითგან ეშმაკი და დაეცა.
    11.     ხოლო მნათჱ იგი ოტებულ იქმნა და მიერითგან არავინ იხილა იგი.
    12.     და განდიდნა კუალად ნეტარი ეფრემ წინაშე თუალთა წმიდისა ეპისკოპოსისათა და პატიოსან იყო მის წინაშე უფროჲს პირველისასა და მარადის მის თანა იმარხავნ და საზრდელსა ერთსახედ მიიღებნ.
    13.     და შემდგომად მცირედისა ჟამისა აღდგა არიოზ, მგმობარი მამისა და ძისა და სულისა წმიდისაჲ, და შემოქმედისა თჳსისა ზედა აღმოიღო ენაჲ თჳსი, ვითარცა მახჳლი.
    14.     და აღივსო ეგჳპტჱ ბილწებითა მისითა.
    15.     მაშინ შეკრიბა დიდებულმან და მორწმუნემან კოსტანტინე, მეფემან ბრწყინვალემან, ეპისკოპოსნი ყოველნი ნიკიოსა ქალაქსა შინა.
    16.     და ვითარ უწოდა წმიდასა ამბა იაკობს ეპისკოპოსსა, რაჲთა მივიდეს მუნ და მოყუასნი მისნი მის თანა, მაშინ ნეტარიცა ესე ეფრემ თანა-წარიყვანა წმიდასა კრებასა, რაჲთა ბრძოლა-უყოს სარწმუნოებისათჳს მართლისა, ვითარცა ერისთავმან რაჲ გუნდისამან წმიდისა საჴელმწიფოსა შინა ჰრომთასა.
    17.     და ვითარცა შეაჩუენეს არიოზ და განდევნეს იგი და ყოველნი, რომელნი იყვნეს მის თანა.
    18.     და მიექცა ძჳრი თჳსი თავსავე თჳსსა ზედა, და მიიღო მისაგებელი მისი მსგავსად უგუნურებისა მისისა ძალითა ღმრთისაჲთა.
    19.     ხოლო წმიდაჲ ეპისკოპოსი ამბა იაკობ და ნეტარი და რჩეული ეფრემ შემდგომად კრებისა მის განყრისა და ყოველნი კაცნი მიიქცეს ქუეყანადვე თჳსა.
    20.     მაშინ მოიქცა ამბა იაკობცა ეპისკოპოსი ქუეყანადვე თჳსა სიხარულითა დიდითა მსგავსად ერისთავისა, რომელმან-იგი სძლის მტერთა, და წმიდაჲ ეფრემცა მის თანა.


5

    1.     ხოლო ნეტარი ესე ეფრემ დღითი-დღედ ჰმატებდა და ისწრაფინ წარმატებასა ღმრთისმოშიშებითა და სათნო-ყოფითა მისითა და მარადის იკითხავნ წიგნთა წმიდათა და ერჩდა იგი წმიდასა ეპისკოპოსსა ყოველსავე ზედა, რაჲცა რაჲ ებრძანის მას საქმედ.
    2.     და შემდგომად მცირედისა ჟამისა შეისუენა კოსტანტინე, მეფემან დიდებულმან, და დაიპყრეს მეფობაჲ ძეთა მისთა.
    3.     და შემდგომად მისა, მათ ჟამთა, გამოვიდა საბურ, მეფჱ სპარსთაჲ, რამეთუ უდებ-ყვეს ძეთა კოსტანტინე მეფისათა დიდებულისა, და მოიწია ქალაქად ნასიბინისა აურაცხელითა ერითა მრავლითა და მარზაპნებითა და ძალითა მრავლითა, და ნათესავები, რომელთაჲ არა იყო რიცხჳ.
    4.     და ორად განყო ლაშქარი მისი და განაწყო და მოუჴდა ქალაქსა ბრძოლად შინა-მკჳდრთა ქალაქისათა.
    5.     და გარე-მოიცვა ქალაქი სამეოცსა დღესა და გარდააგდო მდინარჱ იგი, რომელი შემოვიდოდა ქალაქსა შინა, განკუეთა ზღუდისა ძირსა და შეაგდო ქუეშე სასუფეველსა ზღუდისასა და დაარღჳა ზღუდჱ იგი სიმრავლემან წყლისამან.
    6.     და ჰგონებდა საბორ, ვითარმედ უშრომელად შევიდეს ქალაქსა.
    7.     მაშინ ამბა იაკობ, პატიოსანმან ეპისკოპოსმან კურთხეულმან, და ნეტარმან ეფრემ და ყოველთა შვილთა ეკლესიისათა იწყეს ლოცვად და ვედრებად ღმრთისა მრავლითა ცრემლითა და სულთქუმითა ყოველთა დღეთა ბრძოლისათა.
    8.     მაშინ წმიდაჲ ამბა იაკობ, ეპისკოპოსი კურთხეული, დაადგრა შოვრის მჴედართა და მოქალაქეთა და ნუგეშინისცა მათ ყოველთა და აღაშჱნა ზღუდჱ იგი.
    9.     და აჰმართნეს ფილაკავნები და უშტეკავნები ზღუდესა ზედა და ესროდეს მათ და გააშორებდეს ლაშქარსა ქალაქისაგან.
    10.     ესრჱთ ყო წმიდამან ეპისკოპოსმან და ნეტარმან ეფრემ, და ვერ შეუძლეს მოახლებად ზღუდისა.
    11.     და ეკლესიასა შინა ევედრებოდეს ღმერთსა ამის ჭირისათჳს.
    12.     მაშინ მეფემან საბურ – არა თუ ზღუდისა მისთჳს, რომელი აღაშჱნეს, განკჳრვებულ იქმნა, – არამედ სხუაჲ სახილავი იხილა და მისგან შეშინდა შიშითა დიდითა და ზარგანჴდილ იქმნა ამისთჳს, რამეთუ იხილა მან კაცი, შემკობილი სამეუფოჲთა სამოსლითა, მდგომარჱ ზღუდესა ზედა და ზეწრითა ბრწყინვალითა და დიდებულითა.
    13.     და გულისხმა-ყო და განიზრახა თავსა თჳსსა, ვითარმედ ბერძენთა მეფჱ არს იგი, და არავის უთხრა მოყუასთა მისთა, რომელნი-იგი ეტყოდეს მას, ვითარმედ: არა არს აქა მეფჱ.
    14.     და რამეთუ რომელნიმე მარზაპანთაგანნი მოვიდოდეს ჰეჯიბთა მთავრისა მისისა თანა და ეტყოდეს, ვითარმედ: არა არს აქა მეფჱ, არამედ არს იგი ანტიოქიას ქალაქსა.
    15.     და იცოდა მეფემან საბურ სპარსთამან ნიშანები მისი და ესწავა, რომელი-იგი ჰბრძოდა ამათ წილ.
    16.     მაშინ ზარგანჴდილ იქმნა საწყალობელი იგი და უბრძანა ბანაკსა თჳსსა, რაჲთა ესროდიან მას ისრითა.
    17.     და არა იცოდა მან უსუსურმან გონებითა, ვითარმედ რომელი-იგი უჴორცო არს, ვერ ავნებს მას ისარი მისი.
    18.     და სირცხჳლეულ იქმნა, რაჟამს იხილა დიდებაჲ იგი.
    19.     მაშინ საკჳრველმან ეფრემ განთქმულმან ითხოვა ნეტარისა ამბა იაკობ ეპისკოპოსისაგან, რაჲთა უბრძანოს და განვიდეს ზღუდესა ზედა.
    20.     რაჲთა იხილნეს ბარბაროსნი იგი და ესროდის მათ ისრითა.


6

    1.     და ვითარცა ესმა ამბა იაკობს სიტყუაჲ ნეტარისა ეფრემისი, უბრძანა, რაჲთა აღვიდეს, რამეთუ იცოდა მადლი იგი, რომელი იყო მოცემულ მისა მის სასწაულისაგან, რომელიცა ყო მან.
    2.     ხოლო რაჟამს განვიდა ნეტარი რომელსამე ზღუდეთაგანსა და იხილნა ბევრის-ბევრეულნი კაცნი, აღიხილნა თუალნი თჳსნი ღმრთისა მიმართ და ითხოვა მისგან.
    3.     რაჲთა მიავლინოს მათ ზედა რისხვაჲ, მკალი და ბუზი, რაჲთა ამათ მჴეცთა უნდოთა მიერ კმა-უყოს მათისა ბრძოლისათჳს, და გულისხმა-ყოს საბურ სპარსთა მეფემან, საწყალობელმან უბადრუკმან, ძალი ღმრთისაჲ.
    4.     მაშინ ლოცვითა წმიდისა ეფრემისითა მოიწია მათ ზედა ღრუბელი და მკალი და ბუზი და დაესხა პილოთა ზედა, რამეთუ თმაჲ არა ასხს მათ.
    5.     და ფაქლი შევიდის ყურთა და ცხჳრთა შეუჴდის.
    6.     და დაესხა ბუზი იგი ცხენთა და პილოთა და სხუათაცა პირუტყუთა: ჯორთა და აქლემთა და ყოველთა საცხოვართა.
    7.     და ვერ დაუდგეს წინაშე რისხვასა მას, რომელი-იგი მოავლინა ღმერთმან მათ ზედა ლოცვითა ამის წმიდისა და ნეტარისა ეფრემისითა.
    8.     და აღჭრნეს ბუზთა მათ ჴორცნი ცხენთანი.
    9.     და სიმძაფრისაგან ტკივილისა, რომელცა-იგი იგუემებოდეს საჴედრები, გარდამოჰყრიდეს მჴედართა, და ვერ დაიდგმიდეს მჴედარნი ზურგთა ზედა ცხენთასა.
    10.     და აღაშფოთა ბანაკი იგი მათი, და დაყარეს კარვები მათი და წარივლტოდეს მიერ.
    11.     და ვითარცა გულისხმა-ყო მეფემან საწყალობელმან ძალი იგი ღმრთისაჲ, რომელ ჰმწყსის მორწმუნეთა ნების-მყოფელთა მისთა კეთილად მოღუაწეთა, მაშინ მეოტ იქმნა მეფჱ მუნით სირცხჳლეული, არარაჲ შეიძინა ყოვლისა მის განმზადებულებისა მისგან ძლევაჲ.
    12.     ლოცვისა მისგან წმიდისა და ნეტარისა ეფრემისა იჴსნა ღმერთმან ქალაქი იგი.
    13.     და შემდგომად ჟამთა მცირედთა სრულ იქმნა ცხორებაჲ ნეტარისა და კურთხეულისა ეპისკოპოსისაჲ ამბა იაკობისი, და მივიდა უფლისა თჳსისა სრული ყოვლითა სათნოებითა.
    14.     მაშინ ნეტარი ეფრემ მწუხარე იქმნა სიკუდილისა მისისათჳს ფრიად და ჴუებულ იქმნა მისთჳს და აიღო გუამი წმიდისაჲ მის და შემურა პატივითა დიდითა და დაჰმარხა.
    15.     და დაადგრა წმიდაჲ იგი ქალაქსავე ნისიბინისასა სპარსთა შეპყრობადმდე.
    16.     შემდგომად მცირედისა ჟამისა მეფემან კოსტანტინე მცირემან წარმოავლინა ივლიანე უღმრთოჲ ქუეყანად დაცვისათჳს.
    17.     და მისა შემდგომად შეისუენა კოსტანტინე მეფემან, და დაიპყრა მეფობაჲ ივლიანე წყეულმან.
    18.     და იქმნნეს ბრძოლანი და შფოთებანი ყოველთა ქალაქთა შინა.
    19.     და განახუნა საკერპონი ტაძრები იგი და წარვიდა სპარსეთისა ქუეყანად.
    20.     და დიდი შფოთი მოიწია ქრისტეანეთა ზედა ჟამთა მისთა.


7

    1.     და იქმნა ოჴრებაჲ და ბრძოლანი მრავალნი ქუეყანასა სპარსეთისასა.
    2.     და მუნ მიიღო მისაგებელი მისი ღმრთისაგან ქუეყანასა მას მტერთასა.
    3.     და შემდგომად მისა აღდგა სხუაჲ მეფჱ, რომლისა სახელი მისი ივბინიანოს.
    4.     და იყო მეფჱ კურთხეული და ბედნიერი მეფობასა შინა.
    5.     დაეგო საბურ მეფესა სპარსეთისასა, რამეთუ ივბინიანე მეფესა მორწმუნესა ექმნა საქმჱ კეთილი საბურ მეფისა თანა და აქუნდა მის თანა სიყუარული და კადნიერებაჲ და საყუედური, ვითარცა-იგი აქუს მეფეთა ჩუეულებაჲ კეთილისმყოფელთათჳს მისაგებელი, ეგრჱთვე საბურს თანა-ედვა პატივი მისი.
    6.     მაშინ შეკრბეს ორნივე ერთად: საბურ, სპარსთა მეფჱ, და ივბინიანე, მორწმუნჱ მეფჱ ბერძენთაჲ, და წარმოიღეს მათ თანა ივლიანე უშჯულოჲ სამკუდროჲთა შემოსილი და მოიღეს ქალაქად ნასიბინისა.
    7.     მაშინ შეაწონნეს მოოჴრებულნი იგი ქუეყანანი: რომელ-იგი მოეოჴრა სპარსთა ქუეყანაჲ ბერძენთაჲ, ეგრჱთვე კუალად რომელი ბერძენთა მოეოჴრა სპარსთა ქუეყანაჲ.
    8.     ხოლო რომელი-იგი ბერძენთა მოეოჴრა სპარსთა ქუეყანაჲ, უფროჲს იყო.
    9.     მაშინ მეფემან კურთხეულმან ივბინიანე მისცა ქალაქი ნასიბინისაჲ სპარსთა ნაცვალად მოოჴრებულისა მის წილ, ხოლო იგი საზღვრად დაიდვეს ბერძენთა და სპარსეთისა ვიდრე დღენდღელად დღედმდე.
    10.     და უბრძანა მოქალაქეთა, რაჲთა გამოვიდენ მიერ ქალაქისაგან და მისცენ იგი სპარსთა, რამეთუ მას ზედა ყვეს ზავი.
    11.     მაშინ ნეტარმან ეფრემ გამოთქუა საკითხავი უშჯულოჲსა ივლიანჱსთჳს და მწუხარებათა მათთჳს, რომელ-იგი შეემთხჳა ქრისტეანეთა და დღეთა მისთა მას ჟამსა.
    12.     შემდგომად მისა განვიდა წმიდაჲ ეფრემ მეფობასა ივბინიანე მორწმუნისასა ქალაქით თჳსით და მივიდა ქალაქად, რომლისა სახელი მისი არაბიაჲ, და მას შინა მოიღო წმიდაჲ ნათლისღებაჲ.
    13.     და იყო იგი ჰასაკითა ორმეოცდაათრვამეტისა წლისა დღეთა.
    14.     და ისწავლებოდა დავითსა და იკითხავნ წიგნთა წმიდათა სულიერთა მის თანა, რომლისა მიერ ნათელი მოეღო.
    15.     და ამისა შემდგომად აღდგა შფოთი დიდი მას ქუეყანასა შინა ეკლესიათა ზედა ღმრთისათა.
    16.     ხოლო იგი წარივლტოდა მუნით და მოვიდა ქალაქად, რომელსა ჰრქჳან ემიდი, და დაადგრა მას შინა და უნათობდა მათ, რომელნი-იგი დანთქმულ იყვნეს ბნელსა და აჩრდილთა სიკუდილისათა მსხდომარენი საცთურებათა შინა ეშმაკისათა.
    17.     და დაადგრა მას შინა მცირედსა ჟამსა.
    18.     და ვითარცა გამოჴდა ზამთარი, მერმე წარმოვიდა ქალაქად ურჰაისა, რომელ არს შოვამდინარეთა.
    19.     და ვითარცა იხილა იგი შორით, განიხარა და თქუა გულსა თჳსსა, ვითარმედ: დავემკჳდრო ქალაქსა ამას შინა ვიდრე მიაღსასრულადმდე.
    20.     და ვითარ მიეახლა ქალაქსა და მიიწია მდინარესა, რომელსა ჰრქჳან დჱსამანისი (ხოლო იგი გარე-მოიცავს ქალაქსა), და იხილნა მას ზედა დედანი, რომელნი ჰრცხიდეს.


8

    1.     და დაადგრა მდინარესა მას ზედა და ხედვიდა მათ.
    2.     ხოლო ერთმან დედათა მათგანმან, რომელნი რცხიდეს მუნ, იწყო ხედვად მისა და განცდად ჟამ ერთ.
    3.     ხოლო წმიდამან ეფრემ შეჰრისხდა მას და ჰრქუა: არა გრცხუენისა, ჵ, დედაკაცო, და არცა დახედვიდეა ქუეყანად მიმართ?
    4.     და მიუგო დედაკაცმან მან და ჰრქუა მას: შენდა ჯერ-არს, რაჲთა ხედვიდე ქუეყანასა, რამეთუ მისგანი ხარ.
    5.     ხოლო ჩემდა ჯერ-არს, რაჲთა გხედვიდე შენ, რამეთუ მე შენგანი ვარ.
    6.     მაშინ განკჳრდა წმიდაჲ ეფრემ სიბრძნისაგან მის დედაკაცისა და გონიერად მიგებისა მისისათჳს, რომელი-იგი ჰრქუა მას სიტყუაჲ.
    7.     და წარმოვლნა იგინი და იტყოდა გულსა თჳსსა: უკუეთუ დედანი ამის ქალაქისანი ესრჱთ ბრძენ არიან, ვითარცა ესე დედაკაცი.
    8.     მაშა რავდენ უფროჲს გარდამატებულ იყვნენ მამანი დედათა გონიერებითა და მეცნიერებითა?
    9.     მაშინ შევიდა ქალაქად და თქუა თავსა თჳსსა: ამიერითგან ვიქმოდი სასყიდლითა და ვჭამდე პურსა, რამეთუ არარაჲ იცოდა ჴელთსაქმარი.
    10.     და მივიდა იგი მეაბანოესა თანა და დაემიზდა მას.
    11.     და მას ჟამსა შინა უფროჲსნი კაცნი მოქალაქენი ურაჰელნი წარმართნი იყვნეს.
    12.     ხოლო წმიდაჲ ესე ამხილებნ მათ და შეეშჯულებიედ მათ დავითისა სიტყუათაგან და წიგნთაგან წმიდათა.
    13.     და ესევითარითა საქმითა დასტკბებოდა მას და იხარებნ.
    14.     დღესა შინა ერთსა შეემთხჳა მონაზონსა ვისმე წმიდათაგანსა ურაკპარაკსა შინა.
    15.     ჰკითხვიდა მას და ეტყოდა მონაზონი იგი: ვინაჲ ხარ შენ, ჭაბუკო?
    16.     ხოლო მან უთხა მას საქმჱ თჳსი და ცხორებაჲ თჳსი.
    17.     ხოლო მონაზონმან მან ჰრქუა მას: ვითარ შენ ქრისტეანე ხარ და იქმ წარმართთა თანა და გნებავს სასუფეველსა შინა ყოფაჲ?
    18.     ხოლო ნეტარმან ეფრემ ჰრქუა მონაზონსა მას, რამეთუ: არა მიყუარს იგი.
    19.     ჰრქუა მას მონაზონმან მან, რამეთუ: მე გაგაზრახო უმჯობჱსი შენთჳს, რაჲთა მიხჳდე ერთისა ვისმე მონაზონისა მარტოდ ცხორებულისა თანა წმიდათაგანისა, რომელნი არიან აქა, და შეეყავ ერთსა მათგანსა, და მან გასწაოს ცხორებაჲ სულისა შენისაჲ.
    20.     და ვითარცა ესმა ნეტარსა მონაზონისა მისგან, წარვიდა მის თანა.


9

    1.     და მივიდეს მთად კერძო, რომელ არს დასავალით ქალაქსა ურაჰისასა, რამეთუ მას შინა იყვნეს სიმრავლჱ მონაზონთაჲ.
    2.     და დაემკჳდრა მუნ ქუაბსა შინა მახლობელად მონაზონისა ერთისა მოღუაწისა და სულიერისა.
    3.     ხოლო იგი მარადის გამოუცხადებდა მას სახილავთა საღმრთოთა.
    4.     და შემდგომად წელიწადისა ერთისა, რაჲ ჟამითგან დაემკჳდრა წმიდაჲ ესე მთასა მას შინა, ილოცავნ მიმდემად გონებითა წმიდითა და იმარხავნ წმიდად და იკითხავნ მარადის წიგნთა წმიდათა სულიერთა დაუცადებელად.
    5.     და ღამესა შინა ერთსა განვიდა გარე წმიდაჲ იგი ბერი სენაკით თჳსით და იხილნა ანგელოზნი ზეცით გარდამოსრულნი და ერთისა მათგანისა ჴელთა ტომარი დიდი დაწერილი ორკერძოჲთვე.
    6.     და ჰრქუა ერთმან მათგანმან მოყუასსა თჳსსა: ვის მისცემ ქარტასა ამას: პავლეს, განშორებულსა ეგჳპტისა უდაბნოჲსასა, ანუ პიმენს მარტოდმყოფსა?
    7.     და მიუგო ანგელოზმან მან და ჰრქუა: არა ბრძანებულ არს ეგე ჩემდა.
    8.     ხოლო სხუამან ჰრქუა მას;
    9.     მაშა ვინ არს აქა ღირსი მაგისი?
    10.     მიუგო და ჰრქუა მას: არავინ არს დაბადებულთა შოვრის ღმრთისათა დღეს კაცი ღირს ამისა, გარნა ეფრემ ასური, რომელ არს მთასა ურაჰისასა მარტოდმყოფი.
    11.     და რაჟამს იხილა ბერმან და ესმა და განიცადა სახილავი იგი, ჰგონებდა.
    12.     ვითარმედ უცნებაჲ რაჲმე არს მტერისაჲ და უდებ-ყო იგი საქმჱ.
    13.     და, კუალად იტყოდეს წმიდისა ეფრემისთჳს, ოდეს იყო იგი ყრმა მცირე, ვითარმედ: იხილა მან ჩუენებაჲ და სახილავი, ვითარცა იგი იტყოდა, ვითარმედ აღმოჴდა ენისა მისისაგან ვაზი და განდიდნა იგი, და აღივსო მისგან ყოველი სოფელი, და გამოიხუნა ტევანნი მრავალნი, და მოვიდოდეს მფრინველნი ცისანი და დასხდებოდეს მის ზედა და ჭამდეს ნაყოფისა მისისაგან, და არა დაილეოდა იგი, გარნა უფროჲსღა აღორძნდებოდა და განმრავლდებოდა და ემატებოდა ნაყოფი მისი.
    14.     და დღესა რომელსამე განვიდა წმიდაჲ იგი ბერი, მეზობელი მისი, და მოვიდა ნეტარისა ეფრემისა, ვინაჲცა-იგი შეყენებულ იყო, და პოვა იგი, რამეთუ ჯდა და წერდა თარგმანებასა „დაბადებისასა“.
    15.     და განკჳრდა წმიდაჲ იგი ბერი, თუ ვითარ ესემლევანი სიბრძნჱ მოსცა მას ღმერთმან და მადლი ჟამსა შინა მცირესა.
    16.     და ვითარ აღასრულა „დაბადებაჲ“ და იწყო „მეორისა შჯულისასა“, მაშინ გულისხმა-ყო წმიდამან ბერმან, ვითარმედ ჭეშმარიტად სახილავი იგი, რომელ იხილვა მან, მისთჳს იყო, და შეიყუარა იგი ფრიად.
    17.     და მიიღო საკითხავი მისგან და წარიღო ქალაქად და მოავლნა მოძღუარნი და მღდელნი და მთავარნი ქალაქისანი.
    18.     და ვითარცა იხილეს, შეიპყრნა იგი განკჳრვებამან სიბრძნისა მისისათჳს.
    19.     მაშინ წარიკითხეს და ჰგონებდეს, ვითარმედ ბერსა მას დაუწერიეს იგი.
    20.     და შეიპყრეს იგი ჴელთა და ემთხუეოდეს.


10

     1.     და ვითარცა იხილა სარწმუნოებაჲ მათი, იწყო ჴმობად და ღაღადებად ჴმითა მაღლითა და იტყოდა: არა მე დამიწერიეს, გარნა ეფრემს, მარტოდმყოფსა მონაზონსა, რომელ-იგი არს ქალაქისაგან ნასიბინისაჲთ.
    2.     ხოლო ბერმან აუწყა მათ სახილავი იგი, რომელი მან იხილა.
    3.     ხოლო მათ ჰრწმენა სიტყუაჲ მისი, რამეთუ ქრისტემან თქუა წმიდასა სახარებასა შინა, ვითარმედ: ქალაქი რომელი იყოს მთასა ზედა, ვერვის ჴელ-ეწიფების დაფარვაჲ მისი.
    4.     და არწმუნა ღმერთმან ყოველთა გულთა მორწმუნეთასა, რომელნი იყვნეს ქალაქსა შინა ურაჰისასა, სიყუარული მისი.
    5.     და ყოველნი აღვიდეს მისა, ვინაჲცა-იგი დამკჳდრებულ იყო მთასა.
    6.     და ვითარ აგრძნა მოსლვაჲ მათი, წარივლტოდა ადგილისაგან თჳსისა.
    7.     და ვითარ ჩავიდოდა იგი ჴევად, გამოუჩნდა ანგელოზი ღმრთისაჲ და ჰრქუა მას: ეფრემ, ეფრემ, ვიდრე მიივლტი?
    8.     და ჰრქუა მას ნეტარმან: ვივლტი სოფლისა შფოთისაგან.
    9.     ჰრქუა მას ანგელოზმან მან: ეკრძალე, რაჲთა არა აღესრულოს შენ ზედა სიტყუაჲ იგი წერილისაჲ, რომელი თქუმულ არს, ვითარმედ: ეფრემ ივლტოდა ჩემგან, ვითარცა ჴბოჲ, რომელმან განაგდის უღელი ქედისა მისისაგან.
    10.     ხოლო მან მიუგო ტირილით და ჰრქუა: უფალო, რამეთუ მე უძლური ვარი და არა ღირს ვარი ამას.
    11.     მაშინ მიუგო ანგელოზმან და ჰრქუა: ჵ, კაცო, არა ჯერ-არს კაცისა აღნთებად სანთელი და დაფარვად ჴჳმირსა ქუეშე, არამედ დადებად იგი სასანთლესა ზედა, რაჲთა ხედვიდეს ყოველი კაცი ნათელსა მისსა.
    12.     და ამას თანა სხუანიცა მრავალნი სიტყუანი არქუნა მას და მერმე მიეფარა მისგან ანგელოზი იგი.
    13.     ხოლო ნეტარი ეფრემ უკუმოიქცა ურაჰად.
    14.     და რომელნი-იგი გამოსრულ იყვნეს მისთჳს, ვითარ არა პოვეს იგი, კუალად-იქცნეს ქალაქადვე.
    15.     ხოლო წმიდაჲ ესე რაჟამს მიიწია კარსა ქალაქისასა, მოიდრიკნა მუჴლნი და ილოცა და ტირილით ესრჱთ იტყოდა: ღმერთო ჩემო და უფალო ჩემო იესუ ქრისტე, რამეთუ შენ მიეც ჴელმწიფებაჲ წმიდათა მოციქულთა ძლევად ეშმაკისა და ყოველთა გუნდთა მისთა, შენგან ვითხოვ, უფალო ჩემო, რაჲთა მომცე ძალი შენმიერი და განსდევნნე წინაშე ჩემსა მთავრობანი, რომელნი წინა-აღმდგომ არიან დიდებასა ღმრთეებისა შენისასა.
    16.     და ვითარცა აღასრულა ლოცვაჲ თჳსი, შევიდა ქალაქად, აღვიდა ერთსა რომელსამე ზღუდესა და მიწვა და იძინა.
    17.     და ვითარ განიღჳძა ძილისაგან, გარდამოვიდა გოდლისა მისგან.
    18.     და ვითარ ვიდოდაღა იგი რომელთამე ურაკპარაკთა შოვრის ქალაქისათა, იხილეს იგი მათ კაცთა, რომელნი განსრულ იყვნეს ძიებად მისა.
    19.     და მათ იცნეს იგი და ეკიცხევდეს იგინი მას და იტყოდეს ურთიერთას: მოვედით და იხილეთ მაჩუენებელი იგი, რომლისათჳს განვედით, და წარივლტოდა ჩუენგან.
    20.     და ჰგონებდეს იგინი მისთჳს, ვითარმედ სიყუარულისათჳს ცუდად-დიდებისა ჰყოფღა მას.


11

    1.     ხოლო მათ შეიპყრეს იგი და მიიყვანეს იგი ქალაქსა შოვა, რაჲთა ხედვიდენ მას ყოველნივე.
    2.     ხოლო ამას ყოველსა თანა არა ამაღლდა, გარნა სიმდაბლითა მრავლითა თაყუანისცა მათ და იტყოდა: ვაჲ მე გლახაკსა, ძმანო, რამეთუ მე კაცი ვარ ფრიად ცოდვილი.
    3.     ხოლო იგინი მაშინ ჴმობდეს და იტყოდეს: მოვედით და იხილეთ უგუნური ესე და სულელი.
    4.     მაშინ ნეტარი ესე ვიდოდა ურაკპარაკთა შინა ქალაქისათა, და სწყალობნ მათ და ამხილებნ.
    5.     და დღესა რომელსამე შინა გარდამოვიდა ერთი ვინმე მარტოდმყოფთაგანი, რომელნი-იგი ხედვიდეს სულსა წმიდასა ქალაქად, რაჲთა იყიდოს საჴმარი ჴორცთაჲ.
    6.     და ვითარცა იხილა მან ნეტარი ეფრემ, მიმომავალი ურაკპარაკთა შინა ქალაქისათა, და მისდევდა იგი მას უკუანა, ჴმობდა და იტყოდა: ესე არს ნიჩაფი იგი, რომელ არს ჴელთა შინა უფლისათა, და განწმიდოს ყოველივე აღმოცჱნებული და ყოველივე ღუარძლი მწვალებელთაჲ, ესე არს ცეცხლი იგი, რომლისათჳს თქუა უფალმან, ვითარმედ: მოვედ მიფენად ცეცხლისა სოფელსა შინა.
    7.     და ვითარცა ესმნეს მოქალაქეთა სიტყუანი ესე წმიდისა მისგან, განრისხნეს და აღივსნეს გულისწყრომითა და რისხვითა მწვალებელნი და წარმართნი და ჰურიანი.
    8.     მაშინ შეიპყრეს ნეტარი ეფრემ და განიყვანეს გარე ქალაქისაგან და დაჰკრიბეს ქვაჲ, ვიდრემდის სული ოდენ დარჩა მას შინა, და დაუტევეს.
    9.     და ვითარ განთენდა, აღდგა და წარივლტოდა მთად და შეაყენა თავი თჳსი მუნვე, სადა იყო პირველ და მათ ჟამთა შინა დაწერნა წიგნები მრავალი წინა-აღმდგომად მწვალებელთათჳს, რომელნი-იგი იყვნეს მათ ჟამთა შინა.
    10.     და მრავალნი მოწაფენი შეუდგეს.
    11.     პირველი მოწაფჱ დონობიოს, რომელი-იგი დიაკონად იყო ურაჰისა ეკლესიასა საკურთხეველსა, და მეორჱ, რომელსა ერქუა ამბა ისაკ, და კუალად სხუასა – ამბა ასონა და ამბა ივლიანე და სჳმეონ.
    12.     ამათ მოეცა მადლი მოძღურებისაგან წმიდისა ეფრემისა.
    13.     და თითუეულმან მათგანმან დადვა მოძღურებაჲ თჳსი მსგავსად ძალისა თჳსისა კაცად-კაცადმან.
    14.     და სხუანიცა მოწაფენი მრავალნი ესხნეს მას.
    15.     და მათ ჟამთა შინა ისმოდა მადლი იგი, რომელი მონიჭებულ იყო წმიდისა.
    16.     ბასილი კაბადუკიელ ეპისკოპოსისაჲ.
    17.     დიდითა წადიერებითა უნდა ხილვაჲ მისი ნეტარსა ეფრემს და ევედრებოდა ღმერთსა, რაჲთა გამოუცხადოს მას იგი.
    18.     და დღესა შინა ერთსა, იყო რაჲ იგი მდგომარჱ ლოცვასა შინა, მეყსეულად მოუჴდა გულსა სწავლაჲ ბერძულითა ენითა და რაჲთა მეცნიერ იქმნეს სიღრმესა იონთა სიბრძნესა;
    19.     და დაადგრა ესე გულისსიტყუაჲ მის თანა რავდენსამე ჟამსა და არა განეშორებოდა დღჱ და არცა ღამჱ და დღითი-დღედ აღორძნდებოდა და განდიდნებოდა გულისთქუმაჲ ესე მჴურვალებითა დიდითა.
    20.     და მრავლისა ვედრებისა და ლოცვისა შემდგომად და მიმდემისა მარხვისა და ცრემლითა დაუწყუედელითა და ძაძითა ქუეყანასა ზედა წოლისა ეჩუენა მას ჩუენებაჲ საღმრთოჲ.


12

     1.     და ესმა ჩუენებისა მის გამო ჴმითა საშინელითა, რომელიცა-იგი ეტყოდა მას.
    2.     ეფრემ, ეფრემ, უკუეთუ გნებავს, რაჲთა ისწაო სიღრმჱ იონთა სიბრძნისაჲ, მივედ შენ დიდებისა ჩემისა.
    3.     ხოლო წმიდამან ეფრემ ვერ ცნა ძალი სიტყჳსაჲ მის, გარნა ჰგონებდა, ვითარმედ განსლვისათჳს ამის სოფლისა ეტყოდა მას მისლვად სასუფეველსა, რომელ არს სიღრმეჲ დაუსრულებელი სიბრძნისაჲ.
    4.     და მოელოდა იგი განმზადებულად.
    5.     და კუალად ეჩუენა მას ჩუენებაჲ იგი პირველი, და ესმა ჴმაჲ, რომელი ეტყოდა სახილავისა მის გამო ესრჱთ: უკუეთუ გნებავს სწავლაჲ სიღრმესა იონთა სიბრძნისასა, მივედ დიდებასა ჩემსა, რამეთუ არს იგი დიდი ბასილი, რომელი მე გამოვირჩიე მწყემსად სამწყსოჲსა ჩემისათჳს კესარია კაბადუკიაისა, ქალაქისა, და მუნ ისწაო შენ სარგებელი შენი.
    6.     და სხუანიცა მრავალნი აცხოვნნე, და ბრწყინვიდენ ეკლესიასა შინა წმიდასა, და მტერნი მისნი სირცხჳლეულ იქმნენ და განიდევნენ.
    7.     მაშინ წმიდასა ეფრემს მარადის ესმოდა მომავალთაგან მისა ამბავი სათნოებათათჳს წმიდისა ბასილისთა.
    8.     ხოლო იგი სურვიელ იყო ფრიად დიდად, რაჲთამცა იხილა იგი და იკურთხა მისგან.
    9.     და ევედრებოდა მარადის ღმერთსა, რაჲთა გამოუცხადოს მას ბასილი ბრძენი.
    10.     და დღესა ერთსა შინა აღიტაცა გონებაჲ მისი, იხილა ბასილი მსგავსად სუეტისა ცეცხლისა მდგომარჱ საკურთხეველსა ზედა, და თავი მისი აღიწეოდა ზეცად.
    11.     და ესმა ზედაჲთ მისა ჴმაჲ, რომელი იტყოდა: ეფრემ, ეფრემ, ვითარცა სუეტი ესე ცეცხლისაჲ, ეგრჱთ არს ბასილი.
    12.     მაშინ აღდგა მეყსეულად და წარიყვანა მის თანა მონაზონი ერთი, რომელმან იცოდა იონთა ენითა, რამეთუ არა იცოდა მან ბერძულად, და წარვიდა, ვიდრემდის მიიწია ზღჳს კიდესა.
    13.     და განგებითა ღმრთისაჲთა პოვა მუნ ნავი ეგჳპტედ მიმავალი.
    14.     მაშინ აღვიდეს ნავსა მას, და დაჯდა მათ თანა.
    15.     და სლვასა მას მათისა ზღუასა შინა აღიძრა მათ ზედა ზღუაჲ იგი, და იყო ქარი ფიცხელი სასტიკი.
    16.     და თუმცა არა შეწევნაჲ ღმრთისაჲ და ლოცვაჲ წმიდისა ეფრემისი, ნავი და-მცა-ნთქუმულ იყო, რამეთუ ყოველი სამძიმარი და ჭურჭელი შთაყარეს ზღუასა, და ფიცხლად ღელვიდა ზდუაჲ იგი, და განეწირნეს თავნი მათნი სიმძაფრისაგან დიდისა საშინელისა საკჳრველებისაგან ღელვათაჲსა ნავსა მას, და ვითარცა-იგი თქუმულ არს ფსალმონთა შინა, ვითარმედ აღვლენან ცამდე და შთავლენან უფსკრულადმდე.
    17.     ხოლო მენავენი შეშინდეს ფრიად და ივლტოდეს ნავისაგან.
    18.     მაშინ წმიდამან ეფრემ ჰრქუა მათ: ძმანო, ნუ გეშინინ.
    19.     ღმერთმან რომელმან განარინა წმიდაჲ პავლე და მისთანანი იგი სიღრმისაგან ზღჳსა, იგივე შემძლებელ არს ჴსნად ჩუენდა.
    20.     ხოლო იგინი ეკიცხევდეს მას, რამეთუ ჰგონებდეს იგინი მისთჳს, ვითარმედ გონებაცთომილ არს იგი და უგუნურ.


13

    1.     ხოლო იგი აღდგა და თაყუანისცა ღმერთსა და ტიროდა და ჴელნი თჳსნი განიპყრნა და ჯუარი დასწერა ზღუასა და თქუა: სახელითა უფლისა ჩუენისა იესუ ქრისტჱსითა, რომელმან-იგი დააცხრო ზღუაჲ ჟამთა მათ ჴორცთშესხმისა მისისათა მოწაფეთაგან თჳსთა, სახელითა წმიდითა მისითა გიბრძანებ, რაჲთა დასცხრე და დაყუდდენ ღელვანი შენნი.
    2.     და ვითარცა თქუა წმიდამან ესრე, დაყუდდა ზღუაჲ და ღელვანი მისნი.
    3.     და ყოველნი, რავდენნიცა იყვნეს მის თანა ნავსა შინა, დაცჳვეს ქუეშე ფერჴთა მისთა და შეურდეს და იწყეს ვედრებად მისა, ვითარცა უნდა უფალსა.
    4.     და სლვასა მათსა შინა ზღუასა გამოუჴდა მათ მჴეცი ერთი ბოროტი ზღჳსაგან.
    5.     ხოლო იგინი შეშინდეს ფრიად ყოველნი და იტყოდეს, ვითარმედ: დაღაცათუ განვერენით საშინელებისაგან ზღჳსა, ხოლო მჴეცისა ამისგან ბოროტისა ვერ განვერებით ცოცხლებით.
    6.     მაშინ წმიდამან ეფრემ დასწერა სახჱ პატიოსნისა ჯუარისაჲ და აღდგა და წყევა იგი.
    7.     და ვითარცა ესმა მჴეცსა მას წყევაჲ იგი, მუნთქუესვე მოკუდა და აღმოაგდო წყალმან მან.
    8.     და ვითარცა განვიდა წმიდაჲ ესე ჴმელად, განეშორა მათგან.
    9.     მაშინ შეწუხდეს იგინი ფრიად განშორებისა მისისათჳს.
    10.     ხოლო იგი შევიდა ერთსა ქალაქსა რომელსამე ეგჳპტისასა და ჰკითხა ერთსა ვისმე, რომელიცა-იგი შეემთხჳა მას პირველად, და ჰრქუა მას: რომელი არს გზაჲ სკიტისა უდაბნოჲსაჲ?
    11.     ხოლო მან აჩუენა მას გზაჲ.
    12.     და განვიდა იგი უდაბნოდ ძიებად მამათა წმიდათა განშორებულთა, რომელნი იყვნეს მუნ, და პოვა მუნ სენაკი და ქუაბი, ერთი უკაცრული.
    13.     შევიდეს მას შინა იგი და თარგმანი მისი და დაადგრეს მას შინა მრავალ დღე.
    14.     და რაჲ ჟამითგან მონაზონ იქმნა ნეტარი ეფრემ და აღსასრულადმდე დღეთა ცხორებისა მისისათა არას ჭამდა თჳნიერ პურსა;
    15.     ქრთილისასა და ცერცუსა და მხალსა მცირედსა და სუმიდა წყალსა.
    16.     ხოლო ტყავი მისი შემჴმარ იყო ძუალთა მისთა ძლიერისა მარხვისაგან და დიდისა შრომისა.
    17.     და სამოსელი მისი იყო ძუელი, დაბებკული და შეურაცხი.
    18.     და იყო იგი ჰასაკითა მოკლე, და პირი მისი სავსე მწუხარებითა, და არაოდეს განიცინა.
    19.     და იყო იგი მტიერ, და წუერი მისი მოკლე და თხელ.
    20.     და დაყო ეგჳპტეს რვაჲ წელი და ამხილებნ იგი ყოველთა კაცთა და ასწავებნ ღმრთის მოშიშებასა ჭეშმარიტისა ღმრთისა, ამისთჳს რამეთუ ყოველი კაცი ცთომასა შინა იყვნეს მოძღურებისაგან არიოზის უღმრთოჲსა მწვალებელისაჲთა.


14

    1.     ხოლო სხუათა ქუეყანათა იყვნეს მონაზონნი მრავალნი არიოზოს შჯულისანი.
    2.     და წმიდამან ეფრემ მოაქცივნა იგინი მართალსა სარწმუნოებასა, რამეთუ განისწავლა ნეტარი ეფრემ ეგჳპტელთა ენითა და მადლითა ღმრთისაჲთა, რომელი მონიჭებულ იყო მისა, ზრახავნ მათ და უთარგმანებდა მათ.
    3.     და იყო მუნ მონაზონი ერთი დაწყეული არიოზის შჯულისაჲ.
    4.     და იყო იგი მოხუცებული ბილწი, გრძნეულმან და ეჩუენებოდა კაცთა მოღუაწედ და პატიოსნად და შეწევნითა ეშმაკისაჲთა იქმოდა სასწაულთა, ვითარცა-იგი სჳმონ გრძნეული, და განასხმიდა კაცთაგან ეშმაკთა გრძნებითა მისითა.
    5.     და განითქუა სახელი მისი ყოველსა ქუეყანასა ეგჳპტისასა.
    6.     და დღესა შინა ერთსა იხილა ნეტარი ეფრემ, ამხილებდა რაჲ იგი მონაზონთა არიოზის შჯულისათა და განრისხნა იგი ფიცხლად და მოუჴდა და აგინა ეფრემს.
    7.     და ყოველთა დღეთა აგინებნ წყეული იგი გრძნეული წმიდასა ეფრემს და შეემტერა მას.
    8.     მაშინ მიჰხედნა წმიდამან და ჰრქუა მას: არა გაქუს შენ ჴელმწიფებაჲ ზრახვად დაბადებულთა ღმრთისათა.
    9.     და მეყსეულად გამოცხადდა ეშმაკი, რომელი იყო მას შინა, და დაეცა ქუეყანასა ზედა, ყრიდა ჴელთა და ფერჴთა და სცემდა თავსა ქუეყანასა.
    10.     და შეაკრბეს მონაზონნი, რომელნი იყვნეს მუნ მას უდაბნოსა შინა, რაჲთა იხილონ იგი, და ვითარსა ბოროტსა შევარდა იგი სიბერისა ჟამთა, რამეთუ სახელი მისი განთქუმულ იყო ყოველსა ქუეყანასა ეგჳპტისასა, და ვერვინ იკადრებდა მიახლებად მისა.
    11.     და ვითარცა იხილა წმიდამან ეფრემ ესევითარსა ღუაწლსა შინა, შეიწყალა იგი და მიეახლა და აღუპყრა ჴელი, და გუამი მისი ძწოდა და აღშფოთებულ იყო ყოვლით კერძო.
    12.     მაშინ წმიდაჲ შეჰრისხნა ეშმაკსა მას, რომელი იყო მას შინა, და ჰრქუა მას: სახელითა იესუს ქრისტჱსითა, რომელი-იგი ჯუარს-ეცუა სიონს შინა ცხორებისათჳს, რომელთა-იგი ჰრწამს სახელი მისი ცხოველი, გიბრძანებ, რაჲთა განჰჴდე ხატისა ღმრთისაგან.
    13.     და მეყსეულად განვიდა ეშმაკი მისგან.
    14.     და აღდგა ბერი იგი და ძრწოდაღა იგი და შეუვრდა ფერჴთა წმიდისათა და თაყუანის-სცა მას ქუეყანასა ზედა და ესრჱთ ეტყოდა: თაყუანის-გცემ შენ, ჵ, მონაო ღმრთისაო კეთილო, რამეთუ მიჴსენ მე ძალითა ღმრთისაჲთა ტანჯვისაგან ეშმაკისა და შემამკვე მე უღლითა ჯუარისაჲთა.
    15.     და მიერ ჟამითგან სახჱ განიგო და ჰრწმენა მართალი სარწმუნოებაჲ.
    16.     მაშინ დასხნა წმიდამან ეფრემ საკითხავები მრავალი ეგჳპტეს შინა.
    17.     და იწყეს პატივისცემად ფრიად ქუეყანისა კაცთა.
    18.     და ვერ თავს-იდვა დგომაჲ მუნ და წარვიდა რომელსამე ზღჳს კიდისა არესა, ვინაჲცა-იგი შევიდიან ნავნი კაბადუკიისანი ეგჳპტედ, და პოვა მუნ ნავი მიმავალი კაბადუკიად და შეჯდა მას შინა და მოვიდა კესარიად, რაჲთა იხილოს წმიდაჲ ბასილი.
    19.     და დაემთხჳა მას დღესასწაული წყლისა კურთხევისაჲ და ღმრთისა გამოჩინებაჲ.
    20.     და შევიდეს ფარულად ეკლესიად იგი და თარგმანი მისი.


15

    1.     და ვითარცა იხილა წმიდაჲ ბასილი, შემავალი ეკლესიად, ჰრქუა თარგმანსა თჳსსა: ესრჱთ ვჰგონებ, ძმაო, ვითარმედ ცუდად დავშუერით, რამეთუ კაცი ესე დიდებითა ამით არა არს მას ზედა, ვითარ-იგი ვიხილე.
    2.     რამეთუ იხილა იგი მოსილი სამოსლითა სპეტაკითა და გარემოჲს მისა პატივი დიდი და სიმრავლჱ ფრიადი.
    3.     და ვითარ იგი დადგა ეკლესიასა შინა მწუხარჱ, განიზრახვიდა და თქუა გულსა თჳსსა: უკუეთუ რომელთა-ესე თავს-გჳღებიეს სიცხჱ დღისაჲ და ყინელი ღამისაჲ და ვერაჲ მოგჳპოებიეს, და ესე ამით დიდებითა და პატივითა სუეტი არს ცეცხლისაჲ, რავდენ უფროჲს საკჳრველ არს ესე.
    4.     და ვითარ ამას განიზრახვიდა, მოუვლინა მას წმიდამან ღმრთისამან ბასილი მთავარდიაკონი და ჰრქუა მას: მივედ დასავალით კერძო ყურესა ეკლესიისასა და ჰპოო მუნ მონაზონი, რომელსა ადგიეს კუნკული, და მის თანა ქარცი ერთი სხუაჲ (და უთხრა მას სხუაჲცა ნიშანი პირისა მისისაჲ), და ჰრქუა მას: ბრძანე, შემოედ საკურთხეველად, რამეთუ ეპისკოპოსი გიწესს შენ.
    5.     და მივიდა მთავარდიაკონი, ვიდრემდე განაპო სიმრავლჱ ერისაჲ და მივიდა, სადა-იგი იყო წმიდაჲ ეფრემ მდგომარჱ, და ჰრქუა მას.
    6.     მაკურთხე, მამაო, და შემოვედ საკურთხეველად, რამეთუ მამაჲ ჩუენი მთავარეპისკოპოსი გიწესს შენ.
    7.     და უთხრა მას თარგმანმან სიტყუაჲ იგი მისი.
    8.     მიუგო მას წმიდამან ეფრემ: შესცეთ, მამაო კურთხეულო, ჩუენ კაცნი უცხონი ვართ და არა გჳცნის ჩუენ ეპისკოპოსმან.
    9.     და მიიქცა მთავარდიაკონი იგი და უთხრა ესე წმიდასა ბასილის.
    10.     ხოლო წმიდამან ეფრემ მიიცვალა სხუად ადგილად.
    11.     და ვითარ წმიდაჲ ბასილი ასწავებდა ერსა წიგნთაგან წმიდათა, იხილა წმიდამან ეფრემ მსგავსად ტრედისა, რომელი იტყოდა პირით მისით.
    12.     და კუალად ჰრქუა ბასილი მთავარდიაკონსა: წარვედ აწ სხუად ადგილად და ჰპოვნე იგინი მუნ მდგომარენი მას და მას ადგილსა, და არქუ მას: უფალო ეფრემ, ბრძანე საკურთხეველად, რამეთუ ეპისკოპოსი გიწესს შენ!
    13.     და ვითარ მივიდა მათა მთავარდიაკონი იგი, ამბორს-უყო ფერჴთა მისთა და ჰრქუა მას: უფალო ეფრემ, ბრძანე, შემოვედ საკურთხეველად, რამეთუ მამაჲ ჩუენი ეპისკოპოსი გიწესს შენ!
    14.     დაუკჳრდა ეფრემს წმიდისა მისთჳს და მაშინ ადიდა ღმერთი თაყუანისცემით და თქუა: ჭეშმარიტად დიდ არს ბასილი, რამეთუ ჭეშმარიტად სუეტი არს ცეცხლისაჲ ბასილი, და ჭეშმარიტად სული წმიდაჲ იტყჳს პირითა მისითა.
    15.     და ევედრა მთავარდიაკონსა მას, რაჲთა შენდობა ყოს მისთჳს წინაშე ბასილისა, და ჰრქუა მას: შემდგომად ჟამისწირვისა მოვიდე მისა სადიაკონოს და მოვიკითხო იგი.
    16.     და ვითარ განუტევა ერი, შევიდა ბასილი საჭურჭლესა ეკლესიისასა და მოუწოდა წმიდასა ეფრემს და მოიკითხა იგი უფლისა მიერ და ჰრქუა მას: ვინ მოგიყვანა შენ აქა, მამაო შვილთა უდაბნოჲსათაო?
    17.     ვინ მოგიყვანა შენ, რომელმან განამრავლენ უდაბნოს მოწაფენი ქრისტჱსნი და განასხენ მისგან ეშმაკნი?
    18.     რაჲსათჳს დაშუერ, მამაო, რაჲსათჳს მოხუედ ხილვად კაცისა ცოდვილისა?
    19.     მოგეცინ შენ ღმერთმან სასყიდელი შრომისა შენისაჲ!
    20.     და მიუგო პატიოსანმან ეფრემ და უთხრა მას, რაჲ-იგი იყო გულსა მისსა და რასა-იგი ეტყოდა თარგმანსა მისსა.


16

     1.     და მერმე ეზიარა წმიდითა ჴელითა მისითა,.
    2.     და ყვეს სიყუარული ერთბამად.
    3.     და მერმე ჰრქუა წმიდამან ეფრემ: ჵ, მამაო პატიოსანო, ერთისა სათხოელისა თხოვაჲ მნებავს შენდა, და ნუ გარე-მიიქცევი არა ყოფად მას.
    4.     ჰრქუა მას ბასილი: ბრძანე, რაჲცა გნებავს, რამეთუ თანა-მაც პატივი შენი და მადლობაჲ უფროჲსღა, ვინაჲთგან დაშუერ ჩემდა მომართ.
    5.     მიუგო წმიდამან ეფრემ: მე უწყი, წმიდაო ღმრთისაო, რამეთუ ყოველი, რაჲცა სთხოო ღმერთსა, მოგცეს შენ.
    6.     და მნებავს მე, რაჲთა ითხოო ღმრთისაგან ჩემთჳს, რაჲთა მომცეს სიტყუაჲ ბერძენთა ენითა.
    7.     მაშინ სულთ-ითქუნა წმიდამან ბასილი და ჰრქუა: მამაო პატიოსანო და მოძღუარო უდაბნოჲსაო.
    8.     დავილოცოთ ღმრთისა მიმართ, რამეთუ იგი შემძლებელ არს ყოფად ნებისაებრ შენისა, რამეთუ წერილ არს: ნებაჲ მოშიშთა მისთაჲ ყოს უფალმან, ლოცვანი მათნი ისმინნეს და აცხოვნნეს იგინი.
    9.     და არარაჲ დიდ არს წინაშე ღმრთისა.
    10.     და ილოცეს ერთბამად და აღდგეს და ჰრქუა მას წმიდამან ბასილი: რაჲსათჳს არა მიიღებ, უფალო ეფრემ, კურთხევასა ხუცობისასა, რამეთუ გშუენის იგი შენ?
    11.     მიუგო ეფრემ თარგმნითა: რამეთუ ცოდვილ ვარ, მამაო.
    12.     ჰრქუა მას წმიდამან ბასილი: ნეტარ, თუმცა მე მაქუნდეს ცოდვანი ეგე შენნი, არამედ მოვედ და ერთბამად თაყუანის-ვსცეთ.
    13.     და დასდვა წმიდამან ბასილი ჴელი თჳსი თავსა ეფრემისსა და მისცა მას კურთხევაჲ დიაკონობისაჲ და ჰრქუა მას: აღგუადგინნენ ჩუენ აწ.
    14.     მაშინ თქუა წმიდამან ეფრემ ბერძულითა ენითა: გუაცხოვნენ, შეგჳწყალენ და აღგუმართენ, უფალო, შენითა მადლითა.
    15.     მაშინ ყოველთა დაუკჳრდა საქმჱ იგი, რომელთა ესმა.
    16.     და უნდა წმიდასა ბასილის, რაჲთამცა აკურთხა იგო ხუცად, და არა ინება წმიდამან ეფრემ, რამეთუ თქუა, ვითარმედ: არა ღირს ვარ, რომელი-იგი არს ჭეშმარიტად ღირსი ღმრთისა თანა.
    17.     მაშინ აზრახდა იგი ბერძულითა ენითა განმარტებულად.
    18.     და მისცეს დიდებაჲ ღმერთსა ყოველთა, შემძლებელსა ყოვლისასა, რომელი ძნელ უჩნ კაცთა.
    19.     ხოლო ბასილი დააყენა იგი სამ დღე და განიხარა მისთჳს სიხარულითა სულიერითა, და თარგმანი იგი მისი, აკურთხა იგი დიაკუნად და მერმე ხუცად და წარავლინნა იგინი მშჳდობით ადგილადვე თჳსა.
    20.     და ადიდებდეს ღმერთსა კაცთმოყუარესა, მოქმედსა დიდთა საკჳრველებათა ურიცხუთასა.


17

     1.     და დღესა შინა რომელსამე წმიდაჲ ბასილი უთარგმნებდა ერსა სამწყსოჲსა მისისასა ეკლესიასა შინა სულისა წმიდისათჳს.
    2.     და იწყეს კაცთა მდურვად მისგან, რაჟამს-იგი აჴსენა მამაჲ და ძჱ და სული წმიდაჲ, რამეთუ პირველ არა იტყოდეს სულსა წმიდასა.
    3.     მაშინ მიუგო წმიდამან ბასილი და ჰრქუა მათ: ნუ აღშფოთდებით ამისთჳს, რამეთუ კაცისაგან შოვამდინარისა მესმა ესე, რამეთუ ენითა თჳსითა მოძღუარი იყო და ბრძენი, და იყო იგი ძლიერ გონებითა თჳსითა და ესრჱთ იტყოდა იგი ენითა ქუეყანისა თჳსისაჲთა, ვითარმედ: არა შეჰგავს მიცემად დიდებისა ჭეშმარიტისა სამებისაჲ, გარნა კაცთა მიერ უმთავრჱსთა მამისა და ძისა და სულისა წმიდისა.
    4.     და ესრჱთ ითქუმის: დიდებაჲ კუალად მამასა და ძესა და წმიდასა სულსა.
    5.     მაშინღა დაყუდდეს კაცნი და აღასრულეს ესრჱთ და ყოველნი ქუეყანანი ესრჱთ იტყოდეს.
    6.     და კუალად სხუასა ადგილსა, სადა-იგი უთარგმნებიეს ექუსთა დღეთათჳს და დღესა ერთსა შინა, მეორესა დღესა წმიდისა მარხვისასა, დგა რაჲ წმიდაჲ ბასილი საფსალმონეთა ზედა და უთარგმანებდა ერსა სიტყუასა მას მეორესა რომელსა იტყჳს, ვითარმედ: სული წმიდაჲ ღმრთისაჲ იქცეოდა ზედა წყალთა, და თქუა, ვითარმედ: სიტყუაჲ ესე არა ჩემი არს, გარნა კაცისაგან ასურისა, რამეთუ ესევითარი კაცი განშორებულ იყო ყოვლისა სიბრძნისაგან ამის სოფლის ამაოჲსაჲსა და სწავლულ იყო სიბრძნესა საღმრთოსა ჭეშმარიტსა.
    7.     და იგი იტყოდა სიტყუასა ამას ასურებრითა ენითა (ხოლო იგი მახლობელ არს ებრაელებრსა ენასა).
    8.     ესე არს თარგმანებაჲ გონებისა სიტყჳსაჲ, ვითარმედ: სული იგი, რომელი იქცეოდა ზედა წყალთა, იგი ატფობდა წყალთა მსგავსად მფრინველისა, რომელი-იგი ატფობნ მართუეთა თჳსთა, რაჲთა იყვნენ მას შინა სულნი ცხოელთანი.
    9.     ესევითარითა მსგავსებითა იქცეოდა სული ღმრთისაჲ ზედა წყალთა, რაჲთა იყვნენ წყალთა შინა ცხოველნი სულიერნი თესლად-თესლადი.
    10.     და ამისგან საცნაურ არს ჭეშმარიტად შემოქმედი მისი, და არა არს დაბადებულ და არა არს მას შოვრის დაკლებულება შემოქმედებასა თჳსსა.
    11.     ვიქცეთ კუალად ზემოსავე სიტყუასა.
    12.     და შემდგომად სიხარულისა შუებისა მოძღურებისა სულიერისა მოიწია ამბავი ურაჰით, ვითარმედ გამოჩნდეს მას შინა ცხრანი მწვალებელთაგანნი.
    13.     მაშინ იკურთხნეს ორნივე წმიდისაგან ბასილისა და განვიდეს მისლვად ქუეყანად მათა შოვამდინარისა.
    14.     და ვითარ განვიდა ნეტარი ეფრემ და თარგმანი მისი მის თანა, ჰრქუა წმიდამან ბასილი ერსა, რომელნი-იგი იყვნეს გარემოჲს მისსა, ვითარმედ: ვხედევდ მას, და იგი დგა რაჲ ეკლესიასა შინა, და ორნი ანგელოზნი დგეს მის თანა: ერთი მარჯუენით კერძო და ერთი მარცხენით.
    15.     და აქუნდა მათ სამოსელი ბრწყინვალჱ, ვითარცა მზჱ, და შეჰმოსვიდეს მას.
    16.     და ვითარცა გამოვიდა ნეტარი ეფრემ და მოყუასი მისი მის თანა მისლვად ურჰად ქალაქად მათა, მიიწივნეს ქალაქად, რომელსა ჰრქჳან შიმშატი.
    17.     და შეემთხჳა მათ ვინმე ერთი მთავართაგანი მის ქალაქისაჲ, და იყო მწვალებელი, და ჰყვეს მას მსახურნი მრავალნი.
    18.     და ვითარცა შეემთხჳვნეს, მოიკითხეს იგი.
    19.     ხოლო ერთმან მსახურთა მისთაგანმან განიმარტა ჴელი თჳსი და სცა ყურიმალსა ეფრემისსა და მსწრაფლ მიიღო მისაგებელი, რომელმან-იგი სცა, ქრისტესგან.
    20.     ხოლო წმიდამან არარაჲ სიტყუა-უგო მას.


18

    1.     და ვითარ განეშორნეს მცირედ, დაჯდა ნეტარი მოყუსითურთ თჳსით ჭამად პურისა.
    2.     ხოლო მწვალებელნი იგი ეკიცხევდეს წმიდასა ღმრთისასა ეფრემს.
    3.     ხოლო მონაჲ იგი, რომელმან სცა წმიდასა, ჯდა რაჲ ქვასა ზედა, და გამოვიდა ქვისა მის ქუეშეჲთ ბასილიკონი გუელი და სცა მას, და მოკუდა ადგილსავე ზედა.
    4.     მაშინ მთავარი იგი მოიწია სრბით მოყუსებითურთ თჳსით უკუანა წმიდისა და მიიწია ქალაქსა შინა კრებასა, ითხოვდეს რაჲ იგინი პურსა.
    5.     და შეუვრდეს ყოველნივე და თაყუანისცეს ნეტარსა ქუეყანასა ზედა დავრდომით და იწყეს ვედრებად მისა, რაჲთა კუალად-იქცეს მათ თანა.
    6.     და ვითარცა კუალად-იქცა და იხილა მკუდარი იგი, ტიროდა მისთჳს და უბრძანა მათ, რაჲთა განეშორნენ მისგან მცირედ.
    7.     მაშინ მიაქცია პირი თჳსი აღმოსავალით და თაყუანისცემით ილოცა და აღუპყრა ჴელითა თჳსითა მკუდარსა მას და აღადგინა იგი.
    8.     მაშინ მეყსეულად შეუვრდეს ყოველნი ფერჴთა მის წმიდისა ეფრემისთა და ჰრწმენა მათ მართალი სარწმუნოებაჲ.
    9.     მერმე წარვიდა ურაჰად და პოვნა მას შინა ცხრანი მწვალებელნი და ძალითა უფლისა ჩუენისაჲთა განასხნა ქალაქისაგან, და უფრო ხოლო ბურდისანეთნი და არიოზეთნი და დუმანის და მარკიანნი და რომელნი იყვნეს მსგავსნი მათნი.
    10.     და დღესა შინა რომელსამე მოვარდა ჴელსა მისსა წიგნი ბურდისანისი, მარუნთა მწვალებელისაჲ, და აჴოცა იგი და მერმე ცეცხლითა დაწუა.
    11.     და მაშინ თქუა წმიდამან, ვითარმედ: მივსცენ სასმენელნი და სახედველნი ჩემნი წერილთა მიმართ საღმრთოთა, და მესმა მათგან, და მე ვიკითხევდ რაჲ მათ შინა, ვითარმედ ბურდისან, რომელ არს მარუნიანი, ჰგმობენ საშჯელსა და სამართალსა ღმრთისასა და მადლსა მისსა და იტყჳან, ვითარმედ: არა არს აღდგომაჲ, რამეთუ ჴორცნი ესე არღარა აღდგენ.
    12.     განხრწნილებასა მრავალსა იტყჳან მადლისა ღმრთისათჳს.
    13.     და ვითარ-იგი მეუწყა სარწმუნოებაჲ მათი, შთავყარენ იგინი ჯოჯოხეთს შინა, რამეთუ საკითხავები მათი შეაწუხებს სულსა და ჴორცთა მედგრად ბოროტებითა, რამეთუ განჰყოფენ და განაშორებენ შოვრის სულისა და ჴორცთა უსასოებითა, რამეთუ განაქარვნეს ჴორცნი აღდგომად, იგი და სულიცა თანა-ზიარი მისი.
    14.     და ბოროტი იგი, რომელი უყო გუელმან ევას, ესრჱთვე ბურდისანისა შესაძინელი, რამეთუ მან და მოყუასთა მისთა გამოთქუნეს საკითხავნი მრავალნი, რაჲთა მით აცთუნებდენ უმანკოთა და წრფელთა.
    15.     მაშინ წმიდაჲ ეფრემ მიემსგავსა დავით წინაწარმეტყუელსა და გამოთქუნა ასერგასისი საკითხავი წინა-აღდგომად მათა.
    16.     რაჲთა განაქარვნეს სიტყუანი მათნი შეწევნითა ღმრთისაჲთა და ძალითა სულისა წმიდისაჲთა, რომელი დამკჳდრებულ იყო მის შოვრის, და ვითარ შუენოდა ეკლესიასა, რაჟამს იტყჳედ მას შინა ესე სიტყუანი ტკბილნი.
    17.     და ესე მათ ჟამთა იყო, რაჟამს იყო ბრძოლაჲ ძლიერი ეკლესიასა ზედა.
    18.     ხოლო ნეტარი ესე განვიდა ბრძოლად მტერისა, რომელმან-იგი წარიტყუენნა ნათესავნი კაცთანი მაცთურებითა და ზაკუვითა.
    19.     და რომელსა უნდეს, რაჲთა იხილოს ბრძოლაჲ წმიდისა ამის მოღუაწისაჲ ჭეშმარიტისაჲ და დიდებაჲ მოძღურებისა მისისაჲ, მაშა იკითხევდ ამათ საკითხავთა მისთა, რომელი დაწერა მწვალებელთათჳს.
    20.     არაოდეს მოეწყინა და არცა სულმოკლე იქმნა ყოვლადვე, არამედ სულგრძელებითა ჰბრძოდა მოძღურებასა მას საცთურებისასა და დაწერნა კუალად წიგნები, რომელთაჲ არა არს რიცხჳ, ბერძულად და ასურულად.


19

    1.     და განჴდა ამბავი მისი ყოველსა ქუეყანასა.
    2.     და ვითარ განასხნა ყოველნი მწვალებელნი და გამოაცხადა მზაკუვარებაჲ ბურდისანისი და სწავლა და შეაჩუენა იგი და ყოველნი მოყუასნი მისნი, რავდენნიცა იყვნეს შჯულისა მისისანი, მაშინ მიხედა ეკლესიასა ნეტარმან ეფრემ და თქუა: ნეტარ ხარ შენ ყოველთაგან ბაგეთა მიერ მორწმუნეთაჲსა, ჵ, ეკლესიაო ოქროქანდაკებულო, რომელი განწმედილ იქმენ ყოვლისაგან შეგინებისა მწვალებელთაჲსა.
    3.     და ილოცა და თქუა: უფალო, ნუ შეურაცხ-ჰყოფ საქმესა მონისა შენისასა, რამეთუ არა შევაძრწუნენ ცხოვარნი შენნი.
    4.     გარნა ყოვლითა ძალითა ჩემითა განვსთხიენ მათგან მგელნი იგი და განვამტკიცენ იგი ყოვლითა ძალითა ჩემითა სიტყუათა მიერ სარგებელთა, კრავნი საცხოვართა შენთანი, და ვნებანი ჩემნი შემაწუხებენ მე, უფალო, და ცოდვანი ჩემნი მაშინებენ მე.
    5.     ხოლო შენ შემეწიე და მომეც მე მადლითა შენითა, უფალო, ძლევაჲ მათზედა, რამეთუ მაშურალ ვარი მე, და რამეთუ მყავ მე მოწაფე შენდა და მომეც მე კუერთხი იგი სამწყსოჲსაჲ და კურნებაჲ ცოდვილთაჲ და საჭურველი წინაშე მბრძოლთა და წინა-აღმდგომთა და წინამძღურობაჲ მართლამღსაარებელთაჲ.
    6.     ხოლო აწ ჭურჭელი აღვსებულ არს და გარდამატებულ არს.
    7.     და აღვიარებ, რამეთუ უძლურ ვარი.
    8.     და თქუა: შესძინე, უფალო, წყალობითა შენითა ღელვანი იგი ნიჭთა შენთანი.
    9.     და ყოველთა მათ სასწაულთა თანა, რომელსა-იგი იქმოდა წმიდაჲ ეფრემ, და ქმნა ესეცა სასწაული ქალაქსა შინა ურაჰისასა: რამეთუ იყო მუნ ერთი უფერჴოჲ და მარადის დაჯდის წინაშე კართა ეკლესიისათა წმიდისა თომაჲსა და ითხოვნ პურსა.
    10.     და არავინ ესუა მას არცა მახლობელი, არცა მშორობელი.
    11.     და დღესა რომელსამე მოვიდა წმიდაჲ შესლვად ეკლესიასა და იხილა მან უფერჴოჲ იგი და შეეწყალა და გარემო მიხედნა ყოვლით კერძოვე, და ვითარ არღარავინ იხილა, მიეახლა მას წმიდაჲ ესე და ჰრქუა მას: ძმაო, გინებსა, რაჲთა განიკურნო?
    12.     ხოლო მან ჰრქუა მას: ჰე, უფალო.
    13.     რამეთუ მნებავს, დასდევ ჴელი შენი ჩემ ზედა.
    14.     ჰრქუა მას ნეტარმან: სახელითა იესუ ქრისტჱსითა აღდეგ და ვიდოდე.
    15.     და მეყსეულად აღდგა და ვიდოდა და შეუდგა მას და ადიდებდა ღმერთსა.
    16.     და შემდგომად ოთხისა წლისა წარმოავლინნა წმიდამან ბასილი ორნი დიაკონნი, კაცნი წმიდანი, ძიებად მისა.
    17.     და სახელი ერთისაჲ მის თეოფილე და მეორისაჲ თომა.
    18.     და უნდა წმიდასა ბასილის, რაჲთამცა ყო იგი ეპისკოპოს.
    19.     და ამცნო მათ ბასილი და ჰრქუა მათ: ოდეს შეხჳდეთ ურაჰას, და ჰპოოთ კაცი იგი მოძღუარი, და ჰმოსიეს მას სამოსელი დაბებკული.
    20.     და უთხრა მათ ყოველი ნიშანი მისი.


20

    1.     და რაჟამს მიხჳდეთ მისა, შეიპყართ იგი, და ნუ განუტევებთ მას და შეიკრძალეთ იგი.
    2.     და უკუეთუ სულელ ყოს თავი თჳსი, ნუვე განუტეობთ მას.
    3.     და ვითარცა მოიწივნეს და შევიდეს ქალაქად, ცნა წმიდამან ეფრემ სულითა წმიდითა.
    4.     და ვითარ იხილნა იგინი, რამეთუ იკითხვიდეს მისთჳს, აიღო საბეჭური დიდი დაბებკული და შეიმოსა და ვიდოდა ურაკპარაკთა შინა და ჭამდა იგი პურსა და გარდამოუტევა პერული, წუერთა ზედა ჩამოსდიოდა.
    5.     და ესე ამისთჳს ჰყოფდა, რამეთუ ეშინოდა უღლისაგან მღდელობისა.
    6.     ხოლო რაჟამს იკითხეს მისთჳს, ჰრქუეს მათ: ესე არს ეფრემ.
    7.     და რაჟამს იხილეს იგი, ჰგონებდეს, ვითარმედ სულელ არს იგი და უგუნურ.
    8.     მაშინ კუალად-იქცეს და მივიდეს ბასილისავე.
    9.     და ვითარცა იხილნა იგინი, ჰრქუა მათ: რაჲსათჳს განუტევეთ იგი?
    10.     მიუგეს და ჰრქუეს მას: ვიხილეთ ჩუენ კაცი უგუნური და არღარად შევჰრაცხეთ იგი და არცა განვაკჳრვეთ იგი და დაუტევეთ იგი და წარმოვედით.
    11.     მაშინ მიუგო წმიდამან ბასილი და ჰრქუა მათ მისთჳს: ჵ, მარგალიტო დიდფასისაო, რომელი მოცემულ ხარ სოფელსა, და არავინ არს, რომელმანცა გიცნა შენ!
    12.     თქუენ ხართ უგუნურ, ხოლო იგი სრული არს ყოველთა საქმეთა შინა მისთა მადლითა ღმრთისაჲთა.
    13.     და ესხნეს ნეტარსა ამას მეგობრად კაცნი წმიდანი და პატიოსანნი, წმიდაჲ მამაჲ საბა მარტოდმყოფი.
    14.     და იყო იგი კაცი სრული ღმრთისმოშიშებითა.
    15.     და რაჟამს შეისუენა, გამოთქუნა მისთჳს საკითხავნი მრავალნი და აჴსენა მათ შინა ყოველი განგებაჲ ცხორებისა მისისაჲ და კეთილი მოღუაწებაჲ მისი, რამეთუ მან იცნოდა ყოველნი საქმენი მისნი და სათნოებანი მისნი;
    16.     და ეპისკოპოსნი მრავალნი და კაცნი წმიდანი, რომელნი იყვნეს ჟამთა მისთა, და რომელთა შეისუენეს.
    17.     და იგი ცოცხალღა იყო, დაწერნა მათთჳსცა კუალად შესხმანი და უთხრობნ იგი განგებასა და ცხორებასა მათსა კეთილსა.
    18.     და ნიკომიდია ქალაქი დაიზულა ჟამთა მისთა ძრვისაგან, და დაწერა მისთჳს საგლოელი საკითხავი.
    19.     და კუალად ბრძოლათა მათთჳს, რომელნი იყვნეს ჟამთა მისთა ქალაქსა შინა ნასიბინისასა, დაწერა, და ამბა იაკობ ეპისკოპოსისათჳს, და დაწერა კოსტანტინე მეფისათჳს და სხუათათჳსცა მრავალთა.
    20.     და ითარგმანნა ძუელნი და ახალნი წიგნნი.


21

    1.     და კუალად მოიწია ჟამთა მათ შინა ჭირნი და მწუხარებანი მრავალნი ქუეყანასა ზედა, და დაწერნა მათთჳსცა საკითხავები მრავალი, და კაცთათჳს მოღუაწეთა, რომელნი იწამნეს სასოებისათჳს საუკუნისა.
    2.     და იყო მათ შოვრის სამონა და გურია და აბიბოს და სხუანი მრავალნი.
    3.     და მათ ჟამთა შინა მოიწივნეს ურაჰას ბარბაროსნი მრავალნი.
    4.     ხოლო მოქალაქეთა დაჰჴშეს კარები, რამეთუ ვერვინ შემძლებელ იყო განსლვად მათ თანა, ამისთჳს რამეთუ მოაოჴრეს ყოველივე, რავდენი იყო გარეშე ქალაქისაჲ, და აღვიდეს მთასა მას, რომელი არს მახლობელ ქალაქსა.
    5.     და იყვნეს მას შინა მონასტერნი მრავალნი დედათა და მამათანი.
    6.     და რამეთუ მონაზონნი მეოტ იქმნნეს მათგან, რომელნი შემძლებელ იყვნეს, და სხუანი მათგანნი ტყუე ყვნეს.
    7.     და მერმე მოვიდეს მონასტერთა დედათასა და იავარ-ყვეს ყოველივე, რაჲცა იყო მათი, და ტყუე ყვნეს იგინი და რომელნიმე მათგანნი მოსწყჳდნეს მახჳლითა და არარაჲ დაუტევეს გარეშჱ ქალაქსა, გარნა ყოველივე მოაოჴრეს.
    8.     და მოიწია ქალაქსა ზედა მწუხარებაჲ დიდი მათთჳს, და რომელნი შემძლებელ იყვნეს, წარიყვანნეს მათ თანა, და წარვიდეს.
    9.     მაშინ ნეტარმან ეფრემ დაწერნა საკითხავნი და გლოვაჲ ყოვლისა მისცნის, რაჲცა-იგი ყვეს მათ.
    10.     ხოლო წმიდაჲ ეფრემ ცხოვნდა ვიდრე მეფობამდე ვალის უშჯულოჲსა, და რამეთუ მან ექუსორია ყვნა მღდელთმოძღუარნი მართლმადიდებელნი და სამწყსოჲ მათი.
    11.     მაშინ მოიწია ურაჰად დღეთა ბარსა ნეტარისა ეპისკოპოსისათა და დაიბანაკა გარეშე ქალაქსა რომელსამე, ჴევსა შინა და მოუვლინა მოქალაქეთა, რაჲთა გამოვიდენ მისა, რაჲთა ცნას ნებაჲ მათი.
    12.     ხოლო მოქალაქეთა არა ინებეს შემთხუევაჲ მისი, გარნა შემოკრბეს ყოველნი ეკლესიასა წმიდისა თომა მოციქულისასა და მას შინა აღასრულებდეს ლოცვასა მწყემსისა მის თანა კეთილისა.
    13.     და რაჟამს ყოვნეს და არა განვიდეს მისა, წარმოავლინა ერთი დუქსი მთავართა მისთაგანი, რაჲთა შეუჴდეს ქალაქსა და მოსწყჳდნეს იგინი მახჳლითა.
    14.     ხოლო მოქალაქეთა უდებ-ყვეს იგი და არა დაჰჴსნეს ლოცვაჲ მათი და არცა დააცადეს ვედრებაჲ მათი.
    15.     ვითარცა მოვიდა დუქსი იგი ქალაქსა შინა და შევიდა ერთსა რომელსამე ურაკპარაკთაგანსა, იხილა მან დედაკაცი ერთი მორწმუნჱ, კეთილად მოღუაწჱ, და მის თანა ორნი ძენი მისნი, მიმავალნი ეკლესიად.
    16.     და ვითარ შეემთხჳა მას დედაკაცი იგი, გარე-აღჰჴდა მას და ყოვლად არა განაკჳრვა იგი უშიშად.
    17.     და რაჟამს იხილა ესრჱთ, ბრძანა მისთჳს, რაჲთა მოიყვანონ მისა იგი.
    18.     და ვითარ მოვიდა მისა, ჰრქუა მას: სადა გნებავს, დედაკაცო, მისლვის?
    19.     მიუგო და ჰრქუა მას, რამეთუ: მესმა განსაცდელი, რომელი განუმზადებიეს მოშიშთა ღმრთისათათჳს, და მეცა წარვალ, რაჲთა მოვიღო გჳრგჳნი მათვე თანა.
    20.     მაშინ ჰრქუა მას: მაშა ესე, რომელ თანა-გყვანან?


22

    1.     მიუგო და ჰრქუა მას: მათიცა მნებავს კუალად, რაჲთა იგინიცა გჳრგჳნოსან იქმნენ ჩემ თანა.
    2.     მაშინ განკჳრდა მთავარი იგი წადიერად სიყუარულისა მათისათჳს, სიკუდილისათჳს, სარწმუნოებისათჳს.
    3.     ხოლო დუქსი იგი კუალად-იქცა მეფისავე, რაჲთა აუწყოს მას, რაჲ-იგი ჰრქუა მას დედაკაცმან მან.
    4.     და ვითარ უთხრა, განკჳრდა ამისთჳს ფრიად.
    5.     მაშინ განვიდეს მოქალაქენი მეფისა და მწყემსი იგი კეთილი მათი – მათ თანავე.
    6.     და ცნა მეფემან ნებაჲ იგი მათი და სიმტკიცჱ სარწმუნოებისა მათისაჲ, შეშინდა ეპისკოპოსისაგან და მღდელთმოძღურობისა მისისაგან და სამწყსოჲსა მისისაგან.
    7.     და იქცა მეფჱ იგი სირცხჳლეული ქალაქისაგან, სარწმუნოებისა მისთჳს კეთილისა მოქალაქეთაჲსა, განერნეს სიკუდილისაგან მწარისა.
    8.     ხოლო ეფრემ რაჟამს იხილა სარწმუნოებაჲ იგი მათი კეთილი და ღმრთისმოყუარეობაჲ იგი მათი, დაწერა შესხმაჲ ქალაქისაჲ და მკჳდრთა მისთაჲ ესრჱთ და თქუა: კარები ეზოთა მათთაჲ და კარები სახლისა მათისანი დაუტევეს ურაჰაელთა ღებულად და განვიდეს იგინი მწყემსითურთ მათით კეთილისა სიკუდილად.
    9.     და ნეტარი კუალადცა შეასხმიდა მათ ქებასა და იტყოდა ესრჱთ, ვითარმედ: მკჳდრნი ქალაქისანი ამას იტყოდეს: მივსცეთ მეფესა ქალაქი და ყოველივე, რაჲცა არს მას შინა, ხოლო სარწმუნოებაჲ ჩუენი არღარა შევიცვალოთ.
    10.     ხოლო მწყემსმან მან წმიდამან და კურთხეულმან მისცა სული თჳსი სიკუდილად და არა შეცვალა სარწმუნოებაჲ მართალი.
    11.     ეჰა, ურაჰაო, ქალაქო წმიდაო და სავსეო სიწმიდითა და გონიერებითა და გულისხმისყოფითა და მეცნიერებითა, რომელსა შეგიმტკიცებიეს წესნი თჳსნი სარწმუნოებითა მართლითა და საჭურველითა სარწმუნოებისაჲთა, რამეთუ განდიდნა გჳრგჳნი შენი სიყუარულითა და ძალითა ქრისტჱს უფლისა ჩუენისაჲთა.
    12.     აკურთხევდენ ყოველნი მკჳდრთა შენთა.
    13.     ეჰა, ურაჰაო, რომლისა სახელი თჳსი სიქადულ მისა და სახელსა იესუ ქრისტჱსსა ესევდ.
    14.     ჵ, ურაჰაო, მთავარო ქალაქთაო, რომელი გაკურთხა შენ ღმერთმან, შენ ხარ ქალაქი, რომელსა გფარავს ზეცისა იერუსალჱმი.
    15.     და ესევითარითა შესხმითა და კურთხევითა აკურთხა ნეტარმან ეფრემ იგი სარწმუნოებისა მისისათჳს მართლისა და სიყუარულისა მისთჳს, რომელი აქუნდა მას მისთჳს, და გამოთქუა მის ზედა საკითხავი და შამრენელთა ზედაცა, რამეთუ ემტერებოდა იგი შამრენელთა, და სწყევედ მას და ჰგმობედ მას და აქებნ ურაჰასა.
    16.     ხოლო მოქალაქენი, ოდეს განვიდიან ლიტანიად, წარვიდიან ღელესა მას, რომელსა შინა დაებანაკა მეფესა ამისთჳს, რამეთუ განვიდეს, რაჲთამცა იწამნეს მას შინა.
    17.     და დღეთა მათ წმიდისა ამის კურთხეულისათა იყო კაცი ერთი ურაჰაისა ქალაქისაჲ წარჩინებულთაგანი, რომელსა სახელი ერქუა აბრაჰამ.
    18.     ამას შეეყენა თავი თჳსი გარეშე ქალაქისასა წელთა მრავალთა და ფრიად ძლიერად მმარხველი იყო და უზეშთაესითა მოღუაწებითა შემკობილ იყო.
    19.     და დიდისა მისთჳს სულგრძელებისა მისისათჳს გამოიყვანა იგი კათალიკოზმან დაყუდებისა მისისაგან და წარავლინა იგი სოფელსა რომელსამე წარმართთასა, რაჲთა მოაქცივნეს იგინი ღმრთისმსახურებად ჭეშმარიტისა ღმრთისა.
    20.     და მივიდა მათა, ამხილებდა მათ და ეტყოდა, რაჲთა მოიქცნენ ღმრთის მეცნიერებად.


23

    1.     ხოლო იგინი მაშინ გუემითა და ქვისა დაკრებითა განსდევნიდეს მას.
    2.     და შემდგომად ამისა განყიდა მონაგები თჳსი და სამკჳდრებელი და აღაშჱნა სოფელსა მას შინა ეკლესიაჲ დიდებული, და დაადგრა მხოლებასა მათსა და ვედრებასა სამ წელ, რაჲთა მოიქცენ ღმრთისმსახურებად.
    3.     და ვითარცა იხილა ღმერთმან სულგრძელებაჲ მისი მათ ზედა მრავლითა მით მოთმინებითა მისითა და სულგრძელებითა, მოიქცეს ღმრთის მეცნიერებად.
    4.     ხოლო მან მონათლნა იგინი ყოგელნივე, და მოვიდეს ეკლესიასა ღმრთისასა და სარწმუნოებასა ჭეშმარიტსა.
    5.     მაშინ მოვიდა ნეტარისა კათალიკოზისა, რაჲთა მივიდეს იგი მის თანა მათა, რაჲთა მოსცეს მათ კურთხევაჲ ხუცობისაჲ და დიაკონობისაჲ, და ყვნა იგინი ეგრჱთ.
    6.     და მაშინღა კუალად-იქცა დასაყუდებელსა თჳსსა.
    7.     ხოლო ნეტარი ეფრემ მეგობარი იყო ამის პატიოსნისა კაცისაჲ და იცოდა მან საიდუმლოჲ განგებულებისა მისისაჲ.
    8.     და რაჟამს იხილა ნეტარმან ეფრემ მყუდროებაჲ და მშჳდობაჲ ქალაქისაჲ და განწმედაჲ ყოველთა მწვალებელთაგან, განვიდა მთად, ვინაჲცა იყოფოდა პირველად, და დაეყუდა.
    9.     და მას ჟამსა შინა იყო ვინმე დედაკაცი კესარიას, დიდთა ნათესავთაგანი, დღეთა მათ წმიდისა ბასილისთა კურთხეულისა.
    10.     ხოლო დედაკაცი იგი დაცემულ იყო ცოდვათა შინა მრავალთა და აქუნდა მას სარწმუნოებაჲ ცოცხალი წმიდისა ბასილისა მიმართ.
    11.     და აღწერნა მან ყოველნი ცოდვანი თჳსნი ქარტასა შინა და დაჰბეჭდა მან იგი და მისცა იგი წმიდასა ბასილის.
    12.     ხოლო იგი ტიროდა და ეტყოდა: დაჰმარხე, მამაო წმიდაო, ეგე ქარტაჲ და ევედრე ღმერთსა, რაჲთა აჴოცნეს ჩემგან ყოველი, რავდენი არს მაგას შინა.
    13.     და მიიღო წმიდამან ბასილი მისგან ქარტაჲ იგი და შებეჭდა მას ზედა და დადვა იგი წინაშე საკურთხეველისა და ევედრა ღმერთსა, რაჲთა აღმოჴოცოს, რაჲცა არს მას შინა.
    14.     და ლოცვითა მისითა და სარწმუნოებითა დედაკაცისა მის აღმოჴოცა, რაჲცა-იგი იყო მას შინა, თჳნიერ ერთისა ცოდვისა.
    15.     ხოლო ცოდვაჲ იგი უდიდჱს იყო ყოველთა ცოდვათა მისთა.
    16.     და რაჟამს განაღო ქარტაჲ იგი დედაკაცმან მან და შთახედა ყოველსავე, რავდენი იყო მას შინა, აღმოჴოცილ იყო, თჳნიერ ერთი იგი დგაღა.
    17.     მაშინ შეურდა ფერჴთა წმიდისა ბასილისთა და ევედრებოდა, რაჲთა ითხოვოს ღმრთისაგან ამის ცოდვისათჳსცა ერთისა, რაჲთა აღიჴოცოს მისგან.
    18.     მაშინ მიუგო წმიდამან და ჰრქუა მას: ასულო, რამეთუ რომელმან მოწყალებითა თჳსითა აღმოჴოცნა მრავალნი, იგივე შემძლებელ არს აჴოცად მის ერთისაცა, რომელი დგას, რამეთუ იგი არს, რომელმან აიხუნა ცოდვანი სოფლისანი ყოველნი.
    19.     და უკუეთუ შენ მოთმინე იქმნა, არა ხოლო თუ ცოდვანი ოდენ შენნი აღიჴოცნენ, არამედ მადლიცა მიგეცეს.
    20.     იხილე აწ, ასულო, და წარვედ უდაბნოდ მთასა მას ურაჰაისასა.


24

    1.     და მუნ კაცი არს წმიდაჲ და სავსე არს იგი მადლითა ღმრთისაჲთა, რომელსა ჰრქჳან ეფრემ.
    2.     იგი მას მთასა დამკჳდრებულ არს, და მიეც მას ქარტაჲ ესე და ევედრე მას, რაჲთა ითხოოს ღმრთისაგან, რაჲთა მოგიტეოს ცოდვაჲ ესე.
    3.     და ვითარცა ესმა წმიდისაგან ღმრთისა დედაკაცსა მას სიტყუაჲ ესე, მწრაფლ წარვიდა წმიდისა ეფრემისა და პოვა იგი სენაკსა შინა თჳსსა.
    4.     ხოლო იგი ჰრეკდა კარსა და ეტყოდა: შემიწყალე მე, წმიდაო ღმრთისაო.
    5.     და რაჟამს იხილა, იცნა საქმჱ მისი სულითა და ჰრქუა მას: წარვედ ჩემგან, ჵ, დედაკაცო, რამეთუ მე კაცი ცოდვილი ვარ.
    6.     მაშინ მისცა მას ქარტაჲ იგი და ჰრქუა მას, ვითარმედ: მთავარ ეპისკოპოსმან წარმომავლინა შენდა, რაჲთა ევედრო შენ ღმერთსა და აღმიჴოცოს ცოდვაჲ ესე ჩემი ერთი, რომელი-ესე დგას ჩემ ზედა, რამეთუ წმიდაჲ ბასილი ევედრა ღმერთსა, ვიდრემდის აჴოცნა ყოველნი ცოდვანი ჩემნი, და შენცა ნუ გიმძიმდების ვედრებად ღმრთისა მიმართ, რაჲთა აჴოცოს ერთი ესე, რამეთუ მან მომავლინა შენ თანა.
    7.     მაშინ მიუგო ნეტარმან და ჰრქუა მას: არა, ასულო, გარნა რომელმან-იგი აჴოცნა მრავალნი, იგივე შემძლებელ არს აჴოცად ამის ერთისაცა.
    8.     არამედ მიისწრაფე ადრე, წარვედ, რაჲთა მიეწიფო მას.
    9.     მაშინ იკურთხა მისგან და წარვიდა კესარიად.
    10.     და ვითარცა შევიდა ქალაქად, პოვა წმიდაჲ ბასილი, რამეთუ აღსრულებულ იყო მას დღისა შინა, და დაჰმარხვიდეს მას.
    11.     და ვითარცა იხილა იგი, იწყო ჴმობად და ღაღადებად გოდებით და ტირილით და გორვიდა ქუეყანასა ზედა და ემდურვოდა, ვითარცა ცოცხალსა, და იტყოდა: ვაჲ მე, ვაჲ მე, მონაო ღმრთისაო, რაჲსათჳს მიმავლინებდი უდაბნოდ?
    12.     ამისთჳს, რაჲთამცა არა შეგაგინე, და კუალად-მაქცია ცალიერად, რომლისა თანა შენ მიმავლინე?
    13.     მოხედვა ყოს ღმერთმან და საჯოს შოვრის შენსა და ჩემსა, რამეთუ შემძლებელ იყავ ვედრებად და მოტევებად ჩემდა ცოდვაჲ ესე ჩემი.
    14.     და დააგდო ქარტაჲ იგი სარეცელსა მას ზედა, და უთხრობდა საქმესა მისსა ყოველთა მათ მოქალაქეთა, რომელნი იყვნეს მუნ.
    15.     ხოლო ერთმან მღდელთაგანმან მან აღიღო ქარტაჲ და განჴსნა, რაჲთა ცნას, თუ რაჲ-მე არს ცოდვაჲ იგი დიდი.
    16.     და ვითარცა განაღო ქარტაჲ იგი, პოვა წმიდად, და არა იყო მას შინა ყოვლადვე კუალი ნაწერისაჲ.
    17.     მაშინ ჰრქუა მას: ჵ, დედაკაცო, რამეთუ ქარტაჲ შენი წმიდა არს, და არა არს მას შინა წერილი.
    18.     და იქმნა სასწაული ესე, რაჲთა უწყოდიან ძალი ღმრთისაჲ წმიდათა მისთა შოვრის.
    19.     ხოლო საკჳრველი ესე დიდი იქმნა ლოცვითა წმიდისა ბასილისითა და ნეტარისა ეფრემისითა, და კეთილისა სარწმუნოებისა დედაკაცისაჲთა მიუტევნა მას ღმერთმან ცოდვანი მისნი.
    20.     ხოლო ნეტარი ეფრემ ფრიად შეწუხნა სიკუდილისათჳს წმიდისა ბასილისა და დაწერა საკითხავი შესასხმელად მისთჳს, და აჴსენნა მას შინა ყოველნი სათნოებანი და საქმენი მისნი საღმრთონი.


25

     1.     ხოლო ნეტარი ესე ყოველთა ჟამთა შინა ცხორებისა მისისათა სიწმიდით აღასრულებდა და ყუდროებით, და ყოველი რავდენიცა მოვიდის მისა, ნუგეშინის-სცემნ მათ და ასწავებნ გზასა ცხორებისასა.
    2.     ხოლო წმიდაჲ ესე ეფრემ სამართლად ვიდოდა გზასა მას სულიერსა და არა მიაქცევნ გზისაგან კიდე.
    3.     და ამისთჳსცა ღირს იქმნა მეცნიერებასა ბუნებითისასა.
    4.     და შემდგომად მისა მიიღო სრული იგი მეცნიერებაჲ, რაჲთა იტყოდის სიტყუათა საღმრთოთა, ვინაჲთგან ნუგეშინისმცემელ და სარგებელ იყო ყოველთათჳს მომავალთა მისა.
    5.     რამეთუ არა განვიდის სენაკისა თჳსისაგან ყოვლადვე, თჳნიერ ჭირისა და საჴმრისა რაჲსამე ოდესმე.
    6.     მოიწია სიყმილი ფიცხელი შოვამდინარესა, ქალაქსა ურაჰაისასა, და აიძულა გამოსლვად სენაკისა თჳსისაგან ამის მიზეზისათჳს.
    7.     რაჟამს იხილა წარწყმედაჲ ჴორციელთაჲ სიყმილისა გუემითა, და ეტყოდა იგი მათ, რომელთა-იგი შეეკრძალა ნაყოფი მათი და შეებეჭდნეს სახუარბლენი მათნი: ვიდრემდის არა მოიღებთ გულსა შინა თქუენსა და არცა მოიჴსენებთ საშჯელსა ღმრთისასა და სამართალსა მისსა და მოწყალებასა მისსა?
    8.     რამეთუ სიმდიდრჱ თქუენი დაჰჴსნდეს და წარწყმდეს და გექმნეს თქუენ იგი დასაშჯელ და საყუედრელ სულთა თქუენთათჳს.
    9.     ხოლო მაშინ მათ ზრახვა-ყვეს ურთიერთას მდიდართა მათ და ჰრქუეს მას ესრჱთ, ვითარმედ: ვერ ვჰპოებთ კაცსა მართალსა რწმუნებად ხუასტაგისა ჩუენისა და ღუწად გლახაკთა, რომელნი-იგი კუდებიან შიმშილითა, რამეთუ ყოველივე მზაკუავს ჩუენ და ყოველსავე, რომელსაცა ზედა ვარწმუნებთ, ზაკუვენ იგინი.
    10.     მაშინ მიუგო მათ წმიდამან და ჰრქუა: ვითარ ჰგონებთ თქუენ ჩემთჳს?
    11.     რამეთუ ყოველთა კაცთა ჰრწმენა მისი კაცად მართლად სარწმუნოდ და უტყუვარად.
    12.     ხოლო მათ მაშინ მიუგეს და ჰრქუეს მას.
    13.     ჩუენ გურწამ, ვითარმედ კაცი ღმრთისაჲ ხარი შენ ჭეშმარიტად, ნების-მყოფელი მისი.
    14.     და ეგრჱთცა იყო, რამეთუ არავინ ეჭუდა მას.
    15.     ხოლო მან ჰრქუა მათ: უკუეთუ ესრჱთ მხედავთ, საყუარელნო, სარწმუნო მყავთ ამას საჴმარსა ზედა, და მე აჰა ესერა სარგებლისათჳს სულთა თქუენთაჲსა ვიქმენი ქსენადოქარად, რომელ არს უცხოთა მსახურებაჲ.
    16.     ხოლო მათ მაშინ მოსცეს მას ვეცხლი და ოქროჲ, რაჲზომცა უნდა მას, და იწყო აგებად სარეცელებისა ქალაქსა შინა და შემზადნა ადგილნი და სიმარჯუენი სამსახურებელად სნეულთა და უძლურთა და გლახაკთა, და შექმნა სამასი სარეცელები რომელნიმე სნეულთათჳს და რომელნიმე სამკუდროდ.
    17.     და კუალად მკოდოვნი რომელნი იყვნეს ქალაქსა შინა მცხორებელნი და დაბნებსა, რომელნი ჭირსა შინა იყვნეს შიმშილისაგან, იზრუნა მათთჳსცა და მოიყვანნა იგინი და დასხნა და მსახურებდა მათ ყოველთა დღეთა თავით თჳსით დიდითა ზრუნვითა, და კაცნი მორწმუნენი განაჩინნა საჴმარსა მას ზედა, რამეთუ ფრიად შემოსწირვიდეს კაცნი მორწმუნენი, მამანი და დედანი.
    18.     რაჟამს აღესრულა წელიწადი იგი შიმშილობისაჲ, და მოიწია იეფობისა წელი, წარვიდა ყოველი კაცი საყოფლად თჳსა.
    19.     მაშინ იგიცა წარვიდა სენაკად თჳსა.
    20.     შემდგომად ამის ყოვლისა განგებისასა, რომელი დარჩომილ იყო ჴელსა შინა მისსა, განაგო, ვითარ-იგი ჯერ-იყო, განგებაჲ და მერმე, შემდგომად თჳსა ერთისა, დასნეულდა მცირედ იგი, ვითარცა კაცი, და ეუწყა მას დღჱ განსლვისა მისისაჲ, და ბრძანა და ეზიარა წმიდასა საიდუმლოსა ქ˜ჱ.


26

    1.     ხოლო ოდეს ეზიარა, განიპყრნა ჴელნი თჳსნი ზეცად მიმართ და თქუა: უფალო ღმერთო ჩემო იესუ ქრისტე, ჴელთა შინა შენთა შევჰვედრებ სულსა ჩემსა.
    2.     და ამას სიტყუასა თანა შეჰვედრა სული თჳსი პატიოსანი ჴელთა შინა ანგელოზთასა თუესა ფებერვალსა და დღესა დადეგსა პირველსა თჳსასა, რამეთუ პირველად წარიძღუანა წინაშე ღმრთისა უცხოთა და სნეულთა მსახურებაჲ მეოხად უწინარჱს განსლვისა მისისა.
    3.     მაშინ შემოკრბეს ყოველნი მოქალაქენი და მდაბიონი და დაჰმარხეს იგი დიდითა დიდებითა და პატივითა, და მწუხარე იქმნნეს ყოველნივე სიკუდილისა მისისათჳს.
    4.     ყოველსა, რომელსა მოემარჯჳს, მიიტაცებდიან სამოსლისა მისისაგან, ვითარცა ევლოგიასა.
    5.     და დაჰმარხეს იგი უცხოთა სამარხოსა, რამეთუ ესრჱთ დაემცნო მას, და ესეცა კუალად, რაჲთა არა დაჰმარხონ მის თანა სამოსელი კეთილი.
    6.     და შემდგომად მცირედთა ჟამთა აღმოიღეს გუამი მისი წმიდაჲ მოქალაქეთა, სადაცა-იგი იდვა, და შთადვეს იგი ლუსკუმასა ქუაბსა შინა ეკლესიასა თანა, სადაცა-იგი იმარხვებიან ეპისკოპოსნი.
    7.     და იგი პატივცემულ არს და დიდებულ ყოველთა მიერ მორწმუნეთა ქრისტჱსთა, რაჲთა მეოხებითა მისითა ყოველნი ღირს ვიქმნნეთ სასუფეველსა ცათასა მადლითა და კაცთმოყუარებითა უფლისა ჩუენისა იესუ ქრისტჱსითა, რომლისა არს დიდებაჲ და პატივი თანა მამით და სულით წმიდითურთ აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე. ამენ.
    8.     ამის წარმავალისაგან სოფლისა დაუტევნა ეკლესიასა შინა წმიდასა საკითხავნი მრავალნი, რომელნი გამოთქუნა ფრიად ურიცხუნი და თარგმანნა ძუელნი და ახალნი მოსწრაფებითა დიდითა ბერძულად და ასურულად, ფრიად სარგებელნი და განმანათლებელნი ყოველთა, რომელთა იკითხონ მათ შინა.
    9.     და უკუანაჲსკნელ ერთმან ვინმე მოწაფეთა მისთაგანმან თქუა, ვითარმედ: რაჟამს ვიყვენით მის თანა ურაჰას, ქალაქსა შინა კურთხეულსა, შემოგჳჭურიტნა დედაკაცმან ვინმე ერთმან ერდოთა ზედაჲთ და მრქუა ჩუენ: რაჲ შეჰგბოლეთ დღეს?
    10.     ხოლო წმიდამან ეფრემ მიუგო და ჰრქუა: ორი მოვლება და დასაბურველი.
    11.     და მასვე ჟამსა შინა გჳბრძანა აღშჱნებაჲ კედლისაჲ, და აღვაშჱნეთ ორი მოვლებაჲ და ზედა საბურველი და დავყავთ ადგილი იგი, რაჲთა არა კუალადცა შემოგჳჭჳრობდეს.
    12.     და დასასრულსა ცხორებისა მისისასა გჳთხრობდა მოწაფჱ ესე წმიდისა ეფრემისი და თქუა მის მაგიერ, ვითარმედ: თქუა წმიდამან ეფრემ უკუანაჲსკნელ ჟამთა მისთა, თქუა, ვითარმედ: ეჩუენა მას ხილვაჲ, რამეთუ ვაზი აღმოჴდა ენასა ზედა მისსა დიდი და აღორძნდა ფრიად, და აღივსო მისგან ყოველი ქუეყანაჲ, და გამოიხუნნა ტევანნი ურიცხუნი.
    13.     და მოვიდოდეს ყოველნი მფრინველნი ცისანი და ჭამდეს ნაყოფისა მისისაგან.
    14.     და რავდენცა ჭამდეს, უფროჲსღა აღმოეცენებოდა და გამოჰქონდეს ტევანნი.
    15.     და ჭეშმარიტად, რამეთუ ყოველნი დაბადებულნი მოისთულებენ ცხორებასა თქუმულთა მისთაგან და თარგმნებულთა წმიდისა და ნეტარისა ეფრემისთაგან, რომლისა ლოცვითა მისითა და ვედრებითა, რაჲთა ყოველნი ღირს ვიქმნეთ ზიარ ყოფად მის თანა სასუფეველსა ღმრთისასა, რომლისა არს დიდებაჲ და პატივი აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე. ამენ.

1

     1.     ძჱ ზეცისა ქალაქისაჲ წმიდაჲ ევთჳმი.
    2.     და ერქუა მამასა მისსა სახელი პავლე და დედასა მისსა – დიონოსია.
    3.     და იყვნეს იგინი კაცნი შერაცხილნი, იქმოდეს ნებასა ღმრთისასა.
    4.     ხოლო ქალაქი მათი და საყოფელი იყო მალატიაჲ.
    5.     და იყო დიონოსია უშვილო და დაეყვნეს ქმრისა თჳსისა თანა ჟამნი მრავალნი.
    6.     და არა ესუა მათ შვილი და მწუხარებასა შინა იყვნეს ამისთჳს.
    7.     და მრავალ ჟამ ითხოვდეს ღმრთისაგან, რაჲთამცა მუანიჭა მათ შვილი.
    8.     და განვიდეს გარეშე ქალაქსა მას ეკლესიასა წმიდისა მოწამისა პოლიკტოსისსა და დაყვნეს მუნ დღენი მრავალნი ლოცვასა შინა დაუცადებელად.
    9.     და ღამესა ერთსა, ვითარ-იგი ზე დგეს და ილოცვიდეს მარტონი, ეჩუენა მათ ღმრთისა მიერ ხილვაჲ, რომელი ეტყოდა: იხარებდით, იხარებდით, რამეთუ ღმერთსა მოუცემიეს თქუენდა ძჱ და სახელი მისი – სიხარული, რამეთუ ღმერთმან შობითა მისითა მოსცეს სიხარული ეკლესიათა თჳსთა.
    10.     და დაისწავეს დღჱ იგი და უკუნიქცნეს თჳსავე საყოფლად.
    11.     და რაჟამს იშვა წმიდაჲ ევთჳმი, ცნეს, ვითარმედ სახილავი იგი ჭეშმარიტ იყო, და უწოდეს მას სახელი ევთჳმიოს.
    12.     ხოლო თარგმნებაჲ სახელისაჲ ამის არს „სიხარული“.
    13.     და აღუთქუეს აღთქუმაჲ, რაჲთა შეწირონ იგი ღმრთისა.
    14.     და იყო შობაჲ მისი თუესა აგჳსტოსსა, ჴელმწიფებასა ჯერანტიანოსისსა მეოთხესა, რომელნი აღიარებდენ, გულისხმა-ჰყოფდინ, ვითარმედ სახილავი იგი ჭეშმარიტ იყო, რამეთუ ეკლესიათა დაეყო ორმეოცი წელი მწუხარებასა შინა, და შვილნი სარწმუნოებისანი იდევნებოდეს მოწაფეთაგან არიოსისთა მწვალებელისათა ჟამითგან კოსტანტინჱსით.
    15.     და იყვნეს მორწმუნენი ჭირსა შინა დღეთა ლუკიოსისთა უღმრთოჲსთა.
    16.     და ჴელმწიფებასა ველის მეფისასა, რომელ იყო შემდგომად მისა, იშვა წმიდაჲ ევთჳმი, რომელი არს „სიხარული“.
    17.     და მოჲქცა მწუხარებაჲ ეკლესიათაჲ სიხარულად და მხიარულებად.
    18.     შემდგომად შობისა მისისა ხუთითა თჳთა აღიღო ღმერთმან საჴსენებელი ველისი მჴდომისაჲ, რამეთუ შეიკრიბა გუნდები თჳსი და წარვიდა თრაკეთა, რამეთუ ბარბაროსნი ჰბრძოდეს მას;
    19.     და ჰბრძოდა იგი მათ მრავალ ჟამ, და მერმე მეოტ იქმნა და მიიღო მისაგებელი, რომელსა-იგი ღირს იყო: სოფელსა ერთსა ანძალუბანისით კერძო მეოტ იქმნა მათგან.
    20.     და შევიდა იგი სოფელსა მას პირველმოჴსენებულსა, ხოლო მათ დაწუეს სოფელი და იგი მას შინა.
    21.     და იყო ესევითარი წელიწადი არღა გაესრულა წმიდასა ევთჳმის.


2

     1.     შემდგომად სამისა წლისა შობისა მისისა შეისუენა პავლე, მამამან მისმან.
    2.     და ესუა დედასა მისსა ძმაჲ, რომელსა ერქუა ევდოქსიოს.
    3.     და იყო იგი ეპისკოპოსისა თანა, და აზრახა მას დამან მისმან და ევედრა, რაჲთა ეზრახოს ეპისკოპოსსა ყრმისა მისთჳს.
    4.     და შევიდა იგი და უთხრა ეპისკოპოსსა.
    5.     და იყო სახელი მისი ევტარიონ.
    6.     და ფრიად განბრწყინდა იგი კრებასა კოსტანტინეპოვლისისასა და მოჰგუარა ყრმაჲ იგი და შეწირა ღმრთისა, ვითარცა მსხუერპლი კეთილი, ვითარცა შეწირა ანა სამოელი.
    7.     მაშინ შეიწყნარა ეპისკოპოსმან ყრმაჲ იგი.
    8.     და უთხრა მას ევდოქსიოს საქმენი მშობელთა მისთანი და ჩუენებაჲ იგი, რომელ იხილეს, და ვითარმედ პირველ შობადმდე აღეთქუა ეგე ღმერთსა, და სრულ იქმნა ლოცვაჲ მათი.
    9.     მაშინ დაუკჳრდა ეპისკოპოსსა და თქუა: ჭეშმარიტად, რამეთუ სული წმიდაჲ დადგრომილ არს ყრმისა ამის თანა.


3

     1.     და ვითარ მიითუალა ეპისკოპოსმან ყრმაჲ იგი, მისცა მას ნათელი და მოპარსა იგი ანაჲნოსად დიაკონად და შეიტყბო იგი და განზარდა ვითარცა შვილი თჳსი, ხოლო დედაჲ მისი მოსწრაფე იყო საქმესა ღმრთისასა.
    2.     და იგიცა აკურთხა ეპისკოპოსმან დედათა-დიაკონად ეკლესიისა.
    3.     და ვითარ იყო ევთჳმი ეკლესიასა შინა, მაშინ მოიღო თევდოსი დიდმან ბერძენთა მეფობაჲ.
    4.     და მისცა ღმერთმან მეფესა და ეკლესიათა მშჳდობაჲ დიდი.
    5.     და შემდგომად რავდენისამე ჟამისა იხილა იგი ეპისკოპოსმან, რამეთუ განმწჳსნებოდა, იწყო სწავლისა შეპყრობად და მისცა იგი მოძღუარსა სწავლად საეკლესიოთა წიგნთა.


4

    1.     და მათ ჟამთა იყვნეს ორნი ძმანი დიაკონნი, პატიოსანთა შვილნი, წმიდანი ჴორცითა მათითა, გულისხმიერნი წიგნთა საღმრთოთა და მეცნიერნი სოფლისა სიბრძნესა.
    2.     სახელი ერთისაჲ მის – აკაკიოს და მეორისაჲ მის – სჳნოდიოს.
    3.     და კეთილითა განგებითა ცხონდებოდეს და ამისა შემდგომად ეპისკოპოს იქმნნეს მალატიასა ზედა თითუეული თჳსსა ჟამსა.
    4.     და ამათთჳს მალატიელნი დიდთა სასწაულთა იტყჳან.
    5.     და ვითარ ღირს იქმნნეს მღდელობასა, და ამათ მოიყვანეს წმიდაჲ ევთჳმი ჴელთაგან ეპისკოპოსისათა, დაიმოწაფეს და ასწავეს მას მართალი სარწმუნოებაჲ.
    6.     ხოლო წმიდაჲ ევთჳმი წარემატა ყოველთა ჰასაკისა სწორთა მისთა სწავლითა და სიყუარულითა ღმრთისაჲთა.
    7.     და სწრაფაჲ მისი სძლევდა სიჭაბუკესა მისსა.
    8.     და ამისთჳს აკაკიოსს უკჳრდა სინათლჱ გონებისა მისისაჲ.
    9.     და ესრჱთ სიყრმითგან თჳსით აღიზარდა სახლსა შინა ეპისკოპოსისასა მოსწრაფებით და ბრწყინვიდა იგი და ისწავებდა იგი დღჱ და ღამჱ და სწავლასა მას შინა წმიდათა წიგნთასა სურინ მიბაძვებად წმიდათა მათ, რომელთა წერილი მუაჴსენებნ, და უხარინ, ოდეს არავინ არნ, რომელიმცა ეტყოდა მას სიტყუათა ცუდთა, და წუხნ, რაჟამს დააცადის სიტყუათაგან ღმრთისათა, და ყოველსა შინა საქმესა ემსგავსებინ მოძღუარსა თჳსსა აკაკიოსს.
    10.     და არა უნებნ მას სიმრავლჱ საჭმელთაჲ და არცა უყუარნ მას ცუდად-დიდებაჲ, და არცა პირი მისი დადუმდებოდა გალობასა ღმრთისასა, არამედ აღასრულებდა ყოველსა წესსა ეკლესიისასა და იტყჳნ ფსალმონთა ჟამისათა თჳნიერ გონებისა მიმოტაცებისა, და შიშითა და ძრწოლითა სულისაჲთა ჰმსახურებდა ღმერთსა და იტყჳნ, ვითარმედ: არა ჯერ-არს ჩუენდა ეკლესიასა შინა სიცილი, გინა ზრახვაჲ გარეწარისა სიტყჳსაჲ უფროჲსღა ჟამსა ფსალმონებისასა, არამედ გჳღირს ჩუენ, რაჲთა შევიდეთ ეკლესიად გულისსიტყჳთა მდაბლითა, ვითარცა კაცნი, რომელნი დგანედ წინაშე მეუფისა ღმრთისა და მას ზრახვედ.
    11.     ხოლო უგალობნ იგი ღმერთსა დღჱ და ღამჱ, რამეთუ უწყოდა: რომელი ზრახვიდეს რჩულსა უფლისასა დღჱ და ღამჱ, იყოს იგი ვითარცა ხჱ დანერგული თანაწარსადინელთა წყალთასა, რომელმან გამოსცის ნაყოფი თჳსი ჟამსა თჳსსა.
    12.     და ესრჱთ შესწირვიდა ნაყოფსა ღმრთისა ყოველსა ჟამსა: ჟამსა გულისწყრომისასა შესწირვიდა ღმრთისა ნაყოფსა სიყუარულისასა და მოთმინებისასა, და ჟამსა ჭამისასა იგი შესწირავნ ღმრთისა ნაყოფსა მარხვისასა;
    13.     და ოდეს მოუჴდის გულისსიტყუაჲ ბოროტი სოფლისა გემოთაჲ, შესწირავნ ღმრთისა ნაყოფსა სიმართლისასა და იცავნ თავსა თჳსსა მრავალმეტყუელებისაგან და მუცელსა თჳსსა საჭმელთაგან.
    14.     სიმდაბლითა და იწროებითა და სიწმიდითა ჴორცთაჲთა ცხონდებოდა და ჟამისწირვაჲ ფრიად უყუარდა, დაიცვიდა სანთელსა ქალწულებისასა, და ზეთად ნათლისა მისისა იყო წყალობაჲ და მოწყალებაჲ.
    15.     ესრჱთ იღუაწა წმიდამან ევთჳმი ჟამთა მრავალთა ღმრთისათჳს, და სიტყუამან ღმრთისამან განაბრძნო იგი და განადიდა სახელი მისი.


5

     1.     და ვითარ განმწჳსნა წმიდაჲ ევთჳმი და დაიმოწაფა განგებითა ეკლესიაისაჲთა აკაკი ეპისკოპოსისა მიერ, და აკურთხა იგი ხუცად თჳნიერ ნებისა მისისა მალატიაჲსა ეკლესიისათჳს და უბრძანა, რაჲთა იღუწიდეს იგი მონასტრებისათჳს მამათაჲსა და დედათაჲსა, რომელნი არიან ქალაქსა შინა.
    2.     და ვითარ ესე საქმჱ მიეცა, ზრუნვიდა მათთჳს, რამეთუ უყუარდეს მონაზონნი სიყრმითგან.
    3.     და სიყუარულითა დაყუდებისაჲთა მივიდის იგი მონასტერსა წმიდისა პოლიკტოსისსა და მონასტერსა ოცდაცამეტთა მოწამეთასა და უმრავლჱსთა დღეთა მუნ იყოფინ.
    4.     ხოლო კათოლიკეთა მარხვათა იყოფინ მთასა ერთსა ოჴერსა, რომელი იყო მუნ, ხოლო აწ აღშჱნებულ არს მას ზედა მონასტერი შუენიერი მახლობელად ქალაქისა.
    5.     და მას უდაბნოსა წარვიდის განცხადებითგან ვიდრე აღვსებადმდე, ემსგავსებინ ცხორებასა ელიაჲსსა და იოვანჱსსა და რამეთუ იყო იგი განმგჱ მონასტერთაჲ, ვითარ-იგი ზემო ვთქუთ, იწყო განზრახვად ამისთჳს, ვითარმედ ესე საქმეჲ დააბრკოლებს წარმატებასა სათნოებისასა, რამეთუ სძულდა მას დიდებაჲ და უყუარდა ღმერთი.
    6.     გამოვიდა ქალაქით ფარულად და მოვიდა იერუსალჱმდ, რამეთუ უნდა მას ყოფაჲ უდაბნოთა იერუსალემისათა.


6

    1.     და წინამძღურობითა სულისა წმიდისაჲთა მოვიდა წმიდაჲ ევთჳმი იერუსალემდ ოცდაცხრისა წლისაჲ.
    2.     და ვითარ თაყუანისცა პატიოსანსა.
    3.     ჯუარსა და აღსადგომელსა და სხუათაცა წმიდათა ადგილთა, მაშინ წარვიდა უდაბნოდ წმიდათა მამათა ხილვად.
    4.     და ჰხედავნ იგი განგებასა თითუეულისა მათისასა და დაიმარხვიდა გულსა შიდა თჳსსა.
    5.     მაშინ მივიდა ლავრასა ფარაჲსასა, რომელი შორავს იერუსალემსა ექუსით მილიონით.
    6.     და დაყუდებისა სიყუარულისათჳს დაჯდა იგი სენაკსა განშორებულსა ლავრისა მისგან.
    7.     და ყოვლადვე არარაჲ იყო მის თანა საჴმარი ამის სოფლისაჲ.
    8.     ამისთჳს ესწავა მას თხზვაჲ სირაჲსაჲ, რაჲთა არავის დაუმძიმოს და კუალად რაჲთა გლახაკთაცა მისცემდეს ნაშრომსა ჴელთა მისთასა.
    9.     და განათავისუფლა თავი თჳსი ყოველთაგან ზრუნვათა ამის სოფლისათა და ერთი ხოლო ზრუნვაჲ აქუნდა, რაჲთამცა ღმერთსა სათნო-ეყო ლოცვითა და მარხვითა, და არა ამით ოდენ, არამედ მოსწრაფე იყო საქმედ ყოველთა საქმეთა კეთილთა.
    10.     და ვითარცა ქუეყანისა მოქმედმან რაჲ ეკალი აღმოჰფხურის, ეგრჱთ აღმოჰფხურიდა გულისსიტყუათა ხენეშთა და ყოველსა სიმაღლესა, რომელი ამაღლდებოდა უფროჲს მეცნიერებისა ღმრთისა.
    11.     და აღესრულებოდა წერილი იგი წინაწარმეტყუელისაჲ, რომელსა იტყჳს: იქმოდეთ თავისა თქუენისა ანეულსა და ნუ ეკალსა ზედა სთესავთ.


7

     1.     და ესუა მას მოძმჱ ერთი ღმრთისმოშიში, რომლისა სახელი – თეოქტისტოს.
    2.     და ფრიად უყუარდა იგი სიყუარულითა სულისა წმიდისაჲთა.
    3.     და იყვნეს ორნივე ერთზრახვა და ერთსაქმე და ერთსულ, ერთითა ჴორცითა.
    4.     და ღმრთისა მიერ გამოუცხადეს ურთიერთას გულისსიტყუაჲ თჳსი და რაჲ წელიწად, შემდგომად განცხადებისა მეორესა დღესა, განვიდიან უდაბნოსა კჳტილისასა, კიდესა ზღუამკუდრისასა, და მეოტ იქმნიან სოფლისაგან, რაჲთა მუნ ზრახვიდენ ღმერთსა დაყუდებითა და ლოცვითა.
    5.     და მუნ იყვნიან ვიდრე დღედმდე ბზობისა და შეჰმუსრვიდეს ჴორცთა მათთა კეთილისა საქმითა, რაჲთამცა განუმზადეს თავთა მათთა საზრდელი სულისა წმიდისაჲ.
    6.     და აქუნდა წმიდასა ევთჳმის გარდარეული სიმშჳდჱ და სიმდაბლჱ და მარტიობაჲ.
    7.     და ამისთჳსცა მოიღო მადლი სულისა წმიდისაჲ, ვითარცა იტყჳს სიტყუაჲ ღმრთისაჲ: ვისა-მე მივხედო, გარნა მდაბალთა და ყუდროთა და მათ, რომელნი ძრწოდიან სიტყუათაგან ჩემთა.
    8.     და ამისთჳს წარემატებოდა კადნიერებასა წინაშე ღმრთისა ყოველთა დღეთა.


8

     1.     და ვითარცა დაასრულა ფარას შინა ხუთი წელი, განვიდა იგი და ამბა თეოქტისტე მასვე ჟამსა, რომელსა განვიდიან, კჳტილად.
    2.     და ვითარ-იგი ვიდოდეს უდაბნოსა, პოვეს ჴევი საშინელი, ფრიად ღრმაჲ, ყოვლადვე მიუვალი ვისგანვე.
    3.     და ვითარ იხილეს ადგილი იგი, შეუყუარდა სიღრმისა მისისათჳს და სიფცხლისა და განიხარეს, ვითარღამცა ღმერთსა მიეყვანნეს მას ადგილსა.
    4.     და პოვეს ჩრდილოჲთ კერძო ჴევისა მის ქუაბი დიდი და შრომით აღვიდეს და განიხარეს და ცნეს, რამეთუ ღმერთმან განუმზადა ადგილი იგი.
    5.     მაშინ დაეყუდნეს მას შინა, და საჭმლად მათა იყო მცენარეთაგან ქუეყანისათაჲ.
    6.     და იყოფოდა წინაშე ქუაბსა მას სიმრავლჱ მჴეცთაჲ, ხოლო იგინი უგალობდეს და ადიდებდეს ღმერთსა ყოველსა ჟამსა.
    7.     და ყვეს ქუაბი იგი ეკლესია ღმრთისა.
    8.     და ოდეს უნდა ღმერთსა გამოცხადებად საქმჱ მათი, მივიდეს მუნ მწყემსნი ვინმე ცხოვართანი, ბეთანიაჲთ კერძონი, და ვითარ იხილნეს იგინი, შეეშინა ფრიად და ეგულებოდა სივლტოლაჲ მუნით.
    9.     და ვითარ ცნეს მამათა, ვითარმედ შეშინებულ არიან, მოუწოდეს მათ და ჰრქუეს მდაბლითა ჴმითა: ძმანო ჩუენნო, ჩუენ კაცნი ვართ თქუენებრნი, და ნუ გეშინინ, რამეთუ ჩუენ ცოდვათა ჩუენთათჳს ვიყოფით ადგილსა ამას.
    10.     მაშინღა გულდებულ იქმნნეს მწყემსნი იგი და აღვიდეს მათა ქუაბად და არარაჲ პოვეს მათ თანა საჴმარი ამის სოფლისაჲ, და დაუკჳრდა ფრიად.
    11.     და ვითარ აღვიდეს სოყოფელად თჳსა, უთხრეს კაცთა მის სოფლისათა მათთჳს.
    12.     და მიერ დღითგან იწყეს ბეთანიელთა მსახურებად მათა.
    13.     და ვითარ მიესმა მამათა ფარაჲსა ლავრისათა, თუ რომელსა ადგილსა არიან, მოვიდოდეს მათა ხილვად.
    14.     და მიერ დღითგან იწყეს მოწაფეთა შეწყნარებად.
    15.     და პირველ ხოლო, რომელ მოვიდეს მათა ორნი ძმანი: სახელი ერთისაჲ მის – მარინოს და მეორისაჲ – ლუკა.
    16.     და შეუდგეს მათ და დაემოწაფნეს ყოვლითა განგებითა მონაზონებისაჲთა.
    17.     და მათ დაასწავეს სრული მონაზონებაჲ.
    18.     და შემდგომად მრავლისა ჟამისა წარვიდეს იგინი კერძოთა სოფლისათა, რომელსა ჰრქჳან მატობა, და მუნ აღაშჱნეს მონასტერი.
    19.     და მათ დაიმოწაფეს ამბა თევდოსი, რომელმან-იგი უდაბნოსა მონასტერი აღაშჱნა.
    20.     და იგი იყო მამასახლის ყოველთა ზედა მონასტერთა.
    21.     და მცირედთა ჟამთა შემდგომად განჴდა სახელი წმიდისა ევთჳმისი და განცხადნა ყოველსა ადგილსა.
    22.     და მრავალნი მოვიდოდეს მისა სმენად სიტყუათა ღმრთისათა მისგან და მის თანა ყოფად.
    23.     და წმიდასა ევთჳმის სძულდა დიდებაჲ და უყუარდა ღმერთი და უნდა, რაჲთამცა მოიგო სათნოებაჲ პირველთა მამათაჲ, და თავი თჳსი უცხოდ შეერაცხა.
    24.     და ვინცა მოვიდის მისა, მიუთუალის იგი წმიდასა თეოკტისტეს, რაჲთა მოპარსოს იგი, რამეთუ ვედრებულ იყო მისა წმიდაჲ ევთჳმი, რაჲთა იგი იყოს განმგე ამას საქმესა.
    25.     რამეთუ მორჩილ იყო წმიდაჲ თეოკტისტე, თავს-იდვა ესე განგებაჲ და არარას იქმოდა თჳნიერ ზრახებისა წმიდისა ევთჳმისა.
    26.     და პირველ დაწყებასა არა უნდა ადგილისაჲ მის მონასტრად შექმნაჲ, არამედ ლავრად, ვითარცა ფარაჲ.
    27.     და ვითარ იხილეს, რამეთუ ვერ შემძლებელ არს კაცი ღამით ეკლესიად მისლვად გზისა სიძნელითა, ამისთჳს ყვეს იგი მონასტერად.
    28.     და შეკრბიან იგინი ქუაბსა, რომელსა წმიდაჲ ევთჳმი დაეყუდის, რომელი იქმნა საკურნებელ სულთა, და განჰკურნებდა და ნუგეშინის-სცემდა, ყოველნი რომელნი მოვიდოდეს მისა.
    29.     და არავინ ძმათაგანი გამოუცხადებდა მას გულისსიტყუათა თჳსთა, ვითარმცა არა მიიღო კურნებაჲ.


9

     1.     რამეთუ იყო იგი გამოცდილ საქმეთა შინა, მრავალთა ასწავებნ, რაჲთა წინა-აღუდგეს ყოველსა გულისსიტყუასა უცხოსა.
    2.     ეტყჳნ მათ: ძმანო, ზრუნევდით, რომლისათჳს გამოხუედით ძიებად, და ნუ უდებ იქმნებით ცხორებისა თქუენისათჳს.
    3.     გჳღირს ჩუენ, რაჲთა ვზრუნვიდეთ ყოველსა ჟამსა.
    4.     ვითარცა წერილ არს, იღჳძებდით და ილოცევდით, რაჲთა არა შეხჳდეთ განსაცდელსა.
    5.     ესე უწყოდეთ, რამეთუ უღირს, რომელსა დაუტევებიეს სოფელი, რაჲთა არა ჰყოფდეს ნებასა თჳსსა, არამედ შეიკრძალოს სიმდაბლჱ და მორჩილებაჲ და მოელოდის სიკუდილსა ყოველსა ჟამსა და დღესა მას საშინელსა სარჩელისასა და ეშინოდის მას ცეცხლისა მისგან უშრეტისა და უყუარდეს მას დიდებაჲ იგი სასუფეველისა ცათაჲსაჲ.
    6.     და კუალად იტყჳნ: უღირს მონაზონთა და უფროჲსღა ჭაბუკთა, რაჲთა ეკრძალნენ შინაგანთა გულისსიტყუათა და შურებოდიან ჴელითა თჳსითა და აშრომებდენ ჴორცთა თჳსთა და მოიჴსენებდენ მოციქულისასა მას სიტყუასა, ვითარმედ: ღამჱ და დღჱ ვშურებოდე ჴელითა ჩემითა, რაჲთა არავის დაუმძიმო.
    7.     და ესე ჴელნი მსახურებდეს მე და რომელნი იყვნეს ჩემ თანა.
    8.     ესე შეუგვანებელ არს, თუ ძენი ამის სოფლისანი იურვოდიან და შურებოდიან და ნაშრომითა ჴელთა მათთაჲთა ზრდიდენ შვილთა მათთა და შესწირვიდენ ღმრთისა და იქმოდიან კეთილსა და მისცემდენ ხარკსა, და ჩუენ თავთაცა ჩუენთა არა ვზრდიდეთ ნაშრომითა ჴელთა ჩუენთაჲთა, არამედ ვსხედთ მოცალედ და გჳნებს, რაჲთა სხჳსა ნაშრომითა ვიზარდებოდით.
    9.     მოციქული იტყჳს: რომელი არა იქმოდის, ნუცაღა ჭამნ.
    10.     ესევითარითა მცნებითა წმიდაჲ ევთჳმი ასწავებნ სამწყსოსა თჳსსა და ეტყჳნ მათ, რაჲთა არა ზრახვიდენ ეკლესიასა შინა ჟამსა ფსალმონებისასა და არცა პურისა ჭამასა და არცა უნებნ ხილვად მონასტერსა თჳსსა, თუმცა ვის თავი თჳსი შეერაცხა უმეტჱს სხუათა მამათასა, უფროჲსღა ჭაბუკთა.
    11.     ესრჱთ იტყჳნ, ვითარმედ: ესე კეთილი ზომი არს, რაჲთა მცირედ დაიკლოს მონაზონმან განძღებასა თჳსსა ჟამსა ჭამისასა და დაიცვას გული თჳსი და წინა-აღუდგებოდეს ბრძოლათა, რომელნი მის თანა არიან დაფარულად.
    12.     საჭურველი მონაზონისაჲ არს ფსალმონებაჲ და განკითხვაჲ და სიწმიდჱ ჴორცთაჲ და სიმდაბლჱ და მორჩილებაჲ, რომელი არნ ღმრთისათჳს.
    13.     ესე და მსგავსი ამისღა ესმინ ძმათა, სარგებელ ეყვის და განძლიერდიან და შესწირვედ ღმრთისა ნაყოფსა თჳსსა.


10

     1.     ყოველი, რომელი გჳთხრეს მამათა ტრიბონისთჳს ბერისა, ჭეშმარიტ არს.
    2.     ძისწული მისი, რომელსა ერქუა ტრაბონ, და იყო იგი მეფე ამას ქუეყანასა ბარბაროსთა ზედა.
    3.     მითხრა ბერისა ტრიბონისთჳს: რაჟამს იყო იგი ჭაბუკ, ეშმაკმან შეიპყრა იგი და გუერდი მისი მარჯუენჱ განუჴმო თავითგან ვიდრე ფერჴადმდე.
    4.     და წარაგო მის ზედა მამამან მისმან საფასჱ დიდი კურნებასა მისსა, და არარაჲ სარგებელ ეყო.
    5.     და იყო მამაჲ მისი მორჩილებასა ქუეშე სპარსთასა და ჰმონებდა იგი კერპთა.
    6.     და იყო დაწყებაჲ იგი ბრძოლისაჲ, რომელი იყო სპარსეთს, დასასრულსა მეფობისა აზდაჯარდო მეფისა სპარსთაჲსა.
    7.     უნდა სპარსთა, რაჲთამცა შეიპყრნეს ყოველნი ქრისტიანენი.
    8.     მაშინ უბრძანეს მათ ბარბაროსთა მეფეთა, რომელნი მათსა ბრძანებასა ქუეშე იყვნეს, რაჲთა შეიპყრნენ გზანი და არავინ ქრისტიანეთაგანი განერეს და წარვიდეს საბერძნეთა.
    9.     და იყო მამაჲ ყრმისაჲ მის მეფე ბარბაროსთა.
    10.     და ვითარ იხილა უსამართლოებაჲ ესე და ჭირი, რომელსა უყოფდეს ქრისტიანეთა წარმართნი კერპთმსახურნი ყოველთა ქალაქთა, შეეწყალნეს ქრისტიანენი და გაუტევებდა მათ, და ივლტოდეს.
    11.     და მხიარულ არნ იგი ამას ზედა.
    12.     და იგიცა კერპთმსახური იყო.
    13.     და შე-ვიეთმე-ასმინეს იგი სპარსთა მეფესა, ვითარმედ გაუტევებს იგი ქრისტიანეთა მალვით სივლტოლად.
    14.     მაშინ შეეშინა მას და წარიყვანა ძჱ იგი მისი გუერდგანჴმელი და ყოველი ნათესავი მისი და ხუასტაგი და მეოტ იქმნა იგი საბერძნეთა.
    15.     და შეემთხჳა მას ანასტოლიოს, რომელი იყო მთავარ მათ ჟამთა აღმოსავალით კერძო ჴელმწიფებისა ბერძენთაჲსა, და განაჩინა იგი მეფედ ბარბაროსთა მათ ზედა, რომელნი იყვნეს არაბიას.
    16.     და ვითარ იყოფოდა იგი არაბიას, ჩუენებაჲ იხილა ძემან მისმან და უთხრა მამასა თჳსსა.
    17.     მაშინ წარიყვანა იგი მამამან მისმან და სიმრავლჱ ბარბაროსთაჲ – მის თანა.
    18.     და მოვიდეს, ვიდრემდე მოიწივნეს ადგილსა მას, რომელ ჩუენებით ეხილვა ყრმასა მას, სადა-იგი წმიდაჲ ევთჳმი და წმიდაჲ თეოკტისტოს იყოფოდეს.
    19.     და ვითარ იხილეს ძმათა სიმრავლჱ იგი ბარბაროსთაჲ, შეეშინა.
    20.     და ვითარ ცნა წმიდამან თეოკტისტოს, ვითარმედ შეეშინა ძმათა, გარდამოჴდა მიერ, შეემთხჳა ბარბაროსთა მათ და ჰრქუა: რაჲ გნებავს?
    21.     ხოლო მათ ჰრქუეს: ევთჳმი გჳნებს ჩუენ, მონაჲ ღმრთისაჲ.
    22.     მაშინ ჰრქუა მათ, ვითარმედ: დუმის იგი და არავის ზრახავს ვიდრე შაბათამდე.
    23.     მაშინ უპყრა მას ასფაპ ჴელი და უჩუენა ყრმაჲ იგი და ჰრქუა ყრმასა, რაჲთა უთხრას მას საქმჱ თჳსი.
    24.     მაშინ იწყო ყრმამან მან სიტყუად: ვითარ ვიყავ მე სპარსეთს, მეცა მე სალმობაჲ ესე, და უკურნებიე მე მკურნალთა და გრძნეულთა, და არარაჲ სარგებელ მეყო, არამედ უფროჲსღა წარემატებოდა ტკივილი იგი.
    25.     და ვითარ მოვიწიე ქუეყანასა ამას, გულისსიტყუაჲ ღმრთისამიერი მომიჴდა გონებასა ჩემსა.
    26.     და ვითარ ვიტანჯებოდე ღამესა ერთსა, განვიზრახე და ვთქუ: ტრაბონ, სადა არს დიდებაჲ იგი ამის სოფლისაჲ?
    27.     გინა სადა არს მკურნალთა იგი წადიერებაჲ?
    28.     ანუ სადა არს დიდებაჲ იგი სპარსთაჲ და ძალი იგი მათისა სარწმუნოებისაჲ და რომელნი ჰმონებენ ვარსკულავთა?
    29.     სადა არიან, რომელნი-იგი ჰხადიან ეშმაკთა და განძლიერდებიან მათ მიერ?
    30.     ხოლო მე არარას ვხედავ ამათ მიერ ჩემდა სარგებელად, არამედ ღმერთი მხოლოჲ არს მოწყალჱ.
    31.     და ვითარ ამას განვიზრახევდ, მიმეძინა და ცრემლით ვითხოვდ ღმრთისაგან და ვიტყოდე:
    32.     შენ, ღმერთო ძლიერო და საკჳრველთმოქმედო, რომელმან შეჰქმენ ცანი და ქუეყანაჲ და ყოველი, რაჲ არს მას შინა, უკუეთუ შენ წყალობა-ჰყო ტკივილთა ამათ ჩემთა ზედა და განმარინო მე მწარისა ამისგან სალმობისა, ქრისტიანე ვიქმნე და განვეშორო ყოვლისაგან ბოროტისა და დაუტეო მსახურებაჲ კერპთაჲ.
    33.     და ვითარ ესე ვთქუ, დამეძინა და ვიხილე მონაზონი მჴცითა შუენიერი და წუერითა გრძელი.
    34.     და მრქუა მე: რაჲ გევნების?
    35.     და უთხარ მას სალმობაჲ ესე ჩემი, და მრქუა მე: აღ-მცა-ასრულე, რომელი აღუთქუ ღმერთსა.
    36.     უკუეთუ აღასრულო, ღმერთმან განგკურნოს შენ.
    37.     და მე ვარქუ მას: ყოველი, რომელი აღუთქუ ღმერთსა მე, აღვასრულო, უკუეთუ განვთავისუფლდე განსაცდელისა ამისგან.
    38.     მაშინ მრქუა: მე ევთჳმი ვარ, რომელი ვიყოფი უდაბნოსა, აღმოსავალით კერძო იერუსალემსა ათ მილიონით, ჴევსა ერთსა, სამხრით კერძო გზასა, რომელი შთავალს იერიქოდ.
    39.     და უკუეთუ გნებავს განკურნების, ნუ უდებ იქმნები მოსლვად ჩემდა, და ღმერთმან განგკურნოს ჴელითა ჩემითა.
    40.     და ვითარ განმეპყრა, უთხარ მამასა ჩემსა, რაჲ-იგი მესმა და ვიხილე.
    41.     და ამისთჳს მოსრულ ვართ მისა სარწმუნოებით და მე გევედრები შენ, რაჲთა არა დამიმალო მკურნალი, რომელი ღმერთმან მაუწყა.
    42.     და ვითარ ესმა ესე წმიდასა თეოკტისტეს, აღვიდა წმიდისა ევთჳმისა და უთხრა ყოველი იგი მას.
    43.     ჰრქუა მას წმიდამან ევთჳმი: არა უღირს კაცსა წინა-აღდგომად ღმრთისამიერსა ჩუენებასა.
    44.     და გარდამოვიდა მიერ ქუაბით მათა და ულოცა ტრაბონს გულსმოდგინედ და დასწერა მას ჯუარი და აღადგინა იგი ცოცხალი.
    45.     და ვითარ იხილეს ბარბაროსთა მათ, ვითარ-იგი მყის განიკურნა, ფრიად დაუკჳრდა და ჰრწმენა მათ ქრისტე.
    46.     და დაცჳვეს იგინი წინაშე მისსა ქუეყანასა ზედა და ევედრებოდის მას, რაჲთა ნათელ-ჰსცეს მათ ქრისტეს მიერ.
    47.     ვითარ იხილა წმიდამან ევთჳმი საკჳრველთმოქმედმან, რამეთუ ყოვლითა გულითა ჰრწმენა მათ ქრისტე, ბრძანა, რაჲთა განჰმზადონ ქუაბსა მას შინა სანათლოჲ, რომელი დღესამომდე ჰგიეს მას შინა.
    48.     მაშინ დაასწავა მათ სარწმუნოებაჲ და ნათელ-სცა მათ სახელითა მამისაჲთა და ძისაჲთა და სულისა წმიდისაჲთა და გარდაცვალა სახელი ასფაპისი და უწოდა მას პეტრე.
    49.     და პირველად მას ნათელ-სცა და მისა შემდგომად მარისს, ცოლის-ძმასა მისსა.
    50.     და იყო იგი კაცი გონიერი და მდიდარი ფრიად.
    51.     და მათსა შემდგომად ნათელ-სცა ტრაბონს და სხუათა ყოველთა და დაიყენნა იგინი მის თანა ორმეოც დღჱ და მეცნიერ ყვნა იგინი სიტყუათა ღმრთისათა და დაამტკიცნა და ესრჱთ განუტევნა.
    52.     და არღარა იყვნეს იგინი აგარის შვილნი, არამედ სარაჲსნი, რამეთუ განთავისუფლდეს იგინი მონებისაგან ნათლისღებითა.
    53.     ხოლო მარის, დედის-ძმაჲ ტრაბონისი, არა განეშორა მონასტრით, არამედ მონაზონ იქმნა და ითმენდა მუნ შინა დღეთა ცხორებისა მისისათა და ფრიად სათნო ეყო ღმერთსა და ყოველი საფასჱ მისი მისცა მონასტრისა საშენებლად.
    54.     და ვითარ ესე საკჳრველი ქმნა წმიდამან ევთჳმი, განჴდა სახელი მისი ყოველსა ადგილსა, და მრავალნი მოვიდოდეს მისა სნეულნი და ცოფნიცა და განიკურნებოდეს.
    55.     და მცირედთა ჟამთა შემდგომად განათლდა, და განჴდა სახელი მისი ყოველსა პალესტინესა და გარემოჲს მისა.
    56.     და ვითარ იხილა წმიდამან ევთჳმი, ვითარმედ მრავალნი მოვლენან მისა კურნებად, მოეჴსენა დაყუდებაჲ, რომელსა-იგი შინა იყო, ოდეს-იგი მარტოჲ იყოფოდა და ფრიად შეწუხდა, რამეთუ მრავალნი მოვიდოდეს და ადიდებდეს.
    57.     ხოლო ვითარ შევარდა მწუხარებასა, რომელსა-ესე ჰრქჳან სიხარულ, უნდა ფარულად სივლტოლაჲ და წარსლვაჲ რუბად.
    58.     და ვითარ აგრძნა ესე წმიდამან თეოკტისტე, შეკრიბნა ძმანი, რაჲთა ევედრნენ და არა დაუტევნეს იგინი.
    59.     ხოლო რაჲთა არა შეწუხნენ, ჰრქუა მათ: არა წარვალ.
    60.     და შემდგომად დღეთა რავდენთამე წარიყვანა ძმაჲ ერთი, რომელი იყო მელეტელი, რომელსა სახელი ერქუა დომენტიანოს, გამოვიდა მონასტრით და წარვიდა რუბად.
    61.     და ვითარ ვიდოდეს იგინი უდაბნოსა ზღჳს კიდისასა, მიიწივნეს მთასა მაღალსა, რომელსა ჰრქჳან მთაჲ მარდისაჲ, და პოვეს მას შინა ლაკუაჲ წყლისაჲ და მუნ დაადგრეს.
    62.     და საჭმლად მათა იყო მდელოჲ.
    63.     და წმიდამან ევთჳმი აღაშჱნა ეკლესიაჲ და განჰმზადა საკურთხეველი მას შინა, რომელი დღესამომდე ჰგიეს.
    64.     და მისა შემდგომად გამოვიდა მიერ და წარვიდა უდაბნოსა სალჯამისასა, რაჲთა იხილოს ქუაბი იგი, სადა დავით ივლტოდა პირისაგან საულ მეფისა.


11

     1.     და მუნ შექმნა მონასტერი, და ესე იყო მიზეზი შენებისა მისისაჲ: ძჱ დედაკაცისა ვისიმე შერაცხილისაჲ, სოფელსა შინა, რომელსა ჰრქჳან რასტაბულისაჲ.
    2.     იყო ყრმასა მას შინა სული უკეთური, და ჴმითა მაღლითა ყივინ და აჴსენებნ სახელსა წმიდისა ევთჳმისსა, და ვითარ ესმა მამასა მის ყრმისასა, ვითარმედ წმიდაჲ იგი შოვრის მთასა და კაბარბარიქასა იყოფის, წარვიდა მისა და ყრმაჲ იგი – მის თანა.
    3.     და ვითარ იხილა ყრმამან მან წმიდაჲ იგი, ათრთოლდა და დაეცა.
    4.     და განჴდა მისგან ეშმაკი იგი, და მყის განიკურნა.
    5.     და ვითარ განითქუა მისთჳს საკჳრველი ესე, მივიდეს მისა კაცნი მრავალნი რისტოლიაჲთ და გარემო მისსა, და აღუშჱნეს ესე მონასტერი.
    6.     და მივიდეს მისა მონაზონნი მდაბალნი და იყოფოდეს მის თანა, და ღმერთი მოსცემდა მათ საჴმარსა ჴორცთასა.
    7.     და კაცთა ვიეთმე ზეფანელთა ეპყრა სარწმუნოებაჲ მანის მწვალებელისაჲ.
    8.     და წმიდამან ევთჳმი მუაქცივნა იგინი მოძღურებასა ღმრთისასა და უბრძანა მათ, რაჲთა შეჩუენებულ ყონ მანის და მოძღურებაჲ მისი და შეუდგენ იგინი კათოლიკე ეკლესიასა.
    9.     და შემდგომად ყოველთა მადლთა ესეცა მოსცა ღმერთმან მეტად წმიდასა ევთჳმის, რაჲთა იყოფოდის მჴეცთა თანა და ქუეწარმავალთა თანა ბოროტთა და არარაჲ ევნებოდის მათგან.
    10.     და არავის უღირს ამისი ურწმუნოებაჲ, რომელსა უკითხვან საღმრთონი წიგნნი, რამეთუ სადა ღმერთი დაადგრის, ყოველივე დაემორჩილოს მას, ვითარ-იგი დაემორჩილა ადამს პირველ გარდასლვისა მცნებასა ღმრთისასა.
    11.     და არა თუ მჴეცნი ოდენ, არამედ ყოველი დაბადებული დაემორჩილოს მას.
    12.     მეწამებიან მე ამას სიტყუასა, რომელთა-იგი ზღუაჲ მეწამული განვლეს და იორდანისა დინებაჲ დააყენეს და მზჱ დააყენეს სლვისაგან თჳსისა და ცეცხლი ცუარად გარდააქციეს და მრავალნი საკჳრველნი ქმნნეს მონათა ღმრთისათა.
    13.     და ღმერთმან, რომელმან ესე საკჳრველი ქმნა, მანვე დაამორჩილა ყოველი წმიდასა ევთჳმის და არა ხოლო თუ ესენი, არამედ სულთაცა უკეთურთა ეშინოდა მისგან და დაემორჩილებოდეს.


12

     1.     და კუალად ვითარ იხილა წმიდამან ევთჳმი სიმრავლჱ იგი ერისაჲ მისა მიმავალთაჲ, რამეთუ მონასტერი იგი მახლობელ იყო სოფელსა, ჰრქუა დომენტიოსს, მოწაფესა თჳსსა: გუალე, შვილო, წარვიდეთ და ვიხილნეთ თეოკტისტე და ძმანი.
    2.     და გამოვიდეს მონასტრისა მისგან, რომელი ეშჱნა მახლობელად კაპარბარიქასა, და მოვიდეს ადგილსა წმიდასა, სადა-იგი დღეს მონასტერი შჱნ არს, რომელი შორავს წმიდასა თეოკტისტეს სამ მილიონ.
    3.     და შეიყუარა ადგილი იგი ფრიად, რამეთუ დაყუდებულ იყო ადგილი იგი უდაბნოჲ და ჰაერითა კეთილ ფრიად.
    4.     არასადა ვინ მოვიდის მას ადგილსა.
    5.     და ჯდა მას ადგილსა იგი და მოწაფჱ მისი დადუმებით ქუაბსა მცირესა, რომელსა შინა არს დღეს საფლავი მისი.
    6.     და ვითარ ესმა წმიდასა თეოკტისტეს, ვითარმედ წმიდაჲ ევთჳმი მოსრულ არს, მწრაფლ აღმოვიდა მისა, რაჲთა იკურთხოს მისგან.
    7.     და იწყო ვედრებად მისა, რაჲთამცა შთავიდა ადგილსავე თჳსსა.
    8.     და დაყუდებისა მისთჳს, რომელსა-იგი შინა იყო ადგილსა მას, არა ინება მის თანა წარსლვად, არამედ რაჲ კჳრიაკეთა შთავიდის მათა და ჟამისწირვაჲ მუნ აღასრულის.
    9.     ვითარ ესმა პეტრეს, რომელი წმიდასა ევთჳმის მოექრისტნა, ვითარმედ წმიდაჲ ევთჳმი მოსრულ არს, მოვიდა მისა და თანა-ჰყვანდა სიმრავლჱ ბარბაროსთაჲ – მამებისა და დედებისაჲ და ყრმებისაჲ – და ევედრებოდა, რაჲთამცა მიუგო მათ სიტყუაჲ ცხორებისაჲ.
    10.     მაშინ ბერმან წმიდამან ასწავა მათ ყოველთა და შთაიყვანნა იგინი ქუემოსა მონასტერსა და მუნ ნათელ-სცა და მუნ დაყო მათ თანა შჳდი დღჱ ნათლისცემისა შემდგომად და მერმე აღმოიყვანნა იგინი მის თანა თჳსა ადგილად.
    11.     მაშინ პეტრე მოიყვანა გალატოზი და აღაშჱნა მტილსა შინა ლაკუაჲ დიდი ორპირი, რომელი დღესამომდე არს.
    12.     და გუერდით მისა აღაშჱნა პურის-საქმარი და აღუშჱნა წმიდასა ბერსა სამი სენაკი და ეკლესიაჲ შოვრის სენაკთა.
    13.     და ევედრებოდეს, რაჲთა მახლობელად მისა უტევნეს.
    14.     ხოლო წმიდამან ევთჳმი, მარტოებისა მოყუარემან, არა ინება მათი ახლოს ყოფაჲ, რაჲთა არა აშფოთებდენ, რამეთუ უყუარდა მას დაყუდებაჲ.
    15.     და მიიყვანნა იგინი ადგილსა ერთსა და ჰრქუა მათ: უკუეთუ ჩემდა მახლობელად გინებს, მაშა ადგილსა ამას იყვენით, რაჲთა ორთავე მონასტერთა შოვრის იყოფოდით.
    16.     და გამოუსახა მათ ადგილი, სადა ეკლესიაჲ აღაშჱნონ და იყვნენ იგინი კარვებითა მათითა გარემოჲს მისსა.
    17.     ხოლო იგი გულსმოდგინედ ითუალავნ მათ წუსწუთ, ვიდრემდის უკურთხა მათ ხუცები და დიაკუნები.
    18.     და რომელნი-იგი პირველად მოენათლნეს, მოჲქცეს და მის თანავე იყოფოდეს.
    19.     და მრავალნი მოვიდოდეს მისა, და ნათელ-სცემდა.
    20.     და ვითარ განმრავლდეს ფრიად და იქმნნეს ერმრავალ, მაშინ წარავლინა წმიდამან მამამან ჩუენმან ევთჳმი იობენალისა იერუსალჱმდ, პატრიაქისა, რაჲთა გაუჩინოს მათ ეპისკოპოსი.
    21.     მოუვლინა მას პატრიაქმან და ჰრქუა სიხარულით: მე ვყო ყოველი, რაჲცა გინდეს.
    22.     მაშინ წარავლინა მისა პეტრე, მამაჲ ტრაბონისი, რამეთუ შემძლებელ იყო განგებად სულთა შიშითა ღმრთისაჲთა.
    23.     და იგი იყო პირველი ეპისკოპოსი პალესტინეს ბარბაროსთა კრებულსა ზედა.
    24.     ხოლო მრავალნი ერნი მოვიდოდეს წმიდისა ევთჳმისა, და ნათელ-სცემდა მათ და ასწავებდა, ვითარ-იგი ჯერ-არს ღმრთისა მონებად.
    25.     დაესრულა სიტყუაჲ ჩუენი ბარბაროსთათჳს.
    26.     ხოლო მამასა ჩუენსა ევთჳმის არა უნდა ადგილისა თჳსისაჲ საკრებულოდ შექმნაჲ და არცა ლავრად.
    27.     და ოდეს ვინ მოვიდიან, რომელთა მონაზონებაჲ ჰნებავნ, წარავლინნის იგინი მონასტრად წმიდისა თეოკტისტჱსა.
    28.     და ვითარ უნდა ღმერთსა აღშჱნებაჲ ადგილისა მისისაჲ, პირველად მოუვლინნა მას სამნი ძმანი ქუეყანით კაბადუკიაჲთ.
    29.     ხოლო აღზრდილ იყვნეს იგინი ქუეყანასა მას სემისსა და სრულ იყვნეს იგინი სიბრძნითა და სწავლულებითა.
    30.     და იყო სახელი ერთისაჲ მის კოზმან და მეორისაჲ – ხარისიფოს და მესამისაჲ – გაბრიელ.
    31.     და ევედრნეს მას, რაჲთა დაადგრენ მის თანა.
    32.     და მან არა ინება სამისა საქმისათჳს, რომელნი აყენებდეს მათსა შეწყნარებასა, რამეთუ დაყუდებისმოყუარე იყო, და თანა ჭაბუკცა იყვნეს და რამეთუ გაბრიელ დედის მუცლითვე საჭურისი შობილ იყო.
    33.     ხოლო მას ღამესა იხილა წმიდამან კაცი ვინმე, რომელი ეტყოდა: შეიწყნარენ ძმანი ესე, რამეთუ ღმერთსა მოუვლინებიან, და ამიერითგან ნუვის უკუნაქცევ, რომელსა უნდეს ცხორების.
    34.     მამინ შეიწყნარნა იგინი წმიდამან მან და ჰრქუა კოზმანს, უხუცჱსსა მათსა: აჰა ესერა მიყოფიეს, ვითარ-იგი ღმერთმან მიბრძანა, არამედ დაიმარხე, რომელი მე გამცნო: ნუ უტევებ მცირესა ძმასა შენსა გამოსლვად სენაკით გარე, რამეთუ არა ჯერ-არს ხილვად ლავრასა შინა სახჱ და მსგავსი დედაკაცისაჲ, ბრძოლისათჳს დედაკაცისა.
    35.     ხოლო შენ არა ტევებად ხარ აქა, არამედ შემდგომად მცირედთა ჟამთა მწყსიდე ბეთსაჲდისა ეკლესიასა.
    36.     და ამათსა შემდგომად შეიწყნარა სხუაჲ, რომელსა ერქუა დომნოს.
    37.     ხოლო იყო იგი ანტიოქიაჲთ ძმისწული იოვანე ანტიოქელ პატრიაქისაჲ.
    38.     და კუალად მათ დღეთა შეიწყნარნა სამნი ძმანი მალატიელნი, ტომნი სჳნოდიოსისნი, რომელსა აკაკიოსის თანა გაეზარდა წმიდაჲ ევთჳმი.
    39.     და იყო სახელი ერთისა მის ძმისაჲ სტეფანოზ და მეორისაჲ – ანდრეა და მესამისაჲ – ღაჲნოს.
    40.     და კუალად შეიწყნარნა სამნი ძმანი, რაჲთით კერძონი.
    41.     სახელი ერთისაჲ მის – იოვანე ხუცესი და მეორისაჲ – თალასიოს და მესამისაჲ – ანატოლიოს.
    42.     და კუალად სხუაჲ შეიწყნარა ტიბერიელი, რომლისაჲ სახელი – კჳრიონ.
    43.     და იყო იგი ხუცესი ბეთსაჲდისა ეკლესიასა წმიდისა ბასილისსა.
    44.     და ვითარ ესე ათერთმეტნი შეიწყნარნა, უბრძანა ამბა პეტრეს, რაჲთა უშჱნოს მათ მცირეები სენაკები და განაგოს ეკლესიაჲ.
    45.     მაშინ ყო ადგილი მისი ლავრად მსგავსად ფარაჲსა.
    46.     მაშინ შთავიდა მისა იობენალი პატრიაქი ლავრად და თანა-ჰყვანდა დიდი ბესარიონ, განმგებელი მონაზონთაჲ, და ევსჳქი და აკურთხა ეკლესიაჲ ლავრისაჲ მაჲსსა შჳდსა.
    47.     და მათ ჟამთა ოდენ იყო წმიდაჲ ევთჳმი ერგასის და ორის წლის.
    48.     და ვითარ აკურთხეს ლავრისა ეკლესიაჲ, ხუცესნი დაადგინნეს მას შინა: იოვანე და კჳრიონ.
    49.     და პატრეაქმან აკურთხნა დომენტიანოს და დომნოს დიაკონად ეკლესიისა.
    50.     ხოლო წმიდამან ევთჳმი განიხარა სულითა, რაჟამს იხილა წმიდაჲ ბესარიონ და ევსჳქი პატრეაქისა თანა, რამეთუ ბრწყინვიდეს იგინი ქუეყანასა ზედა, ვითარცა ვარსკულავნი.
    51.     და პირველ აღსრულებისა შჳდთა თუეთაჲსა შეისუენა წმიდამან ბესარიონ.


13

     1.     და ვითარ იწყო მამამან ჩუენმან ევთჳმი შჱნებად ლავრისა, იყვნეს მის თანა ათორმეტნი ძმანი და იწროებასა შინა იყვნეს იგინი ჴორცთა საჴმრისაგან.
    2.     და პირველსა წელსა დაადგინა დომენტიანოს იკონომოსად ლავრასა ზედა.
    3.     და დღესა ერთსა გარდამოვიდოდა სიმრავლჱ სომეხთაჲ იჱრუსალემით იერიქოდ, და იყვნეს იგინი ვითარ ოთხას კაც ოდენ, და მოუქციეს მარჯუენით გზისა მის და მოვიდეს ლავრად, რამეთუ ღმრთისა მიერ იყო ესე, რაჲთა აჩუენოს საკჳრველებაჲ თჳსი ჴელითა მის წმიდისაჲთა.
    4.     და ვითარ იხილნა იგინი წმიდამან ბერმან, მოუწოდა დომენტიანოს და ჰრქუა მას: მუართუ კაცთა ამათ ჭამადი, რაჲთა ჭამონ.
    5.     მიუგო და ჰრქუა წმიდასა მას: არა არს საპურესა შინა პური, რომლითამცა ათი კაცი განძღა.
    6.     სადაჲთ მოვიღო პური, რომელი ამას ერსა ეყოს?
    7.     მაშინ წმიდამან ღმრთისამან, რამეთუ მადლი აქუნდა წინაწარმეტყუელებისაჲ, ჰრქუა მას: წარვედ და ყავ, ვითარ-იგი გარქუ, რამეთუ ესრე იტყჳს სული წმიდაჲ: ჭამონ და განძღენ და დაუშთეს ნამეტნავი.
    8.     მაშინ მივიდა დომენტიანოს სახლსა, სადა-იგი პური იდვა მცირედი, და ვერ შეუძლო კარისა განღებად, რამეთუ მადლმან ღმრთისამან აღავსო სახლი იგი პურითა, ვიდრე ზემდე.
    9.     და მოუწოდა დომენტიანოს ერთსა მამათაგანსა, და გამოუღეს კარი სახლისაჲ მის, რომელსა იყო პური.
    10.     და ვითარ კარი გამოუღეს, გამოიდვა პური იგი გარე.
    11.     და იგივე კურთხევაჲ იქმნა ღჳნოსა და ზეთსაცა ზედა.
    12.     და ჭამეს ყოველთა და განძღეს და ვერ შეუძლეს აღმართებად კარისა მის ადგილსავე თჳსსა, ვიდრე სამ თუემდე.
    13.     ვითარცა აკურთხა ღმერთმან მცირედი იგი ფქვილი და საზეთჱ იგი რქაჲ, ქურივისაჲ მის, ჴელითა ელია წინაწარმეტყუელისაჲთა, ესრევე აკურთხა აქა ღმერთმან ჴელითა მის წმიდისაჲთა უცხოთა შეწყნარებისა მისისათჳს.
    14.     მაშინ დომენტიანოსს დაუკჳრდა და დავარდა ფერჴთა ზედა მოძღურისა თჳსისათა და ითხოვდა მისგან შენდობასა, რამეთუ გულს-ეტყოდა იგი ვითარცა კაცი, რომელსა არა აქუნ სარწმუნოებაჲ.
    15.     მაშინ აღადგინა იგი ბერმან და ჰრქუა: შვილო ჩემო, რომელი კურთხევით სთესვიდეს, კურთხევითცა მოიმკოს.
    16.     ნუ მოიწყინებ უცხოთა შეწყნარებასა.
    17.     ამისთჳს თქუა მოციქულმან: უცხოთა შეწყნარებითა ღირს ვინმე იქმნეს ანგელოზთა სტუმრობად, ხოლო გრწმენინ, უკუეთუ თქუენ, გინათუ რომელნი თქუენსა შემდგომად მოვლენან, სარწმუნოებით შეიწყნარებდეთ უცხოთა და მონაზონთა და განუსუენებდეთ, ღმერთმან არა მუაკლოს არცა უგულებელს-ყოს ადგილი ესე უკუნისამდე, რამეთუ ესე მსხუერპლი სათნო არს ღმრთისა.


14

     1.     ხოლო ამის საკჳრველისა შემდგომად იწყო ლავრამან განმრავლებად.
    2.     და შეწევნითა ღმრთისაჲთა განმრავლდეს ძმანი და იქმნნეს ერგასის.
    3.     და აღეშჱნა მათთჳს სენაკები, და ფსალმონებდეს იგინი ეკლესიასა შინა.
    4.     ხოლო იკონომოსი მუართუამნ საჴმარსა მათსა.
    5.     და მოიგეს მათ კაჰრაულები მამათა სამსახურებელად.
    6.     ხოლო იყო ლავრასა მას შინა ძმაჲ ერთი ასიელი, რომელსა ერქუა ევქსანტი.
    7.     ევედრა მას იკონომოსი, რაჲთა იყოს იგი კაჰრაულთა მათ ზედა, და არა თავს-იდვა.
    8.     და ჰრქუა იკონომოსმან იოვანეს და კჳრიონს, ხუცესთა, რაჲთა არწმუნონ ძმასა მას, და თავს-იდვას მსახურებაჲ იგი.
    9.     და ევედრნეს მას, და არა უსმინა.
    10.     და ვითარ მოიწია დღჱ შაბათი, უთხრა იკონომოსმან წმიდასა მას ბერსა საქმჱ იგი ძმისაჲ მის.
    11.     მაშინ მოუწოდა მას და ჰრქუა: დაგუემორჩილე, ძმაო, და შეიწყნარე მსახურებაჲ ესე.
    12.     მიუგო ძმამან მან და ჰრქუა: ვერ შემძლებელ ვარ, მამაო წმიდაო, რამეთუ სამნი საქმენი მაყენებენ: ერთად, რამეთუ ქუეყანაჲ ესე არა ვიცი და არცა აქათა კაცთა ენაჲ;
    13.     და მეორედ, მეშინის, ნუუკუე დავეცე სიძვითა;
    14.     და მესამედ, მეშინის მიცემისაგან და მოღებისა კაცთა თანა, ნუუკუე შემდგომად ამისა ვერღარა შეუძლო ჯდომად სენაკსა ჩემსა დაყუდებით.
    15.     ჰრქუა მას წმიდამან ევთჳმი: მე ვევედრო ღმერთსა, რაჲთა დაგიცვეს ამის ყოვლისაგან, და არარაჲ გევნოს, რამეთუ ღმერთი არა უსამართლო არს და არცა დაივიწყოს მორჩილებაჲ შენი, რამეთუ მან უწყის, ვითარმედ მისისა შიშისათჳს ჰმსახურებ მონათა მისთა და მცნებისა მისისათჳს, და მან მოგცეს ძალი.
    16.     ისმინე, რომელ-იგი თქუა უფალმან: არა მოვედ, რაჲთა ვყო ნებაჲ ჩემი, არამედ ნებაჲ მომავლინებელისა ჩემისაჲ.
    17.     და ამას ყოველსა თანა არა ერჩდა ევქსანტი.
    18.     მაშინ ჰრქუა მას წმიდამან ევთჳმი რისხვით: მე, შვილნო ჩემნო, გეტყჳ საქმესა კეთილსა და შუენიერსა, და შენ სიფიცხლჱ შეგიკრძალავს.
    19.     შენ იცი, რაჲ არს ურჩებისა მოსაგებელი.
    20.     ხოლო მუნქუესვე დაეცა ევქსანტი ქუეყანასა ზედა, და შეიპყრა იგი ეშმაკმან, და იწყო პეროვად.
    21.     ხოლო მამანი იგი, რომელნი იყვნეს მის თანა, ევედრნეს წმიდასა მას მისთჳს, და მან ჰრქუა მათ: ამიერითგან წინაშე თქუენსა აღესრულა სიტყუაჲ იგი ღმრთისაჲ, რომელ თქუა, ვითარმედ: კაცსა უკეთურსა და უსმსა ღმერთმან მოუვლინოს ანგელოზი უწყალოჲ.
    22.     და ვითარ განამრავლეს მამათა მისთჳს ვედრებაჲ, შეიპყრა იგი ბერმან მოწყალემან ჴელითა თჳსითა და აღადგინა და დასწერა მას ჯუარი და განათავისუფლა იგი ეშმაკისაგან.
    23.     მაშინ აღდგა ევქსანტი და იწყო თაყუანისცემად ბერისა და ითხოვდა მისგან შენდობასა, რომელ-იგი ყო, და ევედრებოდა, რაჲთა წამართცა ულოცოს.
    24.     და ჰრქუა მას ბერმან. შვილო ჩემო, სასყიდელი მორჩილებისაჲ დიდ არს, და ღმერთსა სთნავს მორჩილებაჲ უფროჲს მსხუერპლთა, ხოლო ურჩებაჲ სიკუდიდ მიიყვანებს.
    25.     და ულოცა მას ბერმან და აკურთხა, და მაშინღა შევიდა მსახურებასა მას სიხარულით.


15

    1.     ამბა კჳრიაკოზ, მეუდაბნოეჲ, რომელი იყო ძუელსა ლავრასა, რომელი სრულ იყო ყოვლითა სათნოებითა.
    2.     და დაეყო ლავრასა მას შინა სამეოცდაათი წელი მონაზონებისა განგებასა შინა.
    3.     და ოდეს იყო იგი ჭაბუკ, წმიდისა ევთჳმის ლავრასა მონაზონ-ქმნულ იყო.
    4.     და ვიდოდა იგი გზათა მისთა ჟამთა მრავალთა და იცნოდა სასწაულნი, რომელთა იქმოდა წმიდაჲ იგი.
    5.     და მან გჳთხრა, ვითარმედ იყვნეს ლავრასა მისსა ორნი ძმანი.
    6.     სახელი ერთისაჲ – მარონ და მეორისაჲ – კლემენტოს.
    7.     და ვითარ განემზადნეს, რაჲთამცა გამოვიდეს ლავრით ღამე, თჳნიერ ბერისა ბრძანებისა, ეჩუენა მას, ვითარ-იგი დაყუდებულ იყო სენაკსა თჳსსა, ვითარმედ ეშმაკსა აღჳრნი აღესხნეს პირსა მათსა და მიითრევდა მათ სახედ სიკუდილსა.
    8.     და მიუვლინა მათ ბერმან და იწყო სწავლად მათა მოთმინებისათჳს და ეტყოდა მათ: გჳღირს ჩუენ შემდგომად ღმრთისა შეწევნითა, რაჲთა არა დავჴსნდეთ, სადაცა ვიყუნეთ.
    9.     ადამ სამოთხესა შინა იყო და გარდაჰჴდა იგი მცნებასა ღმრთისასა, და იობ სკორეთა ზედა ჯდა და დაიმარხა მცნებაჲ ღმრთისაჲ.
    10.     და კუალად თქუა: არა კეთილ არს შეწყნარებაჲ გულისსიტყუათა ბოროტთაჲ და არცა წუხილისაჲ, და არცა მოვიძულოთ ადგილი, რომელსა შინა ვსხდეთ.
    11.     და არცა რომელნი ჩუენ თანა იყოფიან, და არცა ვიდოდით ადგილითი-ადგილად, არამედ გჳღირს ჩუენ, რაჲთა ვეკრძალებოდით ყოველსა ჟამსა, რამეთუ გარე-მოსლვითა დავაკლებთ კანონსა მას ჩუენსა.
    12.     ხჱ რომელი ადგილითი-ადგილად იცვალებინ, არა გამოიღის ნაყოფი.
    13.     და ეგრევე მონაზონი ოდეს ადგილითი-ადგილად იცვალოს, ვერ ნაყოფიერ იქმნეს.
    14.     ოდეს უნდეს კაცსა კეთილისა საქმედ ადგილსა თჳსსა და ვერ შეუძლოს, ნუ ჰგონებნ, თუმცა სხუასა ადგილსა ქმნა კეთილი.
    15.     არა ადგილი ჴამს, არამედ გულისზრახვათა სიმართლჱ.
    16.     ისმინეთ, რაჲ-ესე მითხრა ერთმან მეგჳპტელთა მამათაგანმან, ვითარმედ: ძმათაგანი ვინმე ჯდა კრებულსა შოვრის, და ყოველსა ჟამსა გული უწყრებინ.
    17.     და ვითარ სულმოკლე იქმნა, გამოვიდა მონასტრისა მისგან და იყოფოდა ადგილსა ერთსა მარტოჲ.
    18.     და იწყო განზრახვად და თქუა: ოდეს არღავის თანა მედვას საქმჱ, და არცა სხუასა ჩემ თანა, გულისწყრომაჲცა წარვიდეს ჩემგან.
    19.     და დღესა ერთსა აღავსო სარწყული თჳსი წყლითა და დადგა იგი ქუეყანასა ზედა, და წარიქცა, და წყალი იგი დაითხია.
    20.     და ყო ეგრეჲთ ორგზის და სამგზის და ეგრჱთვე დაითხია.
    21.     მაშინ აღაშფოთა იგი ეშმაკმან, და გული გაიწყო და აღიღო სარწყული იგი და შემუსრა.
    22.     და ვითარ ესე წარმოთქუა წმიდამან მან, კლემენტოს განიცინნა, და მიხედა მას ბერმან პირითა მრისხანითა და ჰრქუა: ძმაო, მოგკიცხა შენ ეშმაკმან, რამეთუ უგუნურად განიცინენ.
    23.     არა გესმაა, რამეთუ უფალი ჰყუედრის მათ, რომელნი იცინიან, და ჰნატრის, რომელნი ტირედ.
    24.     უწყოდე, რამეთუ ესე უშუერება არს მონაზონისა, უკეთუ ზრახვიდეს, გინათუ იძრვოდის თჳნიერ წესისა, გინათუ კადნიერებაჲ ვის თანამე ჰქონდის, რამეთუ კადნიერებაჲ ფრიად ბოროტ არს და მშობელი არს ყოველთა ვნებათაჲ.
    25.     და ვითარ ესე თქუა, დაუტევა კლემენტოს და შევიდა შინაგანსა სენაკსა, მაშინ დასცა ეშმაკმან კლემენტოს პირსა ზედა თჳსსა, და იწყო ძწოლად.
    26.     მაშინ დაუკჳრდა დომენტიანოსს დიდად სიმშჳდჱ იგი ბერისაჲ და სიმკუეთლჱ, სადა-იგი შეჰგვანდა.
    27.     შეკრიბნა მამანი, და იწყეს ვედრებად ბერისა კლემენტოსისთჳს.
    28.     და მიითუალა ბერმან ვედრებაჲ მათი და გამოვიდა, აღადგინა და შეჭურა იგი ჯუარითა და განათავისუფლა იგი ძრწოლისაგან და ღრჭენისაგან კბილთაჲსა.
    29.     და მყის ცოცხალ იქმნნეს ჴორცნი მისნი და სული.
    30.     და ჰრქუა მას: ამიერითგან იგულე თავისა შენისაჲ და ნუ შეურაცხ-ჰყოფ სიტყუათა ღმრთისათა და სწავლასა მამათასა, არამედ იყავ მრავალთუალ, ვითარცა ქერობინი.
    31.     და ესრჱთ უღირს მონაზონსა, რაჲთა ეკრძალებოდის ყოველსა ჟამსა, და თუალნი გულისა მისისანი ხედვიდენ, რამეთუ მახეთა შოვრის ვალს მარადის.
    32.     და ვითარ ესე თქუა, განამტკიცა იგი, და სარგებელ ეყო იგი მამათა, და განუტევა იგი მშჳდობით.


16

     1.     და ვითარ იქმნა წმიდაჲ ევთჳმი ერგასის და ოთხის წლის, იყო პირველი კრებაჲ ეფესოისაჲ.
    2.     მაშინ სჳნოდიოს, პირველმოჴსენებული კაცი შუენიერი, ხუცესი მალატიისა ეკლესიისაჲ, მოვიდა, რაჲთა თაყუანისცეს წმიდათა ადგილთა.
    3.     და შთავიდა იგი ლავრასა წმიდისა ევთჳმისსა, რამეთუ უნდა კურთხევის მისგან.
    4.     და ესხნეს მას ლავრასა მას შინა სამნი თჳსნი: სტეფანოზ და ანდრეა და ღაინოს.
    5.     და ვითარ იკურთხა იგი წმიდისა ბერისაგან, უთხრა მას ნისტორისთჳს და ვითარ-იგი საყდარი კოსტანტინეპოვლისისაჲ დაიპყრა მცირედთა დღეთა და ვითარ-იგი აღაშფოთა ყოველი ქუეყანაჲ ბოროტად მოძღურებითა თჳსითა.
    6.     და კუალად უთხრა მართალი სარწმუნოებაჲ იგი კჳრილე ალექსანდრელ პატრიაქისაჲ.
    7.     და უთხრა მას აკაკიოზისთჳს მალატიელისა ეპისკოპოსისაჲ, და რამეთუ განმზადებულ არიან ეფესოჲსა დიდისა კრებისა ყოფად ნისტორისთჳს.
    8.     და ვითარ ესმა წმიდასა მას აკაკიოსისთჳს, რამეთუ მას გაეზარდა წმიდაჲ იგი, განიხარა.
    9.     და ვითარ იკურთხა სჳნოდიოს წმიდისა მისგან, თანა-წარიყვანა სტეფანოზ თჳსი იგი მისი და აღვიდა იჱრუსალემდ.
    10.     და ევედრა პატრეაქსა და აკურთხნა სტეფანოზ და კოზმან დიაკონად წმიდისა ადგომისა.
    11.     ხოლო ეპისკოპოსნი შეკრბებოდეს კრებად.
    12.     და რომელნი პალესტინეს იყვნეს, განმზადებულ იყვნეს, რაჲთა პატრეაქსა თანა-წარჰყვენ.
    13.     მაშინ უბრძანა წმიდამან ევთჳმი პეტრეს, ბარბაროსთა ეპისკოპოსსა: ოდეს მიხჳდე კრებად კჳრილე ალექსანდრელ პატრეაქისა და აკაკიოზ მალატიელ ეპისკოპოსისა, სარწმუნოებასა შეუდეგ, რამეთუ ჭეშმარიტ არს.
    14.     და ვითარ შეკრბა კრებაჲ, ამხილეს ნისტორს და შეჩუენებულ ყვეს იგი.
    15.     მაშინ პეტრე, ბარბაროსთა ეპისკოპოსი, უკმოჲქცა ლავრად და უთხრა წმიდასა ევთჳმის ყოველი, რაიცა იქმნა კრებასა მას.
    16.     და ვითარ ესმა წმიდასა მას ანტიოქელთა ჰამბავი, შეწუხნა.
    17.     და უფროჲსღა მუნისა იოვანე პატრეაქისათჳს, რამეთუ ზიარ იქმნა იგი ნისტორისა.
    18.     ხოლო დომნოს ფრიად მწუხარე იყო მამის-ძმისა მისისათჳს და ევედრა ბერსა, რაჲთა უბრძანოს მას წარსლვაჲ ანტიოქიად, რაჲთა მუაქციოს მამის-ძმაჲ თჳსი სარწმუნოებასავე მართალსა.
    19.     ხოლო ბერმან არა გაუტევა იგი და ჰრქუა მას: ნუ წარხუალ, რამეთუ არა სარგებელ გეყოს, და მამის-ძმასა შენსა არა უჴმს სწავლაჲ შენი, დაღაცათუ მცირედ ცთომილ არს სარწმუნოებისაგან, არამედ ღმერთი რომელი ჰხედავს სიმარტივესა მისსა, არა უტეოს იგი წარწყმედად, არამედ ახლოდ მოიქცეს და ცხონდეს.
    20.     ხოლო შენ, შვილო ჩემო, უკუეთუ დაადგრე ადგილსა, რომელსა წოდებულ ხარ, და არა შეიწყნარნე გულისსიტყუანი, რომელთა ეგულების განყვანებაჲ შენი უდაბნოჲთ, აღმაღლდე ღმრთისა მიერ, ხოლო უკუეთუ გარდაჰჴდე მცნებასა ჩემსა, მოიღო შენ მთავრობაჲ მამის-ძმისა შენისაგან, და კაცთა ბოროტთა გამოგაძონ შენ მუნით.
    21.     და ვითარ ესე ჰრქუა მას წმიდამან ევთჳმი, შემდგომად მცირედთა დღეთა წარვიდა დომნოს თჳნიერ ბერისა ცნობისა.
    22.     და ვითარ მიიწია ანტიოქიად, აღესრულა ყოველივე, რაჲცა ჰრქუა მას ბერმან.
    23.     და შემდგომად ამისა მოჲქცა ბერისავე და ითხოვდა მისგან შენდობასა.
    24.     ხოლო პატრიაქმან აკურთხა ეპისკოპოსად სტეფანოზ მალატიელი იობნასა ზედა და დაადგინა კოზმან ხუცად ადგომისა და ჯუარის-მცველად.


17

     1.     რომელნი იყვნეს წმიდისა ევთჳმის თანა და თანა-ექცეოდეს მრავალ ჟამ, მათ უთხრეს ამბა კჳრიაკოსს, რომელი მან ჩუენ გჳთხრა, ვითარმედ არაოდეს ეხილვა იგი ჭამად, და არცა ვის ზრახავნ თჳნიერ დიდისა ჭირისა, გარნა შაბათსა და კჳრიაკესა.
    2.     და არცა ეხილვა ყოვლად გუერდსა ზედა წოლად, არამედ ზე-ჯდომით მიიძინის მცირედ და ზოგჯერ ზე-დგომით და ჴელითა მოეკიდის საბელსა, რომელი შთამოუბამნ ქარტოცსა სენაკისასა, და ესრჱთ მცირედ დაიძინის ბუნებისათჳს, რამეთუ შეეკრძალა მას სიტყუაჲ იგი წმიდისა არსენისი, რომელსა ეტყჳნ ძილსა: მოვედ, ბოროტო მონაო!
    3.     და იტყოდეს წმიდისა არსენისთჳს, რომელსა განეზარდნეს არკადი და ონორი მეფენი.
    4.     ამისთჳს ეწოდა მას მეფეთა მამა, და ფრიად განბრწყინდა იგი ეგჳპტისა უდაბნოსა.
    5.     და ჰკითხავნ მისთჳს წმიდაჲ ევთჳმი მამათა ეგჳპტელთა, რომელნი მოვიდიან მისა, და ვითარძი ცხონდების და აიძულებნ თავსა თჳსსა მიმსგავსებად მისა ყოვლითავე დაყუდებითა და სიმდაბლითა და სამოსლითა შეურაცხითა და ჭამადითა უნდოჲთა და რაჲთა აქუნდეს მოთმინებაჲ ყოველსა საქმესა შინა და ზრუნვიდეს სულისა თჳსისათჳს, ვითარცა თქუა წმიდამან არსენი, რომლისათჳსცა გამოხუედ.
    6.     და ჰბაძავნ მას ცრემლითა და მღჳძარებითა და უდაბნოჲსმოყუარებითა და დიდებისმოძულებითა.
    7.     და არა მრავალმეტყუელებასა და ძლიერებასა ლოცვისათჳს და დიდად მოწყალებასა მისსა და სრულებასა მისსა განკითხვისათჳს, რომელ აქუნდა.
    8.     და რამეთუ წადიერებით მიემსგავსებოდა იგი ყოვლითა განგებითა წმიდასა არსენის, ღირს იქმნა მოღებად მადლსა მას, რომელი მოეცა სულისაგან წმიდისა.
    9.     და განჰკურნებდა სნეულთა და ეშმაკთა განასხმიდა, და აქამომდეცა იქმს საფლავი მისი ამას.


18

     1.     და მიგითხრათ ზოგი საკჳრველი, რომელი ყო ღმერთმან ჴელითა მისითა და წარმოუსწრო მეცნიერებამან.
    2.     ანასტასი ვისმე ერქუა მღდელთაგანსა წმიდისა ადგომისასა.
    3.     და რამეთუ ჭურჭელი ადგომისაჲ მისსავე ჴელსა ქუეშე იყო, რომელი ბესარიონის თანა ექცევინ.
    4.     და უნდა მას ხილვაჲ წმიდისა ევთჳმისი და უთხრა ესე ბიდოსსა, იოპელსა ეპისკოპოსსა, და შთავიდა იგი მის თანა.
    5.     და თანა-ჰყვანდა მათ ტომი ვინმე ბიდოსისი, რომელსა ბიდოსვე ერქუა.
    6.     და იყო იგი ჭაბუკ და დიაკონ ადგომისა და მან უთხრა ამბა კჳრიაკოსს, რომელმან ჩუენ გჳთხრა.
    7.     და დღესა, რომელსა შთავიდოდეს, ვითარ მიეახლნეს ლავრასა, ცნა მოსლვაჲ მათი და მოუწოდა ხარისფოსს, იკონომოსსა ლავრისასა, და ჰრქუა მას: განემზადე, რამეთუ პატრეაქი მოვალს ძმისა შენისა თანა.
    8.     და ვითარ მოვიდეს, ზრახვიდა ანასტასის თანა თუალითა გულისა მისისაჲთა, ვითარ-იგი ზრახვედ პატრეაქსა.
    9.     და რომელნი-იგი იყვნეს მუნ, დაუკჳრდა.
    10.     მაშინ ხარისფოს მიეახლა წმიდასა ბერსა და ჰრქუა მას: მამაო პატიოსანო, არა არს აქა პატრეაქი, არამედ ანასტასი ჭურჭლის მცველი წმიდისა ადგომისაჲ.
    11.     მი-ღა-ხედენ, რამეთუ მოსილ არს იგი სამოსლითა ეგჳპტურითა, რამეთუ პატრეაქი არა შეიმოსს გარნა თეთრისა.
    12.     მაშინ განკჳრდა ბერი და ჰრქუა მას: გრწმენინ ჩემი, შვილო, რამეთუ რაჟამს სთქუ „სამოსელი სპეტაკი“, ვხედევდ მე, რამეთუ ემოსა მას იგი.
    13.     და ჰრქუა მათ განცხადებულად: ჭეშმარიტად, რამეთუ არა ცთომილ ვარი, არამედ ვითარცა ღმერთმან მხოლომან უწყის, ყოფად არს, რამეთუ ღმერთმან არა ცუდად ყვნის ნიჭნი მისნი.


19

     1.     ხოლო ტრაბონ ბარბაროსმან შეირთო ცოლი ნათესავისა თჳსისაჲ.
    2.     და იყო დედაკაცი იგი მის თანა მრავალ ჟამ და არა შობდა, რამეთუ იყო იგი ბერწ.
    3.     და წარიყვანა იგი და მივიდა წმიდისა ევთჳმისა საკჳრველთმოქმედისა.
    4.     და იწყო ვედრებად მისა და ეტყოდა: მე უწყი, მამაო წმიდაო, ვითარმედ ღმერთმან ისმინოს ლოცვაჲ შენი, რამეთუ ყვის ნებაჲ მოშიშთა მისთაჲ.
    5.     და ამისთჳს მე გევედრები, რაჲთა ევედრო ღმერთსა, და მომცეს მე შვილი.
    6.     და ვითარ იხილა წმიდამან სარწმუნოებაჲ მისი, დასწერა ჯუარი მუცელსა მის დედაკაცისასა და ჰრქუა მათ: წარვედით და გიხაროდენ უფლისა მიერ, რამეთუ ღმერთმან მოგცნეს თქუენ სამნი შვილნი წულნი.
    7.     და მათ დაირწმუნეს სიტყუაჲ წმიდისაჲ მის და წარვიდეს ადგილად თჳსა სიხარულით.
    8.     მაშინ მიუდგა ბერწი იგი და შვა ძჱ თჳსი პირმშოჲ და უწოდა მას პეტრე სახელად, ტრაბონის მამისაჲ, რომელმან-იგი ესე უთხრა მამათა.
    9.     და შვნა შემდგომად პეტრჱსა ორნი სხუანი შვილნი, ვითარცა წინაწარმეტყუელა წმიდამან ევთჳმი და თქუა.


20

     1.     და კუალად იყო ლავრასა შინა ძმაჲ ჰრომით კერძოჲ.
    2.     და სახელი მისი ამილიანოს.
    3.     და ღამესა ერთსა, რომელი კჳრიაკედ განთენებოდა, მრავალნი ბრძოლანი აღადგინნა მის ზედა სიძვისა ეშმაკმან, და აღაშფოთნეს გულისზრახვანი მისნი ნებითა ბოროტითა.
    4.     და ვითარ ჟამსა ღამისა კანონისასა წმიდაჲ ბერი მოვიდოდა ეკლესიად, შეემთხჳა მას ამილიანოს ადგილსა ბნელსა.
    5.     და ეცა ბერსა სული მყრალობისა ეშმაკისაჲ, და ჰგონებდა, ვითარმედ სიმყრალჱ რაჲმე არს ადგილსა ამას, და წარჰბერა და თქუა: განგაშორენ ღმერთმან, ჵ, სულო არაწმიდაო!
    6.     და მაშინ დაეცა ძმაჲ იგი და იწყო ძრწოლად და პეროვად.
    7.     და ბრძანა ბერმან სანთლისა აღნთებაჲ და ჰრქუა მამათა, რომელნი მუნ შეკრებულ იყვნეს: ჰხედავთა ძმასა ამას, რამეთუ სიყრმით მისითგან ვიდრე მუაქამდე ჩუენსა კეთილად ცხონდებოდა სიწმიდეთა ჴორცთაჲთა და აწ მისდრკა მცირედ ჴორცთა ნებასა.
    8.     ამისთჳს მოიტანჯა ეგე ეშმაკისაგან, და ამისთჳს მე გეტყჳ თქუენ: მარადის დავიცვნეთ თავნი ჩუენნი მიხედვისაგან ბოროტისა, რამეთუ რომელთა-იგი ჰბრძავს ჴორცთა ნებაჲ, დაღაცათუ არა მიეახლნიან იგინი ჴორცთა, არამედ ისიძვენ.
    9.     ეგე გულისსიტყჳთა მათითა და ყოვლითა მოსწრაფებითა გჳღირს, რაჲთა ვეკრძალნეთ გულისსიტყუათა ჩუენთა და შიშით და ძრწოლით ვისწრაფდეთ ცხორებისა ჩუენისათჳს.
    10.     ისმინეთ ჭეშმარიტი თხრობაჲ, რომელსა შინა არს სარგებელი სულისაჲ, რომელი მითხრეს მე ბერთა მეგჳპტელთა, რომელნი მოვიდეს ჩემდა, კაცისა, რომლისათჳს იტყოდეს კაცნი, ვითარმედ: წმიდა არს იგი და ფარულად ღმერთსა განარისხებდა, რამეთუ შეიწყნარებდა იგი გულისსიტყუათა შეგინებულთა, და თქუეს, ვითარმედ: კაცი ერთი წმიდაჲ, რომელსა ჰქონდა წინაჲსწარი ცნობაჲ, შევიდა მას ქალაქსა და პოვა კაცი იგი სნეული ფრიად, და ყოველნი მოქალაქენი ტიროდეს და იტყოდეს: უკუეთუ წმიდაჲ ესე მოკუდეს, არღარა გუაქუს სასოებაჲ ცხორებისაჲ, რამეთუ ლოცვითა მისითა ვცხონდებოდეთ.
    11.     და ვითარ ესმა ესე კაცსა მას, მწრაფლ წარვიდა, რაჲთა იკურთხოს კაცისა მისგან, რომელსა ჰხადოდეს წმიდად.
    12.     და ვითარ მივიდა, იხილა კერიონები განმზადებული, და ეპისკოპოსსა და მღდელთა და ყოველთა მოქალაქეთა ენება განსლვაჲ მის თანა საფლავად.
    13.     და ვითარ შევიდა, პოვა იგი სულთა ბრძოლასა შინა და მიხედნა თუალითა გულისა მისისაჲთა და იხილა მცველი ჯოჯოხეთისაჲ.
    14.     და ჰქონდა ჴელთა მისთა ფუცხჳ სამპირი და დაასობდა გულსა მისსა.
    15.     და დიდითა ტანჯვითა გამოიყვანა სული იგი და ესმა ჴმაჲ ზეცით, რომელი იტყოდა: ვითარ მაგან სულმან არა გამისუენა დღესაცა ერთსა, ეგრეთვე თქუენ ისწრაფეთ ტანჯვად მაგისა.
    16.     ესე წარმოგჳთხრა, რაჲთა ყოველსა ჟამსა გუეშინოდის და ვზრუნვიდეთ გამოსლვისათჳს სულისა ჴორცთაგან, რაჲთა არა გემოჲთა ძლით ვიტანჯებოდით ჟამსა სიკუდილისასა.
    17.     ხოლო ძმასა ამას ჩუენსა, რომელსა ჰხედავთ სარგებელისათჳს ჩუენისა და მისისა, რამეთუ მრავალსა შვილსა მიუშუა ღმერთმან, რაჲთა იტანჯოს ეშმაკისაგან, რომელმან სწავლის და არა მუაკუდინის, არამედ ვევედრნეთ ღმერთსა, რაჲთა განათავისუფლოს დაბადებული თჳსი საქმისაგან ეშმაკისა გემოთმოყუარისა.
    18.     და ვითარ ულოცა წმიდამან ევთჳმი, განვიდა ეშმაკი, ღაღადებდა და იტყოდა: მე ვარ სული სიძვისაჲ.
    19.     და აღივსო ადგილი იგი სიმყრალითა, ვითარცა სულითა წუნწუბისაჲთა.
    20.     და მიერითგან განთავისუფლდა ამილიანოს მათ გულისსიტყუათაგან, და იქმნა იგი ჭურ რჩეულ.


21

    1.     მათ ჟამთა დაგჳანდა წჳმაჲ და არა გარდამოჴდა ქუეყანად, და იყვნეს კაცნი მწუხარე, რამეთუ იხილეს სიტყუაჲ იგი, რომელ თქუა მოსე: აღსრულებულ იყოს ცაჲ ზედა თავსა შენსა, ვითარცა რვალი, და ქუეყანაჲ ქუეშე ფერჴთა შენთა, ვითარცა რკინაჲ.
    2.     ხოლო წმიდაჲ თეოკტისტოს და მამანი ევთჳმის ლავრისანი მწუხარე იყვნეს, რამეთუ არა შთასრულ იყო წყალი ლაკუათა მათთა, და ამისთჳს ევედრებოდეს წმიდასა ევთჳმის, რაჲთა ევედროს ღმერთსა და მუავლინოს წყალობაჲ მისი.
    3.     ხოლო იგი ეტყჳნ მათ, ვითარმედ: ღმერთსა ჰნებავს განბრძნობაჲ ჩუენი ამით სწავლითა.
    4.     და ამისთჳს შეკრბა ერი მრავალი იერუსალჱმით და გარემო სოფლებისაგან შემდგომად განცხადებისა მერვესა დღესა, რამეთუ იცოდეს, ვითარმედ წმიდაჲ ევთჳმი განვალს უდაბნოდ ჩუეულებისაებრ თჳსისა.
    5.     და მოკრბა სიმრავლჱ ურიცხჳ და ჴელთა აქუნდა ჯუარები და ჴმობდეს კჳრელეჲსონსა.
    6.     ხოლო ვითარ ესმა ბერსა ყივილი იგი მათი და ცნა, ვითარმედ წჳმისა დაყოვნებისათჳს მოსრულ არიან მისა, გამოვიდა მათა და ჰრქუა: რასა ეძიებთ კაცისაგან ცოდვილისა?
    7.     მე, შვილნო ჩემნო, სიმრავლისაგან ცოდვათა ჩემთაჲსა არა მაქუს კადნიერებაჲ, რაჲთამცა ვევედრე ღმერთსა ამის საქმისათჳს.
    8.     არამედ ღმერთი, რომელმან დაგუბადნა, მოწყალე არს და კაცთმოყუარე, და წყალობაჲ მისი ყოველთა ზედა დაბადებულთა მისთა.
    9.     არამედ ცოდვანი ჩუენნი აყენებენ შოვრის ჩუენსა და მისა, და დაგჳბნელებიეს ხატი მისი და შეგჳგინებიეს ტაძარი მისი და ჩუენ ვჰმონებთ გემოთა ამის სოფლისათა და გჳყუარს სიმყრალჱ და მოვჰკლავთ და გუძულს ერთმანერთი.
    10.     და ამისთჳს განრისხნა ღმერთი ჩუენ ზედა და მოაწია ჩუენ ზედა განსაცდელი.
    11.     არამედ მივეახლნეთ მას, და მან ისმინოს ჩუენი.
    12.     ესე არს სიტყუაჲ იგი, რომელ თქმულ არს, რამეთუ მახლობელ არს უფალი მათა, რომელნი ჰხადიან მას ჭეშმარიტებით.
    13.     და ვითარ ესე ესმა, ჴმა-ყვეს ყოველთა და თქუეს.
    14.     შენ, მამაო პატიოსანო, ევედრე ღმერთსა, რამეთუ ჩუენ გურწამს, ვითარმედ ღმერთმან ისმინოს შენი და რამეთუ ყვის ნებაჲ მოშიშთა მისთაჲ.
    15.     და ვითარ განამრავლეს ვედრებაჲ მისა მიმართ, მაშინ მიერჩდა მათ და წარიყვანნა მამანი, რომელნი იყვნეს მუნ, და შევიდა ეკლესიად და უბრძანა სიმრავლესა მას ერისასა, რაჲთა ევედრებოდიან ღმერთსა წადიერად.
    16.     და ვითარ შევიდა წმიდაჲ იგი ეკლესიად, და თაყუანისცა წინაშე ღმრთისა და იწყო მისა ვედრებად ცრემლითა, რაჲთა შეიწყალნეს დაბადებულნი თჳსნი და მოხედოს ქუეყანასა წყალობითა და მოწყალებითა მისითა და მოსცეს წჳმაჲ.
    17.     და ვითარ იგი ილოცვიდა, აღდგა ქარი სამხრით კერძოჲ, და აღივსო ცაჲ ღრუბლითა, და გარდამოჴდა წჳმაჲ დიდძალი, და შეიქმნა წჳმრობაჲ დიდი.
    18.     და ვითარ აღასრულა წმიდამან ლოცვაჲ თჳსი, გამოვიდა ერისა მის და ჰრქუა მათ: შეისმინა ღმერთმან ლოცვაჲ თქუენი და მოგცა თხოვაჲ თქუენი, და ნაყოფიერ ყოფად არს წელიწადი ესე უფროჲს მრავალთა წელთა.
    19.     ამიერითგან იგულეთ თავისა თქუენისაჲ და კეთილითა საქმითა ადიდებდით ღმერთსა, რომელმან ყო წყალობაჲ მისი ჩუენ ყოველთა ზედა.
    20.     და ესრჱთ განუტევნა.
    21.     დაადგრა წჳმაჲ იგი და არა უტევა იგი გამოსლვად უდაბნოდ მრავალთა დღეთა, და ნაყოფიერ იქმნა ფრიად წელიწადი იგი, ვითარცა წინაჲსწარ თქუა წმიდამან მან.


22

     1.     ამბა იოვანე შეყენებული ეპისკოპოსი და ამბა თალელეოს ხუცესი რომელნი იყვნეს ლავრასა წმიდისა მამისა საბაჲსა, გჳთხრეს წმიდისა საბაჲსთჳს.
    2.     და სხუათა ბერთათჳს, ვითარმედ: უკჳრნ მათ წმიდისა ევთჳმისი იგი შური სარწმუნოებისა მიმართ ეკლესიისა, და სძულდა მას ყოველი მწვალებელი, რომელი წინა-აღუდგებინ მართალსა სარწმუნოებასა, უფროჲსღა ამათ ექუსთა: მანისს და ევტჳქის და არიოზს და საბელიოსს და ნისტორს და ევარგენის, და ვითარმედ წინა-აღმდგომ იყო მათა, რამეთუ სულსა წმიდასა განებრძნო იგი.


23

     1.     და ვითარ იქმნა წმიდაჲ ევთჳმი სამეოცდაათხუთმეტის წლის, იყო კრებაჲ ქალკიდონისაჲ.
    2.     და შეკრბა მუნ სიმრავლჱ ეპისკოპოსთაჲ დიოსკორჱსთჳს, და განდევნეს იგი ეკლესიით და ყოველნი, რომელნი იყვნეს მის თანა.
    3.     და განცხადნა სარწმუნოებაჲ ჭეშმარიტი ყოველსა ადგილსა.
    4.     და იყვნეს კრებასა მას მოწაფენი წმიდისა ევთჳმისნი: სტეფანოზ, იობნაჲსა ეპისკოპოსი, და იოვანე, ბარბაროზთა ეპისკოპოსი, რამეთუ პეტრე გარდაცვალებულ იყო, და იგინი მოვიდეს ყოველთა უწინარჱსად და მოთქუეს სარწმუნოებაჲ მართალი, რომელი დადვა კრებამან.
    5.     და მოვიდეს წმიდისა ევთჳმისა და ვითარ უთხრეს მას ჭეშმარიტებაჲ სარწმუნოებისაჲ მის, მანცა შეიწყნარა იგი.
    6.     და ვითარ განისმა, ვითარმედ წმიდამან ევთჳმი შეიწყნარა სარწმუნოებაჲ, რომელი დადვა ქალკიდონისა კრებამან, ყოველთა მონაზონთაცა შეიწყნარეს, უკუეთუმცა დიოსკორეს მწვალებელსა არა გარდაექცივნეს, რამეთუ აჩუენებდა იგი მონაზონად თავსა თჳსსა, არამედ იყო იგი მოციქული ანტისაჲ.
    7.     და ვითარ მოვიდა იგი პალესტინედ, იყო ევდოკია დედოფალი იერუსალჱმს.
    8.     და შეიცთუნა იგი.
    9.     და მიდრიკა გონებაჲ მისი მისდა მიმართ, და უბრძანა მონაზონთა, რაჲთა თქუან, ვითარმედ სარწმუნოებაჲ, რომელი გამოვიდა ქალკიდონით, არა მართალი არს.
    10.     და განაცხადა ნისტორის სარწმუნოებაჲ და მოიტაცა, ვითარცა ავაზაკმან, საყდარი იერუსალჱმელ პატრიაქისაჲ.
    11.     და მიიქცივნა კაცნი მის კერძო და დაუტევა შჯული ღმრთისაჲ და აკურთხნა ეპისკოპოსნი მრავალნი, რამეთუ ეპისკოპოსნი არღა მოსრულ იყვნეს კრებით.
    12.     და ჰბრძოდა, კაც-კლა ფრიად და ჴელთ-იდვა იერუსალჱმი ვითარ ოცსა თუესა.
    13.     და შეუდგეს იერუსალჱმელნი და მონაზონნი ცთომასა მისსა, ხოლო წმიდაჲ ევთჳმი და სამწყსოჲ მისი არა შეუდგეს.
    14.     ხოლო დიოსკორე მწვალებელმან იცოდა, ვითარმედ წმიდაჲ ევთჳმი განბრწყინვებულ არს და განთქმულ სახელი მისი ყოველთა ადგილთა.
    15.     მიუვლინა მას, რაჲთამცა ვითარ რაჲთ აღიყვანა იგი მისა და აცთუნა.
    16.     ხოლო წმიდაჲ ევთჳმი არა შევიდოდა იერუსალჱმდ.
    17.     მაშინ წარავლინა მისა დიოსკოროს მწვალებელმან ორნი კაცნი, მონასტერთა მამასახლისნი: ელპიდი, ბისარიონის მოწაფჱ, და ჯერანტიოს ვედრებად მისა, რაჲთა შეუდგეს მას.
    18.     და ვითარ მოვიდეს მისა და იწყეს ვედრებად, ჰრქუა მათ წმიდამან: ნუ იყოფინ ღმრთისა, უკუეთუმცა დიოსკორეს მწვალებელსა შეუდეგ, გინა ბოროტად სარწმუნოებასა მისსა.
    19.     მიუგეს ელპიდი და ჯერანტიოს და ჰრქუეს: გჳღირსა ჩუენ, თუ ნისტორის სარწმუნოებაჲ შევიწყნაროთ?
    20.     რომელნი წიგნნი საღმრთოთა წიგნთაგანნი ანუ რომელნი მამანი წმიდანი გჳბრძანებენ, რაჲთა ქრისტე ორითა ბუნებითა შევიწყნაროთ, ვითარ-იგი კრებამან ბრძანა?
    21.     და თქუა წმიდამან ევთჳმი: ვითარ-იგი კრებამან ბრძანა და თქუა, კეთილ არს და მე შევიწყნარებ, და ვითარ იგი ბრძანეს სამას ათურამეტთა ეპისკოპოსთა, ჭეშმარიტ არს;
    22.     და რომელი თქუეს ასერგასისთა ეპისკოპოსთა კოსტანტინეპოვლისა კრებასა, ჭეშმარიტ არს;
    23.     და რომელი თქუეს ორასთა ეპისკოპოსთა ეფესოჲსა კრებასა, შეწყნარებულ არს.
    24.     და იწყო სიტყუად მათა, და ვერ შეუძლეს წინა-დადგომად სულისა წმიდისა, რომელი დადგრომილ იყო მის თანა.
    25.     და ელპიდი აღიარა და შეიწყნარა სიტყუაჲ წმიდისაჲ მის სარწმუნოებისათჳს მუნთქუესვე.
    26.     არამედ არავე დაუტევა დიოსკოროს.
    27.     ხოლო ჯერანტიოს დაშთა ცთომილებასავე თჳსსა შინა და არა შეიწყნარა სწავლაჲ ბერისაჲ.
    28.     და მიიქცეს ქალაქადვე მისა, რომელსა-იგი წარევლინნეს.
    29.     და ვითარ დაიპყრა დიოსკორე ყოველი პალესტინჱ, მოსწრაფე იყო, რაჲთამცა განაშორა წმიდაჲ ესე მართალსა სარწმუნოებასა და უნდა, რაჲთამცა მუაცთუნა იგი სიმარჯჳთ.
    30.     და მრავალნი მიუვლინნა მას, ჰგონებდა მიდრეკასა მისსა.
    31.     და ვითარ იხილა წმიდამან ევთჳმი ურცხჳნოებაჲ დიოსკორჱსი, ვითარ იგი არა დასცხრებოდა მისა მიმართ, უბრძანა მამათა ლავრისა თჳსისათა, რაჲთა არა შეიწყნარონ დიოსკორჱსი სარწმუნოებაჲ.
    32.     ხოლო იგი განვიდა უდაბნოდ.
    33.     და ვითარ ცნეს მეუდაბნოეთა, ვითარმედ ამისთჳს განვიდა უდაბნოდ, იგინიცა შეუდგეს მას.
    34.     და იყო მათ ჟამთა მეუდაბნოჱ დიდი ლუკიელი, სახელით ჯერასიმოს.
    35.     და ოდეს იყო თჳსსაცა ქუეყანასა, შედგომილ იყო იგი პულიტიას და ფრიად წინა-აღმდგომ იყო ეშმაკისა.
    36.     და მათ ჟამთა ოდენ მოსრულ იყო ქუეყანით თჳსით და იყოფოდა იგი უდაბნოთა იორდანის პირისათა.
    37.     ხოლო იგი და სხუანი მეუდაბნოენი შედგომილ იყვნეს სწავლასა დიოსკორჱს მწვალებელისასა.
    38.     და ვითარ ესმა მიუდაბნოეთაგან, რომელნი იყვნეს მის თანა მადლისათჳს, რომელი ბრწყინვიდა წმიდისა ევთჳმის თანა, წარვიდა მისა რუბად და დაყო ჟამი დიდი.
    39.     და არწმუნა მას წმიდამან, და შეიწყნარა სარწმუნოებაჲ, რომელი გამოვიდა ქალკიდონისა კრებისაგან და განეშორა სწავლასა დიოსკორჱსსა.
    40.     და მის თანა იყვნეს სხუანიცა მეუდაბნოენი: პეტრე და მარკოზ და ივლიონ და სილოვანე.
    41.     და დაადგრა წმიდაჲ ევთჳმი უდაბნოს, ვიდრემდის განჴადეს დიოსკორე.


24

     1.     ხოლო შემდგომად ორისა წლისა აღმოვიდა წმიდაჲ ევთჳმი რუბაჲთ ლავრად.
    2.     და ვითარ დღესა კჳრიაკესა ჟამსა წარვიდა წმიდაჲ ესე, და დომენტიანოს საკურთხეველსა მარჯუენით დგა და ჴელთა აქუნდა სამწერობელი;
    3.     და ტრაბონ ბარბაროზი დგა გარეშე საკურთხეველისა და ჴელნი მისნი დაესხნეს საკურთხევლისა კანკელსა ზედა, იხილა მან ცეცხლი, გარდამომავალი ზეცით ზედა საკურთხეველსა, ვითარცა სამოსელი.
    4.     და დაებურა ზედა წმიდასა ევთჳმის და დომენტიანოსს.
    5.     და იყო იგი, ვინაჲთგან თქუეს: წმიდა არს, წმიდა არს, წმიდა არს უფალი საბაოთ, ვიდრემდის განიშორეს ჟამისწირვაჲ.
    6.     და ესე საკჳრველი არავინ იხილა, გარნა რომელნი ცეცხლსა მას შინა იყვნეს, და ტრაბონ და გაბრიელ, რომელი-იგი იყო შობითგან საჭურისი, და არა გამოსრულ იყო სენაკით თჳსით ვიდრე მუნ დღედმდე, დაეყო მას ოცდახუთი წელი შეყენებულსა, და მიერ დღითგან იწყო მოსლვად ეკლესიად.
    7.     ხოლო გჳთხრა ესე ამბა კჳრიაკოზ მეუდაბნოემან და თქუა, ვითარმედ ტრაბონისგან და გაბრიელისგან მესმა ესეო.
    8.     და ვითარ იხილა ტრაბონ ხილვაჲ ესე, შეეშინა და ზე-უკუდგა და მიერ დღითგან არღარა იკადრა დადებად ჴელი თჳსი კანკელსა ზედა ჟამისწირვასა.
    9.     და შემდგომად მისა დგან იგი ჟამისწირვასა კართა თანა ეკლესიისათა შიშით და სიმდაბლით მცნებისაებრ, ვითარმედ: იყვნენ ძენი ისრაჱლისანი შიშით და ნუ უდებებით.


25

    1.     გჳთხრეს ჩუენ მამათა, ვითარმედ ესეცა მადლი აქუნდა წმიდასა ევთჳმის, რამეთუ ხილვითა პირისა კაცისაჲთა ცნის საჲდუმლოჲცა გულისაჲ და რომელნი გულისსიტყუანი ჰქონედ, გინა რაჲცა იძლევინ და ვითარ ძლეულ არს.
    2.     და ოდეს წარვალნ იგი ჟამისწირვად, ჰხედავნ ანგელოზთა მსახურებად რაჲ მის თანა და უთხრობნ იგი მამასა ფარულად, ვითარ მრავალგზის ვხედვიდი ძმათა, მო-რაჲ-ვიდოდიან ჩემდა, რაჲთა მივსცე საჲდუმლოჲ პატიოსანი.
    3.     და ვითარ მიიღიან, ზოგნი განათლდიან მისგან და ზოგნი დაისაჯნიან და ვითარცა მკუდარნი შეიქმნიან, რამეთუ არა ღირს არიედ ნათელსა ღმრთეებისასა.
    4.     და ამისთჳს მრავალგზის ასწავებნ ძმათა, შეაგონებნ მათ და ეტყჳნ: იგულეთ სულისა თქუენისათჳს, ძმანო ჩემნო და მამანო, და თითუეულმან თქუენმან განიკითხენ თავი თჳსი და განაგენ იგი და მისა შემდგომად მიიღენ ჴორცი ქრისტჱსი და სუნ სისხლი მისი ძწოლით, ვითარცა თქუა მოციქულმან: რომელი ჭამდეს და სუმიდეს, ამისგან არა ღირსად დასაშჯელად თავისა თჳსისა ჭამს და სუამს, რამეთუ არა განაგნა ჴორცნი თჳსნი.
    5.     ამისთჳს ოდეს მღდელსა ჰნებავნ შეწირვად მსხუერპლი პატიოსანი, პირველ დაწყებადმდე წამებნ და ამცნებნ კაცთა: ზემცა არიან გულნი თქუენნი და გულისსიტყუანი თქუენნი.
    6.     და ოდეს ესე აღასრულის, აღიპყრნის ჴელნი ზე და თქჳს: საჴსრად ჩუენდა მოგუეც საჲდუმლოჲ ესე.
    7.     და ამისთჳს ჴმითა მაღლითა ჰრქჳს ერსა: წმიდაჲ წმიდათაჲ იტყჳნ ამას, ვითარმედ: მე ჴორციელ ვარ და არა ვიცნი გულისსიტყუანი, არცა საქმენი კაცთანი.
    8.     ამისთჳს მე ვიტყჳ და შეგაფუცებ ღმერთსა: რომელი ხარბ იყოს მრავალთა საჭმელთა, გინათუ შეიწყნარებდეს გულისსიტყუათა ბოროტთა და იძლეოდის მათგან, გინათუ უდებ იყოს, გინათუ ძჳრისმოჴსენე, ანუ თუ გულმოწყე და ძლეულ იყოს ამათგან.
    9.     გინათუ ამპარტავან ანუ წინა-აღმდგომ, არა უღირს მიახლებად პატიოსანსა მას საიდუმლოსა, ვიდრემდის განიწმიდოს თავი თჳსი და კეთილითა სინანულითა განიბანნეს ჴორცნი თჳსნი ყოვლისაგან ბილწებისა.
    10.     რამეთუ ესე სიწმიდჱ არა არს შეგინებულთაჲ, არამედ წმიდათაჲ.
    11.     ყოველმან რომელმან უწყოდის, ვითარმედ წმიდა არს ყოვლისაგან, რომელი ვთქუ, ვითარცა თქუა წიგნმან: მივახლენით თქუენ მას ბრწყინვალენი პირითა ურცხჳნელითა, წარმოდეგინ!


26

    1.     ხოლო დიოსკორე მოიცთუნა ევდოკია დედოფალი და განაშორა იგი კათოლიკე ეკლესიასა.
    2.     და იყო ევდოკია წინა-აღმდგომ მართლისა სარწმუნოებისა.
    3.     და ყოველნი, რომელნი მყოფ იყვნეს იერუსალჱმს, და უდაბნოჲსა მონაზონნი, შედგომილ იყვნვს მისა.
    4.     ხოლო დიოსკორე განჴადეს ადგილისაგან თჳსისა.
    5.     და მოიქცა იობენალი პატრეაქი საყდარსავე თჳსსა, და უწერდა დედოფალსა ძმაჲ თჳსი, რაჲთა დაუტეოს, რომელსა-იგი შინა არს, და შეიყუაროს კათოლიკე ეკლესიაჲ.
    6.     ხოლო ევდოკია მწუხარე იყო მათ დღეთა, რამეთუ მოკლეს ჰრომს ქმარი ასულისა მისისაჲ.
    7.     და ასული და შვილნი მისნი ტყუე იქმნნეს აფრიკეთა.
    8.     და მწუხარე იყო იგი გონებითა თჳსითა, რამეთუ არა უნდა მას დატევებად სარწმუნოებაჲ მშობელთა თჳსთაჲ.
    9.     და იწყო განზრახვად და იტყოდა: კეთილ არს, რაჲთა მივიდე მამათა თანა, რომელთა ეშინის ღმრთისა, და მითხრან მართალი სარწმუნოებაჲ.
    10.     მაშინ წარავლინნა ანასტასი და სხუანიცა ვინმე კაცნი ანტიოქიად წმიდისა სჳმეონისა, რამეთუ ბრწყინვიდა იგი, ვითარცა ვარსკულავი, სუეტსა ზედა და ჰნათობდა სოფელსა.
    11.     და მიუწერა, რაჲთა აზრახოს მას საქმჱ, რომელი ღმრთისა სათნო იყოს.
    12.     და მოუწერა მას წმიდამან სჳმეონ და თქუა: ესე უწყოდე, რამეთუ ოდეს იხილა ეშმაკმან სიმრავლჱ სათნოებათა შენთაჲ, ითხოვა ღმრთისაგან, რაჲთა აჴელმწიფოს შენ ზედა და განგცხრინოს შენ, ვითარცა იფქლი.
    13.     და დიოსკოროს ეშმაკისა მოციქული არს და მან აღაშფოთა სული შენი.
    14.     არამედ მოიქეც, არა წარწყმედილ არს სარწმუნოებაჲ შენი.
    15.     მე, დედოფალო, მიკჳრს შენი, რამეთუ გაქუს შენ თანა-შემწჱ ცხორებისაჲ და არა იცი იგი და შორად წარმუავლინე ვსებად წყლისა.
    16.     არს შენ თანა შემწყნარებელი საღმრთოჲ, წმიდაჲ ევთჳმი.
    17.     შეიწყნარე მოძღურებაჲ მისი და განზრახვაჲ და სცხონდე.
    18.     და ვითარ ესმა ესე ევდოკიას, იკითხა წმიდისა ევთჳმისთჳს, და უთხრეს მას, ვითარმედ არა შევალს იგი ქალაქად.
    19.     და განვიდა იგი ქალაქით მთასა მაღალსა, რომელი შორავს ლავრასა მას წმიდისასა ოცდაათ უტევან.
    20.     და აღაშჱნა მას ზედა კოშკი, რაჲთა ყოველსა ჟამსა განვიდოდის მისა და სარგებელ იყოფდეს სწავლისა მისისაგან.
    21.     მაშინ მიავლინა ევდოკია წმიდისა მის კოზმან ჯუარის-მცველი და ანასტასი მის თანა.
    22.     და ვითარ მივიდეს ლავრად, არა პოვეს, რამეთუ შთასრულ იყო იგი რუბად.
    23.     და შთავიდეს იგინი მისა.
    24.     და წმიდაჲ თეოკტისტოს მათ თანა.
    25.     და შემდგომად მრავლისა ვედრებისა აღმოვიდა მათ თანა კოშკად, რომელი აღაშჱნა მთასა მას ზედა, რომელსა ჰრქჳან სახილველი.
    26.     და ვითარ იხილა დედუფალმან წმიდაჲ იგი, თაყუანის-სცა მას სიხარულითა დიდითა და თქუა: აწ მიცნობიეს, რამეთუ ღმერთმან მოხედვა ყო ჩემდა, დაღაცათუ მე არა ღირს ვიყავ ხილვასა შენსა.
    27.     მაშინ ბერმან წმიდამან აკურთხა იგი და ჰრქუა: ასულო, ამიერითგან ეკრძალე თავსა შენსა, რამეთუ შეიწყნარე შენ სიტყუაჲ დიოსკორე მწვალებელისაჲ, და ამისთჳს შეგემთხჳვნეს ესე განსაცდელნი.
    28.     ამიერითგან განეშორე, რომელთა არა აქუს სიტყუაჲ სულისაჲ, და შეუდეგ სამთა წმიდათა კრებათა, რომელი იყო ნიკეას არიოზისთჳს, და რომელი იყო კოსტანტინეპოვლისს მაკედონისთჳს, და რომელი იყო ეფესოს ნისტორისთჳს.
    29.     და კუალად შეიწყნარე სარწმუნოებაჲ, რომელი იყო ქალკიდონიას, და განაგდე შენგან ცთომილებაჲ დიოსკორჱსი და შეუდეგ იობენალის, პატრეაქსა იერუსალჱმელსა.
    30.     და ვითარ ესე ჰრქუა, ულოცა მას და წარვიდა.
    31.     და ფრიად უკჳრდა ევდოკიას სათნოებაჲ იგი წმიდისაჲ მის და ყო ყოველი, რაჲცა ჰრქუა მას ბერმან, და აღასრულა იგი საქმით.
    32.     და ვითარცა პირისაგან ღმრთისა, ისმინა სიტყუაჲ მისი და შევიდა იერუსალჱმდ, შეუდგა პატრეაქსა და შეიკრძალა კათოლიკე ეკლესიაჲ.
    33.     და მრავალი ერი ერისკაცთაჲ და მონაზონთაჲ შედგომილ იყო ცთომილებასა დიოსკორჱს მწვალებელისასა.
    34.     და ვითარ ცნეს, ვითარმედ ევდოკია მოიქცა ეკლესიად, იგინიცა მოიქცეს სარწმუნოებასა მართალსა.
    35.     და ელპიდი დაუტევა ცთომაჲ იგი და მოიქცა კათოლიკე ეკლესიად.
    36.     ხოლო ჯერანტიოს დაშთა ცთომილებასავე თჳსსა შინა პირველსა.
    37.     და იყო მის თანა ერი მრავალი და მონაზონნი, რომელნი იყვნეს ჴელსა ქუეშე ელპიდისსა.
    38.     სახელი ერთისაჲ მის – მარკიანე და მეორისაჲ – რომანოს.
    39.     და მარკიანოს არს მონასტერსა, მახლობელად ბეთლემსა.
    40.     და რომანოს იყოფის თეკუაჲთ კერძოსა კრებულსა შინა ვანსა.
    41.     ხოლო ევდოკია წარავლინა და მოუწოდა ძმასა ჯუარის-მცველისასა წმიდისა ევთჳმის ლავრით და დაადგინა იგი ხუცად წმიდისა ადგომისა.
    42.     და გაბრიელ იპყრა მის თანა და აკურთხა იგი მამასახლისად წმიდისა სტეფანჱსა.
    43.     ხოლო ხარისიფოს კეთილითა განგებითა ჰმსახურებდა წმიდასა ადგომასა.
    44.     და რამეთუ ევდოკია არა უდებ-ყო და წარავლინა ლავრად წმიდისა ევთჳმისა, და მოუწოდა ანდრეას და დაადგინა მამასახლისად წმიდისა ნიაჲსა, რომელ მას აღეშჱნა.


27

     1.     და ვითარ იქმნა წმიდაჲ ევთჳმი ოთხმეოცდაორის წლის, მოვიდა მისა წმიდაჲ საბა და ევედრა მას, რაჲთამცა შეიწყნარა იგი.
    2.     და ვითარ შეიწყნარა, მისცა იგი დომენტიანოსს, მოწაფესა თჳსსა, და დაყო მის თანა ჟამი რავდენიმე.
    3.     და შემდგომად მისსა მოუწოდა და ჰრქუა: შვილო ჩემო, არა კეთილ არს შენდა ლავრასა შინა ყოფაჲ, რამეთუ ჭაბუკ ხარ, და საკრებულოჲ უმჯობჱს არს ჭაბუკთათჳს.
    4.     ხოლო წმიდაჲ ევთჳმი მოსწრაფე იყო, რაჲთა არავინ ლავრასა თჳსსა უწუერული შეიწყნაროს ბრძოლისათჳს ეშმაკისა, და წარავლინა იგი წმიდისა თეოკტისტჱსა და თანა-წარაყვანა მას ერთი მამათაგანი, და უბრძანა მას, რაჲთა ჰრქუას წმიდასა თეოკტისტეს, ვითარმედ: შეიწყნარე ჭაბუკი ესე და იღუწიდ მისთჳს, რამეთუ მიწევნად არს ეგე დიდსა მონაზონებასა.
    5.     და ესე წინაწარმეტყუელებაჲ ჭეშმარიტად აღესრულა.
    6.     ხოლო წმიდაჲ საბა სათნო-ეყო ღმერთსა, და განჴდა სახელი მისი ყოველსა ქუეყანასა.
    7.     და აწ ვერ შემძლებელ ვარ თხრობად ყოველსა განგებასა მისსა, არამედ უკუეთუ უნდეს უფალსა, და განვასრულოთ, რომელსა-ესე შინა ვართ, სხუასა წიგნსა შინა მიგითხრათ ცხორებაჲ მისი, რამეთუ არა ჯერ-არს დაფარვად, რომელი გჳთხრეს მისთჳს კაცთა წმიდათა.
    8.     ხოლო ბოროტთათჳს თჳთ საქმენი მათნი აუწყებენ.
    9.     მათსა მათ ჟამთა ლეონ ქრისტჱსმოყუარემან მიიღო მეფობაჲ მარკიანჱსგან.
    10.     და იყო კაცი სახელით ტიმოთეოს, რომელსა ეწოდა კუერნ, აღაშფოთა ალექსანდრიაჲ და მოკლა პატრეაქი მუნი სამონათლოსა შინა და დაჯდა იგი ადგილსა მისსა.და შეშფოთნა მისთჳს ყოველი იგი ეგჳპტისა ქუეყანაჲ.
    11.     და ორნი კაცნი მეუდაბნოენი გამოვიდეს ნიტრიით მთით და ვითარ მოიწივნეს პალესტინედ, მივიდეს წმიდისა ევთჳმისა საკჳრველთმოქმედისა, რამეთუ ჰამბავი მისი განთქმულ იყო ყოველთა ადგილთა, და იყოფოდეს მის თანა კაცად-კაცადი სენაკსა მარტოდ.
    12.     და იყო სახელი ერთისაჲ მარტჳრი კაბადუკიელი და მეორისაჲ – ელია არაბიელი.
    13.     და წმიდასა მას დიად უყუარდეს და ყოველსა ჟამსა უჴმის მათ და უთხრობნ მათ, რომელ-იგი ეხილვა თუალითა გულისა მისისაჲთა, ვითარმედ დასხდომად არიან იგინი საყდარსა წმიდისა იაკობ მოციქულისასა, კაცად-კაცადი თჳსსა ჟამსა, და წარიყვანნის იგინი მის თანა კჳტილაჲსა უდაბნოსა და რუბაჲსასა თოთხმეტით იანვარითგან ვიდრე ბზობადმდე, და არნ მის თანა წმიდაჲ ჯერასიმეცა და სხუანი მეუდაბნოენი.
    14.     და დღესა კჳრიაკესა მოვიდიან წმიდისა ევთჳმისა და მიიღიან ჴელითა მისითა წმიდაჲ საჲდუმლოჲ.
    15.     ხოლო სენაკები ლავრისაჲ იწროები იყო, რამეთუ წმიდასა ევთჳმის ეგრჱთ ებრძანა აღგებაჲ მათი.
    16.     და შემდგომად რავდენისამე ჟამისა შთავიდა ელია იერიქოჲთ კერძოჲთ და აღიშჱნა სენაკი გარეგან ქალაქსა, სადა-იგი დღეს მონასტერნი მისნი შჱნ არიან.
    17.     ხოლო მარტჳრი პოვა ქუაბი დასავალით კერძო ლავრისა და მას შინა დაეყუდა, და შორავს იგიჲ ლავრასა ათხუთმეტ უტევან.
    18.     და მადლითა ღმრთისაჲთა შექმნა მონასტერი დიდი.


28

     1.     და ვითარ მიიწია წმიდაჲ ევთჳმი ოთხმეოცდასამსა წელსა, შეისუენა იობენალმან, იერუსალჱმვლ პატრეაქმან, და ანასტასი პირველმოჴსენებული გამოირჩია სამწყსომან და იქმნა პატრეაქ იერუსალჱმსა ზედა ივლისსა თუე-დადეგსა.
    2.     და ვითარ დაჯდა საყდართა თჳსთა ზედა, მოეჴსენა წინაწარმეტყუელებაჲ წმიდისა ევთჳმისი, რომელი წინაწარმეტყუელა მის ზედა.
    3.     ხოლო ბიდოს, რომელი იყო მის თანა, დაადგინა იგი კერძოდიაკონად წმიდისა აღსადგომელისა და მიავლინა წმიდისა ევთჳმისა.
    4.     და ჯუარის-მცველი – მის თანა, მუაჴსენებდა ამას წინაწარმეტყუელებასა მას, რომელ წინაწარმეტყუელა მის ზედა, და ევედრა, რაჲთა უბრძანოს მას გარდამოსლვაჲ მისა ლავრად, რაჲთა იკურთხოს მისგან.
    5.     და მიავლინა მისა წმიდამან ევთჳმი და ჰრქუა: მე, მამაო პატიოსანო, ვიხარებ მშჳდობითა შენითა წმიდითა და მინებს ხილვაჲ შენი.
    6.     და წინა ამისა არა მძიმე იყო ჩემ ზედა მოსლვაჲ შენი, ხოლო დღეს მძიმე არს ჩემ ზედა, რამეთუ არა ღირს ვარ და მე ვევედრები სიწმიდესა შენსა, რაჲთა არა დაჰშურე უძლურებისა ჩემისა მომართ.
    7.     ხოლო უკუეთუ მოხჳდე ჩემდა, სიხარულით შეგიწყნარო;
    8.     და უკუეთუ შენ შეგიწყნარო, ყოველი კაცი შევიწყნარო, რომელი მოვიდეს ჩემდა.
    9.     და ამისთჳს არა მიტეონ ჯდომად ადგილსა ამას.
    10.     და ვითარ ესმა პატრეაქსა, განიზრახა და თქუა: უკუეთუ მისლვაჲ ჩემი შეაწუხებს, არა მივიდე.


29

     1.     ხოლო ტრაბონ, მთავარი იგი არაბთაჲ, წარვიდა ბოსტრედ საქმისა რაჲსმეთჳს.
    2.     და შე-ვინმე-ასმინა იგი მთავარსა მის ქალაქისასა და თქუა მისთჳს ყოველი ბოროტი.
    3.     და შეიპყრა იგი და პატიმარ ყო საპყრობილესა შინა.
    4.     და ვითარ მიესმა საქმჱ ესე წმიდასა ევთჳმის, მიუწერა ანთიპატროსს, ბოსტრელ კათოლიკოზსა, რაჲთა ნახოს საქმჱ ტრაბონისი და გამოიყვანოს იგი საპყრობილით.
    5.     და წარჰსცა წიგნი ესე გაჲნოზს, ძმასა სტეფანოზ იობნაჲსა ეპისკოპოსისასა.
    6.     ხოლო შუენიერმან ანთიპატროს ვითარ მიიღო წიგნი იგი წმიდისა ევთჳმისი, გამოიყვანა ტრაბონ საპყრობლით და მისცა მას საგზალი გზისათჳს და გაინოზ დაიყენა მის თანა ევლოგიად ყანისაგან წმიდისა ევთჳმისა და აკურთხა იგი ეპისკოპოსად მადაბა ქალაქსა.


30

    1.     ხოლო ევდოკია დედოფალმან აღუშჱნნა ღმერთსა მრავალნი ვკლესიანი და მონასტერნი და საგლახაკონი მრავალნი და ერთი ეკლესიაჲ აღაშჱნა დამართებით ლავრასა წმიდისა ევთჳმისა.
    2.     და შორავს ადგილი იგი ლავრისაგან ვითარ ოც უტევან, რომელსა ჰრქჳან წმიდისა პეტრჱსი.
    3.     და აღაშჱნა მუნ ლაკუაჲ დიდი და დღეთა მარტჳლიისათა განვიდა ხილვად ლაკჳსა მის შჱნებასა და მიხედნა სენაკებსა წმიდისა ევთჳმის ლავრისასა, ვითარ-იგი არიან უდაბნოსა ზედა.
    4.     და მოეჴსენა სიტყუაჲ იგი წერილისაჲ: ვითარ საყუარელ არიან სახლნი შენნი, იაკობ, და საყოფელნი შენნი, ისრაჱლ!
    5.     მაშინ წარავლინა გაბრიელ, იკონომოსი წმიდისა სტეფანჱსი, წმიდისა ევთჳმისა, ევედრებოდა, რაჲთა უბრძანოს მისლვაჲ მისა, რაჲთა სარგებელ ეყოს სიტყუათაგან მისთა.
    6.     და მოუვლინა მას წმიდამან მან და ჰრქუა: უწყოდე, რამეთუ არღარა ხილვად გივი კუალად ჴორცითა და რაჲსათჳს ხარ შენ, ასულო, შფოთ და უდებ?
    7.     და მე ვჰგონებ, ვითარმედ პირველ ზამთრისა მოწევნისა წარხუალ უფლისა.
    8.     ისწრაფე და იგულე სულისა შენისათჳს ამას ზაფხულსა და განემზადე სიკუდილსა და ნუღარა მომიჴსენებ, ვიდრე ჴორცთა შინა ხარ, ნუ წიგნითა, ნუ სხჳთა რაჲთ, ნუ მიღებითა და ნუცა მოცემითა, არამედ ოდეს წარხჳდე ქრისტესა, მუნ მომიჴსენე, რაჲთა მშჳდობით შემიწყნაროს, ოდესცა უნდეს ღმერთსა მოწყალესა.
    9.     და ვითარ ესე ესმა ევდოკიას, შეწუხნა ფრიად და უმეტეჲსადღა, რამეთუ ჰრქუა მას: ნუ მომიჴსენებ წიგნითა გინა სხჳთა რაჲთ, რამეთუ უნდა მას დატევებაჲ მრავალთა ღალათაჲ.
    10.     მაშინ მსწრაფლ შემოვიდა ქალაქად და მიუვლინა პატრეაქსა და უთხრა, რაჲ-იგი ჰრქუა წმიდამან მან.
    11.     და ვიდრე არღა გაეშორა შჱნებაჲ წმიდისა სტეფანჱსი, ბრძანა ევდოკია კურთხევაჲ მისი.
    12.     და იკურთხა ივნისსა ათხუთმეტსა, და მისცნა მრავალნი ღალანი და დაადგინა გაბრიელ განმგებელად საქმეთა მისთა ზედა.
    13.     და მოჰვლიდა იგი ეკლესიათა, რომელნი მას აეშჱნნეს, და კურთხევად სცემდა და მისცემდა თითოეულსა ეკლესიასა ღალასა, რომელი კმა-ეყოფოდა.
    14.     და აღსრულებასა ოთხისა თჳსასა განიშორა განგებაჲ საქმეთა თჳსთაჲ და ქმნა ყოველი, ვითარ-იგი უყუარდა ღმერთსა.
    15.     და მაშინ შეჰვედრა სული თჳსი ღმერთსა ოცსა ოკდონბერისასა.


31

     1.     და ვითარ იქმნა წმიდაჲ ევთჳმი ოთხმეოცდაათის წლის, დასნეულდა წმიდაჲ თეოკტისტე სნეულებითა დიდითა, რომელსაცა შინა შეისუენა სამსა ოკდონბერისასა კეთილითა სიბერითა.
    2.     და შთავიდა მისა წმიდაჲ ევთჳმი და დაადგრა მის თანა, ვიდრემდის შეისუენა, და დაჰმარხა იგი.
    3.     და ვითარ ეუწყა ანასტასის, ვითარმედ წმიდაჲ თეოკტისტე გარდაიცვალა და წმიდაჲ ევთჳმი მუნ არს, პოვა მიზეზი, რაჲთა შთავიდეს და იკურთხოს მისგან.
    4.     და შთავიდა იგი სწრაფით და ვითარ ვანად მიიწია, შეუპყრნა ჴელნი წმიდასა ევთჳმის და იწყო ამბორის-ყოფად მათა და თქუა: მრავალი ჟამი მაქუს, ვინაჲთგან მინდა ამათ ჴელთა ამბორის-ყოფაჲ.
    5.     არა ჴუებულ მყო ღმერთმან მისგან, არამედ გევედრები, რაჲთა ლოცვა-ჰყო ჩემ ზედა წინაწარმეტყუელებისა მისთჳს, რომელი წინაწარმეტყუელე, რაჲთა დაიცვეს იგი ღმერთმან, ვითარცა აღსასრულამდე.
    6.     და ამისა შემდგომად გევედრები, რაჲთა მომიწეროდი ყოველი, რაჲცა გიჴმდეს ჩემგან.
    7.     მიუგო წმიდამან მან და ჰრქუა: მე ვევედრები სიწმიდესა შენსა, რაჲთა მომიჴსენოდი ვედრებათა შენთა ღმრთისა მიმართ.
    8.     მაშინ მიუგო მას მამათმთავარმან და ჰრქუა: მე გევედრები, რაჲთა შენ ჩემთჳს ჰყო ესე, რამეთუ ვიცი ნიჭი მადლისა შენისაჲ და ძალი, რომელი მოგცა ღმერთმან.
    9.     და მიუგო მას ბერმან სიმდაბლით და ჰრქუა: შემინდვე მე, მამაო პატიოსანო.
    10.     მე გევედრები, რაჲთა ზრუნვიდე ვანისა ამისთჳს.
    11.     მიუგო პატრეაქმან და ჰრქუა მას: ოდეს წმიდაჲ თეოკტისტე ცოცხალ იყო, შენ განაგებდ ვანსა ამას და შენ აღაშჱნე და ჰყავ სიწმიდის ადგილ ქრისტჱსა ძალითა სულისაჲთა, რომელი არს შენ თანა.
    12.     და შენსა მე დაგიტევებ.
    13.     და აღვიდა იგი ქალაქად.
    14.     მაშინ წმიდამან ევთჳმი მოუწოდა მარისს, დედის-ძმასა ტრაბონისსა, რამეთუ სრულ იყო იგი სათნოებითა, ბერი კეთილი და შემძლებელი, განგებად სულთა ნებისაებრ ღმრთისა.
    15.     და განაჩინა იგი მამასახლისად ვანსა მას ზედა და ეგრჱთ აღვიდა ლავრად თჳსა.
    16.     და ორისა წლისა განსრულებასა შეისუენა მარის, და შთავიდა წმიდაჲ ევთჳმი და დაჰმარხა იგი საფლავსა წმიდისა თეოკტისტჱსსა და ლონგინოზ ვინმე დაადგინა მამასახლისად.


32

     1.     და შემდგომად გარდაცვალებისა წმიდისა თეოკტისტჱსა მოკუდა ბჱსანელი კათალიკოზი, და იქმნა კოზმან კათალიკოზად ადგილსა მისსა, და ხარისიფოს დადგა ადგილსა მისსა ჯუარის-მცველად, რაჲთა აღესრულოს წინაწარმეტყუელებაჲ, რომელი წინაწარმეტყუელა მის ზედა წმიდამან მან.
    2.     და მე ცოდვილი ესე ვიტყჳ სიტყუასა ამას, ვითარმედ: ღმერთმან რომელმან გამოუცხადნის წინაწარმეტყუელთა თჳსთა საქმენი თჳსნი, მანვე გამოუცხადის ამას წმიდასაცა.
    3.     და დაყო კოზმან შუენიერმან განგებასა ეკლესიისასა ოცდაათი წელი.
    4.     ხოლო ძმამან მისმან ხარისიფოს დაყო ჯუარის-ცვასა ზედა ოცდაათი წელი.
    5.     და იქმნა იგი დიდ მოძღუარ.
    6.     და გაბრიელ, ხუცესი ადგომისაჲ, რომელი მამასახლის იქმნა სტეფანე-წმიდისა, და დაყო მას ზედა ოცდაოთხი წელი.
    7.     და მერმე აღაშჱნა მცირჱ მონასტერი ჴევსა, რომელი არს აღმოსავალით მთასა ზეთისხილთასა.
    8.     და მივიდის იგი მუნ შემდგომად განცხადებისა ზატიკისა და დაეყუდის მუნ, ვიდრე დღემდე ბზობისა, ვითარ-იგი ჰყოფნ წმიდაჲ ევთჳმი.
    9.     და ამისა შემდგომად გარდაჲცვალა მას შინა დიდთა მარხვათა და დაემარხა მუნ შინა ოთხმეოცისა წლისაჲ.
    10.     და მრავალნი საკჳრველნი ქმნნა და ფრიად მოთმინე იყო და სწავლისმოყუარე.
    11.     და ესე ვთქუ მოწაფეთათჳს წმიდისა ევთჳმისთა, არამედ ამიერითგან თჳთ მისთჳს მიგითხრა.


33

    1.     მითხრობდა მე მამაჲ იოვანე, ეპისკოპოსი შეყენებული, და მამაჲ თალელეოს ხუცესი და თქუეს, ვითარმედ: ვიყვენით ოდესმე უდაბნოს გარე, და გჳთხრობდა ჩუენ წმიდაჲ საბა და თქუა: ოდეს-იგი ვიყავ საკრებულოსა შინა შემდგომად წმიდისა თეოკტისტჱსა გარდაცვალებისა, აღვედით მე და ლონგინოზ მამასახლისი წმიდისა ევთჳმისა თუესა იანვარსა, რაჲთა ვიკურთხნეთ მისგან, ვიდრე არღა შთასრულ იყო უდაბნოდ.
    2.     და ვითარ იხილა წადიერებაჲ ჩემი, წარმიყვანა მე მის თანა.
    3.     და ვითარ დავყვენით რუბას დღენი მრავალნი, და ჩუენ თანა იყვნეს მარტჳრი და ელია და წმიდაჲ ჯერასიმე.
    4.     და წარგჳყვანნა მე და დომენტიანოს, რაჲთა შევიდეთ უშინაგანჱსსა უდაბნოსა.
    5.     და ვითარ-იგი ვიდოდეთ, მივიწიენით ადგილსა ურწყულსა.
    6.     და იყო საჭმლად ჩუენდა თივაჲ ველური, რომელ არს ცხენის-ფაფარი.
    7.     და მე არა ჩუეულ ვიყავ უდაბნოს გარე ყოფასა და ფრიად მომეწყურა და ვერ შეუძლე სლვად.
    8.     და ვითარ მომხედნა მე წმიდამან ევთჳმი და იხილა სულმცირებაჲ იგი ჩემი, შევეწყალე და განგუეშორა ჩუენგან მცირედ, ვითარ ქვის-სატყორცებელ ოდენ და დავარდა პირსა ზედა თჳსსა და იწყო ვედრებად ღმრთისა მიმართ და იტყოდა: უფალო, ღმერთო ძალთაო, აღმოგჳცენე წყალი ქუეყანასა ამას განჴმელსა და დაშრიტე წყურილი ძმისაჲ ამის.
    9.     და შემდგომად ლოცვისა აღიღო მცირჱ იგი სათხრელი, რომლითა აღმოვითხარით ძირთაგან ქუეყანისათა, და მცირედ მოთხარა ქუეყანასა, და აღმოეცენა წყალი, და მიმიწოდა და მიჩუენა წყალი იგი.
    10.     და ვითარ ვსუ, სულნი მომექცეს, და მივეც დიდებაჲ ღმერთსა, რომელმან ყვის საკჳრველი ჴელითა წმიდათა მისთაჲთა.


34

     1.     და არა ოდენ ესე ნიჭი მისცა მას ღმერთმან, არამედ აუწყაცა დღჱ იგი განსლვისა მისისაჲ ამიერ სოფლით და რაჲ-იგი შემთხუევად იყო ადგილსა მისსა.
    2.     და მეცა გითხრა, ვითარმედ იგი იყო გარდაცვალებაჲ მისი.
    3.     ვითარ-იგი მითხრეს მამათა შემდგომად განცხადებისა რვითა დღითა, ჩუეულებაჲ აქუნდა განსლვად უდაბნოდ, და შემოუკრბეს მას მამანი, რომელნი მშჳდობასა დაუტევებდეს და რომელნი თანა-წარჰყვებოდეს.
    4.     და მათ თანა იყვნეს მარტჳრი და ელია.
    5.     და ვითარ-იგი იხილეს, რამეთუ არარას ამცნებდა და არცა ეკაზმოდა რას ჩუეულებისაებრ, ჰრქუეს მას: ნუუკუე განხუალა ხვალე, მამაო?
    6.     მიუგო წმიდამან და ჰრქუა: მე ვჰგონებ, ამას კჳრიაკესა, და ვითარ შაბათად განთენდებოდის, განვალ.
    7.     ხოლო იტყოდა იგი აღსრულებასა თჳსსა.
    8.     და მესამესა დღესა უბრძანა, რაჲთა ყონ დღესასწაული წმიდისა ანტონისი და ღამჱ ათიონ.
    9.     და ვითარ-იგი ღამესა ათევდეს, წარიყვანნა ორნი ხუცესნი და შევიდა სადიაკონედ და ჰრქუა მათ: ესე ღამის-თევაჲ დასასრული არს ღამის-თევისა ჩემისაჲ თქუენ თანა ჴორცითა, რამეთუ ღმერთსა მიუწოდებია ჩემდა.
    10.     განვედით და მოუწოდეთ დომენტიანოსს, და ვითარ განთენდეს, შემომიკრიბენით ჩემდა ყოველნი ძმანი.
    11.     და ვითარ შეკრბეს მისა ყოველნი, ჰრქუა მათ: ძმანო ჩემნო და საყუარელნო, მე წარვალ გზასა, რომელსა წარვიდეს მამანი ჩუენნი.
    12.     და უკუეთუ მე გიყუარ, დაიმარხეთ მცნებაჲ ჩემი, დაწყებაჲ და დასასრული საქმეთა კეთილთაჲ, მოიგეთ სიყუარული, რომელსა შინა არა იყოს ზაკუვაჲ.
    13.     ვითარცა პური არა იჭმების თჳნიერ მარილისა, ეგრჱთვე თქუენ თჳნიერ სიყუარულისა ვერ შემძლებელ ხართ საქმედ კეთილისა რაჲსამე.
    14.     ყოველი საქმჱ კეთილი სიყუარულითა და სიმდაბლითა სრულ იქმნების.
    15.     სიმდაბლჱ აღამაღლებს, ხოლო სიყუარული არავის უტევებს დაცემად დიდებისაგან.
    16.     ვითარცა რომელმან დაიმდაბლოს თავი თჳსი, ამაღლდეს, ეგრჱთვე სიყუარული არაოდეს დაეცემის.
    17.     სიყუარული უფროჲს არს სიმდაბლესა.
    18.     სიყუარულისათჳს დამდაბლდა ძჱ ღმრთისაჲ და იქმნა კაც ჩუენებრ.
    19.     და მისთჳს გჳღირს, რაჲთა ვჰმადლობდეთ ყოველსა ჟამსა და ვადიდებდეთ.
    20.     და უფროჲსღა ჩუენ, რომელნი-ესე განვერენით საქმეთაგან ამის სოფლისათა.
    21.     და არათუ აღთქუმათა ოდენ მისთათჳს, არამედ ყუდროებისა და დუმილისა ჩუენისათჳს, რომელსა შინა ვართ.
    22.     და ამისთჳს გჳღირს, რაჲთა შევწიროთ ღმრთისა სიწმიდჱ ჴორცთაჲ და სულისაჲ და სიყუარული სრული.
    23.     და ვითარცა ესე ჰრქუა მათ, ჰკითხა მათ: ვინ გნებავს მამასახლისად თქუენდა?
    24.     და ყოველთა თქუეს: დომენტიანოს.
    25.     და ჰრქუა მათ წმიდამან მან: ვერ შესაძლებელ არს ესე, რამეთუ დომენტიანოს არღარა ცოცხალ ყოფად არს შემდგომად ჩემსა, გარნა შჳდ დღე ოდენ.
    26.     მაშინ დაუკჳრდა მათ, რამეთუ კადნიერად უთხრა, რაჲ-იგი ყოფად იყო.
    27.     და გამოირჩიეს ელია, იკონომოსი ქუემოჲსა მონასტრისაჲ.
    28.     და იყო იგი ნათესავით იერიქოელი.
    29.     და ჰრქუა მას წმიდამან ევთჳმი;
    30.     ყოველნი მამანი დაჯერებულ არიან, რაჲთა იყო მათა მამასახლის და მწყემს.
    31.     აწ იხილე თავისა შენისათჳს და სამწყსოჲსა შენისათჳს და უწყოდე, რამეთუ ჰნებავს ღმერთსა, რაჲთა იყოს ლავრაჲ ესე საკრებულო და იყოს ესე შემდგომად მცირედთა დღეთა ჩემთა.
    32.     მაშინ უჩუენა მათ ადგილი, რომელსა მონახტერი ყოფად იყო და უცხოთა შეწყნარებისათჳს და ღამის-თევისა და ფსალმონებისათჳს და ძმათათჳს, რომელნი განსაცდელსა შინა იყვნენ, და უფროჲსღა მძიმეთა გულითა განაკრძალებდი და ასწავებდი.
    33.     ესე ყოველი ჰრქუა ელიას და მაშინ ჴმა-ყო და თქუა: ძმანო ჩემნო საყუარელნო, ნუმცა ვის დაუჴშავთ თქუენ კარსა მონასტრისასა, რომელი აღშჱნებად არს.
    34.     და ღმერთი არს მაკურთხეველი, დაიცავით მცნებაჲ ჩემი უვეჭუელად.
    35.     და უკუეთუ ვპოო კადნიერებაჲ წინაშე ღმრთისა, ესე თხოვაჲ პირველად ვითხოვო მისგან, რაჲთა თქუენ თანა ვიყო სულითა, და რომელნი შემდგომად თქუენსა იყვნენ ადგილსა ამას.
    36.     და ვითარ ესე თქუა, განუტევნა ყოველნი, გარნა დომენტიანოს ოდენ დაიყენა მის თანა.
    37.     და ვითარ დაყო სადიაკუნეს შინა სამი დღჱ, მწუხრი შაბათსა შეისუენა და მივიდა მამათა მისთა თანა სიბერითა პატიოსნითა.


35

     1.     იტყოდეს მისთჳს, ვითარმედ ხილვაჲ მისი იყო ვითარცა ანგელოზისაჲ და გულისსიტყუაჲ მისი – მშჳდ და განგებაჲ მისი – სიმდაბლით.
    2.     და პირი მისი ნათელ იყო და მრგუალ, თუალითა – შუენიერ, ხოლო ჰასაკითა – მოკლე, მჴცუვან.
    3.     და წუერნი მისნი შთაიწეოდეს ვიდრე მკრდ˜მდჱ.
    4.     და იყო იგი ჴორცითა და ასოჲთა მრთელ.
    5.     შეისუენა ოცსა იანვარისასა, დასაბამითგან წელთა ხუთ ათას ცხრაას სამოცდახუთსა.
    6.     და ესრჱთ იყო ცხორებაჲ მისი: ჴორცთა შინა შეიწირა იგი ღმრთისა სამისა წლისაჲ და დაისწავა ყოველი ეკლესიისა სწავლაჲ და მოვიდა იერუსალჱმდ ოცდაცხრისა წლისაჲ და დაყო უდაბნოს სამეოცდარვაჲ წელი.
    7.     და ოდეს შეისუენა, იყო იგი ოთხმეოცდაათჩჳდმეტისა წლისაჲ.
    8.     და ვითარ შეისუენა, განითქუა სიკუდილი მისი ყოველსა ქუეყანასა, და მოვიდა ერი მრავალი მონაზონთაჲ და სოფლისაგან.
    9.     ხოლო პატრეაქმან შეკრიბნა შვილნი ეკლესიისანი და ყოველნი მოქალაქენი, და განვიდეს ლავრად.
    10.     და მოვიდეს ყოველნი მეუდაბნოენი ყოველთაგან ადგილთა, და მათ თანა წმიდაჲ ჯერასიმეცა.
    11.     და მრავალნი საკჳრველნი ქმნნა ღმერთმან ჴორცთა მათ მიერ წმიდისათა.
    12.     დაუკჳრდა იგი პატრეაქსა და ყოველთა, რომელნი იყვნეს მის თანა.
    13.     და დაყვეს ვიდრე მეცხრედ ჟამამდე და ვერ შეუძლეს დაფლვად მისა სიმრავლისაგან ერისა, რომელნი იკურთხეოდეს ჴორცთაგან მისთა.
    14.     მაშინ უბრძანა პატრეაქმან მჴედართა განსხმაჲ ერისაჲ მის.
    15.     და შთადვეს იგი მამათა ლუსკუმასა და დადგეს იგი ადგილსა წმიდასა.
    16.     ხოლო მარტჳრი და ელია ფრიად ტიროდეს.
    17.     რამეთუ მიეღო მათგან მამაჲ მათი.
    18.     და ევედრებოდა მათ პატრეაქი, რაჲთა მივიდოდიან მისა ყოველსა ჟამსა.
    19.     და დაუტევა მათ თანა ბიდოს, რაჲთა აღაგო კეთილად საფლავი წმიდისაჲ მის, რამეთუ ეგულებოდა აღებაჲ გუამისა მისისაჲ ადგილისა მისგან და დადებაჲ, სადა-იგი აღაშჱნონ საფლავი.
    20.     და ვითარ აღვიდა პატრეაქი ქალაქად, წარავლინნა კირით-ხურონი და ყოველი, რაჲცა უჴმდა.


36

    1.     ხოლო დომენტიანოს, შუენიერი მოწაფჱ წმიდისაჲ მის, რომელი-იგი მოსწრაფე იყო მონასტერსა შინა და ლავრასაცა, რამეთუ დაყო მსახურებასა მის წმიდისასა ერგასისი წელი და იჭირვოდა და შურებოდა მის თანა ქუეყანასა ზედა, და ღირს იქმნა, რაჲთა დაიმკჳდროს მის თანა სასუფეველი ცათაჲ, რამეთუ სათნო-ეყო იგი ღმერთსა, და იყო იგი რჩეულ კაცთა შოვრის.
    2.     და დაყო ექუსი დღჱ და არა განეშორებოდა საფლავსა მას მოძღურისა თჳსისასა.
    3.     და განთენებასა მეშჳდისა დღისასა ეჩუენა მას წმიდაჲ ევთჳმი დიდებითა დიდითა და პირითა ბრწყინვალითა და ჰრქუა: მოვედ, შვილო, ადგილსა დიდებულსა, რომელი განმზადებულ არს შენთჳს, რამეთუ მე ვევედრე ქრისტესა შენთჳს, რაჲთა იყო ჩემ თანა ადგილსა, რომელსაცა მე ვიყო.
    4.     და მომცა მე თხოვაჲ ჩემი.
    5.     და ვითარ ესმა ესე დომენტიანოსს, მოვიდა ეკლესიად და უთხრა მამათა ჩუენებაჲ იგი, რომელ იხილა.
    6.     მაშინ შეისუენა და დაიძინა მშჳდობით.
    7.     ხოლო ბიდოს მრავლითა სწრაფითა აღაშჱნა საფლავი ქუაბსა მას შინა, რომელსა დაეყუდის წმიდაჲ ევთჳმი წინაჲს, და დაარღჳა ქუაბი იგი და შებერა იგი ქვითა და შოვრის მისსა შექმნა საფლავი წმიდისა ევთჳმისი და გარემო მისა შექმნა საფლავები მამასახლისთათჳს და ხუცესთა და ძმათათჳს.
    8.     და მოსცა პატრეაქმან მარმარილოჲ, რომელსა იყო საევლოგიეჲ ვეცხლისაჲ და გარემოჲს საფლავსა – კანკელი.
    9.     და შთამოვიდა ლავრად დიდითა პატივითა და აღიღო გუამი იგი წმიდისაჲ მის, სადაჲთ იგი იდვა, ჴელითა თჳსითა და დადვა იგი ადგილსა მას, რომელი აღაშჱნა მისთჳს.
    10.     და ვითარ დადვა, მოაგო ადგილი იგი და დაჰკრძალა, რაჲთა არავინ წარიღოს რაჲმე გუამისაგან მის წმიდისა.
    11.     და დასდვა მარმარილოჲ იგი და საევლოგიეჲ ვეცხლისაჲ დამართებით მკერდსა მის წმიდისასა, და ვიდრე მუაქამდე საევლოგიეჲ იგი მუნ არს.
    12.     და არიან მისგან კურნებანი მრავალნი, რომელნი მიიღებენ მისგან სარწმუნოებით.
    13.     შჳდსა მაისსა დაიდვა გუამი მისი, სადა-იგი დღეს არს.
    14.     და ვითარ განიშორა პატრეაქმან ჟამისწირვაჲ, წარიყვანა მარტჳრი და ელია და აღვიდა ქალაქად წმიდად და აკურთხნა იგინი ხუცად წმიდისა აღსადგომელისა.


37

     1.     მოიწია ჟამი, რომელსა ჯერ-არს, რაჲთა მიგითხრა, ვითარ იქმნა ლავრაჲ წმიდისა ევთჳმისი მონასტერ საკრებულო პირველსა წელსა შემდგომად გარდაცვალებისა წმიდისა ევთჳმისა.
    2.     ლეონ მეფემან დაადგინა ლეონტი, ძისწული მისი, ვიდრე ყრმაღა იყო, მეფედ შემდგომად სიკუდილისა მისისა.
    3.     და ცხონდა ესე მცირედთა თუეთა მეფობასა შინა თჳსსა და მოკუდა.
    4.     და მოიღო მეფობაჲ ზენონ, მამამან მის ყრმისამან.
    5.     და აღდგა მის ზედა ბასილიკოს, და მეოტ იქმნა მისგან ზენონ აისურიად და მან დაიპყრა მეფობაჲ.
    6.     და შემდგომად სიკუდილისა წმიდისა ევთჳმისა მეექუსესა წელსა შეისუენა ანასტასი იერუსალჱმელ პატრეაქმან ივლისსა თუე-დადეგსა.
    7.     ხოლო ზჱნონ მძლე ექმნა ბასილიკოსს და მოიქცა თჳსსავე მეფობასა.
    8.     მაშინ მარტჳრი პირველმოჴსენებული დადგა პატრეაქად და მიუწერა ზჱნონს მეფესა და აკაკის კოსტანტინეპოვლელსა პატრეაქსა, მწვალებელთა მათთჳს, რომელნი იყვნეს იერუსალჱმს, რომელთა წინამძღუარი იყო ჯერანტიოს, და უნდა გარდაქცევაჲ მართლისა სარწმუნოებისაჲ.
    9.     მაშინ მიწერა პატრეაქმან წიგნი მეფისა ჴელითა ბიდოს დიაკონისაჲთა და წარავლინა იგი კოსტანტინეპოვლისა.
    10.     და ვითარ შთავიდა ბიდოს იოპედ, პოვა ნავი, რომელი მივიდოდა კჳპრედ, და შეჯდა მას შინა.
    11.     და ვითარ მიიწია ფალღოსდ, რომელსა ჰრქჳან პართანიკონ, აღდგეს ქარნი ნავსა მას ზედა ღამით, და შეიმუსრა ნავი იგი.
    12.     და ღმერთმან, რომელმან ინება ჴსნაჲ ბიდოსისი, მოსცა მას ძელი, რომელსა მოეკიდა.
    13.     და ვითარ იყო იგი შიშსა მას შინა და ჭირსა ფრიადსა, მოეჴსენა მას ღმერთი და წმიდაჲ ევთჳმი.
    14.     იწყო ლოცვად და იტყოდა: უფალო ღმერთო ძალთაო, ლოცვითა წმიდისა ევთჳმისითა განმარინე ჟამსა ამას ჭირისასა.
    15.     და კუალად იტყოდა: წმიდაო ევთჳმი, ესე არს ჟამი შეწევნისაჲ და შემეწიე და მიჴსენ.
    16.     და ვითარ ესე თქუა ბიდოს, ეჩუენა მას წმიდაჲ ევთჳმი, ვიდოდა რაჲ წყალთა ზედა.
    17.     და ვითარ იხილა იგი ბიდოს, შეეშინა.
    18.     და ჰრქუა მას წმიდამან ევთჳმი: ნუ გეშინინ, მე ვარ ევთჳმი, მონაჲ ღმრთისაჲ.
    19.     უწყოდე, რამეთუ გზაჲ ესე შენი არა სათნო არს ღმრთისა, არცა სარგებელ დედისათჳს ეკლესიისა მისლვაჲ შენი კოსტანტინეპოვლისა.
    20.     არამედ უკუნიქეც და არქუ, რომელმან-იგი წარგავლინა, ვითარმედ ესრჱთ თქუა წმიდამან ევთჳმი: ნუ ზრუნავ მწვალებელთა მათთჳს, ღმერთი არს, რომელმან მუაქცივნეს იგინი კათოლიკე ეკლესიად.
    21.     და ჴელითა შენითა იყოს იერუსალჱმს ერთ სამწყსო ერთისა მწყემსისა.
    22.     და შენ წარვედ ლავრად ჩემდა და აღაშჱნე საკრებულოდ.
    23.     სადა-იგი საფლავი ჩემი აღაშჱნე, დაარღჳე სენაკები საფუძველითურთ, რამეთუ არა სთნავს ღმერთსა, რაჲთა იყოს ადგილი იგი ლავრად, არამედ საკრებულოდ.
    24.     და ვითარ ესმა ესე ბიდოსს, ჰრქუა წმიდასა მას: გიბრძანებია, მამაო წმიდაო.
    25.     და არა ჭეშმარიტ ეგონა ხილვაჲ იგი, არამედ ესრე ჰგონებდა, ვითარმედ ჩუენებასა იხილავს.
    26.     მაშინ წარმოჰბურა მას წმიდამან ევთჳმი ფიჩჳ თჳსი და გაუტევა მშჳდობით.
    27.     და აღიტაცა ბიდოს, ვითარცა აღიტაცა ამბაკუმ წამსა თუალისასა, და იპოვა იგი კიდესა ზღჳსასა და მუნით მოვიდა ქალაქად წმიდად, და არავინ, ცნა მოსლვაჲ მისი.
    28.     და ვითარ შევიდა სახიდ თჳსა და განიძუარცა ფიჩჳ იგი, რომელი მისცა წმიდამან ევთჳმი ღმრთისა მიერ, და შეიმოსა სამოსელი თჳსი, უჩინო იქმნა ფიჩჳ იგი.
    29.     და მოეგო გონებასა თჳსსა და თქუა: აწ უწყი ჭეშმარიტად, ვითარმედ ღმერთმან მუავლინა წმიდაჲ ევთჳმი და განმარინა მე სიკუდილისაგან მწარისა.
    30.     და უთხრა იგი დედასა თჳსსა, ხოლო მან ჰრქუა მას: შვილო, ვითარცა აღუთქუ წმიდასა მას, აღუსრულე გულსმოდგინედ.
    31.     მაშინ მივიდა პატრეაქისა და უთხრა მას ყოველი, რაჲცა იყო.
    32.     და დაუკჳრდა პატრეაქსა და ჰრქუა მას: ჭეშმარიტად, წმიდაჲ ევთჳმი წინაწარმეტყუელი არს ღმრთისაჲ.
    33.     პირველ სიკუდილისა მისისა თქუა ესე:
    34.     არამედ ამიერითგან წარვედ და აღაშჱნე მონასტერი იგი, და მე შეგეწიო ყოველსა საქმესა მისსა.
    35.     მაშინ წარიყვანნა ბიდოს გალატოზნი და ყოველი საჴმარი და შთავიდა ლავრად და გარდაცვალა იგი საკრებულოდ და შეზღუდა იგი ზღუდითა.
    36.     და ყო პირველი ეკლესიაჲ ადგილ პურის საჭმელად მამათა და ზედაკერძო მისა აღაშჱნა ეკლესიაჲ ახალი და კუალად აღაშჱნა მონასტერსა შოვრის გოდოლი მცირჱ.
    37.     და იყო ნაშჱნები მონასტრისაჲ გარემოჲს საფლავსა მის წმიდისასა, ხოლო იყო ნაშჱნები იგი შუენიერ ფრიად.
    38.     და შეჰგავს იგი საყოფლად მონაზონთა, რამეთუ განზავებულ არს და ჰამო ჰაერი მისი.
    39.     და აღმოსავალით მისა არს მცირჱ ბორცჳ და არს იგი შოვრის ორთა ჴევთა მცირეთა, და არს ჩრდილოჲთ მისა ქუეყანაჲ ვაკჱ, სივრცჱ მისი ვითარ სამ უტევან, და ჴევი, რომელი შთამოვალს მთაწმიდით.
    40.     და მუნით კერძო არს გოდოლი იგი და კარი მონასტრისაჲ.
    41.     და არს ადგილი იგი ჰაერგანზავებულ, ჟამსა სიცხისასა არს გრილ და სიცივისასა – ტფილ.


38

     1.     და ვითარ დაესრულა შჱნებაჲ მონასტრისაჲ მესამესა წელსა, უნდა მამათა, რაჲთამცა აკურთხეს ეკლესიაჲ და მონასტერი დღესა, რომელსა დაიდვა წმიდაჲ იგი ადგილსა მას თჳსსა.
    2.     და მწუხარე იყვნეს იგინი, რამეთუ წყლითა ნაკლულევან იყვნეს მცირედ წჳმრობისაგან, რამეთუ ყოვლადვე არა შთასრულ იყო წყალი ლაკუათა მათთა მას წელიწადსა.
    3.     და იყო ჟამი მაისისა თჳსაჲ.
    4.     და ამისთჳს უსასო ქმნილ იყვნეს წჳმისაგან და ამის გამო ელია მამასახლისი და ბიდოს დიაკონი იყვნეს დიდსა შინა მწუხარებასა.
    5.     და წარავლინეს ამბა ლონგინოზისა, ქუემოჲსა მონასტრისა მამასახლისისა, რაჲთა მოსცნეს მათ კარაულნი მათნი და მოკრიბონ მათ ზედა წყალი ფარაჲთ.
    6.     და აკაზმულ იყვნეს იგინი, რაჲთა ღამით, ცისკრისა ჟამსა, წარვიდენ.
    7.     და მას ღამესა ოდენ ეჩუენა წმიდაჲ ევთჳმი მამასახლისსა და ჰრქუა მას: რასა იქმან დღეს კარაულნი?
    8.     და მან ჰრქუა მას: წყალი არა გჳდქს და ამისთჳს წარვლენ ფარას, რაჲთა წყალი მოიღონ.
    9.     მაშინ შეჰრისხნა მას და ჰრქუა: რაჲსათჳს უდებ-ჰყავთ ვედრებაჲ ღმრთისა მიმართ, ჵ, მცირედმორწმუნენო, რომელმან გამოუცჱნა წყალი კლდისაგან ერსა მას ურჩსა, და სამსონს რაჟამს მოეწყურა, მოსცა მას წყალი ღაწჳსაგან ვირისა;
    10.     და თქუენ, რომელთა საჴმარ არს, არამცა მოგცაა?
    11.     ხოლო მე გეტყჳ: უკუეთუ ითხოოთ სარწმუნოებით, მოგცეს თქუენ, და ნუ წარავლინებთ კარაულთა წყლისათჳს, არამედ მიენდვენით ღმერთსა და ამასვე დღესა, უწინარჱს სამ ჟამისა, აღივსნენ ორნივე ლაკუანი დიდნი.
    12.     და ვითარ განიღჳძა ძილისა მისგან, მიუთხრა მამასასლისმან ბიდოსს დიაკონსა და მამათა, რაჲ-იგი იხილა, და უკუნსცნა კარაულნი იგი თჳსსავე უფალსა.
    13.     და ვითარ მზჱ აღმოჰჴდა, აღმოვიდა ღრუბელიცა და დაფარა მონასტერი იგი, და იწყო წჳმად მონასტერსა ზედა და გარემოჲს მისსა ოდენ, და უწინარჱს მესამისა ჟამისა აღივსნეს ლაკუანი, და განიპყრა წჳმაჲ იგი.
    14.     და ვითარ ესმა მარტჳრი პატრეაქსა საკჳრველი ესე, შთამოვიდა იგი სიხარულით მრავალთა თანა, რაჲთა აკურთხოს ეკლესიაჲ.
    15.     და ყვეს ღამის-თევაჲ სიხარულითა დიდითა.
    16.     და ვითარ ჟამისწირვაჲ ეგულებოდა, დასცნეს საკურთხეველსა ქრისტჱსსა ძუალნი წმიდათა მარტჳლთანი: ტარაქოჲსნი და ბარბარაჲსნი და ანდრონიკჱსნი.
    17.     და იყო ესე მაჲსსა შჳდსა, შემდგომად გარდაცვალებისა წმიდისა ევთჳმისა მეათესა წელსა.
    18.     და რავდენთამე ჟამთა შემდგომად იქმნა ბიდოს დიაკონი ეპისკოპოს ქალაქსა, რომელსა ჰრქჳან დორონ.


39

     1.     გითხრა კუალად, ვითარ მოიქცნეს მწვალებელნი, რომელნი-იგი იყვნეს იერუსალჱმს მართალსა სარწმუნოებასა, რამეთუ არა ცუდად იყოს, რომელ-იგი თქუა წმიდამან ევთჳმი, და უწყოდა პატრეაქმან, ვითარმედ სიტყუაჲ მისი ჭეშმარიტ არს.
    2.     და ამისთჳს არა ზრუნვიდა მათთჳს ამბა მაკარი პირველმოჴსენებული, რომელსა აქუს მონასტრები ბეთლემით კერძო.
    3.     შეიკრიბნა მისა ყოველნი მწვალებელნი, და ღმერთი არს, რომელმან ინება შეკრებაჲ მათი, და იწყო სიტყუად მათა: მამანო ჩემნო, ვიდრემდის ვიყვნეთ ორგულ სარწმუნოებისათჳს, რამეთუ არა ვიცით ნებაჲ ღმრთისაჲ სრულიად, არამედ ამიერითგან მოვედით და ვიგულოთ თავისა ჩუენისათჳს და ნუუკუე გუგონიეს, ვითარმედ ჭეშმარიტსა გზასა ვალთ და ჩუენ გარდაგუექციოს მისგან.
    4.     ვიზრუნოთ სულთა ჩუენთათჳს და ვყოთ ვითარცა-იგი მოციქულთა.
    5.     ვქმნეთ წილი: ერთი სახელად ეპისკოპოსთა და ერთი მონაზონთა.
    6.     და უკუეთუ აღმოჰჴდეს მონაზონთაჲ, დავადგრეთ ესრეჲთვე, და უკუეთუ აღმოჰჴდეს ეპისკოპოსთა სახელსა, მოვიქცეთ და შეუდგეთ კათოლიკე ეკლესიასა.
    7.     და ვითარ ესე თქუა, ყოველნი დასჯერდეს ამას ზედა და შთაყარნეს წილნი იგი.
    8.     და აღმოუჴდა ეპისკოპოსთა.
    9.     მაშინ დაჯერებულ იქმნნეს და დამდაბლდეს ყოველნი და შევიდეს ქალაქად და შეიკრძალეს სარწმუნოებაჲ კათოლიკე ეკლესიისაჲ.
    10.     და ვითარ შეიწყნარნა იგინი პატრეაქმან, ბრძანა, რაჲთა აღანთნენ კანდელნი წმიდისა აღდგომისანი და ყონ ღამის-თევაჲ.
    11.     და ბრძანა შემოკრებაჲ მონაზონთაჲ და მოქალაქეთაჲ.
    12.     და იყო სიხარული დიდი ეკლესიასა შინა და უბანთა ქალაქისათა.
    13.     ხოლო ჯერანტიოს დაშთა მარტოჲ და არა შეუდგა სარწმუნოებასა.
    14.     და განიდევნა ეკლესიით იგი და ვინ მის თანა იყვნეს.


40

     1.     და ჟამთა ანასტასი მეფისათა მუაოჴრეს სარკინოზთა სახლები ბარბაროზთაჲ მათ, რომელნი მოქრისტიანებულ იყვნეს ჴელითა წმიდისა ევთჳმისითა.
    2.     ხოლო მთავართა მათთა აღიშჱნეს კუალად სახლები ახლები და აღაშჱნეს ეკლესიაჲ ამბა მარტჳრის მონასტერსა თანა.
    3.     და კუალად მოიქცნეს მათა სარკინოზნი იგი და ტყუე ყუნეს ზოგნი მათგანნი, და ნეშტნი იგი განიბნივნეს სოფლებსა.
    4.     და იყო მას ჟამსა შიში დიდი ქალაქსა ამას და ჭირი ბარბაროზთაგან.


41

     1.     ხოლო ელია განაგო სამწყსოჲ წმიდისა ევთჳმისი კეთილად ოცდაათრვამეტსა წელსა და შემდგომად ამისა შეისუენა.
    2.     და დადგა მისსა ადგილსა სტეფანე არაბიელი.
    3.     და ესუა მას ძმაჲ, რომლისა სახელი ფარკობი, და იქმნა იგი ხუცეს კესარიისა ეკლესიასა.
    4.     და ვითარ მოკუდა, მისცა ყოველი მონაგები თჳსი მონასტერსა.
    5.     და იყო დღეთა მისთა კაცი, რომელსა ერქუა კესარიოს, და კეთილსა უყოფნ იგი წმიდისა ევთჳმის მონასტერსა.
    6.     და ვითარ მოვიდა ქალაქად და დაყო მას შინა რავდენიმე ჟამი, შევარდა იგი სალმობასა ჴორცთასა, და წარიყვანეს იგი მონასტრად და სცხებდეს მას ევლოგიასა წმიდისა ევთჳმის საფლავისასა.
    7.     და შემდგომად მისა განიკურნა და მრავალი შესაწირავი შეწირა მონასტერსა მას და დაიდვა თავსა თჳსსა, რაჲთა ყოველთა წელთა მოსცემდეს ევლოგიასა, და წარვიდა ანტიოქიად.
    8.     და მი-რაჲ-ვიდოდა, დადგა იგი ტრაპოლისს სტეფანჱსა შინა, მის ქალაქისა ეპისკოპოსისასა, და უთხრობდა მას მადლსა მას, რომელი აქუნდა წმიდასა ევთჳმის, და ვითარ-იგი განკურნა ყოველთაგან სალმობათა მისთა.
    9.     და ესუა ეპისკოპოსსა მას თჳსი, რომელსა ერქუა ლეონტიოს.
    10.     და ვითარ ესმა მადლი იგი წმიდისაჲ მის, განჴურდა გული მისი, და წარვიდა და მონაზონ იქმნა წმიდისა მის მონასტერსა.
    11.     და გამოჴდა იგი კეთილად მონაზონად.
    12.     და წარმოიყვანა იგი სტეფანე ეპისკოპოსმან და განაჩინა იგი იკონომოსად ეკლესიასა ზედა წმიდისა ლეონტი მოწამისასა.
    13.     და მისა შემდგომად აკურთხა იგი ხუცად და მერმე შეისუენა.
    14.     და იყო მონასტერსა შინა ხუცესი, რომელსა ერქუა ნილოს.
    15.     და წაავლინიან იგი ანტიოქიად კესარიოსისა მოღებად ევლოგიისა მის, რომელი აღეთქუა მონასტრისა.
    16.     და ვითარ მიიწია ტრაბოლოსდ, დადგა იგი ეპისკოპოსისა შინა, ხოლო მან დაადგინა იგი მთავრად ურისიდოსა ზედა.
    17.     მაშინ ამბა სტეფანე მრავალი კეთილი ყო მონასტერსა შინა ევთჳმისსა და შეწირა ექუსასი დრაჰკანი და შეისუენა ოცდაორსა იანვარსა.
    18.     და თომა, ნათესავით ეფემიელი, იქმნა მამასახლის სამწყსოსა ზედა წმიდისა ევთჳმისსა.
    19.     და მო-ოდესმე-ვიდა მისა კესარიოს პირველმოჴსენებული.
    20.     და ვითარ სხდეს ტაბლასა ზედა, ჰრქუა მას მამასახლისმან: არს აქა ჩუენ თანა სადიაკონეს შინა მცირედ ნაწილი ძელისა ცხორებისაჲ, და სტეფანეს შეექმნა მონასტრისადა ჯუარი ოქროჲსაჲ, რომელსა შინა იყო თუალები პატიოსნები, და შთაესუენა მას შინა ძელი ცხორებისაჲ.
    21.     და ჰრქუა მას კესარიოს: მიბრძანე, რაჲთა თაყუანის-ვსცე მას და მომიბოძე მცირე ძელისაგან ცხორებისა ნაწილი.
    22.     და შეიყვანა იგი სადიაკონედ და განაღო ადგილი იგი, რომელსა შინა იდვა ძელი ცხორებისაჲ, და თაყუანის-სცა მას კესარიოს და რომელნი იყვნეს მის თანა, და მისცა მას მცირედ მისგანი.
    23.     და შევიდეს შინაგანსა სახლსა.
    24.     და იყო მუნ მონაზონი, სახელით თევდოტიოს, გალატიელი.
    25.     და იგი იყო სახლსა ზედა სასტუმროსა მსახურ და შევიდოდა იგი და გამოვიდოდა სადიაკონედ, რამეთუ იგი ჰმსახურებდა მათ.
    26.     და იყო ადგილი იგი განღებულ, რომელსა შინა იდვა ექუსასი იგი დრაჰკანი, რომელი პირველ ვთქუ, სამთა ჩაჴუთა.
    27.     და ვითარ ჰმსახურებდა მათ, მოიპარა დრაჰკანი იგი.
    28.     და ვითარ განუტეობდა მამასახლისი კესარიოსს, დაჰჴშა ადგილი იგი სწრაფით და ულოცა მას და განუტევა იგი, და ვერ აგრძნო, რაჲ-იგი იქმნა.
    29.     და აღდგა დილეულ თევდოტე და იწყო ლალვად მამასახლისისა და ეტყოდა: ვერ შემძლებელ არს კაცი ცხორებად ადგილსა ამას, რამეთუ შფოთი მრავალი არის.
    30.     და განვიდა მონასტრით და დრაჰკანი იგი – მის თანა და ვითარ აღვიდოდა იერუსალჱმდ, დაჯდა დამართებით ამბა მარტჳრის მონასტერსა და მოჰჴსნა ერთსა ჩაჴუსა და აღმოიღო ერგასისი დრაჰკანი და დამალა ჩაჴუები იგი ქვასა ქუეშე დიდსა და დაისწავა ადგილი იგი.
    31.     და შევიდა იერუსალჱმდ და იმიზდა ვირი იოპედ და მისცა მას წინდი და უკუნვიდა, რაჲთამცა წარმოიღო დრაჰკანი იგი.
    32.     და ვითარ მიეახლა ქვასა მას, რომელსა ქუეშე იდვა დრაჰკანი იგი, გამოჴდა გუელი ჯარბი.
    33.     დიდი და საშინელი და დევნა-უყო მას და დააყენა მას დღესა.
    34.     და ხვალისა დღჱ კუალად მოვიდა ადგილსა მას, და კუალად გამოჴდა გუელი იგი და დევნა-უყო მას და არა უტევა შეხებად დრაჰკანსა მას.
    35.     და მესამესა დღესა კუალად მივიდა ადგილსა მას, და შეიპყრა იგი ეშმაკმან მას ადგილსა, და იდვა იგი გზასა ზედა, ვითარცა მკუდარი.
    36.     და კაცნი ვინმე ლაზარელნი მივიდეს მას ადგილსა და პოვეს იგი მდებარჱ გზასა ზედა და წარიღეს იგი ქალაქად.
    37.     და დაყუნა დღენი მრავალნი ჯერაკუმიას შინა, რომელ არს სასნეულჱ, და სალმობაჲ იგი უფროჲსადღა განდიდნებოდა.
    38.     და იხილა ჩუენებასა შინა: კაცი ვინმე მღდელი ეტყოდა მას რისხვით: ვერ შემძლებელ ხარ აღდგომად ცხედრისა მაგისგან, ვიდრემდის არა უკუნსცე ხუასტაგი იგი, რომელ მოიპარე წმიდისა ევთჳმის მონასტრით.
    39.     მაშინ მიუვლინა ქსენადოქარსა მონასტრისასა და აუწყა მას დრაჰკნისა მისთჳს.
    40.     და ვითარ ცნა თომა მამასახლისმან და ლეონტიოს, შემდგომმან მისმან, და აღვიდეს ქალაქად წმიდად, და უთხრა მათ საქმჱ იგი და ჰრქუა: ვერვინ შემძლებელ არს მიახლებად ადგილსა მას, სადა-იგი ძეს დრაჰკანი, რამეთუ გუელი იყოფის მუნ ფრიად საშინელი.
    41.     ჰრქუა მას ამბა ლეონტიოს: შენ მოვედ და გჳჩუენე ქვაჲ იგი შორით, რამეთუ ჩუენ არა გუეშინიან გუელისა მისგან.
    42.     და აღსუეს იგი ვირსა და მიიყვანეს იგი ადგილსა მას, რომელსა-იგი იდვა დრაჰკანი, და პოვეს იგი დამარხული ქვასა მას ქუეშე და არცა ყოვლად იხილეს გუელი იგი.
    43.     მაშინ უკუნიყვანეს თევდოტიოს ადგილადვე თჳსა და არარაჲ აბრალეს მას და არცა სთხოვეს, რომელ-იგი გამოეღო დრაჰკნისა მისგან.
    44.     და დაყო თომა განგებასა შინა ევთჳმის სამწყსოჲსასა რვაჲ წელი და მერმე შეისუენა ოცდახუთსა მარტსა.
    45.     და შემდგომად გარდაცვალებისა წმიდისა ევთჳმისა სამეოცდაათისა წლისა მიიღო ლეონტიოს მამასახლისობაჲ და მაშინ შემიწყნარა მე წმიდასა მას მონასტერსა.


42

     1.     ხოლო ვითარ-იგი მესმა წმიდისა ევთჳმისთჳს, კაცისა ღმრთისა, და ვცან და მითხრეს მამათა მისთჳს: არა დაუფარე მომავალსა ამას ნათესავსა, არამედ მიუთხარ და აღვწერე, რაჲთა უწყოდიან ნათესავთა, რომელნი ჩუენსა შემდგომად ყოფად არიან, და ვჰგონებდ, ვითარმედ კეთილ არს და შუენიერ, რაჲთა მიუთხრნე საკჳრველთა საქმენი, რომელნი იყვნეს საფლავსა მისსა ზედა დღეთა ჩუენთა და რომელნი განიკურნნეს.
    2.     და რომელთა იხილნეს თუალითა მათითა სასწაულნი, რომელნი იყვნეს წმიდისა მის საფლავსა ზედა, მუაქამდე ცოცხალ არიან და მათ უღირს მითხრობაჲ მათა.
    3.     ჟამსა, რომელსა შემოვედ მონასტერსა ამას, დიაკონი ვიყავ და მუნ შინა მონაზონ ვიქმენ, ვითარცა შენ იცი, მამაო გიორგი, ვითარმედ მოვედ იერუსალჱმდ თუესა ნოენბერსა ნია-ეკლესიისა კურთხევისა მიზეზითა და მოსწრაფე ვიყავ, რაჲთამცა ვიყოფოდე უდაბნოს.
    4.     და ვითარ მეგულებოდა განსლვაჲ ბედსაჲდით, მიბრძანა მე დედამან ჩემმან, რაჲთა არარაჲ ვყო თჳნიერ აბა იოვანე შეყენებულისა ზრახებისა, რომელ-იგი იყოფის ლავრასა წმიდისა საბაჲსა, რომელი ბრწყინავს კეთილითა საქმითა, რაჲთა არა შეუდგე ცთომილებასა ევარგენეჲს სარწმუნოებისასა და დაუტეო მართალი სარწმუნოებაჲ.
    5.     მაშინ მოვედ ქალაქად წმიდად და მოვილოცენ წმიდანი ადგილნი და თაყუანის-ვეც ძელსა ცხორებისასა და ესრჱთ მივედ ამბა იოვანჱსა შეყენებულისა.
    6.     და მან მრქუა მე: უკუეთუ გინებს ცხორების, წარვედ და იყოფოდე წმიდისა ევთჳმის მონასტერსა.
    7.     და მე შთავედ უდაბნოდ იორდანისა და დავადგერ მამათა თანა მრავალ ჟამ და თუესა ივნისსა მოვედ მონასტრად წმიდისა ევთჳმისა, და შემიწყნარა მე ამბა ლეონტი მამასახლისმან.


43

     1.     და მათ დღეთა ოდენ მოიყვანეს მონაზონი ამბა მარტჳრის მონასტრით, რომლისა თანა იყო სული უკეთური, და ეშმაკი იგი ფრიად ავნებდა.
    2.     და იყო იგი კილიკიელი სოფელსა, რომელსა ჰრქჳან ტამასუ.
    3.     და სახელი მისი – პავლე.
    4.     და დადვეს იგი საფლავსა შინა წმიდისა ევთჳმისა, და მცირედთა დღეთა შემდგომად ეჩუენა მას ღამით წმიდაჲ ევთჳმი და განდევნა მისგან ეშმაკი იგი.
    5.     და აღვიდა პავლე ეკლესიად ჟამსა ცისკრისა კანონისასა და ადიდებდა ღმერთსა და მადლსა მისცემდა წმიდასა მას და მიუთხრობდა საკჳრველსა მას, რომელ იქმნა მის ზედა.
    6.     და ვითარცა ცნეს მონასტრისა მისისათა, ვითარმედ განიკურნა იგი, მოვიდეს, რაჲთამცა წარიყვანეს იგი, და არა ერჩდა მათ, არამედ განვიდის და იქმნ იგი საქმესა მონასტრისასა სიხარულით.
    7.     და დღესა ერთსა, ვიყვენით რაჲ უდაბნოს შეშისა კრებასა, ვჰკითხეთ პავლეს და ვარქუთ: რაჲსაგან შეგემთხჳა სალმობაჲ იგი, რომელსა შინა იყავ, და ვითარ განიკურნე?
    8.     მოგჳგო და გჳთხრა ჩუენ ყოველი საქმჱ მისი და თქუა, ვითარმედ: ვიყავ მე მონასტერსა შინა და შევედ მსახურებასა და აღვიხუენ კლიტენი საკურთხეველისაგან.
    9.     მაშინ განვაგდე შიში ღმრთისაჲ გულისაგან ჩემისა და მოვიპარე ჭურჭლისაგან მის მონასტრისა.
    10.     და სხუათა საქმეთა მისთა ბოროტად განვაგებდ.
    11.     არა გულისხმა-ვყავ, ვითარმედ ყოველი მონასტრისა საჴმარი და წმიდათა ადგილთაჲ ღმრთისა შეწირული არს.
    12.     და ვითარ განვიშორე მსახურებაჲ იგი ჩემი, დავსხენ კლიტენი წმიდასავე საკურთხეველსა ზედა, სადაჲთ-იგი აღვიხუენ, და მიმიჴმო ერთმან ძმათაგანმან, რაჲთა პირი ვიჴსნა მის თანა.
    13.     და ვითარ ვსჳ ღჳნოჲ იგი ვიდრე განძღომადმდე, წარვედ, რაჲთა დავწვე.
    14.     და აღდგეს ჩემ ზედა გულისსიტყუანი საძაგელნი.
    15.     და ვითარ შევიწყნარენ, აღმაშფოთეს მე ფრიად, და ვიხილე მსგავსი დედაკაცისაჲ, რომელი წვა ჩემ თანა.
    16.     და ვითარ ამათ გულისსიტყუათა ვიგონებდ, ვიხილე: ეშმაკი, ვითარცა ბნელი ღრუბელი, მოვიდა ჩემდა და აღაშფოთა სული ჩემი.
    17.     და მრავალთა დღეთა ვიტანჯებოდე მისგან, და დღითი-დღე განძჳნდებოდა იგი.
    18.     მაშინ მამათა მონასტრისათა შთამომიყვანეს და დამსუეს საფლავსა თანა წმიდისა ევთჳმისსა.
    19.     და მოვეგე გონებასა ჩემსა და ვიწყე ვედრებად წმიდისა მის, რაჲთა განმათავისუფლოს საქმეთაგან ეშმაკისათა.
    20.     და მას ღამესა, რომელსა მიხილეთ ეკლესიას შინა მადლითა ღმრთისაჲთა, ვითარ წარჴდა მეხუთჱ ჟამი მის ღამისაჲ, ვილოცევდ ცრემლით.
    21.     და აღიტაცა გონებაჲ ჩემი და ვიხილე, ვითარმცა ვიყავ ადგილსა რასმე დიდებულსა და საშინელსა, რომელსა ვერ შემძლებელ არს კაცი მითხრობად.
    22.     და იყო თავსა ჩემსა კუნკული შავი, ხაოედი, სავსჱ ეკლითა.
    23.     და ხაოჲ იგი მისი ფრიად მაწყინებდა.
    24.     მაშინ აღვაღე პირი ჩემი და ვთქუ: შემიწყალე მე, ევთჳმი, წმიდაო ღმრთისაო, და განმათავისუფლე ჭირისა ამისგან.
    25.     და მას ჟამსა ვიხილე: წმიდაჲ იგი ბრწყინვიდა.
    26.     და თმაჲ მისი – სპეტაკ, ჰასაკითა – მოკლჱ, წუერითა – გრძელ, პირითა – შუენიერ.
    27.     და ემოსა მას მცირჱ საბეჭური.
    28.     და ჴელთა მისთა – შოლტი.
    29.     და იწყო სიტყუად ჩემდა: რაჲსათჳს მაწყინეს მე, გინა რასა ითხოვ?
    30.     და მიუგე მას შიშით: გევედრები, რაჲთა შემიწყალო.
    31.     და მომიგო მე პირითა მწუხარითა და თქუა: სცანა, ვითარმედ არარაჲ დაეფარვის ღმერთსა?
    32.     იცია, რაჲსათჳს შეგემთხჳა განსაცდელი ესე, რაჲთა არა უდებად იქმოდის კაცი მსახურებასა ღმრთისასა?
    33.     უწყია, რამეთუ ყოველი, რაჲ არს მონასტერსა შინა, წმიდა არს, რამეთუ მსხუერპლი არს?
    34.     რამეთუ რომელნი მონასტერსა შესწირვენ, ღმრთისა შესწირვენ და მიაქუს სასყიდელი.
    35.     და ესრჱთვე, რომელნი ბოროტად განაგებენ ღმრთისა შეწირულსა, იგი მიაგებს და სწავლის.
    36.     ანანია და ცოლმან მისმან თჳსისაგან საფასისა შეწირეს, და რავდენ იპარეს, მოკუდეს.
    37.     რავდენ უფროჲს ღირს შემთხუევად, რომელნი სხჳსა შეწირულსა იპარვიდენ?
    38.     ამიერითგან უკუეთუ აღმითქუა არღარა პარვად რაჲმე მონასტრისაგან და დაიცვე თავი შენი გულისსიტყუათაგან შეგინებულთა, ღმერთმან განგკურნოს შენ, რამეთუ მოწყალე არს და არა ჰნებავს სიკუდილი ცოდვილისაჲ, არამედ მოქცევაჲ და სინანული და ცხორებაჲ.
    39.     ესე ამისთჳს შეგემთხჳა, რამეთუ შეხუედ მსახურებასა ღმრთისასა და არა შეიკრძალე სიმართლჱ, არამედ შეიყუარე საფასჱ და იპარე, რომელ-იგი რწმუნებულ იყო შენდა, და ამპარტავანებით განაბნიენ საქმენი ღმრთისანი და განისწავლე ეშმაკისა მიერ.
    40.     და ვითარ ესე მესმა, აღუთქუ, ვითარმედ ამიერითგან ვეკრძალო საქმეთა მონასტრისათა და წმიდათა ადგილთასა.
    41.     მაშინ მიპყრა წმიდამან მან კუნკული იგი, რომელ იყო თავსა ჩემსა, და ჭირით აღმჴადა.
    42.     და იყო მას შინა მცირჱ შავი.
    43.     და გამოვიდოდა თუალთა მისთაგან ცეცხლი, და ვიხილე წინაშე მისა მთხრები, საშინელი ფრიად.
    44.     შთააგდო წმიდამან შავი იგი მთხრებსა მას შინა, ხოლო მან მომხედა მე და მრქუა: ამიერითგან ცოცხალ იქმენ, ნუღარა სცოდავ, არამედ იგულე თავისა შენისათჳს, რაჲთა არა უძჳრჱსი ამისა გეყოს.
    45.     მაშინ მოვეგე გონებასა ჩემსა და მადლი შევწირე ღმრთისა.
    46.     და მით ჟამითგან არღარა მიხილავს, გარნა კეთილი.
    47.     და ვითარ ესე გუესმა პავლჱსგან, დიდებაჲ მივეცით ღმერთსა და მადლსა, რომელი მიეცა წმიდასა ევთჳმის.


44

     1.     ორნი იგი ლაკუანი, რომელ აღაშჱნნა წმიდამან ევთჳმი ცხორებასა თჳსსა, შორავს მონასტრისაგან ვითარ ორ უტევან.
    2.     ერთსა მას შეაბა კარი, რაჲთა დაჰმარხოდის იგი მამათათჳს, და მეორჱ დაუტევა ბარბაროსთა მათთჳს, რომელნი მას მოენათლნეს.
    3.     და მათ ჟამთა წჳმაჲ მცირედ იყო და წყურილი იყო, და დაჰვკლიტეთ ლაკუასა მას მამათასა.
    4.     და დღესა ერთსა ვითარ ვსხედით კარსა თანა მონასტრისასა, მოვიდეს ორნი არაბნი.
    5.     და იყო მათ თანა კაცი ერთი ქრისტიანი, რომელსა ერქუა მელო, და იყო იგი მონათლულ წმიდისა ევთჳმის მიერ.
    6.     და ჰყვანდა მათ თანა კაცი ბარბაროზი, რომლისა თანა იყო ეშმაკი.
    7.     და გჳთხრეს ჩუენ და თქუეს, ვითარმედ: ესე მოვიდა სუმად აქლემთა მისთა და პოვა ლაკუაჲ იგი მონასტრისაჲ კლიტული და აღიღო ქვაჲ და განტეხა კარი იგი ლაკჳსაჲ.
    8.     და მუნქუესვე შეიპყრა იგი ეშმაკმან, და პეროოდა.
    9.     და აღვიდეთ და მოვიყვანეთ და ჩუენ უწყით, ვითარმედ: უკუეთუ ვინმე ავნებდეს რასმე წმიდისა ამის ადგილსა, მიიღოს პატიჟად მისა ტანჯვაჲ.
    10.     მაშინ აღვიღეთ ჩუენ ეშმაკეული იგი და შთავიღეთ საფლავად წმიდისა ევთჳმისა, და იყო მუნ, ვიდრემდის განდევნა მისგან წმიდამან ეშმაკი იგი, და შემდგომად რავდენთამე დღეთა იქმნა იგი ქრისტიანე.


45

     1.     ესე მელო ზემო მოჴსენებული იყოფოდა იგი ლაზარიონს.
    2.     და იყო ეშმაკეულ ასული ძმისა მისისაჲ, და შთამოიყვანეს იგი მონასტრად წმიდისა მის და დაყვეს მუნ სამი დღჱ და იმარხვიდეს და სცხებდეს ევლოგიასა წმიდისასა.
    3.     და განიკურნა, და წარვიდეს სიხარულით.


46

    1.     და კუალად სხუაჲ არაბი ლაზარეონელი, რომელსა ერქუა არღუბი, და ძჱ მისი მწყსიდა საცხუვართა უდაბნოს გარე.
    2.     და შეიპყრა იგი ეშმაკმან და მართლუკუნუქცია პირი მისი.
    3.     და ჴმობდა იგი და აჴსენებდა სახელსა მის წმიდისასა.
    4.     და მოიყვანეს იგი მონასტრად, და მცირედთა დღეთა განიკურნა და კუალად მოეგო პირი მისი.
    5.     ვითარ პირველ იყო.


47

     1.     და კუალად დედაკაცი ერთი ბოდისელი, ვითარ იგი ჯდა სახლსა შინა თჳსსა შუვა სამხრის ოდენ, შეიპყრა იგი ეშმაკმან და დაადგრა მის თანა შჳდ თუე.
    2.     და ქმარი მისი მწუხარე იყო მისთჳს.
    3.     და დღესა ერთსა მოეჴსენა წმიდაჲ ევთჳმი და წარიყვანა იგი და წარვიდა მონასტრად მისა.
    4.     ხოლო არა შევიდოდა დედაკაცი მონასტრად, და დაადგრეს სამ დღე გარეშე მონასტერსა.
    5.     ილოცვიდა და იმარხვიდა.
    6.     და რაჲ მწუხრ მოიღიან ევლოგიაჲ წმიდისა მის საფლავისაგან და წყალი კანდელთაჲ, რომელნი ენთებოდეს მის ზედა, და შესჳს იგი დედაკაცმან მან.
    7.     და მესამესა ღამესა ეჩუენა წმიდაჲ იგი და ჰრქუა მას: აჰა ესერა განიკურნე, წარვედ სახიდ თჳსა მშვდობით!
    8.     და შემდგომად ამისა შთამოვიდის იგი წლითი-წლად მონასტრად და ჰმადლობნ იგი ღმერთსა და წმიდასა ევთჳმის და ამბორს-უყოფნ იგი ზღურბლთა კარისა მონასტრისათა და ყვის მამათათჳს შესაწირავი სიხარულით და სარწმუნოებით.


48

     1.     იყო მონასტერსა მის წმიდისასა ძმაჲ ერთი, სახელით ფარკობიოს გალატელი.
    2.     და იყო მის თანა ეშმაკი დამალული მრავალ ჟამითგან და ფრიად აშინებნ მას და სხუასაცა მრავალსა უზამნ მას.
    3.     და ვითარ შეიწყნარეს მონასტერსა, და შთავიდა და თაყუანის-სცა საფლავსა წმიდისა ევთჳმისსა, განცხადნა სული იგი არაწმიდაჲ და დასცემნ იგი მას და დაუპყრის ენაჲ მისი და არა უტევებნ სიტყუად ჩუენ თანა.
    4.     ხოლო წმიდამან ევთჳმი განკურნა იგი და განჴსნა კრულებაჲ ენისა მისისაჲ, და იყოფოდა მონასტერსა შინა ვიდრე სიკუდიდმდე და იყო იგი ჴორცითა წმიდა.


49

    1.     დღესა ერთსა, ვსხედით რაჲ კართა თანა მონასტრისათა და ვარჩევდით მხალსა, და აჰა ესერა კაცი ვინმე უცხოჲ მოვიდოდა ჩუენდა სრბით, და იყო მის თანა სული უკეთური.
    2.     და ვითარ მოეახლა კარსა მონასტრისასა, იწყო ჴმობად და იტყოდა: რაჲ ძეს შენი და ჩემი, წმიდაო ევთჳმი, მონაო ღმრთისაო?
    3.     რაჲსათჳს შემაწუხებ?
    4.     არა გამოვალ ამისგან.
    5.     და დასცა იგი წინაშე კარსა.
    6.     და აღვდეგით ჩუენ და მეკარჱ და ჭირითა შევიყვანეთ საფლავად წმიდისა მის.
    7.     და ჴმობდა იგი და იტყოდა: რად მიმიყვანებთ მე მისა, რომელი მბრძავს მე?
    8.     რაჲსათჳს მიმიყვანებთ მე მტერისა ჩემისა?
    9.     რაჲსათჳს მიმითრევთ მე მისა?
    10.     არა მოვალ მე თქუენ თანა;
    11.     მე განვიდე ამისგან, რამეთუ ვერ დავითმენ.
    12.     მაშინ დასცა საფლავსა ზედა მის წმიდისასა და ვიდრე მიმწუხრამდე დაადგრა უსიტყუელად.
    13.     და ვითარ აღდგა დილეულ, იწყო სიტყუად განცხადებულად, ვითარმედ: ღმერთმან ლოცვითა ამის წმიდისაჲთა განმათავისუფლა საქმეთაგან ეშმაკისათა.
    14.     და ვჰკითხეთ მას: ვითარ მოხუედ აქა და რაჲსათჳს ჰჴმობდ გუშინ?
    15.     და მან გურქუა ჩუენ: არარაჲ ვიცი, რომელსა-ეგე იტყჳთ, და არცა – ვითარ მოვედ აქა.
    16.     და ვითარ ესე გუესმა.
    17.     დიდებაჲ მივეცით ღმერთსა, რომელი შეეწევის და აღამაღლებს, რომელნი ჰყუარობენ მას.


50

     1.     იყო ვინმე მონასტერსა წმიდისა ევთჳმისსა ხუცესი, რომელსა ერქუა სახელი აქთიბიოს.
    2.     და იყო იგი ნათესავით ბჱთაკაბელი, რომელი შორავს გაზასა ათორმეტ მილიონ.
    3.     და ცხონდა იგი ორმეოცდახუთსა წელსა და მერმე შეისუენა.
    4.     და დაიცვნა მცნებანი ღმრთისანი და იქმნა იგი მუშაკ ურცხჳნელ.
    5.     და ესუა მას ძმაჲ, სახელით ჰრომანოს, იყოფოდა იგი დაბასა თჳსსა.
    6.     და იყო მუნ კაცი, რომლისა თანა იყო შური ეშმაკისაჲ.
    7.     და უნდა მას მიცემად ხუასდაგი ჰრომანოსისი.
    8.     და ვითარ ვერ შეუძლო ესე ყოფად, გული გაჲწყო და წარვიდა ალევთერეპოლისა გრძნეულისა ვისამე, რომელი იყო მუნ, და უთხრა ჰრომანოსისთჳს მას, ვითარმედ: მნებავს მოკლვაჲ მისი.
    9.     და მისცა მიზდი გრძნეულსა მას.
    10.     ხოლო გრძნეულმან მან ღონჱ ყო გრძნებითა თჳსითა.
    11.     და ვითარ განვიდა ჰრომანოს ყანად მუშაკთა თანა მისთა, აღიღო იგი ეშმაკმან მან და დასცა.
    12.     და წარიღეს იგი მუშაკთა მათ სახიდ თჳსა.
    13.     და სალმობაჲ იგი მისი განდიდნებოდა, და იქმნა იგი ქუე-მდებარე, და დაჰჴსნდა ყოველი გუამი მისი, და განწირეს იგი მკურნალთა.
    14.     დღესა ერთსა გარე-მუასხდეს თჳსნი მისნი და ტიროდეს მისთჳს.
    15.     და აღიხილნა თუალნი თჳსნი და მიხედნა მათ და ჰლოცვიდა, რაჲთა განვიდენ გარე.
    16.     და გარდაიქცია პირი მისი, ვითარცა ყო ეზეკია მეფემან, ილოცვიდა და თქუა: ღმერთო ძალთაო, შენ არქუ ცოდვილსა: უკუეთუ მოიქცე და სულთ-ითქუნე და შეინანო, სცხონდე.
    17.     მომხედენ მეცა, რომელი არა ღირს ვარ კეთილსა ყოლადვე, და განმარინე ტკივილისა ამისგან.
    18.     და კუალად იწყო: წმიდაო ევთჳმი, შემიწყალე და ევედრე ღმერთსა, რაჲთა განმარინოს ტკივილისა ამისგან მწარისა.
    19.     და ვითარ ესე თქუა, რეცა მიეძინა და იხილა მონაზონი ვინმე ბერი, რომელი ეტყოდა: რაჲ გნებავს, და გიყო შენ?
    20.     მაშინ შეეშინა და განეხარნეს და ჰრქუა მას: ვინ ხარ შენ, უფალო?
    21.     და მან ჰრქუა მას: მე ვარ ევთჳმი, რომელსა მხადიდ სარწმუნოებით.
    22.     ამიერითგან ნუ გეშინინ, არამედ მითხარ ვნებაჲ შენი.
    23.     და უჩუენა მას მუცელი თჳსი.
    24.     მაშინ წმიდამან მან აღიღო ჴელითა თჳსითა რკინაჲ და განაპო ადგილი იგი და გამოიღო მუცლისა მისისაგან სტჳრი ტყჳვისაჲ, რომელსა შინა იყო საგრძნებელი, და დადვა იგი მის წინაშე ტაბლასა ზედა და განწმიდა კუეთილი იგი და იგულა ჴელითა თჳსითა და შეკურნა იგი, ვითარცა წინაჲთ იყო, და მუნქუესვე განიკურნა.
    25.     და ჰრქუა მას წმიდამან მან: ესე ამისთჳს შეგემთხჳა, რამეთუ მრავალი დღჱ გაქუს, ვინაჲთგან არა შესრულ ხარ ეკლესიად და არცა ზიარებულ ხარ ჴორცსა ქრისტჱსსა.
    26.     ერთი მახლობელთა შენთაგანი მივიდა ელევთერეპოლისა და მისცა მიზდი გრძნეულსა, და რამეთუ უდებ იყავ თავისა შენისათჳს, ამისთჳს განძლიერდეს შენ ზედა.
    27.     ამიერითგან შეგიწყალა შენ ღმერთმან, ნუღარა უდებ იქმნები ლოცვასა.
    28.     და ვითარ ესე ჰრქუა მას, უჩინო იქმნა.
    29.     მაშინ ჰრომანოს მოეგო გონებასა თჳსსა და აღდგა და წარმოყარა მუცლისა მისისაგან ყოველი სიმყრალჱ, რომელი იყო მის თანა, და ცოცხალ იქმნა და მოუწოდა ტომთა თჳსთა და უთხრა მათ ჩუენებაჲ იგი და ვითარ მკუეთრ განიკურნა.
    30.     და მადლი მისცა ღმერთსა, რომელმან მისცა მადლი თჳსი წმიდათა თჳსთა.
    31.     და აღდგა ჰრომანოს და წარიყვანნა მის თანა ზოგნი თჳსთა მისთაგანნი და წარვიდა მონასტრად წმიდისა ევთჳმისა და თაყუანის-სცა საფლავსა მისსა და უთხრა ყოველი, რაჲცა შეემთხჳა აქთიბოსს და მამასახლისსა და ჩუენ ყოველთა.
    32.     და შემდგომად საკჳრველთა მათ თხრობისა წარვიდა სახიდ თჳსა.
    33.     და დღესა, რომელსა განიკურნა, მას დღესა ყვის სიხარული ყოველთა წელთა მდაბურთა თჳსთა თანა და მოიჴსენებნ წყალობასა, რომელი ყო მის თანა ღმერთმან ჴელითა წმიდისა ევთჳმისითა.


51

    1.     აღმოსავალით ფარაჲსა ლავრასა არს დაბაჲ, რომელი შორავს ლავრასა ათორმეტ უტევან, რომელსა ჰრქჳან ფარაჲ.
    2.     და იყო მუნ კაცი, რომელსა ერქუა კჳრიკე.
    3.     და ედგა მას პირი ერთი ცხოვარი და ძოვდა უდაბნოს გარე.
    4.     და მისცნა მას კაცმან ვინმე გლახაკმან მისვე დაბისამან ათნი ცხოვარნი, რაჲთა ძოვდენ საცხოვართა მისთა თანა, და მისცეს მას სასყიდელი რაჲმე.
    5.     და შემდგომად რავდენთამე ჟამთა ეჴმარებოდა კაცსა მას გლახაკსა და უნდა განსყიდაჲ ცხოვართა მისთაჲ.
    6.     და მისცნა მას კჳრიკე რვანი ცხოვარნი.
    7.     და ჰრქუა მას გლახაკმან მან: ათნი ცხოვარნი მიგცენ შენ.
    8.     და უვარ-უყო მას კჳირიკე.
    9.     და დასხდეს მათ შოვრის კაცნი ვინმე კეთილნი და ჰრქუეს კჳრიკეს, რაჲთა ეფიცოს მას.
    10.     და ჰრქუა მას გლახაკმან მან: გუალე და წმიდისა ევთჳმის საფლავსა ზედა მეფიცე.
    11.     და წარვიდეს და ვითარ მიიწივნეს გზასა, რომელი შთავალს იერუსალჱმით იერიქოდ, და ცნა გლახაკმან მან, ვითარმედ ფიცავს იგი ტყუვილით, ჰრქუა მას: შეიქეც, ძმაო, და ნუ ჰფიცავ.
    12.     და არა ერჩდა იგი შექცევად.
    13.     და ვითარ შევიდეს მონასტრად, ფიცა კჳრიკე საფლავსა ზედა წმიდისასა ცუდად და გამოვიდა იგი მონასტრით ცოცხალი და ჰგონებდა, ვითარმედ ღმერთსა დაუვიწყებიეს, რაჲ-იგი ყო.
    14.     ჭეშმარიტად თქუა წიგნმან, ვითარმედ თქუა უგუნურმან გულსა თჳსსა: არა არს ღმერთ.
    15.     და ვითარ დღჱ ერთი გარდაჴდა, შოვაღამესა ოდენ, მეორესა ღამესა, წვა კჳრიკე მარტოჲ სახლსა შინა თჳსსა.
    16.     და იყო იგი მღჳძარე და იწყო განზრახვად გულისსიტყუათა ბოროტთა.
    17.     და მკუეთრ განეღო კარი სახლისა მისისაჲ, და იხილა ბერი მონაზონი პირითა ბრწყინვალჱ.
    18.     და განათლდა სახლი იგი ბრწყინვალებისა მისისაგან.
    19.     და ჰყვეს მას ხუთნი ჭაბუკნი.
    20.     და ჴელთა მისთა – შოლტი.
    21.     და ჰრქუა მას რისხვით: მითხარ მე, კაცო, შენ, რომელსა არა გაქუს სასოებაჲ ღმრთისა მიმართ, რაჲსათჳს მიხუედ ევთჳმის მონასტერსა?
    22.     მაშინ დაეპყრა მას ენაჲ, და ვერ შეუძლო სიტყუად.
    23.     და ჰრქუა წმიდამან მან ჭაბუკთა მათ: განართხთ ეგე და განართხეს იგი ოთხთა და ერთსა მისცა შოლტი იგი და ჰრქუა: ჰსცემდ!
    24.     და ჰრქუა კჳრიკეს: ნუღარა ეფუცი ტყუვილით, ნუ ურცხჳნო ექმნი სულგრძელობასა ღმრთისასა.
    25.     და ვითარ ჰსცა მას, უბრძანა განტევებაჲ.
    26.     მაშინ უპყრნა მას თმანი თავისა მისისანი და ჰრქუა მას: აწ უწყია, ჵ, უღმრთოო, ვითარმედ ღმერთი ჭეშმარიტ არს და მიაგებს კაცად-კაცადსა ღირსად საქმეთა მისთა?
    27.     ამას ღამესა მიგეღოს შენგან სული შენი.
    28.     და რომელ-იგი მოხუეჭ, ვისა იყოს?
    29.     რამეთუ კადნიერ ექმენ სულგრძელებასა ღმრთისასა, და მუაწია შენ ზედა რისხვაჲ ესე.
    30.     შენგან განისწავლნენ ნათესავნი, რაჲთა არავის მოჰხუეჭდენ და არცა მირბიოდიან ფიცად, დაღათუ მართალ იყვნენ.
    31.     და ამისა შემდგომად წარვიდეს მისგან.
    32.     მაშინ იწყო ყივილად და იტყოდა: შემიწყალეთ მე ღმრთისათჳს.
    33.     და მოვიდეს მისა ყოველნი ტომნი მისნი და მახლობელნი.
    34.     და ვითარ ესმა მისგან, რაჲ-იგი ეყო მას, და იხილეს ზურგი მისი, რამეთუ დახეთქილ იყო ცემისა მისგან, შეეშინა შიშითა დიდითა.
    35.     და იგი ევედრებოდა მათ, რაჲთა წარიყვანონ იგი მონასტრად წმიდისა მის, რამეთუ აღიარებდა იგი ბრალსა თჳსსა.
    36.     მაშინ აღსუეს იგი ვირსა ძაძათა ზედა ბზითა განსავსეთა და შთამოიყვანეს იგი მონასტრად.
    37.     და გჳთხრა ჩუენ ყოველი, რაჲცა შეემთხჳა მას, და გჳჩუენა ჩუენ ზურგი თჳსი, და შეგუეშინა ჩუენ ფრიად.
    38.     და მიერ დღითგან არღარავინ უტევეს ფიცად საფლავსა ზედა წმიდისა ევთჳმისსა.
    39.     და ვითარ დაყო მონასტერსა შინა დღჱ ერთი, ვერ შეუძლეს შთაყვანებად საფლავსა მის წმიდისასა, რამეთუ დიოდა სისხლი მუცლისა მისისაგან, და პირით წარმოსთხევდა.
    40.     და ხვალისა დღჱ მოკუდა და იქმნა იგი სახე საშინელ, რომელნი ფიცვიდენ და ტყუოდიან.


52

     1.     მათ დღეთა შინა მო-ვინმე-ვიდა კაცი უცხოჲ მონასტრად.
    2.     და შეიწყნარეს იგი და განუსუენეს.
    3.     და შოვაღამესა ოდენ შთავიდა საფლავად წმიდისა ევთჳმისა და აღიღო საევლოგიეჲ იგი ვეცხლისაჲ, რომელი იყო მას ზედა და ვითარ განთენა, განჰყვა იგი კარაულთა თანა მონასტრისათა.
    4.     და ფარკობიოს, რომელი-იგი წმიდასა მას განეკურნა, იყო მეკარედ მონასტრისა მის.
    5.     და იხილა კაცი იგი, რომელმან საევლოგიეჲ იგი მოიპარა, მდგომარჱ შეუძრავად, ვითარცა შეკრული წინაშე მონასტერსა მას, და უთხრა მას საქმჱ იგი.
    6.     ხოლო ფარკობიოს შეიყვანა იგი მონასტრად, და აღიარა მან მათ წინაშე და თქუა: მივლიეს მე დღეს სამი მილიონი და საზღვარი მონასტრისაჲ ამის ვერ გარდავლე.
    7.     და მოუღეთ მას საევლოგიეჲ იგი და ვადიდეთ ღმერთი და ძალი მისი და სულგრძელებაჲ მამისა ჩუენისა საკჳრველთმოქმედისაჲ.
    8.     ხოლო კაცსა მას მივეცით, რომელ-იგი მოგუცა ღმერთმან, და გაუტევეთ.


53

    1.     ესე აღგიწერე თქუენ მცირედი მრავლისაგანი, რომელი იხილეს თუალთა ჩემთა.
    2.     და მესმეს საქმენი მის წმიდისანი, ვიდრე იგი ცოცხალ იყო, რაჲთა ცნან, რომელნი იკითხვიდენ და ესმნენ ძალნი, რომელნი იყოფიან საფლავსა ზედა წმიდისა ევთჳმისა, არა თუ ოდეს ჴორცითა ცხოელ იყო და მაშინ იქმოდა საკჳრველთა და განჰკურნებდა კაცთა, არამედ შემდგომად სიკუდილისა მისისა, რაჟამს შეერთო ანგელოზთა, ქმნნა ძალნი მრავალნი, და ოდეს-იგი მიიწია განსუენებასა მიუთხრობელსა, არა განგუეშორა ჩუენგან, არამედ შეწევნაჲ მისი ჩუენ თანა არს ვიდრე აქამომდე.
    3.     და მე, რომელი-ესე არა ღირს ვარ ყოფად მონად მისა, ფრიად სარგებელ ვიყავ მისგან სულსა ჩემსა და ჴორცთა ჩემთა და ოდეს-იგი ვხედევდ კურნებათა, რომელნი აღმოეცემოდეს საფლავისა მისისაგან, მიკჳრნ სულსა ჩემსა და ვთქუ: ვითარ-მე განვლო ამან კაცობრივი ესე ცხორებაჲ, და ვითარ სათნო-ეყო ღმერთსა ჭეშმარიტად მამაჲ ჩუენი წმიდაჲ ევთჳმი, ანუ ვითარ მოიგო მადლი ღმრთისაჲ?
    4.     და ამის გამო შემიჴდა მე მჴურვალებაჲ და სურვილი ცნობად ცხორებისა და განგებისა მისისა, რაჲთამცა აღვწერე იგი, და ვიკითხევდ წადიერად ყოველთა ამათ უდაბნოთა წმიდათაგან პირველთა მამათა, რომელნი იყვნეს დღეთა მისთა და დღეთა წმიდისა საბაჲსთა და მათ თანა ცხონდებოდეს, და საქმენი, რომელნი მესმეს მათთჳს, მოსწრაფედ დავიმარხენ არა ხოლო თუ საკჳრველთა საქმენი და კურნებანი, რომელნი იყვნეს ჴელითა წმიდისა ევთჳმისითა, არამედ საქმეთა და განგებათა წმიდისა საბაჲსთაცა აღვსწერდ ქარტასა აღშალულად, რამეთუ არა ვიცოდე განგებაჲ და აღწერაჲ მისი, ვითარ-იგი ჴმდა.
    5.     და შემდგომად მცირედთა ჟამთა იყო კრებაჲ მეხუთჱ კოსტანტინეპოვლისს ნისტორისთჳს და ევარგინისთჳს, და შეჩუენებულ ყვნა იგინი კრებამან მან.
    6.     და მრავალნი მონაზონნი იყოფოდეს მათ ჟამთა ნეა-ლავრას, და ყოველნი ევარგინეს წვალებასა შედგომილ იყვნეს და მოსწრაფე იყვნეს მას ზედა და განეშორნეს კათოლიკე ეკლესიისაგან და განასხნეს იგინი ნეა-ლავრით.
    7.     და იყოფოდეს ნეა-ლავრას შინა სხუანი მამანი წმიდანი საბაჲს ლავრისანი და სხუათა წმიდათა მონასტერთანი.
    8.     ხოლო მე ზრახებითა იოვანე ეპისკოპოსისა შეყენებულისაჲთა გამოვედ საკრებულოჲსა მისგან და ვიყოფოდე ნეა-ლავრას და თანა მაქუნდა ქარტები იგი, რომელსა შინა დამეწერა ცხორებაჲ წმიდისა ევთჳმისი და საბაჲსი.
    9.     და დავყავ ნეა-ლავრას ორი წელი დაყუდებით და გულსმოდგინედ ვიკითხევდ ქარტებსა მას და არა ვიცოდე განგებით აღწერაჲ მისი, ვითარ-იგი ღირდა, და ვერცა ყოვლად დაწყებაჲ მისი, რამეთუ არა მესწავლა წიგნი სწავლულებისაჲ და უმეცარ ვიყავ, და არცა ცნობაჲ სიტყუათა ღმრთისათაჲ და ენითაცა დრგუნვილ ვიყავ.
    10.     არამედ ღმერთმან საკჳრველებათამან, რომელმან დასხნა ენანი ადგილსა თჳსსა და ძნელუვანნი წრფელ ყვნა და მან განაგნის ენანი უტყუთანი, ყო ჩემ უძლურისა ამისთჳს საკჳრველი ჴელითა წმიდისა ევთჳმისითა და წმიდისა საბაჲსითა.
    11.     და რავდენ არა ვიცოდე სიტყუაჲ, არცა მეცნიერებაჲ, რაჲთამცა აღვწერე იგი, განვიზრახე, რაჲთა დავაგდო ქარტები იგი და ვილოცევდ და ვითხოვდ მჴურვალითა გულითა მისთჳს.
    12.     და დღესა ერთსა, ვითარ ვჯედ ადგილსა ჩემსა და ჴელთა მაქუნდა ქარტები იგი, მიმერულა და დავიძინე.
    13.     და დღჱ იგი იყო ვითარ ორ ჟამ.
    14.     მეჩუენნეს მე წმიდაჲ ევთჳმი და წმიდაჲ საბა.
    15.     და იყო სამოსელი მათი სამღდელოჲ.
    16.     და მესმა, ეტყოდა რაჲ წმიდაჲ საბა წმიდასა ევთჳმის:
    17.     აჰა ესერა კჳრილეს აქუს ქარტაჲ ესე ჴელთა მისთა და აქუს მას სწრაფაჲ და მჴურვალებაჲ გულისაჲ და ფრიად დამაშურალ არს, რაჲთამცა და-ვითა-იწყო პირველ ცხორებისა ჩუენისაჲ, და ვერ შეუძლო.
    18.     მაშინ თქუა წმიდამან ევთჳმი ძლიერმან: რაჲთა შეუძლოს აღწერაჲ ჩუენთჳს, და არცა მიუღებიეს მას მადლი წინაწარმეტყუელებისაჲ აღებასა პირისა მისისასა?
    19.     ჰრქუა მას წმიდამან საბა: შენ მიეც, მამაო, მადლი.
    20.     და ერჩდა მას წმიდაჲ ევთჳმი და გამოიხუნა საჴლით თჳსით მსგავსნი სასურმაგეთანი ვეცხლისანი და თუალთ-საოლავი და შთაყო თუალთ-საოლავი იგი სასურმაგეთა მათ სამგზის, და შემასჳს იგი პირსა ჩემსა, და ჰგვანდა იგი ზეთსა.
    21.     ხოლო გემოჲ მისი თაფლისა უტკბილჱს იყო და ჭეშმარიტად იყო იგი მეცნიერებაჲ სიტყუათა ღმრთისათაჲ, ვითარცა თქუა წინაწარმეტყუელმან, რამეთუ: ტკბილ არიან სასასა ჩემსა სიტყუანი შენნი უფროჲს თაფლისა პირსა ჩემსა.
    22.     და მაშინ ვცან სიტკბოებაჲ პირსა ჩემსა და ბაგეთა ჩემთა და მომეცა მადლი და ვიწყე აღწერად პირველად ცხორებაჲ წმიდისა ევთჳმისი ძლიერისაჲ.
    23.     და მადლი იგი მიბრძანებდა მე, რაჲთა არა უდებ-ვყო იგი.
    24.     და ვითარ განვიშორე აღწერაჲ მისი, აღვწერე კუალად სხუასა წიგნსა საქმენი და განგებანი წმიდისა საბაჲსნი.
    25.     და მე ვევედრები მათ მადლითა მით, რომელი მოიღეს მათ, რაჲთა ევედრნენ ღმერთსა ჩემთჳს.
    26.     და მე, გლახაკი და უღირსი აღმწერელი ამისი ქართველთა ენითა, ვევედრები უფალსა ლოცვითა ამათ წმიდათაჲსა, რაჲთა დამაწთოს ნაწუეთი ერთი მადლისა მისისაჲ გულსა ჩემსა სადიდებელად სახელისა მისისა, რომელსა ჰშუენის დიდებაჲ უკუნითი უკუნისამდე. ამენ.

1

    1.     ცხორებაჲ და განგებაჲ წმიდისა მამისა ჩუენისა ჯერასიმჱსი
    2.     აღწერა კჳრილე ბესანიელმან, რომელი იყო ხუცესი ლავრისა დიდისაჲ მამისა ჩუენისა საბაჲსი
    3.     ესე ბრწყინვალჱ წმიდაჲ მამაჲ ჩუენი ჯერასიმე იყო ქუეყანით ლუკიაჲთ და შეიწირა იგი ღმრთისა სიყრმითგან, რამეთუ სიყრმითგანვე იყო მონასტერსა შინა ზოგად-ცხორებულთა თანა და ისწავებდა მას შინა კეთილსა მონაზონებასა და აღორძნდებოდა და განმწჳსნდებოდა და აშრომებდა თავსა თჳსსა მარხვითა და ღუაწლითა დიდითა და ზეშთასა მას იყო მორბედ და ისწრაფდა, რაჲთა მიიღოს სათხოველი იგი ზესკნელი.
    4.     ხოლო დასაბამსა შეაპყრა თავი თჳსი უდაბნოთა.
    5.     და იყო საზრდელი მისი მდელოთაგან.
    6.     და ბრძოლანი მრავალნი ყვნა ეშმაკთა მიმართ.
    7.     და შემდგომად მრავალთა წელთა და შიშულობათა მოიღო ძლევაჲ და შეუდგინა თავი თჳსი სიყუარულსა ღმრთისასა და იწყო აღორძინებად კეთილითი-კეთილად.
    8.     და ამისა შემდგომად მოვიდა იერუსალჱმდ თაყუანისცემად წმიდათა მათ ადგილთა ქრისტჱსთა.
    9.     და მერმე შთავიდა იორდანედ და იქცეოდა უდაბნოთა ზღუამკუდრისათა და შეაპყრა თავი თჳსი განგებასა მძოვართასა.
    10.     და ამან წმიდამან ჯერასიმე განანათლა ყოველი უდაბნოჲ იორდანისაჲ.
    11.     და განცხადნა სათნოებაჲ მისი ყოველსა მას ქუეყანასა, და იწყო აღსლვად სათნოებითი-სათნოებად.
    12.     და იყო იგი მოსწრაფე, რაჲთა მოიგოს სიწმიდჱ გულისაჲ და სიყუარული ღმრთისაჲ.
    13.     და ესევითარითა სიბრძნითა კეთილითა განსწავლა თავი თჳსი და ფრიად განუწმიდა გულისსიტყუაჲ თჳსი ღმერთსა, და განამდიდრა უდაბნოჲ იგი იორდანისაჲ და იქმნა იგი მოცვულ ღმრთისა მიერ და შექმნა მას ადგილსა ლავრაჲ დიდი და საშუვალ მისსა მონასტერი, რომელნი ზოგად ცხონდებოდეს.
    14.     და უბრძანა მათ, რაჲთა ახალმონაზონნი იყოფოდიან მონასტერსა მას შინა და ისწავებდენ საქმესა მონაზონებისასა, ხოლო სრულნი იგი – საქმესა ზედა ღმრთისასა, რომელთა შეუდგინნეს თავნი მათნი შრომასა ნებითა მათითა და ისწრაფდეს აღსლვად ღმრთისა.
    15.     და დაამკჳდრნა იგინი ქუაბსა და დაუდვა მათ რჩული, რაჲთა თითუეული მათი თჳსა დაეყუდოს ქუაბსა თჳსსა ხუთ დღე კჳრიაკესა შინა და არარაჲ ჭამოდის, გარნა პური ხოლო და დანაკისკუდი და წყალი სუმად, ხოლო დღესა შაბათსა მოვიდოდიან ეკლესიად და ეზიარნენ საღმრთოსა საიდუმლოსა და მიიღონ საზრდელი მონასტერსა მას შინა და ჭამოდიან წუენი და მცირედ ღჳნისაგანცა, და რაჲთა ყოველთა ერთბამად განათიოდიან ღამჱ იგი უძილად ვიდრე განთიადმდე კჳრიაკესა ფსალმონებითა.
    16.     და არავინ იყო მათგანი, რომელმანმცა აღანთო სანთელი სენაკსა თჳსსა ყოვლად გინათუმცა შექმნა წყალი ტფილი, გინაღამცა წუენი.
    17.     და არარას მოიგებდეს და იყვნეს იგინი მდაბალ ყოველსა შინა საქმესა და სძლეს ვნებასა ჴორცთასა და დათრგუნეს ნაყრუვანებაჲ, და არა თუ ესოდენ ხოლო, არამედ ვნებაჲცა სულისაჲ, რომელნი არიან შფოთნი და გულისწყრომანი და სიცხარენი, დავიწყებანი.
    18.     და განსწმედდეს გულისსიტყუათა მათთა ყოველსა ჟამსა და ყოველსა მეცნიერებასა, რომელი ამაღლდების მეცნიერებასა ზედა საღმრთოსა.
    19.     და ესრჱთვე ამბა ჯერასიმე ასწავებდა მათ და განუგებდა და უძღოდა, ვითარცა მწყემსი, რომელსა აქუნ სწრაფაჲ.
    20.     არამედ ესე იყო დიდებაჲ ბერისაჲ, რაჲთა ითუალვიდეს და განჰკურნებდეს წყლულსა გულსა კაცისასა და შეკრიბნეს და დაიცვნეს სულნი კაცთანი სოფლისაგან და წარუდგინნეს იგინი ღმერთსა.


2

    1.     და იყო წმიდაჲ ჯერასიმე უბიწო და მჴურვალე ყოველსა შინა სათნოებასა და ზე ამაღლდებოდა, სულითა ანგელოზთა თანა იყოფინ.
    2.     და იყო მოსწრაფე, რაჲთა მოიზიდნეს მრავალნი სოფლისაგან ზეცად ამით განგებითა.
    3.     ხოლო რაჟამს მამანი ცხონდებოდეს, ნებისაებრ მისისა ჰყოფდეს ნაყოფსა სათნოსა ღმრთისასა და იქმანედ ქუაბსა შინა სირასა და სფურიდსა.
    4.     და თითუეულმან მათმან მოიღის ნაქმარი მათი კჳრიაკითი-კჳრიაკედ ეკლესიად, ხოლო დღესა კჳრიაკესა მიმწუხრი მიიღიან საჴმარი მის კჳრიაკისაჲ პური და ფინიკი და კოკითა წყალი და წარვიდიან თითოეული სენაკად.
    5.     და ესრეთ იყვნეს უზრუნველ ყოველსა შინა საქმესა ჴორციელებისასა.
    6.     და იყვნეს მკუდარ სოფლისაგან, ხოლო ღმრთისა – ცხოველ.
    7.     და არავის მათგანსა აქუნდა სენაკსა შინა საჴმარი რაჲმე ამის სოფლისაჲ თჳნიერ ხოლო მისა, რომელი ვერ ეგების, ერთი პალეგავტი და ფიჩჳ ერთი და კუკული.
    8.     და იყო სარეცელი თითოეულისა მათისაჲ ჭილი ერთი და სასთაული ერთი ძუელი და ჭურჭელი კეცისაჲ, რომელსა შინა ჭამედ, და ბაიაჲ დაილბიან.
    9.     ესე წესი დაუდვა წმიდამან, რაჲთა სენაკები მათი იყოს ღებულად.
    10.     და თუ ვისმე რაჲმე უნდეს წარღების, არა დააყენონ.
    11.     და ცხონდებოდეს იგინი ერთგულ და ერთსულ.
    12.     და არავინ მათგანმან თქჳს თჳსად რაჲმე საჴმარი, არამედ იყვნეს მოზიარე ყოველსა შინა.
    13.     დღესა ერთსა მოუჴდეს წმიდასა მას რომელნიმე მათგანნი სენაკებისაგან და ითხოვდეს მისგან, რაჲთა უბრძანოს, და იქმნოდიან წყალი ტფილი და ჭამოდიან წუენი და აღანთოდიან სანთელი, რაჲთა იკითხვიდენ ღამით წიგნსა.
    14.     და მიუგო მათ ბერმან და ჰრქუა: უკუეთუ გნებავს წყალი ტფილი სუმად და ჭამად წუენი და იკითხვიდეთ სანთლითა, უკუჱ გიღირს, რაჲთა იყვნეთ ზოგად-ცხორებულთა თანა.
    15.     ხოლო მე ცხორებასა ჩემსა არა გიბრძანებ ამას.
    16.     და ვითარცა ესმა ესე იერიქოს მყოფთა, ვითარმედ მონაზონნი ჯერასიმესნი აშრომებენ თავთა თჳსთა ფრიად, მოართუმიდეს მათ შაბათსა და კჳრიაკესა მრავალსა საჭმელსა.
    17.     ხოლო რომელნიმე მონაზონთაგანნი ამარხვებდეს თავთა თჳსთა.
    18.     ვითარცა იხილნეს მსოფლიონნი მომავალად, უნდა სივლტოლაჲ, რამეთუ არარაჲ იყო უფროჲსი სათნოებაჲ, ვითარცა მარხვაჲ მუცლისაჲ.
    19.     და მისგან არს სიწმიდჱ და დათრგუნვაჲ გულისსიტყუათა საძაგელთაჲ და ძლევაჲ სოფლისა საქმეთაჲ.
    20.     და მარხვითა ისწავებდეს წმიდისა მამისა ჩუენისაგან და იტყოდეს, ვითარმედ ამისთჳს, რამეთუ სძლო გემოსა მუცლისასა და იქმნა სრულ ყოვლითა სათნოებითა, რამეთუ ყოველსა ჟამსა მოღუაწჱ თჳსი ჴამს, რომელმან ესრეთ დაყოვნა უდაბნოსა იორდანისასა და კჳრიაკითი-კჳრიაკედ იმარხვიდა, ხოლო დიდთა მარხვათა დაყვნის ორმეოცნი დღენი უჭმელად, ხოლო ეზიარის დღესა კჳრიაკესა და მით განძლიერდის.


3

    1.     მითხრა მე ამბა კჳრიაკოს მძოვარმან და თქუა, ვითარმედ: ოდეს ვიყავ ჭაბუკ, მინდა მონაზონების და რაჲთა დავემკჳდრო უდაბნოსა.
    2.     და მივედ ლავრასა წმიდისა ევთჳმისსა და წმიდათა ჴელთა მისთაგან შევიმოსე სქემაჲ მონაზონებისაჲ.
    3.     და მიმავლინა მე წმიდისა ჯერასიმესა.
    4.     და ვითარ არა ინება, რაჲთამცა იყო ლავრასა მისსა ყრმაჲ, შემიწყნარა მე ზოგად-ცხორებულთა თანა და მიბრძანა, რაჲთა ვჰმსახურებდე მამათა.
    5.     და დავყავ ხუთი წელი მსახურებასა შინა მამათასა.
    6.     ხოლო განსრულებასა მეხუთისა წლისასა, თუესა იანვარსა ათცხრამეტსა, მეხუთესა ჟამსა ღამისასა, რომელი განთენდებოდა შაბათად, ვიყავ მე მჯდომარჱ მღჳძარედ და ვარჩევდ მხალსა მამათათჳს.
    7.     მოვიდა ჩემდა წმიდაჲ ჯერასიმე და მრქუა მე: კჳრიაკოს, აღდეგ მალჱ და შეიმოსე სამოსელი შენი და ცანდალნი შენნი და შემომიდეგ მე.
    8.     ხოლო მე მუნქუესვე აღვდეგ და შეუდეგ.
    9.     ვითარ ჩუენ მივიდოდეთ იერიქოჲთ კერძო, ვარქუ ბერსა: მამაო პატიოსანო, რაჲ არს მიზეზი ჩუენისა ამის სრბისაჲ?
    10.     და მრქუა მე, ვითარმედ: წმიდამან ევთჳმი შეისუენა.
    11.     და დამიკჳრდა მე და ვარქუ: და ვითარ სცან ესე?
    12.     და მომიგო მე ბერმან და მრქუა, ვითარმედ: მესამესა ჟამსა ღამისასა, ვდეგ რაჲ და ვილოცევდ, ვიხილენ ცანი განხუმულნი, და გამოვიდა მიერ ცით ელვაჲ ნათლისაჲ, ვიდრემდის მოიწია ქუეყანად და დაადგრა მრავალ ჟამ, ვითარცა სუეტი ცეცხლისაჲ, და ჰნათობდა ვიდრე ცადმდე.
    13.     და ვითარ ვერ ვცან სახილავი იგი, ვითხოვე ღმრთისაგან, რაჲთა მაუწყოს მე.
    14.     და მესმა ჴმაჲ ზეცით და თქუა: ესე არს სული წმიდისა ევთჳმისი, აღმავალი ზეცად.
    15.     და იწყო სუეტმან მან, რომელი მეჩუენა მე, აღსლვად ქუეყანით ზეცად, ჴმითა მრავლითა, გალობითა, ვითარ შევიდა ცად.
    16.     და ამისგან ვცან ჭეშმარიტად, ვითარმედ შეისუენა წმიდამან ევთჳმი.
    17.     და მივედით და თაყუანის-ვეცით გუამსა მის წმიდისასა და დაჰვმარხეთ და მოვიქეცით ადგილადვე ჩუენდა და ვადიდებდით ღმერთსა.
    18.     ამას ჯერასიმეს ღმერთშემოსილსა აქუნდა მადლი იგი, რომელი აქუნდა წმიდასა ანტონის დიდსა, რომელმან იხილა თუალითა გულისაჲთა სული წმიდისა ამონისი აღმავალად ზეცად.
    19.     ესრჱთვე ამან იხილა სული წმიდისა ევთჳმისი აღმავალი ზეცად თუალითა გულისაჲთა.
    20.     და ჭეშმარიტად იქმნა ესე სადგურ სულისა წმიდისა და ტაძარ სიტყჳსა ღმრთისა მამისა და შემწყნარებელ ყოვლისამპყრობელისა, რომელსა შინა დამკჳდრებულ იყო.


4

     1.     ერთი ღმერთი გამოუცხადებდა მას შორიელსა და მახლობელსა.
    2.     ესე ძალითა ღმრთისაჲთა მოიღუაწა, და რომელნი იყვნეს ჴელსა შინა მისსა, განსწავლნა და განანათლნა და დასთესა ჭეშმარიტი სარწმუნოებაჲ ყოველსა უდაბნოსა იორდანისასა და იქმნა ჭურ რჩეულ ღმრთისა და ესრჱთვე შეჰვედრა სული თჳსი ღმერთსა მშჳდობით და განისუენა.
    3.     გჳთხრობდეს მოწაფენი წმიდისა მამისა ჩუენისა ჯერასიმჱსნი, ვითარმედ რომელთამე დღეთა, იქცეოდა რაჲ მამაჲ ჩუენი კიდესა იორდანისასა, შეემთხჳა მას ლომი და კელობდა ფერჴითა, რამეთუ აღესვა მას ჩნდჱ და შეუდგა წალაჲ.
    4.     და ვითარცა იხილა მან ბერი, მოვიდა მისა და უჩუენებდა მას ფერჴსა, რომელი სტკიოდა, და ითხოვდა განკურნებასა.
    5.     ხოლო ბერმან ვითარცა იხილა იგი ესევითარსა ჭირსა შიდა, მივიდა და შეუპყრა ფერჴი ლომსა მას და განაპო ადგილი იგი, სადა აღსობილ იყო ჩნდჱ იგი, და გამოჴდა სისხლი და წალაჲ ფრიად.
    6.     და განწმიდა წყლული იგი და შეუხჳა მჩურითა.
    7.     და ვითარცა განიკურნა ლომი იგი, შეუდგა ბერსა და არა განეშორებოდა, და იყო იგი ვითარცა მოწაფჱ კეთილი, რომელი შეუდგნ მოძღუარსა თჳსსა, ვიდრეცა ვალნ.
    8.     და იყო ესე საკჳრველ, რამეთუ მჴეცსა მას აქუნდა ესევითარი სიყუარული.
    9.     ხოლო მიერითგან ბერმან სცის მას საჭმლად პური და ცერცჳ დამბალი.
    10.     და მამათა, რომელნი მყოფ იყვნეს ქუაბებსა, ედგა მათ ვირი, რომლითა მოიღიან წყალი იორდანით.
    11.     და ეშორა იორდანჱ ლავრასა მას ვითარ მილიონ ერთ.
    12.     ხოლო მამათა მისციან ვირი იგი ლომსა მას, რაჲთა აძოებდეს კიდესა იორდანისასა.
    13.     და დღესა ერთსა განეშორა ლომი იგი ვირსა მას მცირედ, აძოებდა რაჲ.
    14.     და მეაქლემე ვინმე მოვიდოდა ბალკნით და პოვა ვირი იგი და წარაძო.
    15.     ხოლო ვითარ წარწყმიდა ლომმან ვირი იგი, მოვიდა ბერისა მწუხარჱ ფრიად.
    16.     და ვითარცა იხილა ბერმან, ჰგონებდა, ვითარმედ შეჭამა ვირი იგი.
    17.     ხოლო ლომი იგი დგა და ქუე დაიხედვიდა, ვითარცა კაცი შეცოდებული.
    18.     და ჰრქუა მას ბერმან: სადა არს ვირი?
    19.     და ვითარ დუმნა ლომი იგი, ჰრქუა მას ბერმან: ამისთჳს, რამეთუ შეშჭამე ვირი, კურთხეულ არს ღმერთი, რამეთუ მის წილ ჰმსახურებდე მამათა და იქმოდი, რასა-იგი ვირი იქმოდა.
    20.     ხოლო მიერ დღითგან მამათა გარდაჰკიდიან ლომსა მას მაშფალაჲ და შთადგიან მას შინა ოთხი კოკაჲ.


5

     1.     და ესრჱთ იღებდა მამათათჳს წყალსა, ვითარცა-იგი ბრძანა ბერმან.
    2.     და დღესა ერთსა მოვიდა კაცი ვინმე ბერისა და იხილა ლომი იგი, ვითარ წყალსა იღებდა.
    3.     და აუწყეს მამათა საქმჱ მისი.
    4.     და შეეწყალა იგი კაცსა მას და მისცნა ბერსა სამნი დრაჰკანნი ფასად ვირისა და განათავისუფლა ლომი იგი მონებისაგან.
    5.     და შემდგომად რავდენისამე ჟამისა მეაქლემე იგი მოვიდოდა ბალკნით, რომელმან წარაძო ვირი იგი, და აღვიდოდა იერუსალემდ და ჰყვანდა ვირი იგი მის თანა.
    6.     და ვითარცა გამოვლო იორდანჱ, შეემთხჳა მას ლომი იგი.
    7.     ხოლო მან, ვითარცა იხილა, დაუტევნა აქლემნი და ივლტოდა.
    8.     ხოლო ლომმან იცნა ვირი იგი და მივიდა სრბით და შეუპყრა საბელი მისი კბილითა, ვითარცა აქუნდა ჩუეულებაჲ, და მუაძო აქლემებითურთ მონასტრად და იყო მხიარულ ფრიად, რაჟამს პოვა ვირი იგი.
    9.     და ვითარცა მოვიდა ბერისა, ცნა ბერმან, ვითარმედ უსამართლოჲ უყვეს ლომსა მას, და დასდვა მას სახელი იორდანე.
    10.     და დაყო ხუთი წელი ლომმან მან ბერსა თანა განუშორებელად.
    11.     და ვითარცა შეისუენა წმიდამან მამამან ჩუენმან და მივიდა უფლისა, და დაჰმარხეს იგი მამათა.
    12.     და განგებითა ღმრთისაჲთა არა იყო ლომი იგი მუნ.
    13.     და შემდგომად მცირედთა დღეთა მოვიდა მონასტრად ლომი იგი და იწყო ძიებად ბერისა.
    14.     და ჰრქუა მას ამბა სამბატიონ, რომელი იყო მოწაფეჲ ბერისაჲ: იორდანე, დაგჳტევნა ჩუენ ბერმან ობლად და მივიდა უფლისა.
    15.     არამედ მოვედ და ჭამე.
    16.     და არა ინება ჭამაჲ, არამედ სწრაფით იხედვიდა იქი და აქა, რაჲთა იხილოს წმიდაჲ იგი ბერი მისი.
    17.     და იწყო ზახილად დიდითა ჴმითა ძიებისათჳს ბერისა.
    18.     ხოლო სამბატიოს და სხუანი იგი ბერნი ჰფხანდეს ზურგსა მისსა და ეტყოდეს: წარვიდა მამაჲ ჩუენი უფლისა და დაგჳტევნა ჩუენ.
    19.     და ვითარცა იგინი ამას ეტყოდეს და მრავალსა ესევითარსა სიტყუასა, ხოლო იგი არა დასცხრებოდა.
    20.     მუასწავებდა ჴმობაჲ იგი მისი და ხედვაჲ თუალთა მისთაჲ დიდსა მწუხარებასა, რომელი შეემთხჳა, რაჟამს არა პოვა წმიდაჲ იგი ბერი.


6

     1.     მაშინ ჰრქუა მას სამბატიოს: ოდეს ჩუენსა არა დაიჯერებ, მოვედ და გიჩუენო, სადა დაჰვმარხეთ ბერი.
    2.     და წარიყვანა და მივიდეს საფლავად ბერისა.
    3.     მაშინ დადგა სამბატიოს ზედა საფლავსა წმიდისა მამისა ჩუენისასა და ჰრქუა ლომსა მას: აქა ჰმარხავს მამაჲ ჩუენი.
    4.     და მუჴლნი მოიდრიკნა სამბატიოს საფლავსა ზედა მამისა ჩუენისასა ტირილით.
    5.     და იწყო ლომმან მან მუჴლთა დრეკად ქუეყანასა და სცემდა თავსა თჳსსა საფლავსა ზედა და იზახდა ფრიად და ესრჱთ მოკუდა ზედა საფლავსა მას.
    6.     ესე – ყოველი, რომელი იყო.
    7.     არა თუ ლომსა მას აქუნდა სული მეტყუელი, არამედ ინება ღმერთმან, რაჲთა ადიდნეს მადიდებელნი თჳსნი არა ხოლო თუ ამას ცხორებასა, არამედ შემდგომადცა სიკუდილისა.
    8.     და რაჲთა გუაუწყოს ჩუენ, ვითარ-იგი ადამს დამორჩილებულ იყვნეს მჴეცნი, ვიდრე არღა გარდასრულ იყო მცნებასა და არა გამოვრდომილ იყო სამოთხით.
    9.     შეისუენა წმიდამან მამამან ჩუენმან ჯერასიმე თუესა მარტსა ოთხსა, მეფობასა ზჱნონისსა პირველად.
    10.     ხოლო ბასილიოს და სტეფანე მიითუალეს განგებაჲ მის ადგილისაჲ და შემდგომად ექუსისა წლისა აღესრულნეს.
    11.     და შემდგომად მათსა დადგა ევგენიოზ და უძღოდა სამწყსოსა მას ორმეოცდახუთ წელ და ოთხ თუე, ვითარცა ღმერთსა უყუარს, და გარდაიცვალა ათექუსმეტსა აგჳსტოსსა.
    12.     უფალსა ჩუენსა იესუ ქრისტესა დიდებაჲ და პატივი და თაყუანისცემაჲ უკუნისამდე და უკუნითი უკუნისამდე. ამენ.