ერთხელ მე და პაპაჩემი
    ერთს ადგილს შევიყარენით;
    ჯერ, როგორც მოგეხსენებათ,
    მრავალჯერ დავამთქნარევით.

    მერე ვუთხარი: - პაპაჩემო!
    უწინდელი რამ გვაუწყეთ:
    რით ვიდიდეთ თავი ჩვენი,
    სახელი რით მოვიხვეჭეთ?

    მაგალითებრ, მაშინ, როცა
    მიიწურა ქართლის ბედი,
    როცა მოგვიკვდა ერეკლე,
    ის ჩვენის ქვეყნის იმედი, -
       რა ვაკეთეთ? რას ვშვრებოდით?
       - შენი მტერი!.. პირღიადა
       დავრჩით და ცას შევყუროდით.

    მერე, როს მეფე გიორგი
    დაჯდა შერყეულსა ტახტზედ,
    შინ თვისტომნი აუჯანყდნენ,
    წამოასხდნენ მტრადა თავზედ, -
       რა ვაკეთეთ? რას ვშვრებოდით?
       - ჩვენც ერთმანეთს გულმოდგინედ
       ვწეწდით და ვიწეწებოდით.

    მერე, როცა ემაგ წეწვით
    მეფეს საქმე გავუჭირეთ
    და ქვეყანას ერთგულობა
    ჩვენი ურცხვად დავუძვირეთ -
       რა ვაკეთეთ? რას ვშვრებოდით?
       - რუსეთისკენ სახვეწნელად
       გავრბოდით და გამოვრბოდით.

    მერე, როცა საწყალ მეფემ
    დაგვიყენა ლეკნი მცველად, -
    თვის ქონება სრულად დასდვა
    ჩვენის ქვეყნის დასახსნელად, -
       რა ვაკეთეთ? რას ვშვრებოდით?
       - მადლიერნი მუთაქაზედ
       ვიწექით და ვნებივრობდით.

    მერე, როცა მოკვდა მეფე,
    აიშალნენ მეფეთ ძენი
    და ერთმანეთის შურითა
    სულ ძირს დასცეს ქართლის ბჭენი, -
       რა ვაკეთეთ? რას ვშვრებოდით?
       - ჩვენც ლამაზად სულ ყველასა
       თვითო-თვითოდ ვღალატობდით.

    მერე, როცა დაქსაქსულნი
    უცხო ხალხმა ხელთა გვიგდო,
    ქართვლის ბედი ბურთსავითა
    სათამაშოდ წინ გაიგდო, -
       რა ვაკეთეთ? რას ვშვრებოდით?
       - ჩვენც ყაბახზედ ვაჟკაცურად
       ვჯირითობდით, ვბურთაობდით!

    მერე, როცა გაგვიჭირდა
    ყოფნა უცხო ხალხის ხელში,
    როს საშველად მოწვეულმა
    წაგვიჭირა თოკი ყელში, -
       რა ვაკეთეთ? რას ვშვრებოდით?
       - მაშინ მივხვდით, რომ ყველანი
       ერთს ტაფაში  ვიწვებოდით.

    მერე, როცა ამ წვა-დაგვამ
    დღენი ჩვენი მოგვაწბილა;
    ტანჯვა ვეღარ ავიტანეთ,
    სინიდისმაც გაგვამხილა, -
       რა ვაკეთეთ? რას ვშვრებოდით?
       - შერცხვენილნი და დამწვარნი
       აქა-იქა ვჩურჩულობდით.

    მერე, როცა ეგ ჩურჩული
    შეგვიტყვეს თუ შეგვამჩნიეს,
    როცა ცხვრისა ფარასავით
    მოგვკრიბეს და შეგვამწყვდიეს, -
       რა ვაკეთეთ? რას ვშვრებოდით?
       - ფერმიხდილნი ბეზღობაში
       ერთმანეთს ვეჯიბრებოდით.

    მერე, როცა მაგ ბეზღობით
    ზოგმა თავი გადვირჩინეთ,
    ქვეყნისათვის ზრუნვა, ფიქრი
    ჩვენ თავიდამ ავიცდინეთ, -
       რა ვაკეთეთ? რას ვშვრებოდით?
       - მოვყევით და სიხარულით
       ყოველდღე ვბედოვლათობდით.

    მერე, როს ბეთოვლადობით
    საქმე ხელთ არ მოდიოდა,
    რაც რამ გვქონდა, სულ გავფლანგეთ,
    არარა შემოგვდიოდა, -
       რა ვაკეთეთ? რას ვშვრებოდით?
       - ერთმანეთს უსინიდისოდ
       მამულებს ვეცილებოდით.

    მერე, როცა მაგ ცილობით
    ერთმანეთი ჩვენ დავღუპეთ,
    ერთმანეთის მტრობით ჩვენს სახლს
    ცეცხლი ჩვენვე წავუკიდეთ, -
       რა ვაკეთეთ? რას ვშვრებოდით?
       - ჭკვიანურად იმ ცეცხლი წინ
    ვისხედით და ხელს ვითბობდით.

    მერე, როს ხელთ სათბობადაც
    ჩვენი სახლი აღარ ვარგდა,
    როცა დიდი და პატარა
    გაღარიბდა, გაღატაკდა, -
       რა ვაკეთეთ? რას ვშვრებოდით?
       - თვით შევსხედით მაღლა თაროს,
       დაბლა ყმებსა ტვინსა ვწოვდით.

    მერე, როცა ის ყმებიცა
    დროთა ბრუნვით ჩამოგვერთვნენ
    და ცხოვრების ჩვენის წყარო
    მაგ გზებითაც თითქო შესწყდნენ, -
       რა ვაკეთეთ? რას ვშვრებოდით?
       - მაგას, შვილო, ნუღარ მკითხავ...
       ვტიროდით, ვიხოცებოდით!..

    მერე, როცა მაგ ტირილით
    ყმები აღარ დაგვიბრუნდა
    და ყმებისა მოშორების
    გულს ტკივილი დაგივყუჩდა, -
       რა ვაკეთეთ? რას ვშვრებოდით?
       - რაღაც ბანკი მოვიგონეთ
       და მასზედ ვლაზღანდარობით.

    მერე, როს საშვილიშვილოს
    ბანკს უმუხთლა თქვენში ერთმა:
    ჩემთვის ბანკი რა ჭკვააო,
    არ მომცაო შვილი ღმერთმა, -
       რა ვაკეთეთ? რას ვშვრებოდით?
       - „Наплечо“-ბა გვასწავლეო,
       მთავრობას ვეხვეწებოდით.

    მერე, როცა... - კიდევ როცა!.. -
    აქ გამიწყრა პაპაჩვენი:
    - შემაწუხე ამდენ კითხვით,
    „პოჟოლუსტა“, დამეხსენი!
       რა ვაკეთეთ? რას ვშვრებოდით?
       მას ვშვრებოდით, რომ თქვენსავით
       უსაქმოდ ვეხეტებოდით.


        24 აგვისტო, 1871 წ.