1

     1.     თქუმული წმიდისა და ნეტარისა მამისა ჩუენისა გრიგოლი ნოსელ ებისკოპოსისაჲ კაცისა შესაქმისათჳს,
    2.     რომელი მიუწერა ძმასა თჳსსა პეტრეს ებისკოპოსსა სებასტიელსა
    3.     უკუეთუმცა ჯერ-იყო დიდებაჲ სათნოვებისმომგებელთაჲ პატივითა მონაგებთაჲთა, იპოვნესმცა ყოველნი სიქადულნი საფასეთანი უნდო,
    4.     რაჟამსმცა შევატყუთ სათნოვებათა შენთა თქუმულისა მისებრ სოლომონ ბრძნისა, რამეთუ უზეშთაეს პატივისა მის საფასეთაჲსა არს მადლი იგი ღირსი, შენდა.
    5.     და აწ მაწუევს ჩუენ დღჱსასწაული.
    6.     წმიდისა და დიდებულისა აღვსებისაჲ ჩუეულებისაებრ პირველისა მოწყალებასა მეგობრებაჲ შენი და ჩუენ წინა-უყოფთ დიდებულებასა შენსა, ჵ კაცო ღმრთისაო,
    7.     ძღუენსა კნინსა და ვითარ-იგი შენდა ღირს-არს, ხოლო არა თუ უკნინესსა ძალისა ჩუენისა.
    8.     და ესე ძღუენი თქუმულ არს ვითარცა სამოსელი შეურაცხი მოქსოვილი გონებისაგან გლახაკისა შრომითა.
    9.     და მიზეზსა ამის თქუმულისასა ვჰგონებ თუ მრავალთა აგონონ, ვითარმედ სილაღით იქმნა ჩუენი ესე დაწყებაჲ, რომლისა-იგი არა ღირს-ვიყვენით და თანამდებ.
    10.     ხოლო არავე შორს არს თანამდებებისაგან სამართლისა წმიდაჲ ბასილი – მამაჲ და მოძღუარი ყოველთაჲ – იგი ხოლო მარტოჲ გამოიკულევს დაბადებულთა შინა ღმრთისათა
    11.     მართლად დაბადებული მსგავსად ღმრთისა ჭეშმარიტად, რომლისაჲ-იგი სული არს ვითარცა ხატი დამბადებელისა თჳსისაჲ.
    12.     გამოაცხადა მცნებაჲ დაბადებულთა ღმრთისათაჲ დაფარულთაჲ და ყვნა იგინი გამოჩინებულ და გულისხმის-საყოფელ მათთჳს, რომელნი ეძიებდენ მას.
    13.     ხოლო ჩუენ დავაკლებთ საკჳრველებათა მისა მიმართ, რომელი ზედა გუედების დიდებულებათაგან და საშინელებათა მისთა.
    14.     და ჯერ-გჳჩნდა თანა-მდებისაგან სამართლისა, რაჲთა განვასრულოთ ნეშტი იგი პირველისა მის გამოცხადებულისაჲ მოძღურისა მის ბრძნისაჲ შესაქმისათჳს კაცისა.
    15.     არა თუ დაკლებულად ვხედავთ თქუმულსა ამას მისსა, რომლითა-ესე მონაწილე ვექმნენით თქუმულითა ამით ჩუენითა.
    16.     ნუ იყოფვინ ესე დიდებულისა მისთჳს პირისა, ვითარმცა შეურაცხ-იქმნა გინა ნაკლულევან თქუმულითა ამით ჩუენითა.
    17.     ხოლო რაჲთა არა ეგონოს ვისმე, ვითარმედ დიდებაჲ მოძღურისაჲ დაკლებულ არს მოწაფეთა შორის მისთა, და უკუეთუმცა ნანდჳლ თქუმული მისი ნაკლულევან იყო,
    18.     რომელი-იგი თქუა შესაქმისათჳს ექუსთა მათ დღეთაჲსა
    19.     და არავინმცა მოწაფეთა მისთაგანმან იღუაწა განსრულებაჲ ნეშტისაჲ მის, დაშთა გამოუჩინებელად მის მიერ,
    20.     იყომცა ღონჱ და მიზეზი მოძღუარსა ზედა, ოდეს არა ყო მოწაფეთა შორის მისთა ძალი გულისხმის-ყოფად და გამოთქუმად.
    21.     და ამისთჳს თავს-ვიდვათ კადნიერად, რაჲთა განვასრულოთ დაშთომილი პირველისაჲ მის.
    22.     და უკუეთუ იპოვოს რაჲმე თქუმულსა ამას ჩუენსა შინა, რომელი ღირდეს თქუმად, ვითარმედ ესე სწავლისაგან მისისა არს, უკუე არს იგი მტკიცჱ მისა.
    23.     და უკუეთუ არს თქუმული ესე ჩუენი განზრახვათა მისთა წულილადთა, უკუე არს იგი უბრალო, რაჟამს არა იპოვა მოწაფეთა მისთა შორის ძალი მიწდომად.
    24.     და (ჩუენ) ვიყვნეთ ბრალეულ და აღუვაროთ ნაკლულევანებაჲ ჩუენი მაბრალებელთა ჩუენთა, რაჟამს არა დაიტია გულმან ჩუენმან სიბრძნჱ იგი მოძღურისაჲ.
    25.     და ჯერ-მიჩნდა, რომელი-ესე ვაზმენით თქუმულისა ამის ჩუენისაჲ არა თუ უნაკლულეს საკჳრველებათა მათ, რომელ არიან დაბადებულთა შორის,
    26.     არამედ უზეშთაეს და უაღრეს ყოველთა მათ გულისხმის-საყოფელთა, რამეთუ არარაჲ არს არსთა შორის მსგავს ღმრთისა, ვითარ შესაქმჱ კაცისაჲ,
    27.     და ამისთჳს უფროჲ[ს] ვიყვნეთ შენდობილ სიწმიდის მომპოვნებელთაგან, ვიდრე-ღა არა მსმენელთაგან.
    28.     და უკუეთუ იპოვოს თქუმული ჩუენი დაკლებულ უფროჲს ჯერისა მის, რომელი თანა-გუაც, რამეთუ ჯერ-არს გამოძიებაჲ პირველისაჲ მის გარდასრულისაჲ
    29.     და რომელი-ესე აწ ჰგიეს და რომელი-იგი მერმე ყოფად არს, რაჲთა არარაჲ დაშთეს გამოუძიებელად არსთა შორის,
    30.     რომელსა ვაზმენით გამოკულევად და მითხრობად საქმენი დამტკიცებულნი კაცთა შორის,
    31.     არამედ რომელი საგონებელ არს, ვითარმედ გარეშჱ არს თქუმულსა ამას წიგნთასა, რომელსა-იგი ზედა დაებადა კაცი დასებასა, რომელ-ესე არა ჩანს მას შინა აწ.
    32.     ხოლო ჩუენ გამოვაცხადოთ წიგნთაგან და რომელი მოვიღოთ საუნჯისაგან გონებისა,
    33.     რომელმან-იგი მოსცის ძალი ცნობად და სასოვებაჲ მიწდომად მიუწდომელთა და მიუძღჳს მუნ, სადა არა არნ ღონჱ.
    34.     და ჯერ-მიჩნდა, რაჲთა დავდვა თქუმულთა ამათ ჩუენთა განყოფაჲ სახეთაჲ, რაჲთა იცნობოს მათგან ძალი ყოველთა მათ დაწესებულთაჲ თითოვეულად მწრაფლ.
    35.     ა: თავი ა: ბუნებისათჳს ქუეყანისა ერთ ნაწილად და გამოცხადებაჲ წულილადი, რომელნი დაებადნეს უწინარჱს კაცისა.
    36.     ბ: თავი ბ: რაჲსათჳს დაებადა კაცი უკუანაჲსკნელ ყოველთა დაბადებულთა.
    37.     გ: თავი გ: რამეთუ ბუნებაჲ კაცისაჲ უპატიოსნჱს არს ყოველთა შორის, რომელნი გამოჩნდეს დაბადებულთაგანნი.
    38.     დ: თავი დ: რამეთუ შემზადებაჲ [კაცისაჲ] მოასწავებს მთავრობასა ჴელმწიფებისასა ყოვლით კერძოვე.
    39.     ე: თავი ე: რამეთუ კაცი მსგავს არს მეუფებასა ღმრთეებისასა.
    40.     ვ: თავი ვ: გამოძიებისათჳს, რომელნი შეარწყუმენ გონებასა ბუნებასა თანა და მას შინა არს და[ჴსნაჲ] თქუმათაჲ მწვალებელთაჲ.
    41.     ზ: თავი ზ: რაჲსათჳს დაებადა კაცი შიშულად საჭურველთაგან მისთა და სამოსლისაგან ბუნებითისა.
    42.     ჱ: თავი ჱ: რაჲსათჳს შემზადებაჲ კაცისაჲ მართლ არს განმარტებულ და რამეთუ ჴელნი დაებადნეს საზრახავისათჳს და გამოძიებაჲ განყოფათათჳს სულთაჲსა.
    43.     თ: თავი თ: რამეთუ გუამი კაცისაჲ დაებადა ჭურად საზრახავისათჳს.
    44.     ი: თავი ი: რამეთუ გონებაჲ იქმს საქმეთა თჳსთა საგრძნობელთაგან.
    45.     ია: თავი ია: რამეთუ ბუნებაჲ გონებისაჲ უხილავ არს.
    46.     იბ: თავი იბ: გამოძიებაჲ საუნჯისათჳს გონებისა და სიტყუაჲ ბუნებითი სიცილისათჳს და ტირილისა.
    47.     იგ: თავი იგ: ძილისათჳს და ფქნარებისა და სიზმართათჳს.
    48.     იდ: თავი იდ: რამეთუ გონებაჲ არა ერთკერძოსა გუამისასა ჰგიეს და განყოფაჲ აღძრვათაჲ სულიერთა და ჴორციელთაჲ.
    49.     იე: თავი იე: სულისათჳს ჭეშმარიტად სახელ-ედების სული მეტყუელი მართლად, ხოლო სხუანი იგი სახელ-დებულ არიან სულად ზიარებითა
    50.     ხოლო სახელთაჲთა და რამეთუ ყოველი ძალი გონებისაჲ განფენილ არს ყოველსა შინა გუამსა თითოვეულსა ასოსა მსგავსად ძალისა მათისა.
    51.     ივ: თავი ივ: გამოძიებისათჳს, რომელი თქუა ღმერთმან: „ვქმნეთ კაცი ხატად და მსგავსად ჩუენდა“.
    52.     და მას შინა არს ძიებაჲ იგი მსგავსებისათჳს გინა ვითარ ჰგავს ვნებადი იგი, რომელსა არა თანა-აც ვნებაჲ, და მოკუდავი უკუდავსა მას,
    53.     გინა ვითარ ეგების ყოფად მსგავსთა შორის ღმრთისათა მამალი და დედალი.
    54.     იზ: თავი იზ: რაჲ მიუგოთ, რომელნი იკითხვიდენ განთესულობისათჳს და შობიერებისა,
    55.     უკუეთუ შემდგომად ცოდვისა იქმნა და უკუეთუმცა კაცსა არა ეცოდა, ვინაჲმცა იყვნეს სულნი?
    56.     იჱ: თავი იჱ: რამეთუ აღძრვაჲ პირუტყუებრი დამტკეცილი ჩუენ შორის არს მიზეზითა მახლობელობისა ჩუენისაჲთა მათა მიმართ.
    57.     ით: თავი ით: მათთჳს, რომელნი-იგი იტყჳან, ვითარმედ საშუებელნი იგი კეთილნი მერმისანი საჭმელთაგან და სასუმელთა ყოფად არიან,
    58.     რამეთუ კაცი დასაბამსა ბრძანებულ-იქმნა, რაჲთა ცხოვნდებოდის ამათ ორთაგან.
    59.     კ: თავი კ: რაჲ არს ცხორებაჲ იგი, რომელ არს სამოთხესა შინა.
    60.     და რაჲ არს ხჱ იგი, რომლისაგან დაეყენნეს.
    61.     კა: თავი კა: რამეთუ დაჯერებაჲ აღდგომისაჲ მოსალოდებელ არს განმრავლებითა სახეთაჲთა შემდგომითი შემდგომად უფროჲს თქუმულისა მის წიგნთაჲსა.
    62.     კბ: თავი კბ: მათთჳს, რომელნი იკითხვიდენ: უკუეთუ აღდგომაჲ კეთილ არს და ტკბილ,
    63.     რაჲსათჳს არა აწვე იქმნა, არამედ მოველით მრავალთა ჟამთა შემდგომად?
    64.     კგ: თავი კგ: მათთჳს, რომელნი აღიარებენ დაწყებასა სოფლისასა უნებლიაჲთცა, თანა-აც აღსაარებად აღსასრულიცა მისი.
    65.     კდ: თავი კდ: სიტყჳს-გებაჲ მათა მიმართ, რომელნი იტყჳან, ვითარმედ: ნივთი დაუსაბამოჲ არს ღმრთისა თანა.
    66.     კე: თავი კე: ვითარ შეიწყნარონ უვარის-მყოფელთა შჯულისათჳს თქუმული წიგნთაჲ აღდგომისათჳს.
    67.     კვ: თავი კვ: რამეთუ აღდგომაჲ არა თუ თანა-მდებ არს.
    68.     კზ: თავი კზ: რამეთუ ეგების, რაჲთა კუალად ეგნენ გუამნი კაცთანი ოთხთა მათგან ნივთთა ქუეყანისათა
    69.     შემდგომად დაჴსნისა მათისა და განიყვანნენ ერთსახენი თითოვეულად ნაწილად ყოველთაგან.
    70.     კჱ: თავი კჱ: მათთჳს, რომელნი იტყჳან, ვითარმედ სულნი დაებადნეს უწინარჱს ჴორცთა, გინა თუ ჴორცნი უწინარჱს სულთა.
    71.     დაჴსნაჲ სიტყჳსა მათისაჲ, რომელნი დაამტკიცებენ, ვითარმედ სულნი დაადგრენ მრავალთა შინა გუამთა.
    72.     კთ: თავი კთ: გამოძიებაჲ, რომელი მოასწავებს, ვითარმედ სულისა და ჴორცთაჲ ა[რ]სებაჲ შეერთებულ არს.
    73.     ლ: თავი ლ: სიტყუაჲ მკურნალთაგან, რომელი მოასწავებს ასოთა გუამთა კაცთასა დაბადებასა შინა მათსა და არს იგი სიტყუაჲ მწრაფლი.


2

     1.     თქუა პირველსა თავსა ბუნებისათჳს ქუეყანისა ერთნაწილად და გამოცხადებაჲ წულილად, რომელნი დაებადნეს უწინარჱ[ს] კაცისა
    2.     თქუა წიგნმან: „ესე არს წიგნი შესაქმისა ცისა და ქუეყანისაჲ“, რამეთუ განსრულდეს ყოველნი ხილულნი და წარვიდა თითოვეული არსთაგანი თჳსა ადგილად
    3.     და განიყო და მერმჱ შეიცვა ყოველივე გუამმან ცისამან და იქმნნეს გუამნი იგი მყჳრტენი და ზრქელნი,
    4.     ესე იგი არს ქუეყანაჲ და წყალი საშოვალსა მას სამყაროსა შემტკიცებულ ურთიერთას.
    5.     და იყო სიმტკიცჱ და სიმაგრე მათი – სიბრძნჱ ღმრთეებისაჲ და ძალი ბუნებასა შინა ყოველთასა განსაგებელად ყოველთა.
    6.     და ესე ძრვითა და წყნარებითა ღონისძიებულ იქმნა არსად მოყვანებულ დაუბადებელთა დასაშთომელად დაბადებულთათჳს, რომელნი შეიქმნნეს ბუნებისა მისგან ზრქელისა,
    7.     რომელი არა შეიძრვის, არამედ არს იგი ურმის თუალი, ესე იგი არს ძრვაჲ ცისაჲ მალიადი და მავლინებელი მრგულად და დამმარხველი ურთიერთას,
    8.     შემაგრებული ძალითა სიმტკიცისაჲთა, რომელსა ზედა იქცევის ძრვითა მალიადითა და არს იგი ქუეყანაჲ.
    9.     ხოლო სამყაროჲ ცისაჲ, რომელი არა დადგების, არცა დაეწყნარების დგომით, რომელი არა შეიძრვის დაცემად მარადის.
    10.     და ძრვაჲ დაცემისაჲ ზედა-აც და ზარი იგი საქმისა მათისაჲ, რომელნი-ესე საჩინონი არიან, სწორად არს.
    11.     ბუნებასა მათსა ვიტყჳ და საცემელსა.
    12.     და ძრვაჲ იგი, რომელი არაჲ-დადგების, ხოლო ქუეყანაჲ არა შეიძრვის სიმტკიცისაგან თჳსისა და ცაჲ არა დაეწყნარების ძრვისაგან თჳსისა.
    13.     და ესენი დაებადნეს დასაბამსა სიბრძნითა შემოქმედისა მათისაჲთა და განაზოგნა ყოველნი ბუნებანი, რომელნი შეიცვალებიან და გარდაიქცევიან.
    14.     და იყო, ვითარ ვჰგონებ, შემკულებაჲ სიტყჳსაჲ, რომელი-იგი თქუა მოსჱ წინაჲსწარმეტყუელმან, ვითარმედ:
    15.     „დასაბამად ქმნა ღმერთმან ცაჲ და ქუეყანაჲ, რამეთუ ყოველნი საჩინონი და ხილულნი დაბადებულთაგან იყვნეს ძრვითა და წყნარებითა.
    16.     ხოლო რაჟამს იქმნნეს ცაჲ და ქუეყანაჲ არა ერთ საქმითა, არამედ წინააღმდგომ ურთიერთას,
    17.     მრავალ იყვნეს დაბადებულნი იგი შორის მათსა შეერთებულ და შეძერწულ და შემაგრებულ ურთიერთას და მით შეიერთნეს კიდენი იგი საჩინოთანი,
    18.     ესე იგი არს ცაჲ და ქუეყანაჲ.
    19.     და რამეთუ ჰაერი ჰგავს სინაზუქესა ცეცხლისასა, მარადის მოძრავსა, რამეთუ ბუნებაჲ ჰაერისაჲ ნაზოქ არს, მსგავს არს ძრვისა მის ცეცხლისა და არა ჩას ზრქელად,
    20.     არამედ ვითარცა განმასაზღვრებელი და განმყოფელი ჰგიეს შორის საჩინოთა მათ.
    21.     და ესრევე სახედ იქმნა ბუნებაჲ იგი ნოტიაჲ, ესე იგი არს წყალი შეერთებულ ორითა მით ბუნებითა წინააღმდგომელითა.
    22.     ხოლო სიმძიმისა და ზრქელობისა მათისათჳს ვამსგავსებ ბუნებასა ქუეყანისასა ფრიად და სინოტიისა და დინებისა მათისათჳს ვამსგავსებ ბუნებასა ჰაერისასა მოძრაობასა.
    23.     და ამისთჳს ჰპოვნე ორნი იგი ბუნებანი განშოვრებულნი შეძერწულ საშუვალსა მას მათსა.
    24.     არამედ ჭეშმარიტი სიტყუაჲ მიწდომილი ესე არს, რამეთუ ბუნებაჲ წინა-აღმდგომთაჲ შერეულ არს მართლ ურთიერთას,
    25.     რაჲთა იყოს დაბადებულთაგანი ყოველივე მიდევნებულ ერთი ერთისა და შეერთოს დაბადებული ბუნებასა თჳსსა, დაღაცათუ თითოვეულებაჲ მათი წინააღმდგომ არს.
    26.     და რამეთუ ძრვაჲ არა იცნობების მიცვალებითა წრაფისაჲთა ხოლო, არამედ შეემთხუევის გარდაქცევაჲ და შეცვალებაჲ
    27.     და კუალად ფუფუნებაჲ უძრავი, რაჟამს იყოს არა შემწყნარებელ ძრვისა გარდაქცევისასა.
    28.     შეცვალა სიბრძნემან ღმრთისამან თითოვეულებაჲ ორთაჲ მათ, და იქმნა მოძრავი არა გარდამაქცეველ და უძრავი-შემცვალებელ.
    29.     და მისთჳს განიგო ესე, რაჲთა არა იყოს თითოვეულებაჲ ღმრთეებისაჲ, რომელი შოვრ არს შეცვალებისაგან და გარდაქცევისა დაბადებულთაგანსა რასმე შინა,
    30.     და საგონებელ იყოს დაბადებული დამბადებელად, რამეთუ რომელი გარდაიქცევის და შეიცვალების, არა არს ღმერთ.
    31.     და ამისთჳს ქუეყანაჲ უძრავი არს და გარდაიქცევის, ხოლო ცაჲ არცა გარდაიქცევის და არცა უძრავ.
    32.     და ამის ჯერისათჳს შეცვალა ძლიერებამან ღმრთეებისამან თითოვეულებაჲ ორთაჲ მათ: უძრავი შემცვალებელად და მოძრავი უმცვალებელად,
    33.     რაჲთა შეაერთნეს ურთიერთას და განაშოვროს მათგან საგონებელობაჲ ღმრთეებისაჲ, რამეთუ ღმერთი გარეშჱ არს ორთა ამათგან საქმეთა – შეცვალებისაგან და უძრაობისა.
    34.     და მას ჟამსა იქმნა ყოველივე სრულებასა და საზომსა თჳსსა, ვითარ-იგი თქუა წიგნმან, რამეთუ იტყჳს: „აღესრულნეს ცაჲ და ქუეყანაჲ“.
    35.     და შეიმკვნეს ყოველნივე შუენიერებითა მისითა: ცაჲ – მბრწყინვალებითა მნათობთაჲთა, ხოლო ზღუაჲ და ჰაერი – ცხოველთა მათგან, რომელნი იქცევიან მას შინა,
    36.     და ქუეყანაჲ – მცენარეთაგან და ფერად-ფერადთაგან ნერ[გ]თა და ყოველთა მათგან, რომელნი იშვებიან ქუეყანისაგან და მყის განძლიერდის ნებითა ღმრთისაჲთა.
    37.     და იქმნა ქუეყანაჲ სავსჱ ყუავილთაგან შუენიერთა, რომელნი გამოკჳრტვიედ პირველ ნაყოფისა.
    38.     და რაჟამს აღმოჴდის ქუეყანით, აღერდის და მოისწრაფინ სრულებად.
    39.     და არნ ყოველი დაბადებული მხიარულ ბრძანებითა ღმრთისაჲთა, რაჟამს აღორძნდის ყოველივე ნერგი და მცენარჱ და ყოველნი, რომელნი ძოვედ ფერად-ფერადებითა მათითა,
    40.     რომელნი მიისწრაფიედ კლდეთა და ნაპრალთა, და ყოველნი, რომელნი არიან მფრინველნი მჴმობარნი და მტრიობალნი, რომელნი მიისწრაფიედ მაღნართა და ოლოვანთა.
    41.     და კუალად ხილვაჲ ზღჳსაჲ, რაჟამს დაემთხჳის ყუდროდ და დაწყნარებულად შემდგომად აღძრვისა მისისა და შეკრებულად საძირკუველსა თჳსსა მოცვულ
    42.     და მოზღუდვილ მქჳშათა მათგან ბრძანებითა ღმრთისაჲთა და კუალად ძრვაჲ იგი ნაღელავთაჲ მათ მარილოვანთაჲ ყუდროდ, რომელი მსგავს არნ შუენიერებასა ყოველთასა,
    43.     რომელნი ირყევიედ ნიავითა მით ჰამოჲთა და არა მავნებელითა და დაიკეცებინ იგი ზურგსა ზედა წყლისასა ყუდროდ,
    44.     და ყოველნი სიმდიდრენი დაბადებულთანი იქმნნეს განმზადებულ ჴმელთა ზედა და ზღუათა და არა იყო ჯერერთ მფლობელი იგი ამათი გამოჩინებულ.


3

     1.     და თქუა მეორისა თავისათჳს: რაჲსათჳს დაებადა კაცი უკუანაჲსკნელ ყოველთა [დაბადებულთა]?
    2.     არღა იყო ჯერერთ დაბადებული ესე და პატიოსანი, კაცსა ვიტყჳ, პოვნილ შუენიერებასა შინა არსთასა, რამეთუ არა ჯერ-იყო, რაჲთა გამოჩნდეს მთავარი უწინარჱს სამთავროჲსა მისისა.
    3.     არამედ ჯერ-იყო ჭეშმარიტად, რაჲთა განიმზადოს სამეუფოჲ პირველ და მაშინ-ღა გამოჩნდეს მეფჱ.
    4.     და ვითარ განმზადა დამბადებელმან ყოველთამან საუნჯჱ სამეუფოჲ და არს ესე ქუეყანაჲ, ზღუაჲ და ხერთვისნი და ესე ცაჲ, რომელი არს მაგრილობელ მათ ზედა.
    5.     დაიუნჯა საუნჯესა ამას ყოველი სიმდიდრჱ, ესე იგი არს სიმდიდრჱ ყოველთა დაბადებულთაჲ, მცენარეთაჲ და ნერგთაჲ და ცხოველთაჲ და ყოველნი ესე სულ და საშუმინველ.
    6.     და უკუეთუ გინდეს აღრაცხად სიმდიდრჱ ბუნებათაჲ და რომელი მათგან განშუენდების წინაშე თუალთა კაცთასა.
    7.     მსგავსებაჲ ოქროჲსაჲ და ვეცხლისაჲ და ესე ქვანი პატიოსანნი და მბრწყინვალენი,
    8.     რომელნი საკჳრველად ჩანედ წინაშე კაცთა, რამეთუ ესე ყოვლითურთ დაიუნჯნეს კაცისათჳს უბესა შინა ქუეყანისასა, ვითარცა საგანძურნი მეფეთანი.
    9.     და ამისა შემდგომად გამოაჩინა სოფელსა შინა, რაჲთა იყოს მხედველ საკჳრველებათა მათ, რომელნი არიან მათ შინა, და იყოს კეთილთა მათ ზედა უფალ,
    10.     რაჲთა გულისხმა-ყოს მოცემული იგი მისი, რომლითა იშუებდეს და ცნას ძალი შემოქმედისა თჳსისაჲ,
    11.     რომელი მიუთხრობელ არს ხილულთა მათგან და შუენიერებათა დაბადებულთა და დიდებულთა.
    12.     და ამისთჳს შეიყვანა კაცი სოფლად უკუანაჲსკნელ დაბადებულთა, არა თუ შეურაცხებისა მისისათჳს უკუანა მოიქცია, არამედ, რაჲთა იყოს მეფჱ დაბადებითგანვე მისით,
    13.     ვითარცა-იგი ვის ჰნებავნ სერისა ყოფაჲ, თანა-აც მას, რაჲთა განჰმზადოს პირველად, რაჲ-იგი უჴმს საჭმლად და მაშინღა მიუწოდოს ჩინებულთა მათ.
    14.     და კუალად, რაჲთა შეამკოს სახლი თჳსი და ტაბლაჲ ჯეროვნად, და მაშინღა შეიყვანნეს სტუმარნი ჭამად პურისა თჳსისა.
    15.     და ამით ესევითარითა სახითა ყო მზრდელმან მან ბუნებისა ჩუენისამან მდიდარმან და მეუფემან,
    16.     რაჟამს შეამკო დაბადებული ყოვლითა შუენიერებითა და განჰმზადა საყოფელი ესე დიდებული და პატიოსანი,
    17.     მაშინღა შემოიყვანა კაცი და მისცა მას საქმედ მონაგები რჩეული, პოვნილი და მომზადებული.
    18.     და ამისთჳს ყო მას შინა მიზეზი ცხორებისაჲ მრჩობლად და შეჰრია საღმრთოჲ იგი ქუეყანისასა მას, რაჲთა იწოდოს და სახელ-ედვას ორთავე მათ:
    19.     ერთი იგი ღმრთისა ბუნებითა გონებისაჲთა, ხოლო მეორჱ იგი კეთილთა ქუეყანისათა განშურებად საგრძნობელითა ჴორციელითა.


4

     1.     და თქუა მესამისა თავისათჳს, რამეთუ: ბუნებაჲ კაცისაჲ უპატიოსნეს არს ყოველთა შორის, რომელნი გამოჩნდეს დაბადებულთაგან
    2.     ჯერ-არს, რაჲთა არა დაუტევოთ ესეცა გამოუძიებელად, რამეთუ დაბადებაჲ ამის ქუეყანისაჲ დიდებულისაჲ იქმნა ოთხთა ამათგან ნივთთა მწრაფლ.
    3.     და არსებად მოვიდა ძალითა ღმრთისაჲთა და აღემართა ბრძანებითა ღმრთისაჲთა მეყსეულად.
    4.     ხოლო შესაქმესა კაცისასა განზრახვაჲ წინა-უსწრობს, ვითარ გამოისახოს შექმნული და ვითარ იყოს სახითა შემოქმედისაგან
    5.     და ვითარ ეგების ყოფად და რასა მიამსგავსოს და რაჲ იქმნეს და რაჲ იყოს საქმჱ მისი და ოდეს დაებადოს და რასა ზედა მთავრობდეს.
    6.     უსწრო სახემან ამას ყოველსა შინა, ვიდრემდის მთავრობაჲ მისი იქმნა უწინარეს დაბადებისა მისისა და ვიდრე ყოფადმდჱ მისა მოიგო მთავრობაჲ,
    7.     ვითარცა თქუა წიგნმან: „და თქუა ღმერთმან: „ვქმნეთ კაცი ხატად და მსგავსად ჩუენდა.
    8.     და მთავრობდეს თევზთა ზედა ზღჳსათა და მჴეცთა ქუეყანისათა და მფრინველთა ცისათა და პირუტყუთა და ყოველსა ქუეყანასა“.
    9.     ჵ საკჳრველებაჲ, რამეთუ რაჟამს მზჱ დაებადებოდა, არა უსწრო განზრახვამან და არცა ქუეყანისა და ცისამან.
    10.     და ყოველნი, რომელნი არიან დაბადებულნი სიტყჳთა მისითა, დაებადებოდეს გამოუსახველად ვინაჲთ გინა ვითარ.
    11.     და ესრჱთვე ყოველნი არსნი, რომელთაგან არს ჰაერი და არმური და ვარსკულავნი,
    12.     ზღუაჲ და ქუეყანაჲ და ცხოველნი და მცენარენი ყოველნი ესე შეიქმნნეს სიტყჳთა ღმრთისაჲთა.
    13.     ხოლო შესაქმჱ კაცისაჲ მარტოდ ოდენ დამტკიცებით შექმნა დამბადებელმან ყოველთამან, ვიდრემდის განუმზადა მას ნივთი დასამტკიცებელად მისა.
    14.     და მიამსგავსა იგი ძირსა მას შუენიერსა და უსწრო შემოკლებითა, რომელი მისა შეიქმნა, რაჲთა დაჰბადოს ბუნებაჲ, მიმსგავსებული საქმესა თჳსსა, რომლისათჳს დაებადა.


5

     1.     და თქუა მეოთხისა თავისათჳს, რამეთუ: შემზადებაჲ კაცისაჲ მოასწავებს მთავრობასა ჴელმწიფებისასა ყოვლით კერძოვე
    2.     და ვითარცა-იგი შექმნიან ხუროთა ჭურჭერი მსგავსად საჴმარებისა მათისა და განიჭედის სიბრძნით, ესრეთვე შემოქმედმან ბუნებისა ჩუენისამან,
    3.     დამბადებელმან ბრძენმან დაჰბადა, ვითარცა ჭურჭერი სამეუფოჲ სათნოვებითა სულისაჲთა და შემკობილებითა გუამისაჲთა, რაჲთა ეგებოდის ყოფად ჭურჭრად სამეუფოდ.
    4.     ხოლო სული მოასწავებს სახელითა თჳსითა სიმაღლესა თჳსსა, რაჟამს არს იგი განშოვრებულ მორჩილებისაგან და მარტო-ქმნულ განზრახვითა თჳსითა და არა იძულებასა ქუეშჱ,
    5.     არამედ მიმავალ ნებითა თჳსითა განგებათა თჳსთა.
    6.     და ესე სათნოვებანი არა არიან გარნა მეფისა პატიოსნისანი.
    7.     და ამას თანა მსგავს არს იგი ბუნებასა მძლესა ყოვლისასა.
    8.     და ესე მოასწავებს, ვითარმედ არს ბუნებაჲ სამეუფოჲ და ვითარცა-იგი მხატვართა მიამსგავსიან გამოწერით ხატთა მეფეთასა სახითა და შემკულებითა მათითა,
    9.     და უწოდით ხატსა მას მეფჱ, ესრჱთვე – ბუნებაჲ კაცისაჲ, რამეთუ შექმნა იგი მთავრად სხუათა მათ ცხოველთა ზედა მსგავსად მეუფისა ყოველთაჲსა.
    10.     ეწოდა მას სახელი მეფჱ არა თუ ამისთჳს, რამეთუ ჰმოსიეს მას შემკულებაჲ მეფეთაჲ, გჳრგჳნი გინა სხუაჲ რაჲმე ესევითარი და მითმცა მოესწავა მეფობაჲ მისი,
    11.     არამედ რამეთუ ჰმოსიეს მას სათნოვებაჲ, რომელი მოასწავებს მეფობასა მას ჭეშმარიტსა უფროჲს ყოველთა სამოსელთა,
    12.     შემკული გჳრგჳნითა სიმართლისაჲთა, რომელი უფროჲსღა ჯერ-არს, რაჲთა მიეთხრას შუენიე[რე]ბასა შინა ძირსა მას, რომელსა-იგი მიემსგავსა.


6

     1.     და თქუა მეხუთისა თავისათჳს, რამეთუ: კაცი მსგავს არს მეუფჱბასა ღმრთეებისასა
    2.     ხოლო შუენიერებაჲ საღმრთოჲ არა გამოხატულ არს შუენიერებითა ფერთაჲთა, არამედ უზეშთაესითა წესითა, რომელი მიუთხრობელ არს გულისხმის-ყოფად.
    3.     და ვითარ-იგი მხატვართა ღონის-ძიებაჲ ყვიან ფერითა მრავლითა წამალთაგან თითოსახეთა და შეზავიან ყოველივე იგი მსგავსად ჯერისა მის,
    4.     რაჲთამცა მიამსგავსეს შუენიერებასა მას ძირისასა ზედა-მიწევნით,
    5.     და ესრჱთვე გულისხმა-ყავ დამბადებელისაჲ, რამეთუ შეამკო ბუნებაჲ კაცობრივი სათნოვებითა მრავლითა მსგავსად ფერთა შუენიერთა
    6.     და აჩუენა ჩუენ შორის მსგავსად ძალისა თჳსისა შემკულებაჲ ყოვლითა,
    7.     რომლითა იცნობების ცხორებაჲ იგი ჭეშმარიტი, არა წითლითა მბრწყინვალთა გინა სხჳთა წამლითა, რომელი თანა-შეზავიან მას შუენიერებისათჳს ხატისა და არცა შავითა,
    8.     რომლითა გამოსახნიან წარბნი და თუალნი სხუათა მათ ფერთა თანა საშუე[ნე]ლებელად ხატისა, ვითარ-იგი ღონის-ძიებით ყვიან მხატვართა,
    9.     არამედ ნაცვალად ამათსა უბიწოვებაჲ და სიწმიდჱ და სიწრფოვებაჲ და განშოვრებაჲ ყოვლისაგან ბოროტისა.
    10.     და ესევითარითა სახითა, რომლითა ემსგავსების კაცი დამბადებელსა თჳსსა, და ამით ფერითა შეამკო დამბადებელმან ხატი თჳსი, ესე იგი არს ბუნებაჲ ჩუენი.
    11.     და უკუეთუ შენ მოაწიო გონებაჲ მიხედვად სხუათა მათ არსთათჳს, რომელ იცნობების მით შუენიერებაჲ ღმრთისაჲ, უკუე ჰპოვო მსგავსებაჲ ბუნებასა ჩუენსა შინა.
    12.     ღმრთეებაჲ არს გონებაჲ და სიტყუაჲ, რამეთუ „დასაბამითგან იყო სიტყუაჲ“.
    13.     და რომელნი-იგი არიან რიცხუსა პავლჱს მოციქულისასა, „აქუს მათ გონებაჲ ქრისტჱსი“, რომელი-იგი ზრახავს მათ შორის.
    14.     და კაცი არა შორს არს ამათგან რამეთუ იხილვების შენ თანა სიტყუაჲ და სიბრძნჱ, მსგავსად სიტყჳსა მის ჭეშმარიტისა და გონებაჲ.
    15.     და რამეთუ ითქუმის კუალად, ვითარმედ ღმერთი სიყუარული არს და თუალი სიყუარულისაჲ, ვითარ-იგი თქუა იოვანე მახარებელმან,
    16.     ვითარმედ: „სიყუარული ღმრთისაგან არს და ღმერთი სიყუარული არს.
    17.     და ესე სახჱ ყო ჩუენთჳს დამბადებელმან ბუნებისამან და თქუა: „ამით უწყოდიან ყოველთა, ვითარმედ ჩემნი მოწაფენი ხართ, უკუეთუ თქუენ იყუარებოდით ურთიერთას“.
    18.     და ოდეს ვერ დაემთხჳოს ესე სახჱ, უკუე შეცვალებულ არს მსგავსებაჲ კუალად.
    19.     და რამეთუ ღმერთი ჰხედავს ყოველსავე და ესმის ყოველი ესე და გამოეძიებს ყოველსავე
    20.     და შენცა კუალად გაქუს კეთილად ხილვაჲ და სმენაჲ და სიბრძნჱ ცხოველი, რომლითა გამოეძიებ ყოველსავე.


7

     1.     თავი ვ და თქუა მეექუსისა თავისათჳს, გამოძიებისათჳს, რომელნი შეარწყუმენ გონებასა ბუნებასა თანა და მას შინა არს თქუმულთა მწვალებელთა[ჲსა] დჴ˜სნ
    2.     და ნუ ვინ ჰგონებნ, ვითარმედ ვიტყჳ მე, ვითარმცა ღმერთი მიიღებდა ცნობასა არსთასა ძალითა მრავლითა
    3.     და ესე ვერ ეგების თქუმად განმარტებასა შინა ღმრთისასა მრავალი ძალი მოქმედი ყოფად.
    4.     და არცაღა კუალად ჩუენ თანა არს ძლიერ მრავალი თითოსახჱ, რომლითამცა ვიგრძნობდით რასავე.
    5.     დაღათუ მრავლითა საგრძნობელითა გულისხმა-ვჰყოფთ.
    6.     ხოლო ძლიერ ერთ არს.
    7.     გონებასა ვიტყჳ, დანერგულსა ჩუენ შორის, რომელი იქცევის ყოველთა შორის საგრძნობელთა.
    8.     დაღაცათუ ბუნებასა აქუს მრავალი საგრძნობელი, ხოლო მაქმნეველი და განმზოგებელი მათი ერთი არს სიმრავლისა თანა ყოფადთასა და არა შეიცვალის ბუნებაჲ.
    9.     აწ უკუე ვითარ ვინ უგულისხმო-იქმნების და იტყჳს, ვითარმედ ღმერთი მრავალთა საქმეთა მისთათჳს განიყოფვის, ძალად მრავლად არს იგი დამბადებელ თუალთა,
    10.     ვითარცა თქუა წინაჲსწარმეტყუელმან, და დამნერგველ ყურთა.
    11.     და ითქუა ესე ჩუეულებისა მისთჳს ბუნებათა კაცთაჲსა ძალისა მისგან მცნობელისა და თქუა: „ვქმნეთ კაცი ხატად და მსგავსად ჩუენდა“.
    12.     და ვიტყჳთ, ვითარმედ: სადა არიან მწვალებელნი იგი, რომელნი უვარ-ჰყოფენ მსგავსებასა?
    13.     რასა უკუე იტყჳან ამას ჴმასა თანა და ვითარ განმართლდეს სიტყჳს-გებაჲ მათი, რომლისათჳს ითქუა და იტყჳან:
    14.     ვითარ-მე უკუე ეგების ხატი ერთი მსგავსებად პირთა განწვალებულთა? და უკუეთუ ძჱ არა ჰგავს მამასა, უკუე ვითარ-მე იქმს ხატსა ერისა ბუნებათათჳს განწვალებულთა?
    15.     რამეთუ რომელმან-იგი თქუა: „ვქმნეთ ხატად ჩუენდა“, თქუა სიმრავლითა სამებისაჲთა და არა აჴსენა ხატებაჲ ერთითა ხოლო.
    16.     უკუეთუ ძირნი არა ჰგვანან ერთმანერთსა, ვერ უკუე ეგების ხატი მათი ერთ-ყოფად.
    17.     და უკუეთუ ბუნებანი იგი განწვალებულნი არიან და ხატნიცა უკუე განწვალებულნი არიან, და დაჰბადოს ყოვლისა ბუნებისათჳს ხატი მსგავსი თითოვეულისა მათისაჲ.
    18.     არამედ ოდეს ხატი ერთ არს და ძირი არა ერთ და რომელი არს სულელი და განშოვრებული გონებისაგან თჳსისა, უგუნურ იქმნის, ვითარ-მცა მიემსგავსა იგი ერთსა,
    19.     რამეთუ იგი[ნი] მსგავს არიან ურთიერთას? და ნუუკუე განქარვებისათჳს ამის ბოროტისა კაცთა ცხორებისათჳს ითქუა სიტყუაჲ ესე, ვითარმედ: „ვქმნეთ კაცი ხატად და მსგავსად ჩუენდა“?


8

     1.     და თქუა მეშჳდისა თავისათჳს, რაჲსათჳს დაებადა კაცი შიშულად საჭურველთაგან მისთა და სამოსლისაგან ბუნებითისა
    2.     რასა უკუ[ე] მოასწავებს შემზადებაჲ კაცისაჲ მართლ-დგომითა და ვითარ არა იქმნა ჩუენ შორის ძალი ცხოველი ბუნებითი?
    3.     არამედ შემოიყვანა კაცი ამას სოფელსა ცალიერი საჭურველთაგან ბუნებითთა, უმოსელად,
    4.     და უფროჲსღა გლახაკად და უქონოდ ყოველთაგან საჴმართა ცხორებისა მისისათა.
    5.     და ჭეშმარიტად ჩას იგი საწყალობელად უფროჲსღა და არა თუ საქებელ,
    6.     რამეთუ არა აღჭურვილ არს აღმოცენებითა რქათაჲთა და არცა ფრჩხილთაჲთა და არცა ტერფთაჲთა და ჭლაკთაჲთა და არცა შუვათაჲთა.
    7.     და არა აქუს ბუნებასა მისსა შინა ყოლადვე არარაჲ, რომლითამცა იყენა მით მავნებელი მისი, ვითარ-იგი მრავალთა ცხოველთა აქუს შემთხუევასა მავნებელისა მათისასა.
    8.     და არცა დაბურვილ არს გუამი მისი სამოსლითა თმისაჲთა, რამეთუ ჯერ-იყო, რაჲთა იყოს მთავარი იგი მოზღუდვილ და აღჭურვილ ბუნებასა შინა თჳსსა,
    9.     რაჲთა არა უჴმდეს განრინებისათჳს დაბურვისათჳს ჴორცთა თჳსთაჲსა გარეშჱთა რაჲთმე.
    10.     და აწ ესერა ვხედავთ ლომსა და ეშუსა, ავაზსა და ვეფხსა და სხუათაცა ცხოველთა, რამეთუ აქუს ბუნებასა შინა თჳსსა საჴმარი განრინებისათჳს თჳსისა ძალითა მით,
    11.     რომელ არს მათ შინა; ვითარცა კუროსა რქანი და ყურგდელსა სიმალჱ და ქურციკსა ხლდომაჲ და ბრწყინვალებაჲ თუალთაჲ
    12.     და სხუათა კუალად სივრცჱ გუამთაჲ და მფრინველთა ნაგრტენი და ფუტკარსა საწერტელი.
    13.     და ყოველთა თანა იპოვების საჴმარი რაჲმე დაღაცათუ ერთი რაჲმე განსარინებელად თჳსად.
    14.     ხოლო კაცი ოდენ მარტოჲ ამათ ყოველთა შორის დაკლებულ არს, რამეთუ სიმალესა თანა არს გჳან და უმცირჱს გუამითა.
    15.     აწ უკუე რომლითა სახითა ეგების, რაჲთა იყოს იგი მეუფე ყოველთა ზედა ცხოველთა?
    16.     არამედ არა იწრო არს ჩუენ ზედა გამოცხადებად, რაჲ-იგი საგონებელ არს მათთჳს,
    17.     ვითარმედ საჴმარ არს ბუნებისა მისისა, იგი არს მიზეზ მთავრობისა მისისა.
    18.     და უკუეთუმცა იყო ბუნებასა შინა კაცისასა, რაჲთა იყოს იგი უმალეს ცხენსა და მერმე ფერჴნიმცა მისნი არა მოჰკფდებოდეს სიმაგრისაგან,
    19.     რომელ არს სიმტკიცესა შინა ტერფთასა და ჭლაკთასა, გინამცა ესხნეს რქანი და ფუცხოვანნი ფრჩხილნი,
    20.     და საწერტელი მსგავსად ფუტკრისა, იყომცა ესე ნამდჳლვე მჴეცი სახილველად, ოდესმცა ესე ყოველნი აქუნდეს გუამსა შინა მისსა.
    21.     და კუალად იყო-მცა უგლომელ მთავრობისათჳს, რომელთა-იგი ზედა მთავრობს, ოდესმცა არა უჴმდა მათგან.
    22.     ამისთჳს განიყვნეს საჴმარნი მისნი ყოველთა მიმართ, რომელნი დამორჩილებულ არიან მისა, რაჲთა იყოს მთავრობაჲ მისი მათ ზედა უნებლიაჲთ,
    23.     ვითარცა ყოველნი მეფენი ქუეყანისანი საჴმარსა მათსა მიიღებენ მათგან, რომელთა ზედა მთავრობენ.
    24.     და გჳანობისა და სიმძიმისა ჩუენისათჳს ვიჴმიით ცხენი და დავიმორჩილით, და შიშულობისათჳს ჴორცთა ჩუენთაჲსა გჳჴმდა მოგებაჲ ცხოვართაჲ,
    25.     რაჲთა სრულ-იქმნეს დაკლებაჲ ბუნებისა ჩუენისაჲ სამოსლისაგან.
    26.     და ამისთჳს მოვიღით მატყლი წლითი-წლად და სხუაჲცა საჴმარი, რომელი იძულებით გჳჴმს მიზეზთათჳს ცხორებისა ჩუენისათა,
    27.     რომელნი გუაიძულებენ მოგებასა ცხოველთა მათ მტჳრთველთასა, და რამეთუ ვერ ვძოვთ პირუტყუთაებრ, ამისთჳს მოვიგნით ჴარნი დამორჩილებად ჩუენდა,
    28.     რაჲთა ადვილ იქმნეს მიზეზი ცხორებისა ჩუენისაჲ შრომითა მათითა.
    29.     და მერმეცა გჳჴმდეს შუანიცა საკბენლად, რაჲთა მით გარე-წარვაქცინეთ, რომელნი გუეწყვებოდიან] ...მრავალთა ცხოველთა.
    30.     ამისთჳს კმა-ვიყავთ ძალი სიმაღლისა თანა, ვითარცა ჴრმალი ჴელთა შინა კაცისათა.
    31.     და კუალად რკინაჲცა კაცისათჳს უმკუეთელეს არს და უფიცხლეს რქათა და ფუცხოვანთა ფრჩხილთა.
    32.     და ესენი არა შედგმულ არიან ჴორცთა ჩუენთა, ვითარ-იგი შედგმულ არიან მჴეცთა საჭურველნი მათნი გუამთა შინა მათთა,
    33.     არამედ აღებად იგი ჟამსა შინა თჳსსა, და შემწჱ-გუეყოს ჩუენ ჟამსა საჴმარებისასა და მერმე დადებად ადგილსავე თჳსსა.
    34.     და კუალად ქცევათა მათთჳს ხჳთქთაჲსა ეგების, რაჲთა ვიფარვიდეთ ტყავითავე მისითა და უკუეთუ ვერ იპოვოს იგი ჟამსა ჴმევისასა მოგებად მსგავსი მისი რკინისაგან,
    35.     რომლითა განვერნეთ ჟამსა ჭირისასა და მერმე განვთავისუფლდეთ ტჳრთისა მისგან ჟამსა მშჳდობისასა.
    36.     და კუალად ფრთჱ მფრინველთაჲ მსახურებად კაცთა იქმნა, რაჟამს ვერ ვეწევით მფრინველთა სიმალითა.
    37.     და ზოგი მათგანი მოიწუართების საჴმარად მონადირეთათჳს, რომელნი-მე ღონის-ძიებითა ჰმსახურებენ საჴმარსა ჩუენსა,
    38.     რამეთუ ვიჴმიით ფრთჱ ისართათჳს და არა მისწრის ჩუენ მფრინველმან მშჳლდისა მისგან.
    39.     და იყვნენ ფრთენი შემძლებელად სიგრძესა სლვისასა უგუემელად, ამისთჳს მოვიგეთ ცხოველთაგან საჴმარად ჩუენდა ჴამლი.


9

    1.     და თქუა მერვისა თავისათჳს, რაჲსათჳს შემზადებაჲ კაცისაჲ მართლ არს განმარტებული
    2.     და რამეთუ ჴელნი დაებადნეს საზრახავისათჳს და გამოძიებაჲ განყოფათათჳს სულთაჲსა
    3.     ჰასაკი კაცისაჲ მართლ-მდგომარჱ არს და ცად მიმართ აღმართებულ არს და განიცდის, რომელ არს ზედა კერძო ამათ ყოველთა,
    4.     დადგინებული მეუფედ, მოასწავებს ყოვლითურთ გზათა მთავრობისათა.
    5.     და ესე მოსწავებაჲ არს ჭეშმარიტი, რამეთუ ყოველნი დამორჩილებულნი მხედველ არიან დამხედ,
    6.     ქუე დამართ, გარნა კაცი ხოლო მარტოჲ თავ-აღებულად მდგომარჱ არს.
    7.     ხოლო სხუანი ცხოველნი დაღონებულ არიან გუამითა, მოასწავებენ მორჩილებასა მთავრობისასა,
    8.     რამეთუ წინა-კერძონი მათ ყოველთანი ფერჴ არიან და არა ჴელ.
    9.     და ამისთჳს დაღონებულთა მათ უჴმს მისაყრდნობელი.
    10.     ხოლო კაცისანი წინა-კერძონი მისნი ჴელ არიან და რამეთუ ჰასაკი მისი აღმართებულ არს და ამისთჳს არა უჴმან მას მისაყრდნობელნი,
    11.     გარნა ფერჴთანი ხოლო ორნი განმარტებულნი დგომისათჳს.
    12.     და კუალად ჴელნი შემწჱ არიან საზრახვისათჳს.
    13.     ხოლო უკუეთუ ვინმე თქუას, ვითარმედ საკუთრებაჲ ჴელთაჲ მსახურებისათჳს სიტყჳერისა არს კაცთა შორის, არავე შესცთეს.
    14.     და არა ხოლო ამის საქმისათჳს სათანადოჲსა, რამეთუ სიტყუა-უგებთ ურთიერთას მიწერით სიმარჯჳთა ჴელთაჲთა მსახურებისათჳს სიტყჳერისა,
    15.     დაღაცათუ ესე არავე შოვრს არს მადლისა მისგან სიტყჳერისა,
    16.     რამეთუ წერით ვზრახვიდეთ და ვიტყოდით ჴელთა მიერ და მოგებად ასონი წერისანი, ვითარცა ჴმანი მეტყუელნი.
    17.     არამედ მივხედო სხუასაცა და ვთქუა, რამეთუ ჴელნი შემწე არიან თქუმასა სიტყჳსასა.
    18.     და ვიდრე გამოძიებადმდჱ სიტყჳსა მის ხარკებით მივიმართოთ სიტყუასა მას, რაჲთა არა თანა-წარგუჴდეს, რომელი-იგი გჳჴმს თქუმად ამის ჯერისათჳს.
    19.     აწ რაჲსათჳს-მე დაებადნეს მცენარენი პირველ ცხოველთასა და მერმე ცხოველნი და მერმე კაცნი?
    20.     არა ამისთჳს ხოლო, რამეთუ ცხოველნი მცენარეთაგან იზარდებიან და კაცნი ცხოველთაგან, არამედ მე ესრჱთ ვჰგონებ,
    21.     ვითარმედ მოსჱ წინაჲსწარმეტყუელმან მოასწავა ამისთჳს სიტყუაჲ დაფარული საიდუმლოჲსაჲ და განჰმარტა გამოძიებაჲ წულილადი სულთათჳს,
    22.     რომელსა-იგი ჰგონებდეს გარეშჱნი იგი ფილოსოფოსნი და არა განიცადეს მას შინა განცხადებულებაჲ ჭეშმარიტი.
    23.     არამედ მე ვჰგონებ, ვითარმედ სიტყუაჲ ესე მოასწავებს, რამეთუ სულნი განიყოფვიან სამად პირად.
    24.     ვიტყჳ ძალსა მოზარდულსა და მბრძნობელსა და თჳთ სულსა, რომელთაჲ ერთი მათგანი არს მცენარჱ მოზარდი.
    25.     და მას შინა იპოვების ძალი ცხოველებისაჲ თჳნიერ გრძნობისა.
    26.     და მეორჱ ამათგანი არს მოზარდი, ვითარ-იგი ვაჴსენეთ, რომელსა შინა არს განგებაჲ გრძნობისაჲ.
    27.     და პოვნილ არს იგი პირუტყუთა შორის, რამეთუ არა იზარდების ხოლო და აღორძნდების, არამედ მოქმედებაჲ მისი არს გრძნობათაგან.
    28.     ხოლო ცხოველებაჲ სრული პოვნილ არს ბუნებასა შინა კაცისასა, ესე იგი არს მეტყუელებაჲ, რომელი იზარდების და იგრძნობს და განიზრახავს.
    29.     და განგებაჲ არს მისი გონებისა მიერ.
    30.     და ამისთჳს განვყვენით არსნი ამით განყოფითა: რომელიმე არს მათგანი გონებიერი და რომელიმე – გუამიერი.
    31.     ხოლო გონებიერი იგი გამოუძიებელ არს აწ და გუამიერი იგი რომელიმე არს თჳნიერ ცხოველებისა ყოვლით კერძო და რომელსამე მათგანსა აქუს ცხოველებაჲ.
    32.     და რომელნიმე გუამნი ცხოველთაგანნი ცხოველ არიან გრძნობითა და რომელთამე არა აქუს გრძნობაჲ.
    33.     და რომელიმე მგრძნობელთაგანი არს მეტყუელ და რომელიმე მათგანი არს უტყუ.
    34.     ამისთჳსცა მცენარენი იყვნეს უწინარეს სხუათა მათ არსთა, შემდგომად ნივთთა მათ უსულოთა, ესე იგი არს ქუეყანაჲ და წყალი, ჰაერი და ცეცხლი.
    35.     და ამათ მცენარეთა შინა პოვნილ არს სული უგრძნობელი.
    36.     ესენი უპირადეს დაებადნეს და შემდგომად მათსა დაებადნეს მგრძნობელნი ცხოველნი უტყუნი, უგულისხმონი ამისთჳს,
    37.     რამეთუ გონებაჲ არა იყოფვის გუამსა შინა, გარნა თუ იყოს შეზავებულებაჲ მისი გუამითა მგრძნობელითა.
    38.     და ამისთჳს დაებადა კაცი შემდგომად მცენარეთა და ცხოველთა და ამას შინა ყო გზაჲ ბუნებისაჲ საუკუნოდ,
    39.     რამეთუ კაცი შეზავებულ არს ყოველთა მათგან სულთა თითოსახეთა.
    40.     და ესე იზარდების ძალითა სულისა მცენარებისაჲთა, რომელ არს მას შინა.
    41.     და მიიღო ამას თანა სული მგრძნობელი, რომელ არს შორის გრძნობისა და მცენარეთა, უზრქელესი სულისა მეტყუელისა და უწულილესი სულისა მის მცენარისაჲსა.
    42.     მაშინ იქმნა შეზავებაჲ ბუნებისა წულილადისაჲ, რომელი ჰნათობს შანთითა მით გონიერითა.
    43.     ამის გამო იქმნა სამთა მათგან დგომაჲ კაცისაჲ, ვითარ-იგი ვისწავეთ მოციქულისა პავლესგან, რომელსა მიუწერს ეფესელთა და ევედრების მათთჳს ღმერთსა,
    44.     რაჲთა მიანიჭოს მადლი იგი სრული გუამსა საშუმინველსა და სულსა აღდგომასა მას ქრისტჱსსა.
    45.     ინება ჴსენებითა მით გუამისაჲთა უწყებად ბუნებაჲ იგი მცენარჱ, დიდად ჴსენებითა მით საშუმინველისაჲთა,
    46.     უწყებად ბუნებაჲ იგი გრძნობადი და ჴსენებითა მით სულისაჲთა, უწყებად ბუნებაჲ იგი გონიერი.
    47.     და ამისთჳს ითქუა შჯულის მეცნიერისა მის მიმართ სახარებასა შინა, რაჲთა შეიყუაროს ღმერთი ყოვლითა გულითა და ყოვლითა ძალითა და ყოვლითა გულისხმითა.
    48.     და ესე კუალად, ვითარ ვჰგონებ, ამას განაყოფასა მოასწავებს, რამეთუ რაჟამს აჴსენა გული,
    49.     ენება უწყებად ჩუენდა გუამი და ჴსენებითა მით ძალისაჲთა უწყებად ჩუენდა საშუმინველი და ჴსენებითა მით გულისხმისაჲთა უწყებად ჩუენდა გონებაჲ.
    50.     და კუალად აუწყებს მოციქული ზრახვასა მას განყოფილად სამად პირად: ერთი იგი მათგანი ჴორციელ, უცალო საქმისა მისთჳს შთამავალისა მუცლად და საშუებელთა მისთა;
    51.     და მეორჱ იგი მშუმინვიერ, რომელი იქცევის შორის კეთილისა და ბოროტისა, და ესე უზეშთაეს არს პირველისა მის, არამედ არა არს მიწევნულ საზომსა სიწმიდისასა;
    52.     ხოლო მესამჱ იგი სულიერი და მით არს სისრულჱ უაღრესობისა მისისაჲ.
    53.     ამისთჳს აბრალებს კორინთელთა მათ დაკლებასა მათსა და იტყჳს: „თქუენ ჴორციელადვეღა ხართ“ და არა მიიღებთ სწავლასა და მერმე იტყჳს:
    54.     რაჟამს განიკითხავს საშუვალსა მას და სრულსა: „ხოლო მშუმინვიერმან მან კაცმან არა შეიწყნარის სულისა მისგან, რამეთუ სიცოფჱ უჩნ.
    55.     ხოლო სულიერმან მან განიკითხის ყოველი და იგი არავისგან განიკითხვის“.
    56.     და ვითარცა-იგი აღმატებულ არს მშუმინვიერი იგი ჴორციელსა, ეგრეთვე აღმატებულ არს სულიერი იგი მშუმინვიერსა მას.
    57.     და ზეშთა რეცა თქუა წიგნმან, ვითარმედ კაცი დაებადა შემდგომად ყოველთა მშუმინვიერთა,
    58.     მოასწავა, ვითარმედ სული იგი მეტყუელი არს შორის საშუმინველთა სხუათა და პოვნილ არიან ორნი იგი მას შინა.
    59.     ესე არს მშუმინვიერი იგი და მცენარედი.
    60.     და რამეთუ კაცი ცხოველი არს მეტყუელი და ამისთჳს ჯერ-არს, რაჲთა იყვნენ ჴელნიცა მისნი შემსგავსებულ მეტყუელებისა,
    61.     ვითარ-იგი ვხედავთ მძნობართა და მამხეობელთა, და შემზადის თითოვეულმან მათმან ჭურჭერი მსგავსად ძნობისა მის თჳსისა,
    62.     და ვერ ჴელ-ეწიფების სტჳნვაჲ ებნითა და ვერცა ებნაჲ იგი სტჳრითა, განწვალებისათჳს ჭურჭერთა მათთაჲსა.
    63.     ეგრეთვე ჯერ-იყო ჭურჭერთა მათ კაცობრივთა, რაჲთა იყვნენ შემსგავსებულ მეტყუელებისა და საზრახავისა
    64.     და რაჲთა გამოჩნდეს სიტყუაობაჲ ჭურჭრითა მით ჴმისაჲთა.
    65.     და ამისთჳს დაებადნეს ჴელნი გუამისათჳს.
    66.     ხოლო დაღაცათუ აურაცხელ არიან საქმენი ჴელთანი ყოფასა მას მათსა შინა, ვითარ-იგი აღიღებს და დასდებს მსგავსად საქმისა მის მათისა ყოველსა შინა ხუროვებასა სიმარჯჳთ
    67.     და განგებით ღუაწლსა შინა ბრძოლისასა და ჟამსა მშჳდობისა ზღუასა შინა და ჴმელსა.
    68.     არამედ უწინარჱს მათ ყოველთა დაებადნეს ბუნებასა შინა კაცისასა ჴელნი იგი საზრახავისათჳს.
    69.     და უკუეთუმცა დაკლებულ იყო ჴელთაგან, იყომცა იგი ჴმევასა მას საზრდელისასა მსგავს პირუტყუთა მათ ოთხფერჴთა თითო-სახეობასა შინა მათსა
    70.     და თითო-ფერებასა დაბადებულობისა მათისასა და უკუეთუმცა არა იყვნეს ჴელნი კაცისა თანა, ვითარმცა ჴმაჲ მისგან შეზავებულ მეტყუელებასა,
    71.     ოდესმცა პირი უცალო იყო მსგავსად პირუტყუთა? ხოლო აწ ოდეს მოეცნეს ჴელნი გუამსა, მოცალე-ქმნულ არს პირი სიტყჳს-გებად და საზრახავად.


10

 1.     და თქუა მეცხრისა თავისათჳს, რამეთუ: გუამი კაცისაჲ დაებადა ჭურად საზრახავისათჳს
    2.     რამეთუ დამბადებელმან ჩუენმან მოგუანიჭა ჩუენ ბუნებასა შინა ჩუენსა მადლი იგი საღმრთოჲ, რაჟამს ყო მსგავსსა შინა მისსა საკუთრებაჲ კეთილთაჲ მათ,
    3.     რომელნი-იგი არიან მისნი, ხოლო ჩუენ ვიტყჳთ, რამეთუ მოგუცა ჩუენ სიბრძნჱ და გონიერებაჲ და სახიერებითა მისითა მოგუანიჭა ჩუენ მსგავსებაჲ თჳსი
    4.     და შუენიერებაჲ შუენიერებისა თჳსისაჲ.
    5.     რამეთუ გონებაჲ გულისხმის-საყოფელ არს და ჴორციელ და ვერ შესაძლებელ იყო გამოჩინებაჲ ძრვისა მის მადლისა თჳსისაჲ, გარნა ღონით.
    6.     და მისთჳს დაებადა გუამი მისი ამას სახესა ზედა, რაჲთა იყოს იგი ჴმეან და შემზადებაჲ დაბადებულისა მისისაჲ მოასწავებს სახესა ძრვისა მისისასა.
    7.     და ვითარ-იგი მძნობარმან ჴელოვანმან ძნობასა მას შინა თჳსსა ინების, რაჲთა გამოაცხადოს ჴელოვნებაჲ თჳსი, აჩუენოს იგი ჴმასა მას შინა თჳსსა.
    8.     და რაჟამს ვერ შეუძლის იგი მედგრობითა ჴმისა თჳსისაჲთა, მაშინ აჩუენის ჴელოვნებაჲ თჳსი სხუათა მიერ ჴმათა ჭურჭერთა მათგან,
    9.     რომელნი იჴმინის ჟამსა ძნობისასა და უსულოთა მათგან გამოსცის ჴმაჲ შეზავებული სტჳრისაგან გინა თუ ებნისა და მსგავსთა მათთა.
    10.     ეგრეცა გონებამან კაცისამან, რამეთუ ვერ შეუძლოს, რაჲთა აჩუენოს საქმჱ თჳსი თითოსახჱ, გარნა საგრძნობელთაგან.
    11.     და ამისთჳს დაეპატიჟა, რაჲთა იყოს ჭურჭერი ესე ჴმეან და მით აჩუენოს მოგონებაჲ დაფარული და გამოაცხადნეს საქმენი შინაგანნი.
    12.     და იქმნა სახჱ ესე ძნობისაჲ კაცსა შინა შეზავებულ სახედ ებნისა და სტჳრისა, ვითარ-იგი ჴმა-სცემედ ურთიერთას.
    13.     ესრჱ-სახედ, რამეთუ ქარმან გამოსცის ადგილით თჳსით და განვლის ჴორჴი კაცისაჲ, რაჟამს-იგი ენების ჴმობად და ჰნებავნ ხდად ჴმაჲ თჳსი.
    14.     მაშინ აგრგჳნდის ძრვითა მით შინაგანითა ნესტჳთა მით, რომელ არს ჴორჴი მიმსგავსებული ნასხივთა მათ სტჳრისათა.
    15.     და არს ესე, ვითარცა სტჳრი ჴმისა გამომცემელი ლართაგან, რომელთა მიერ შეცვულ არს.
    16.     და მოიზიდის, რომელი-იგი გამოვალნ ყიისაგან, ჴორჴმან სტჳრსა მას შინა ორთა მათგან ნესტუთა,
    17.     რომელნი არიან საყნოსელსა შინა ღრტილისასა და მით განუზოგის ჴმაჲ და იქმნის ჴმა სასმენელ.
    18.     ხოლო ღაწუნი და ენაჲ და ქმნულებაჲ იგი, რომლითა იძრვის ნიყბერი მოფოლხუებითა და მოჭირებითა,
    19.     განმარტებითა და შემოკრებითა, ესე ყოველი მსგავს არს ძრვასა მას ძალთა ებნისათა ჴმასა შინა და ჟამსა, რომელსა ენების შეზავებად მწრაფლ ჴმასა მას შინა.
    20.     ხოლო ახუმაჲ ბაგეთაჲ და დაწებვაჲ მსგავს არს ძრვასა მას თითთასა ჴურელთა ზედა სტჳრთასა გამოყვანებასა ჴმისასა.
    21.     ეგრჱ-სახედ გონებამან ჭურჭრითა მით გამოსცა სიტყუაჲ ჩუენ შორის და ვიპოვენით მეტყუელ და ვერ შესაძლებელ იყო ჩუენ შორის მადლი იგი მეტყუელებისაჲ პოვნად,
    22.     უკუეთუმცა იყო ჭამაჲ ჩუენი შრომითა ბაგეთაჲთა მსგავსად პირუტყუთა, რომელნი მით დადრკებიან ჭამად.
    23.     აწ ვინაჲთგან მიიქცა მსახურებაჲ ესე ჴელითა კაცისაჲთა, იქმნა პირი მოცალებულ, განსაკუთრებულ გამოცხადებად სიტყუათა.
    24.     და რამეთუ მოქმედებაჲ ჭურჭერსა ამას შინა მრჩობლი არს.
    25.     ერთი იგი ყოფისათჳს ჴმისა და მეორჱ იგი – შეწყნარებისათჳს გაგონებისა მომავალისა გარეშჱთ.
    26.     და ესე შეურევნელ არიან ურთიერთას, არამედ დაადგრების საქმესა ზედა,
    27.     რომელი ბრძანებულ არს ბუნებისაგან – თითოვეული მათი არა ვნებად მოყუასსა თჳსსა.
    28.     რამეთუ არა მსმენელ არს ჴმაჲ და არცა მეტყუელ სმენაჲ.
    29.     ხოლო ერთი ესე განმტევებელ და განმცემელ არს მარადის, რომელ არს პირი, და მეორჱ ესე შემწყნარებელ და მიმღებელ არს მარადის მოუწყინებელად,
    30.     რომელ არს ყური, ვითარცა თქუა სოლომონ ბრძენმან და საკჳრველ არს ესე ფრიად: რაჲ-მე სივრცჱ არს ადგილისაჲ მის, რომელსა შინა შთადის ყოველი ესე ყურთაგან?
    31.     ანუ ვინ-მე არიან მწიგნობარნი იგი, რომელნი აღსწერენ, რაჲ-იგი მიიწევიან ზრახვანი მრავალნი?
    32.     და ვითარ-იგი სიმრავლესა და განმრავლებასა მათსა ურთიერთიერთას არა არს შორის მათსა შფოთებაჲ, არცა დაწვალებაჲ?
    33.     და ესევე სახჱ იხილვების მოქმედებასა შინა თუალისასა, რომელი განსაკჳრვებელ არს.
    34.     და ამითვე გონებითა მიიწევის, რომელი-იგი არს გარეშჱ გუამსა, და მოიზიდნის მისა საქმენი ხილულნი და გამოიწერნის მას შინა სახენი უხილავნი,
    35.     ვითარცა ვინ იხილის ქალაქი ვ[რ]ცელი, რომელი შეიწყნარებნ მრავალთაგან კართა, აწ უკუე ყოველნი-მე ერთსა ადგილსა დაადგრიანა? არა სამჱ,
    36.     არამედ რომელნიმე სავაჭროსა და რომელნიმე – სახლებსა და რომელნიმე – ტაძრებსა გინათუ ფოლოცთა შინა,
    37.     გინათუ ყურეთა ანუ თუ პანდუქიონსა შინა თითოვეული მათი დაადგრის, ვითარცა ვის ჰნებავნ და შეაშუნ.
    38.     და მე ამას სახესა ზედა ვხედავ ქალაქსა მას გონებისასა, რომელი-იგი დამკჳდრებულ არს ჩუენ შორის, რომლისანი შესავალნი მრავალ არიან ფრიად საგრძნობელთაგან.
    39.     და გონებაჲ განაზოგებს თითოვეულსა მათსა და დაადგენს ადგილთა საცნაურთა.
    40.     და ვითარცა-იგი ვხედავთ მსგავსად სახითა მით, რომელი მოვაჴსენეთ ქალაქისა კაცთა,
    41.     რომელთა ესხნიან ნათესავნი და მეგობარნი და შევიდიან ქალაქსა მას არა ერთისა კარისაგან ხოლო,
    42.     არამედ არა განეშოვრნიან ნათესავთა თჳსთა შესავალსა მას მათსა.
    43.     და კუალად კაცნი უცხონი შევიდიან ერთისაგან კარისა და რაჟამს შევიდიან შინა,
    44.     განიბნინიან და არა შეკრბიან ურთიერთას ესრჱ-სახედ გულისხმა-ვყავთ გონებისათჳს.


11

     1.     და თქუა მეათისა თავისათჳს, რამეთუ გონებაჲ იქმს საქმესა თჳსსა საბრძნობელთაგან
    2.     ამას სახესა ზედა იხილე სივრცჱ იგი გონებისაჲ, რამეთუ ოდესმე შეკრბის ჩუენ თანა მეცნიერებაჲ ერთისაჲ ხოლო საგრძნობელთაგან მრავალთა.
    3.     და ამას სახესა ზედა მიხედენ სივრცესა გონებისასა, რამეთუ ოდესმე შეკრიბის ჩუენ თანა მეცნიერებაჲ ერთისა საქმისაჲ საგრძნობელთაგან მრავალთა.
    4.     და კუალად ერთისაგან საგრძნობელისა მრავალი საქმჱ გულისხმა-ვყოთ მიმსგავსებული ერთი ერთისა ბუნებასა შინა.
    5.     არამედ ვამსგავსოთ იგი სახესა რასმე, რაჲთა გამოცხადნეს სიტყუაჲ იგი, რომელი გუნებავს თქუმად.
    6.     აწ რეცა თუ ვიკითხავთ გემოთათჳს, რომელიმე უტკბილჱს არს ანუ რომელიმე უმწარჱს, უკუეთუ ვპოვოთ სიმწარჱ ნავღლისაჲ და სიტკბოვებაჲ თაფლისაჲ?
    7.     აწ ვინაჲთგან ესე ცხად არს, იპოვა უკუე გამოცნობაჲ ამისი პოვნილ ერთსა ქუეშჱ საგრძნობელსა,
    8.     რომელნი-იგი წინა-აღმდგომ არიან ურთიერთას საყოფელსა თჳსსა განყოფით გონებისაგან,
    9.     რომელ არს გემოჲს-ხილვაჲ, ხედვაჲ და სმენაჲ, შეხებაჲ და ყნოსაჲ.
    10.     რამეთუ ოდეს იხილოს ვინმე თაფლი და ესმეს სახელი მისი და გემოჲ იხილოს მისგან და იყნოსოს სული მისი და გამოცადოს შეხებით,
    11.     იცნას ერთი იგი მრავალთა მიერ საგრძნობელთა.
    12.     და მერმე კუალად გულისხმა-ვყვით მრავალი რაჲმე ერთისა მიერ საგრძნობელისა, რომელ არს სასმენელი.
    13.     რამეთუ შემწყნარებელ არს თითოსახეთა ჴმათა დაწვალებულთა და თუალიცა შემწყნარებელ არს მრავალფერთა სხუასა
    14.     და სხუასა – თეთრსა და შავსა და სხუათაცა ფერთა, რომელნი მჴდომ არიან ურთიერთას.
    15.     ეგრევე-სახედ გემოჲს-ხილვაჲ, ყნოსაჲ და შეხებაჲ თითოვეული მათგანი მიიწევის მრავალთა ზედა საქმეთა ერთი ერთისა წინა-აღმდგომთა.


12

     1.     და თქუა მეათერთმეტისა თავისათჳს, რამეთუ: ბუნებაჲ გონებისაჲ უხილავ არს
    2.     რაჲ-მე უკუე არს გონებაჲ ბუნებასა შინა თჳსსა, განზოგებულსა ძალსა შინა საგრძნობელთასა,
    3.     რომელი წინაჲსწარ მცნობელ არს ყოფადთაჲ თითოვეულითა მათგანითა?
    4.     და მე ესრჱ ვჰგონებ, ვითარმედ არავინ გონიერთაგანი ჰგონებდეს, გინათუ ეჭუდეს,
    5.     ვითარმედ საგრძნობელთაგანი არს გონებაჲ.
    6.     და უკუეთუმცა გონებაჲ საგრძნობელი იყო, აქუნდამცა მახლობელობაჲ ერთი საგრძნობელისა მიმართ რომლისაჲმე,
    7.     რამეთუ მარტივი არს და არა აგებული.
    8.     და ვერ ეგების, რაჲთა-მცა იყო მარტივსა შინა აგებული რაჲმე.
    9.     და ესე აგებულებაჲ მისწუდების საგრძნობელთა და თითოვეული მათი განთჳსებულ არს
    10.     და განყოფილ საქმითა თჳსითა და არა შერეულ სხუათა მათ.
    11.     უკუე გონებაჲ ვიდრემე სხუაჲ რაჲმე არს და არა საგრძნობელი, რაჟამს არს იგი განმარტებულ და არა აგებულ.
    12.     და თქუა მოციქულმან პავლჱ: „ვინ ცნა გონებაჲ უფლისაჲ?“ ხოლო მე ვიტყჳ: ვინ არს, რომელმან გულისხმა-ყო გონებაჲ თავისა თჳსისაჲ?
    13.     აწ უკუე გუაუწყედ მრავლის-მეტყუელთა მათ, რომელნი მეცნიერებენ ბუნებასა მას ღმრთეებისასა და ჰგონებედ,
    14.     ვითარმედ ამით მეცნიერ არიან, აწ უკუე გულისხმა-მე-უყოფიანა თავნი თჳსნი? გან-მე-უცდია გონებაჲ გონებათა თჳსთაჲ?
    15.     და უკუეთუ გონებაჲ განაწილებული და აგებულ[ი] არს, ვითარ-მე უკუე ეგების ყოფად გონებიერი აგებულსა შინა ანუ ვითარ-მე არს საქმჱ შერევასა შინა ნათესავთა მათ,
    16.     რომელნი წინა-აღმდგომ არიან ურთიერთას? აწ უკუე მარტივი-მე არსა და არა აგებული და ვითარ-მე განიყო საგრძნობელთა შინა განთჳსებულთა?
    17.     და ვითარ იქმნა პოვნილი განმრავლებულსა შინა და კუალად განმრავლებული პოვნილსა შინა? არამედ შევემთხჳე საქმესა შინა, რომელსა შინა განვცჳბრდი.
    18.     რაჟამს მესმა თქუმული იგი ღმრთისაჲ, რაჟამს იტყჳს: „ვქმნეთ კაცი ხატად და მსგავსად ჩუენდა“
    19.     აწ უკუე ხატებაჲ ვიდრემე სრულ არს და არა ნაკლულ სახისა მისგან,
    20.     რომელ პოვნილ არს ძირსა შინა, რაჲთა ღირსად იწოდოს ხატებაჲ.
    21.     ხოლო უკუეთუ იპოვოს ნაკლულ რაჲთმე ძირისა მისგან, უკუე ამის გამო არღარა აქუს მას ხატებაჲ.
    22.     და აწ ვინაჲთგან გონებაჲ ღმრთისაჲ მიუთხრობელ არს და ვერ გულისხმის-საყოფელ, ჯერ არს, რაჲთა იყოს იგი პოვნილ ხატსაცა შინა მისსა.
    23.     და უკუეთუ ძირი იგი ვერ მისაწდომელ არს ცნობითა და ხატი იგი მისი მისაწდომელ არს ცნობითა და საცნაურ,
    24.     უკუე არს ესე განწვალებაჲ ცხადი შორის მათსა შეუტყუებელი გამოცხადებასა ამის თქუმულისასა.
    25.     აწ ოდეს ბუნებაჲ გონებისაჲ გამოუსახველ არს და მიუთხრობელ ცნობისაგან, გამოცხადნა ჭეშმარიტებაჲ ხატებისაჲ ძირად მიმართ,
    26.     რომელ არს ბუნებაჲ ღმრთეებისაჲ, რომელი-იგი გამოუსახველ არს და მიუწდომელ, რომელსა-იგი მიმსგავსებულ იქმნა ბუნებაჲ ჩუენი.


13

     1.     და თქუა მეათორმეტისა თავისათჳს გამოძიებაჲ საუნჯისათჳს გონებისა და სიტყუაჲ ბუნებითი სიცილისათჳს და ტირილისა
    2.     დაიყავნ ყოველი პირი ცუდად მეტყუელი, რომელნი ჰგონებენ, ვითარმედ ძალი გონებისაჲ დადგრომილ არს რომელთამე ასოთა შინა.
    3.     და რომელთა-მე თქუეს, ვითარმედ გულსა შინა დამკჳდრებულ არს.
    4.     და ამას დაამტკიცებენ უნდოჲთა მოსწავებითა.
    5.     და რომელთა-იგი აგონეს დადგრომაჲ მისი გულსა შინა,
    6.     ამით სახითა დაამტკიცებს განზოგებისათჳს გულისა შუვა ოდენ გუამსა,
    7.     ვითარმედ მუნითგან იყოფვის ძრვაჲ ნებათაჲ ყოველსა ზედა გუამსა, რაჲთა იქმოდის საქმესა თჳსსა.
    8.     და მერმე იწამეს დამტკიცებისათჳს სიტყჳსა მათისა გამოსლვაჲ ურვისაჲ და გულის-წყრომაჲ,
    9.     ვინაჲთგან გამოვლენ ორნი ესე საჩინონი გულისაგან.
    10.     და რომელნი-იგი ჰგონებენ, ვითარმედ ტჳნსა შინა დადგრომილ არს გონებაჲ, ამსგავსეს იგი გოდოლსა ქალაქისასა,
    11.     რომელსა შინა დამკჳდრებულ არნ მეუფებაჲ და მაღლით გარდამო მთავრობნ ერსა ზედა თჳსსა და შეცვულ არნ იგი სიმრავლითა მსახურთაჲთა.
    12.     ეგრეთვე გონებისათჳს თქუეს, ვითარმედ დამკჳდრებულ არს იგი უმაღლესსა გუამისასა,
    13.     რომელ არს ტჳნი, და შეცვულ არს იგი საგრძნობელთაგან, ვითარცა მსახურთაგან.
    14.     და იწამებენ ამისთჳს ვნებასა მას, რომელი შეემთხჳის გონებასა, რაჟამს ეცის რაჲმე ტჳნსა ვნებაჲ ღჳნისაგან გინა სხჳსა რაჲსაგანმე.
    15.     და კუალად სხუაჲცა სახჱ მოიღეს ტჳნისათჳს და გულისა.
    16.     და რომელთამე თქუეს, ვითარმედ გული ნათესავ-ეყვის გონებასა ძრვითა მით მატფობელითა,
    17.     რამეთუ მოძრავ არს იგი მარადის ცეცხლის მსგავსად.
    18.     რამეთუ გულისაგან აღმოჰკრთების სიმჴურვალჱ და ამისთჳს შეეზავა მას ძრვაჲ გონებისაჲ.
    19.     და გამოთქუეს, ვითარმედ გული არს საყოფელი გონებისაჲ და რომელნი-იგი იტყჳან,
    20.     ვითარმედ აპკაჲ ტჳნისაჲ არს შესაკრებელი საგრძნობელთაჲ.
    21.     და ოდესმე დაამტკიციან გონებისათჳს გონიერისა, ვითარმედ არა არს იგი სხუასა ადგილსა,
    22.     გარნა მუნ, სადა-იგი შედგმულ არს ყური და მას შინა ოხრიან ჴმანი შემავალნი.
    23.     და გუგაჲ იგი, რომელი დანერგულ არს თუალსა შინა, მოიყვანებს მრავალსახეთა ფერთა და მიაწევს გონებაჲ,
    24.     და ყნოსაჲ იგი მრავალსახეთაჲ მათ განიზოგების და განიყოფვის.
    25.     და კუალად გემოჲს-ხილვაჲცა მითვე განიზოგების მახლობელად,
    26.     რამეთუ აპკისაგან გამოვალს ლარისა მისგან მგრძნობელისა გოჯთა მათგან სადინელად განმყვანებელისა და ლარისა მისგან,
    27.     რომელი მუნ არს შეერთებული.
    28.     ამით მიზეზითა დაამტკიცებენ თქუმულსა მათსა.
    29.     ხოლო მე არა უვარ-ვჰყოფ.
    30.     რამეთუ ოდესმე ბუნებაჲ შეიცვალის ვნებათა მათგან მიწევნულთა ტჳნად,
    31.     ვიდრემდის დაეყენის საქმისაგან თჳსისა ბუნებითისა მიზეზისა მისგან და ვნებისა მისგან ჴორციელისა, რაჟამს ეუფლის.
    32.     და რამეთუ გულისაგან გამოვალს სიმჴურვალჱ გრძნობათაჲ,
    33.     რამეთუ აღატყდების ძრვათა მიმართ და აპკაჲ თავისაჲ შეჰკრებს საგრძნობელთა მსგავსად სიტყჳსა მათისა,
    34.     რომელნი აუწყებენ, ვითარმედ შეუცავს ტჳნი და მიიწევის მისა ორთქლი.
    35.     ესე მესმა მთხრობელთა მათგან და არა უვარ-ვჰყოფ, არამედ არავე დავამტკიცებ ამას მოსწავებასა, ვითარმცა ბუნებაჲ გონებისაჲ შეყენებულ იყო ერთსა ადგილსა.
    36.     რამეთუ შეცვალებაჲ გონებისაჲ არა ხოლო ვნებისაგან თავისა იქმნეს [...] რომელი შეემთხჳის ნაწევართაგან წელთაჲსა ფერად-ფერადთაგან, რაჟამს ელმინ მას,
    37.     ვითარ-იგი თქჳან მკურნალთა მათ ჴელოვანთა და სახელ-სდვიან სენსა მას გუარსამ, რამეთუ დაბმულ არს იგი ლარითა.
    38.     ხოლო რომელი-იგი იქმნის მწუხარებისაგან, არა არნ იგი გულისაგან, ვითარ-იგი საგონებელ არს, არამედ ვნებაჲ რაჲმე არნ პირსა სტომაქისასა.
    39.     და ესრჱთვე თქჳან მკურნალთა მათ ჴელოვანთა, რომელნი წულილად გამოეძიებენ მიზეზსა სენთასა,
    40.     ვითარმედ ნესტუნი იგი განსავალნი განემარტნიან და შეკრბიან მოწევნასა მწუხარებისა და სიხარულისასა
    41.     და მით განვიდის სიღრმესა გუამისასა დაყენებული იგი სულისაგან.
    42.     ხოლო რაჟამს შეიწრდის ჭურჭერი იგი და განსავალი,
    43.     რომელსა შინა არნ სული და იწროვებისა მისგან ოდესმე გამოვიდის მწრაფლ გამოჭენებითა ბუნებისაჲთა და განივრცის ადგილთა შინა ვრცელთა.
    44.     და ესე არს მიზეზი მწუხარებისაჲ და ეწოდების სულ-თქუმა.
    45.     და შეჭყლემაჲ იგი გულისაჲ, რომელი საგონებელ არს მისთჳს, არა გულისაჲ არს, არამედ ვნებაჲ არს პირსა სტომაქისასა,
    46.     ოდეს გარდაეხჳის ნავღელი განმამწარებელი სტომაქისაჲ და ფრიად შეჭყლიმის იგი.
    47.     და ამისთჳს ყჳთელ-იქმნის პირი მწუხარეთაჲ და კუერცხის გულ მსგავსად გოინისა და ესე ფრიად განსლვისაგან ნავღლისა ძარღუთაგან ზედა კერძოსა გუამისასა.
    48.     და სიტყუამან ჩუენმან გამოაცხადა: რომელი-იგი არს წინააღდგომსა მისსა შინა, ვიტყჳ საქმესა მას, რომლისაგან არნ მხიარულებაჲ და სიცილი.
    49.     რამეთუ კაცსა, რაჟამს ესმის საქმჱ რაჲმე სიხარულისაჲ, განვრცნიან განსავალნი გუამისანი განცხრომისაგან და სიხარულისა.
    50.     და ვითარცა-იგი განსავალნი წულილნი შეიწრდიან და შეიოჭნიან ასონი, ვიდრემდის ნოტიაობაჲ იგი აღისწრაფინ თავად და აპკად,
    51.     რომელი არს მას შინა და ფრიად იწროვებისა მისგან, რაჟამს განმრავლდის სიღრმესა შინა ტჳნისასა,
    52.     განსცის იგი განსავალთაგან თუალად შეშჭუმითა და მოზიდვითა წარბთაჲთა, შთამოვიდის ნოტიებაჲ იგი და დასწუთის და იქმნის ცრემლ.
    53.     ესრჱთვე სხუაჲ იგი გულისხმა-ყავ, რაჟამს-იგი განვრცნიან განსავალნი უფროჲს ჩუეულებისა მათისა და შეიწყნარის ქარი სივრცესა მას შინა
    54.     და მერმე გამოსცის ბუნებისაგან გამოსავალსა პირისასა.
    55.     შეიძრნიან მისთჳს ყოველნი ასონი და უფროჲს ხოლო ღჳძლი გამოსავალსა ამის ქარისასა და განუმარჯუდის გამოსლვაჲ და ახუმითა ღაწუთაჲთა.
    56.     და ამას ეწოდების სიცილ.
    57.     და არა თუ ამისთჳს ვიტყჳ,
    58.     ვითარმედ გონებაჲ დადგრომილ არს ღჳძლსა შინა და არცაღა აღტყინებისათჳს სიმჴურვალისა მის სისხლისაჲსა გულსა შინა ჟამსა გულის-წყრომისას[ა].
    59.     და ვიტყოდითმცა, ვითარმედ გონებაჲ გულსა შინა მყოფ არს, არამედ ვიტყჳ, ვითარმედ საქმენი ესე ვითარებასა შინა გუამისასა არიან,
    60.     რამეთუ გონებაჲ ყოველთა შინა ასოთა დამკჳდრებულ არს განსწორებით მსგავსად საზომისაებრ თითოვეულისა ასოჲსა სიტყჳთა მიუთხრობელითა შეზავებულებაჲ მისი.
    61.     დაღაცათუ რომელნიმე იწამებენ სიტყუასა მას წერილთასა, ვითარმედ გონებაჲ გულსა შინა არს, ხოლო მე შევიწყნარო სიტყუაჲ მათი გამოუწულილველად,
    62.     რამეთუ რომელმან-იგი აჴსენა გული და შეუდგინნა თირკუმელნიცა, რაჟამს-იგი თქუა ფსალმუნსა შინა, ვითარმედ:
    63.     „რომელი განიკითხავს გულსა და თირკუმელთა ღმერთი მართალი“.
    64.     და აწ თანა-აც თქუმად, ვითარმედ გონებაჲ ორთავე მათ შინა დადგრომილ არს ანუ ერთსა მათგანსა შინა.
    65.     და უკუეთუ აწ გონებაჲ დაეყენების აღძრვასა შინა რომლისამე სენისასა, რომელი შეემთხუევოდის კაცსა,
    66.     ესე უკუე ცხადი მოსწავებაჲ არს გონებისათჳს, ვითარმედ დამკჳდრებულ არს იგი რომელსამე ასოსა შინა და არცა ვნებაჲ იგი,
    67.     რომლისაგან მსივანებაჲ შეიქმნის ასოჲსაჲ, განმძებელ იქმნის გონებისა.
    68.     აწ უკუე ესე თხრობაჲ არს ჴორციელებრი, რაჲთა ოდეს დაადგრა და ჭურჭერსა შინა რაჲმე, ვერღარამცა ეგებოდა სხჳსა რაჲსამე დადგრომაჲ მას შინა.
    69.     ხოლო ბუნებაჲ გონებისაჲ არა დაინთქმის სიღრმესა შინა გუამისასა და არცა განიძების სიყშოჲსაგან ჴორცთაჲსა.
    70.     არამედ გუამი დაებადა მსგავსად ქნარისა მის მძნობართაჲსა.
    71.     და ვითარცა მცემელმან ქნარისამან ვერ აჩუენის ჴელოვნებაჲ ძნობისა თჳსისაჲ
    72.     უჴმარებისათჳს ძალთა მისთაჲსა და იქმნის იგი უჴმო და უქმ, დაღაცათუ ჴელოვან არნ მძნობარი იგი.
    73.     ეგრე-ცა გონებასა შეუცავს ყოველი გუამი და იქმს თითოვეულითა ასოჲთა საზომისაებრ თჳსისა, ვითარცა უჴმნ მას.
    74.     და ოდეს მრთელ არნ გუამი ბუნებით, გამოაცხადის მას შინა ძალი თჳსი.
    75.     ხოლო რომელი უძლურ არნ შეწყნარებად საქმესა მას სიბრძნისა მისისასა, უჩინო იქმნის კუალი მისი მას შინა,
    76.     რამეთუ გონებაჲ შეეყოფვის მას, რომელი მტკიცედ დგას ბუნებასა ზედა თჳსსა და ევლტის მას, რომელი შეიცვალის.
    77.     და მე ვჰგონებ მას შინა ზრახვასა ბუნებითსა, რომლისაგან მოესწავების ზრახვაჲ იგი სიტყუაჲ წულილადი.
    78.     რამეთუ სისრულჱ კეთილთა მათ ზეშთაჲ ღმერთი არს, რომლისა მიმართ იწრაფის ყოველი მოსურნჱ კეთილისაჲ.
    79.     ამისთჳს ვიტყჳთ, ვითარმედ გონებაჲ ხატი არს კეთილისაჲ, ვიდრემდის ეგოს შუენიერებასა მას ზედა ძირისასა მსგავსად ძალისა თჳსისა,
    80.     და არს იგი კეთილსა შინა; ხოლო ოდეს განვარდეს მისგან, განშიშულდეს შუენიერებისაგან, რომელი იყო მის თანა, მომედგრდეს და უშუერ იქმნეს.
    81.     და ვითარცა ვთქუთ, ვითარმედ შემკულ არს იგი შუენიერებითა ძირისაჲთა,
    82.     რომელ არს ბუნებაჲ ღმრთეებისაჲ და ვითარცა სარკემან რაჲ აჩუენის მხილველსა მას მსგავსებაჲ ხატისა მისისაჲ,
    83.     ესრევე-სახედ იქმნის ბუნებაჲ, რაჟამს განგებითა მით გონებისაჲთა შეიმკვის.
    84.     მაშინ იქმნის, ვითარცა სარკჱ მხილველისა.
    85.     და უკუეთუ გუამი ესე სიყშოსა შეპყრობილ იქმნეს ამისგან და დაემორჩილოს მას უკუე შუენიერებაჲ მისი ყოვლითა სრულებითა,
    86.     გამოჩნდეს შემკული ჭეშმარიტად დადგრომილი.
    87.     ხოლო ოდეს იქმნის შეერთებაჲ იგი განთჳსებულ და დაემორჩილის უმთავრესი იგი უმრწემესსა და დაშთის მძიმჱ იგი მარტოდ,
    88.     გამოჩნდის უშუერებაჲ იგი მისი, რამეთუ გუამი მარტოდ მედგარ და უშუერ არს.
    89.     და ამის უშუერებისაგან განიხრწნის შუენიერებაჲ ბუნებისაჲ და არღარა ჩანნ მას შინა ხატებაჲ იგი ღმრთისაჲ.
    90.     რამეთუ რაჟამს განეშოვროს ბუნებასა შუენიერებაჲ იგი თჳსი, იქმნეს იგი ვითარცა ზურგი სარკისაჲ და მაშინ გამოჩნდის უშუერებაჲ იგი გუამისაჲ მის ზრქელისაჲ.
    91.     და ესრჱთ იქმნის გამოშობაჲ იგი ბოროტისაჲ წარდევნითა კეთილისაჲთა და კეთილი იგი არს, რომელი ახს კეთილსა მას პირველსა, რომელ არს ძირი ღმრთეებისაჲ.
    92.     ხოლო რომელი არა ემსგავსოს მას, უკუე უეჭუელად შორს არს მისგან.
    93.     და უკუეთუ შუენიერებაჲ ერთი რაჲმე არს, რომლითა მოგუეთხრობვის ღმერთი, უკუე გონებასაცა აქუს შუენიერებაჲ და ბუნებაჲ.
    94.     ოდეს მისგან შეკრძალულ იყოს, იქმნეს იგი ხატ მსგავსისა მის.
    95.     და ამის გამო უწყით, რამეთუ გუამი ესე ჩუენი ნივთიერი დამტკიცნის, ვიდრემდის განეგებინ იგი გონებისაგან,
    96.     ხოლო ოდეს განთჳსდეს და განიყოს მპყრობელისა მისგან და გამოეშოვროს საზღვრისა მისგან კეთილთაჲსა,
    97.     იქმნეს გუამი იგი ნივთიერი მიწევნულ უშუერებასა მიდევნებითა მით ნებისა თჳსისაჲთა, რომელი-იგი მიდრეკილ არს კეთილთაგან.
    98.     არამედ გამოძიებაჲ ესე ჩუენი მიზეზი არს მისი,
    99.     რომელსა-იგი პირველ ვეძიებდით, ვითარმედ: ბუნებაჲ იგი გონებისაჲ ერთსა სამჱ შინა ნაწილსა გუამისასა დადგრომილ არს
    100.     ანუ-მე მიიწევის ყოველთა მიმართ ასოთა სწორებით? და აწ ესერა გამოგჳცხადებიეს, ვითარმედ ნაცილ არს თქუმული იგი მეტყუელთაჲ მათ,
    101.     რომელნი იტყჳან, ვითარმედ: დაბრკოლებაჲ გონებისაჲ – საქმეთაგან თჳსთა.
    102.     იქმნნეს [ვ]ნებისა მისგან ყოველი, რომელი შე[ე]მთხჳის ტჳნსა, რომელი-იგი არს საყოფელი გონებისაჲ არამედ ჩუენი იგი დამტკიცნა, რომელსა ვიტყოდეთ,
    103.     ვითარმედ: ყოველთა ასოთა შინა დადგრომილ არს გონებაჲ მსგავსად საზომისაებრ თჳსისა და იქმს საქმესა თჳსსა სრულითა მით განგებითა, ძალითა მით გონებისაჲთა.
    104.     გარნა თუ ევნოს რაჲმე ასოსა და ვერღარა ძრვიდეს მას გონებაჲ განგებით შემთხუევითა მით ვნებისაჲთა.
    105.     და ამისთჳს ვაჴსენეთ ესე, ვითარმედ გონებაჲ განეგების ღმრთისაგან და გუამი ესე ნივთიერი-გონებისაგან, ვიდრემდის ვეგნეთ ბუნებასა ზედა მისსა.
    106.     და უკუეთუ შეიცვალოს მისგან, განეშოვროს მას მოქმედებაჲ იგი გონებისაჲ.
    107.     და მივაქციოთ კუალად მასვე სიტყუასა და ვთქუათ, ვითარმედ ოდეს გუამი ჰგიეს ბუნებასა ზედა თჳსსა და არა შეიცვალის მისგან, არნ უკუე გონებაჲ განმგებელ მისა.
    108.     გარნა უკუეთუ ვნებულ არნ ასოჲ, მიერითგან არღარა იქმნ საქმესა თჳსსა გონებაჲ, რამეთუ ვერ დაიტიის ასომან მან ვნებულმან.
    109.     და კუალად ეგებოდა დამტკიცებაჲ სიტყჳსაჲ ამის ჩუენ მიერ უცხადესითა პასუხითა,
    110.     უკუეთუმცა არა უძნდა მსმენელთა სიტყუაჲ ჩუენი, არამედ კუალადცა გუნებავს მოღებად მცირედი სიტყუაჲ გამოცხადებისათჳს ამის საქმისა.


14

     1.     და თქუა მეცამეტისა თავისათჳს ძილისათჳს და ფქნარებისა და სიზმართათჳს
    2.     რამეთუ ცხორებაჲ გზათა მათ ნივთიერთაჲ მოდინარეთაჲ მიმსგავსებულ არს წყალსა მდინარესა, რომელსა მარადის მოერთვინ დინებაჲ წყაროჲთ თჳსით.
    3.     და უკუეთუ არნ წარსადინელი მისი ღელესა გინა უბეანსა, აღმოავსის ადგილი იგი.
    4.     და რამეთუ ვერ დააყენის მდინარჱ იგი ადგილმან მან ერთმან, არამედ რომელიმე მიდინ და რომელიმე მოდინ.
    5.     ეგრეთვე არს ცხორებაჲ ესე სიყშოჲსაჲ ძრვით და დინებით.
    6.     და რამეთუ ნივთნი ესე წინააღმდგომნი მარადის იძრვიან და იქცევიან, ხოლო რაჟამს დასცხრის ძრვაჲ მათი, დასცხრის ცხორებაჲცა იგი.
    7.     ვითარცა-იგი სიუზმესა შეუდგს სიმაძღრჱ და კუალად სიმაძღრესა სიუზმჱ და ძილმან წარდევნის შრომაჲ უძლურებისაჲ
    8.     და კუალად უძლურებამან განაგის ვნებაჲ იგი ძილისაჲ.
    9.     რამეთუ დაუდგრომელ არს თითოვეულთა მათგანი საქმესა ზედა თჳსსა.
    10.     არამედ თითოვეული ეწევის მოყუასსა თჳსსა და ვითარცა ესე შეუდგს ერთი ერთსა, ეგის ბუნებაჲ წესსა ზედა თჳსსა დადგრომილი:
    11.     და უკუეთუმცა ცხოველნი მარადის დადგრომილ იყვნეს შრომასა ზედა ყოფისა მათისასა, იქმნნესმცა ასონი მათნი შრომისაგან დამჴუებულ.
    12.     და განსუენებაჲ ჴორცთაჲ ნიადაგი აღსძრავს სიცონილსა და მოატყუებს დაჴსნილობასა.
    13.     ხოლო რაჟამს მიიღის ბუნებამან ორთავე ამათგან ზომით ჟამსა განზოგებულსა,
    14.     იქმნის იგი ძალ მისა დაშთომად შეცვალებისა წინააღმდგომთა მიმართ, ვითარ-იგი ვთქუთ.
    15.     ხოლო ოდეს დაშურის გუამი უძლურებისაგან და მერმე მიეცის მას განსუენებაჲ ძილისაგან,
    16.     ემსგავსის იგი ცხენთა მათ დამაშურალთა სრბისაგან, რომელთა შემდგომად მისა ეპოვის განსუენებაჲ.
    17.     ეგრეთვე ძილმან შეკრძალვით აიძულის გუამსა, რაჲთა განიყონ საზრდელი იგი ყოველთა შინა განსავალთა გუამისათა დაუყენებელად,
    18.     არა თუ რომელმანმე შრომამან დააყენის განსლვაჲ მისი.
    19.     და ვითარცა შემოიღის ქუეყანამან ნოტიამან ორთქლი, რაჟამს მიეფინოს მცხინვარებაჲ მზისაჲ, ეგრეთვე იქმნის გუამთა ჩუენთა,
    20.     რაჟამს განატფის საზრდელი მჴურვალებისაგან ბუნებითისა.
    21.     და მერმჱ აღვიდის ორთქლი იგი წულილი და მიიწიის თავად მსგავსად კუამლისა, რომელი ეცის კედელსა.
    22.     და მაშინ ორთქლი იგი განიყვის განსავალთა შინა საგრძნობელთასა და უქმ-იქმნის საქმისაგან თჳსისა.
    23.     და გამოჰკრთის ორთქლი იგი მუნით.
    24.     ხოლო დაწუხვაჲ თუალთაჲ არნ დამძიმებისაგან წამწამთაჲსა მის ზედა მსგავსად ტყჳვისა.
    25.     და ეგრეთვე ყურნი აღივსნიან ორთქლითა მით მსგავსად კარდაჴშულისა სახლისა და ესეცა დასცხრის ბუნებითისაგან საქმისა თჳსისა.
    26.     და ამას ეწოდების ძილ დაყრუვებისათჳს საგრძნობელთაჲსა გუამსა შინა, რაჲთა განჰმარჯუდეს გზაჲ საზრდელისათჳს და განვლნეს ყოველნი განსავალნი თჳსნი.
    27.     და ამისთჳს, რაჟამს დაიწრდეს შინაგანი საგრძნობელი ორთქლისა მისგან და და[ა]ყენის ძალი სიყშოჲსა მისგან,
    28.     მაშინ განწუდიან ლარნი ბუნებით და შეწურვილი შეიწურის იწროვებისაგან, ვითარცა მრცხელმან რაჲ შეწურის სამოსელი.
    29.     ხოლო ადგილი იგი ჴორცთაჲ შეძერწულ არს სიმრავლითა ლართაჲთა.
    30.     და ოდეს გამოვიდის მისგან ორთქლი იგი, შეჰყშირდის, რამეთუ ვერ განვიდის ორთქლი იგი ადგილთაგან შეძერწულთა ერთბამად.
    31.     და მერმე დაშთომილი მისგან განვიდის მით არით და ამას ეწოდების ფქნარება,
    32.     რაჟამს მოჰფოლხუდის ნიყბერი და მოეხჳის შინაგან ჴორჴსა სული მრგულიად,
    33.     რაჲთა განიყვანოს მუნით ნეშტი იგი ორთქლისაჲ მის მიმსგავსებული სიყშოსა კუამლისასა და არნ ესე უფროჲს ხოლო შემდგომად ძილისა,
    34.     რაჟამს დაშთომილ არნ ნეშტი რაჲმე ორთქლისაჲ მის.
    35.     და ესეცა მოასწავებს, ვითარმედ გონებაჲ შეყოფილ არნ ბუნებასა, რამეთუ ოდეს-იგი მღჳძარჱ არნ,
    36.     არნ იგი მოძრავ და წარმართებულ საქმჱ მისი ხოლო რაჟამს მიდრკის ბუნებაჲ ძილად, და დაშთეს გონებაჲ უქმად და უძრავად.
    37.     გარნა უკუეთუ ვინმე ჰგონებდეს, ვითარმედ უცნებათაჲ იგი სიზმართა ძრვაჲ არს და საქმჱ გონებისაჲ ძილსა შინა.
    38.     ხოლო ჩუენ ესრჱთ ვიტყჳთ, ვითარმედ, საქმჱ ჭეშმარიტი მისი იგი არს, რომელი არნ სიბრძნით და გულისხმის-ყოფით
    39.     ხოლო რომელი-იგი ძილსა შინა [ა]რნ, უცნებაჲ მრავალსახჱ არნ.
    40.     ესე მსგავსებაჲ მრავალსახელთაჲ რაჲმე საქმისა მისგან გონებისა მღჳძარისა შელულვილ საშუმინველისა მისგან პირუტყუებრისა, ვითარცა გამოისახის.
    41.     რამეთუ სული ოდეს მარტოჲ დაშთის საგრძნობელთაგან ძილსა შინა, მაშინ უქმ-იქმნის საქმისა განგებისა უეჭუელად,
    42.     ხოლო ოდეს დაეყენნიან საგრძნობელნი, გონებაჲცა დაეყენის მათ თანავე საქმისაგან თჳსისა.
    43.     და დამტკიცებასა ამისსა მოასწავებს საქმჱ ესე.
    44.     რამეთუ ოდესმე იხილის კაცმან ძილსა შინა, ვითარმცა თანა-ეყოფვოდა უშუერსა რასმე და უსახურსა საქმესა, რომელსა უკუეთუმცა მღჳძარჱ იყო,
    45.     არამცა შეეხო მას, რაჟამს-იგი გონებაჲ გუამსა განაგებნ გულისხმის-ყოფით; არამედ ვჰგონებ, ვითარმედ ძალი კაცისაჲ უაღრესი,
    46.     რაჟამს დაყუდნის ძრვისაგან საგრძნობელთაჲსა, ხოლო ნაწილი იგი მზრდელ[ი] იქმნ ძილსა შინა უცნებანი;
    47.     რომელსა-იგი იგონებნ მღჳძარებასა შინა, იწურთინ და გამოისახვინ იგი მერმეცა.
    48.     და იხილავნ მძინარჱ იგი ძილსა შინა საქმეთა, რომელ არა არიან ჭეშმარიტ და არცა ცხად, არამედ შეცთომით და უგულისხმოდ.
    49.     და ვითარცა გუამსა შინა თითოვეული ასოჲ იქმს საქმესა ბუნებითსა არა ხოლო თავსა თჳსსა ოდენ,
    50.     არამედ სხუათაცა ასოთათჳს, რომელნი შეძერწულ არიედ მისა, რამეთუ ვნებითა მისითა ევნებინ მათცა.
    51.     ესრჱთვე კუალად სულსაცა შინა იქმნის, რამეთუ ოდეს-იგი არნ ერთი რაჲმე დაყენებულ და მეორჱ იძრვინ, გუამიცა ყოველი იძრვინ ნაწილსა მას თანა.
    52.     რამეთუ ვერ ეგების განთჳსებაჲ შეყოფილისაჲ ბუნებით, რომელნი-იგი შეყოფილ არიან ძალითა მით ბუნებისაჲთა გონებისაგან.
    53.     არამედ ოდეს-იგი მღჳძარჱ ვიყვნით, გონებაჲ უფლებნ და საგრძნობელნი არიან მისა მსახურ და გუამი არავე კიდე არნ განგებისაგან მათისა
    54.     და რამეთუ გონებაჲ მავნებელ არს საზრდელისა და საგრძნობელნი შემწყნარებელ მისა.
    55.     და ამის ყოვლისა წინააღმდგომსა ვხედავთ, რომელსა შინა ოდესმე ძილმან მან მზრდელმან სხუანი იგი დააყენნის, დაღაცათუ სხუაგან წარვიდიან ცხადად.
    56.     არამედ ოდეს არნ ძალი იგი მზრდელი განმყვანებელ და მაქმნეველ ყოველსა ბუნებასა,
    57.     ამისთჳს არა უქმ-იქმნის ძალი გრძნობისაჲ და ვერ ეგების, თუმცა უქმ იყო ყოველი, რომელი არს ბუნებითი.
    58.     არამედ საქმჱ საგრძნობელთაჲ უჩინო არნ, ოდეს-იგი უქმ არნ ძილისაგან.
    59.     და ესრევე-სახედ არნ გონებასა შინა დასაბამი უნდოსა შინა, რამეთუ ოდეს შეიძრის,
    60.     შეიძრის მის თანა გონებაჲ და ოდეს დასცხრის, დასცხრის მის თანა გონებაჲცა სახედ ცეცხლისა.
    61.     და ცეცხლი რაჟამს ედებინ ბდჳნვარედ და არა აღატყინის იგი ქარმან, არა დაშრტის და არცა შეუდვის გარემოჲს,
    62.     არამედ ნაცვალად ალისა გამოსცის კუამლი აერად მიმართ.
    63.     ხოლო რაჟამს დაჰბერის ქარმან, გარდაიქცის კუამლი იგი მისი ალად.
    64.     ეგრეთვე გონებაჲ, ოდეს დაეყენის საქმჱ მისი საგრძნობელთა შინა ძილისაგან, დანელდის,
    65.     ვერცა უძლავნ აღგზებად მათ გამო და ვერცა დაშრტის სრულიად,
    66.     არამედ იძრვინ უსუსურად საქმითა დარჱთა.
    67.     და ვითარცა მძნობარი მცემელი ებნისაჲ, რაჟამს არიედ ძალნი იგი ებნისანი ნოტია და მოფოლხუებულ, ვერ გამოსცის ჴმაჲ იგი მათგან შეზავებულად,
    68.     დაღაცათუ ჴელი იგი მცემელისაჲ მის ჴელოვნებით იქმნ, არამედ არა ჴმა-სცემედ ძალნი იგი, ვითარ-იგი მას ჰნებავნ.
    69.     დაღაცათუ აღმოსციან ჴმაჲ, არამედ არა არნ იგი შეზავებულ და შუენიერ, არამედ უშუერ.
    70.     ეგრჱთვე არნ ქნარი იგი საგრძნობელთაჲ რაჟამს მოჰფოლხუდის ძილსა შინა,
    71.     რამეთუ მძრველი იგი მათი დაცხრომილ არნ სავსებისაგან გუამისა, გინა თუ მოძრავ არნ უსუსურითა ძრვითა
    72.     ოდეს ჭურჭერნი იგი მისნი ვერ შემძლებელ არიედ შეწყნარებად საქმესა განმგებელისა მათისასა.
    73.     ამისთჳს არნ ჩუენებაჲ იგი შეშფოთებულ და წინაჲსწარ-ცნობაჲ იგი მღჳძარებისაჲ შესულებულ ჩუენებითა მით მაეჭუებელითა.
    74.     ოდესმე აუწყებს სიზმარი ყოფადსა რასმე, რამეთუ უფროჲს არს ფრიად სიწულილადჱ იგი გონებისაჲ სიყშოსა გუამისასა.
    75.     ამისთჳს, რომელი-იგი იხილვის ძილსა შინა, ვერ ადვილად განიმარტის თჳთებაჲ მისი განმარტებულად, რაჲთამცა იყო ჭეშმარიტად მსგავსებით და უცნებით არნ.
    76.     და ესევითარითა უცნებითა იხილა ღჳნის-მნემან მან ფარავოჲსმან, ვითარმედ წურვიდა იგი ყურძენსა სასუმელსა შინა ფარავოჲსსა.
    77.     ეგრეთვე მეპურეთ-მოძღუარმან იხილა, ვითარღამცა ლანკლაჲ ედგა თავსა ზედა თჳსსა და თითოვეულმან მათმან იხილა,
    78.     რომელსა იქმედ მღჳძარებით, რამეთუ წინაჲთ ცნობაჲ იგი ჩუენებისაჲ საქმისა მათისაჲ იყო, ეუცა სულსა, რაჲ-იგი იხილეს მოწევნადი საქმისაჲ.
    79.     ხოლო უკუეთუ დანიელ და იობ და მსგავსნი მათნი ძალითა მით საღმრთოჲთა სცნობდეს მოწევნასა მას საქმეთასა,
    80.     არა არს უკუე ესე საქმეთაგანი სათანადოთაჲ, რომელთა ჩუენ მოვაჴსენებთ.
    81.     და არცა არს იგი ძალისაგან სიზმართაჲსა და არცაღა ჯერ-არს ჩუენდა თქუმად, ვითარმედ ყოველი, რომელი იხილეს წმიდათა მათ მღჳძარებასა შინა,
    82.     ვითარმედ ჩუეულებისაებრ ბუნებისა იყო და არა თუ ღმრთისამიერი ჩუენებაჲ.
    83.     და ვითარცა ყოველნი კაცნი განაგებენ თავთა თჳსთა გონებითა თჳსითა და მცირედნი ჩუენებასა ღირს-იქმნებიან ღმრთისამიერსა,
    84.     ეგრეცა ყოველნი კაცნი ბუნებით სიზმართა იხილვენ ძილსა შინა და რჩეულნი იგი, რომელნი ღირს არიედ, იხილიან ჩუენებაჲ ჭეშმარიტი ძილსა შინა.
    85.     და უკუეთუ მეფჱ იგი მეგჳპტელთაჲ ფარაო და თავჴედი ბაბილოვნელი ნაბუქონდონოსორ მიიწინეს ღმრთისა მიერ ცნობასა მოწევნადთასა,
    86.     ესე ღმრთისამიერი განგებულებაჲ იყო.
    87.     ჯერ-ვიდრემე-იყო, რაჲთა გამოცხადნეს სიბრძნჱ იგი დაფარული წმიდათაჲ მათ,
    88.     რაჲთა არა უმეცარ იყვნენ კაცნი დიდთა მათ სარგებელთა მათთა.
    89.     და ვითარ-მე-მცა მიწევნულ იყო დანიელ საზომსა თჳსსა, უკუეთუმცა არა ქურუმნი იგი და გრძნეულნი უმეცარ-ქმნულ იყვნეს ჩუენებასა მას ნაბუქონდონოსორისსა?
    90.     და უკუეთუმცა იოსებ დაშთომილ იყო საპყრობილესა შინა, ვითარმცა ცხოვნდა ეგჳპტჱ განგებითა მისითა?
    91.     რამეთუ ოდესმე არიედ საქმენი სიზმართანი შემსგავსებულ საქმეთა გუამისათა.
    92.     ამისთჳსცა იხილავნ წყურიელი, ვითარღა-მცა იქცევოდა იგი მდინარეთა ზედა.
    93.     ეგრეცა მშიერი იგი ჰხედავნ ვითარცა მიღებასა ჭამადთასა.
    94.     ეგრეცა ჭაპუკი იგი, განჴურვებული ტრფიალი, ჰხედავნ მსგავსსა აღძრვისა თჳსისასა და ოდესმე საქმითცა აღასრულის უცნებაჲ იგი ძილსა შინა.
    95.     და მეცა გამოცდილებაჲ მაქუს მცირედ სიზმრისაჲ, ვჰკურნებდი ოდესმე უძლურსა თავქედეანსა.
    96.     და დამძიმებულ იყო იგი ჭამადისა რაჲსამე მიღებითა და იწყო ღაღადებად და ჴმობად და იტყოდა,
    97.     ვითარმედ აღივსო მუცელი მისი და ნაწლევნი მისნი სიყშოჲსაგან მძიმისა და მას ჟამსა მოახლებულ იყო მისა ლხინებაჲ ოფლითა.
    98.     და კუალად იწყო ჴმობად და ღაღადებად და იტყოდა, ვითარმედ კაცთა ვიეთმე დამასხეს კოკითა წყალი გრილი.
    99.     ესრჱ-სახედ იყო იგი, ვიდრემდის მოიქცა საქმჱ მისი ცხადად და ვითარ გამოეცა ოფლი ფრიად და განიჴსნა მუცელი მისი.
    100.     რომელი-იგი ვერ შეუძლო სნეულმან მან მითხრობად ჩუენდა გამოცხადებით ვნებისაგან ბუნებისა და სიფიცხლისაგან სენისა,
    101.     შეუძლო მძინარემან ძილსა შინა თჳნიერ სენისა სიწულილადითა გონებისაჲთა.
    102.     და აწ ესრჱთ გუეუწყების მკურნალთაგან ჴელოვანთა, ვითარმედ საქმჱ სიზმართაჲ მრავალ-სახედ მოასწავებს სენთაებრ მათთა.
    103.     რამეთუ სხუაჲ არნ სიზმარი, რომელსა ელმინ სტომაქი და სხუაჲ არნ სიზმარი მათი, რომელსა ელმინ თავი.
    104.     ეგრე-ვე-სახედ, რომელთა თანა არნ სავსებაჲ სტომაქისაჲ, სხუაჲ არნ სიზმარი მათი და სხუაჲ არნ კაეშნეანთაჲ მათ და მუცელ-ჴსნილთაჲ ამისთჳს,
    105.     რამეთუ ძალსა მზრდელსა აქუს ნაწილი ძალისაგან გონიერისა შეზავებით, ხოლო რომელსა ეუფლის სენი, არნ სიზმარიცა იგი შემსგავსებულ მისა.
    106.     და კუალად არიედცა სიზმარნი მსგავსად საქმეთა კაცთაჲსა, რამეთუ სხუაჲ არს სიზმარი ქველთაჲ და სხუაჲ არს ჩუკენთაჲ,
    107.     და სხუაჲ არს ღირსთაჲ და სხუაჲ არს მეძავთაჲ, და სხუაჲ არს უხუთაჲ და სხუაჲ არს ძჳრთაჲ.
    108.     და უჯეროვნეს არს, უკუეთუმცა ვინმე თქუა, ვითარმედ საქმენი ესე ნაწილისაგან პირუტყუთაჲსა სულსა თანა დაშთიან ძილსა შინა ჩუეულებისაებრ
    109.     და ვითარ-იგი კაცი მღჳძარებასა შინა დადგრომილ არნ და შეყოფილ საქმესა თჳსსა.


15

     1.     და თქუა მეათოთხმეტისა თავისათჳს, რამეთუ გონებაჲ არა ერთკერძოსა გუამისასა ჰგია
    2.     და განყოფაჲ აღძრვათაჲ სულიერთა და ჴორციელთაჲ
    3.     არამედ თანა-წარვჰჴედით მრავალსა, რომელსა შინა ვიყვენით და ძიება-გუეყო გონებისათჳს, ვითარმედ არა ერთსა შინა ასოსა დამკჳდრებულ არს,
    4.     არამედ ყოველთა ასოთა მისწუდების სწორებით და ძრვაჲ მისი ყოველთა შინა ასოთა არს სწორად გონებისა მის, რომელ არს მას შინა.
    5.     და ოდესმე შეუდგის გონებაჲ ძრვათა ბუნებისათა და ექმნის მათ მსახურ.
    6.     რამეთუ ოდესმე ბუნებამან გუამისამან წარიმართის და ეუფლის და მოატყჳს წუხილი და სიხარული.
    7.     და არნ მიზეზ მათა გულისთქუმაჲ ჭამადისაჲ გინა თუ სიტყჳსა რაჲსამე, რომელი შეაშუნ საგრძნობელთა.
    8.     მაშინ გონებაჲ იქმნის მომგებელ გუამისათჳს წულილადთა მიერ ღონეთა, რომლისათჳს-იგი გული-უთქუამნ და სწადინ გუამსა.
    9.     არამედ ესევითარი არა არნ გარნა პირუტყუსახეთა კაცთა შორის, რომელთა დაამორჩილიან გონებაჲ ნებასა ჴორცთასა.
    10.     ხოლო რომელი სრულ არნ სათნოვებითა კაცთა შორის, არა არნ ესე ესრჱთ,
    11.     არამედ გონებაჲ არნ მათ შორის წინამძღუარ საქმით და არა თუ მიდევნებულ ნებასა მას და გამომრჩეველ არნ იგი მათთჳს სიკეთესა საზომით.
    12.     და რამეთუ ვჰპოვებთ ძალსა შინა ცხორებისასა სამსა განყოფასა: ერთი იგი არს მზრდელი თჳნიერ გრძნობისა და მეორჱ იგი არს მზრდელ გრძნობითა
    13.     და მესამჱ იგი არს სრულ მეტყუელებითა, რომელი-იგი არს აღმკულ სხუათა მათგან.
    14.     და ნუ ვინ ჰგონებნ, ვითარმედ შეზავებულობასა შინა კაცისასა არს სამი სული,
    15.     არამედ სული იგი სრული ერთი არს, გონიერი იგი უსხეულოჲ, შეზავებული ბუნებითა მით სხეულეანითა.
    16.     ხოლო ბუნებაჲ იგი ნივთიერი ყოვლითურთ შეცვალებასა და ხრწნილებასა ქუეშჱ არს.
    17.     და უკუეთუ იყოს მას შინა ძალი მზრდელი, უკუე ძრვაჲ მისი არს აღორძინებით და აღმატებით.
    18.     და უკუეთუ დააკლდეს ძალი ცხორებისაჲ, მიდრკეს ძრვაჲ მისი რყუნილებად.
    19.     და არა არს ძალი ბრძნობისაჲ თჳნიერ შანთისა მის ნივთიერისა და არცა ძალი გონიერი თჳნიერ გრძნობისა.


16

     1.     და თქუა მეათხუთმეტისა თავისათჳს, სულისათჳს: ჭეშმარიტად სახელ-ედების სული მეტყუელი,
    2.     ხოლო სხუანი იგი სახელ-დებულ არიან სულად ზიარებითა ხოლო სახელისაჲთა
    3.     და რამეთუ ყოველი ძალი გონებისაჲ განფენილ არს ყოველსა შინა გუამსა თითოვეულსა ასოსა მსგავსად ძალისა მათისა
    4.     და უკუეთუ ზოგი დაბადებულთაგანი საქმესა ზრდისასა ქუეშჱ არს და ზოგი გონებისაგან ძალითა საგრძნობელთაჲთა,
    5.     უკუე არა არს ამას შინა შუენიერებაჲ და არცა მეორესა შინა გონებაჲ.
    6.     და აწ ნუ ვინ ჰგონებს, ვითარმედ სულნი მრავალ არიან, რამეთუ ყოველი, რომელი არს,
    7.     ოდეს არნ სრულ, რომლისა მიმართ იჩემის, არნ სიხარული იგი, რომელი იწოდის ჭეშმარიტებით.
    8.     ხოლო ოდეს არა ყოვლით სახით არნ ჩემებაჲ იგი მისა მიმართ, ნაცილ იქმნის ჩემებაჲ იგი,
    9.     ვითარცა-სახედ, რაჟამს იხილო ჴუეზაჲ იგი ჭეშმარიტი, სთქუა, ვითარმედ ჴუეზაჲ არს ესე პურისაჲ,
    10.     ხოლო რაჟამს იხილო ჴუეზაჲ გამოთლილი ქვათაგან და აქუნდეს მას სახჱ და ფერი და ყოველი საკუთრებაჲ მსგავსი ჭეშმარიტისა მის ჴუეზისაჲ,
    11.     გარნა ოდეს არა არნ იგი საზრდელ, არა ეწოდების მას ჴუეზა ჭეშმარიტ, არამედ – ჴუეზა მიმსგავსებით, ოდესღა ქვისაჲ არნ.
    12.     და ყოველსა, რომელსა არა ჭეშმარიტად აქუს სახელი ბუნებით, ამას ეწოდების სახელი მიმსგავსებით.
    13.     ხოლო ეგრევე-სახედ ვიტყჳთ, რამეთუ ჭეშმარიტი და სრული სული გონიერი არს და სისრულჱ მისი მეტყუელებაჲ არს.
    14.     დაღათუ სხუაჲ რაჲმე იყოს გარეშჱ ამისსა, ამას ეწოდების მსგავსებით ხოლო, და არა თუ სულ ჭეშმარიტად.
    15.     არამედ საქმჱ არს შეტყუებული ცხოველთაჲ ჩემებული სულსა.
    16.     ამისთჳს განჰმარტა დაბადებამან მოგებისათჳს საცხოვართაჲსა შესაჭმელად, რაჲთა იყვნენ ვითარცა მწუანვილნი მდელოთანი,
    17.     რამეთუ არა შორს არიან ბუნებისაგან მცენარეთაჲსა და არა გრძნობითა, რომელ აქუს.
    18.     ხოლო ოდეს მწუანვილიცა იზარდების და აღორძნდების თჳნიერ გრძნობისა,
    19.     გულისხმა-ყონ ჴორცთ-მოყუარეთა მათ და არა შეიკრას გონებაჲ მათი ფრიად ხილულთა მათგან პირუტყუებრთა,
    20.     არამედ უცალო-ყონ გინებაჲ მათი სათნოვებასა სულისასა.
    21.     და რამეთუ სული ჭეშმარიტ არს, მის გამო გულისხმა-ვჰყოფთ.
    22.     ხოლო ყოველნი პირუტყუნი საბრძნობელთაგან მიუდგან ნებასა თჳსსა ყოველსა.
    23.     არამედ განგრძობამან სიტყჳსამან და გამოძიებამან მიგჳყვანნა სხუად და დაუტევეთ,
    24.     რომელი-იგი წინაჲსწარ გჳღირდა თქუმად, საქმჱ იგი გონებისაჲ კაცისა თანა,
    25.     გინათუ ნივთიერებაჲ ბუნებისაჲ.
    26.     რამეთუ ვეძიებთ, რომელსა ამათგანსა შინა არს გონებაჲ ჩუენ შორის, გინათუ ასოსა რომელსა შინა დადგრომილ არს.
    27.     ჩუენ ვიტყჳთ, ვითარმედ განზოგებით არს ყოველთა ასოთა შინა, რამეთუ არა შეცვულ არს იგი შინაგან გუამსა, არამედ შეუცავს მას გუამი გარეშჱთ.
    28.     რამეთუ ესე არა ითქუმის ჭეშმარიტად გინა წყლის სავსებელი[სა], გინა სხჳსა რაჲსათჳსმე ჭურჭრისა, რომელთა შინა შეეყენებიან გუამნი.
    29.     ხოლო შეყოფაჲ გონებისაჲ გამოუთქუმელ არს და მიუწდომელ, რამეთუ შინაგან არს.
    30.     და რამეთუ უჴორცოჲ შეუპყრობელ არს გუამთაგან გარეშჱთცა.
    31.     რამეთუ გუამნი შეპყრობილ არიან უჴორცოთაგან,
    32.     არამედ გონებაჲ შეერთვის ბუნებით საქმითა მოუგონებელითა და გამოუთქუმელითა.
    33.     და იგი ჩას მას შინა და მისგან დაუყენებელად და დაუდგრომელად საქმი(თა) მით,
    34.     რომლითა ვერ შემძლებელ ვართ სიტყუად და მითხრობად.
    35.     არამედ ოდეს არნ ბუნებაჲ მდგომარჱ მტკიცჱ და იქმნ საქმესა თჳსსა განგებითა გონებისაჲთა.
    36.     ხოლო უკუეთუ შე[ე]მთხჳის მას ვნებაჲ რაჲმე, მაშინ გონებაჲ იქმნის დაღონებულ და მკელობელ.
    37.     არამედ მოვიდეთ მასვე სიტყუასა საღმრთოსა, რომელი თქუა, ვითარმედ: „ვქმნეთ კაცი ხატად და მსგავსად ჩუენდა“.


17

     1.     და თქუა მეათექუსმეტისა თავისათჳს, გამოძიებისათჳს, რომელი თქუა ღმერთმან „ვქმნეთ კაცი ხატად და მსგავსად ჩუენდა“,
    2.     და მას შინა არს ძიებაჲ მსგავსებისათჳს, გინა ვითარ ჰგავს ვნებადი იგი, რომელსა არა თანა-აც ვნებაჲ და მოკუდავი უკუდავსა მას,
    3.     ვითარ ეგების ყოფად მსგავსთა შორის ღმრთისათა მამალი და დედალი
    4.     რამეთუ აგონეს გარეშჱეთა მათ ბრძენთა, რაჟამს მიხადეს დიდებულებასა კაცისა გონებაჲ, უნდოჲ და უსუსური,
    5.     რაჟამს ესმა, ვითარმედ მსგავს არს კაცი დიდსა ამას სოფელსა და რამეთუ კაცი სოფელი არს მცირჱ დიდსა შინა,
    6.     რამეთუ სტჳქისნი იგი ყოვლითურთ პოვნილ არიან მას შინა.
    7.     და აწ რომელნი-იგი ესოდენითა დიდებითა ადიდებენ კაცსა, სახელისა ამის ძლით დაავიწყდა მათ, ვითარმედ მას ადიდებენ,
    8.     რომლისა საკუთრებანი იგი მუმლთა და თაგუთაცა შინა იპოვებიან,
    9.     რამეთუ აგებულებაჲ მათი ამათვე ოთხთა ნივთთაგან შეზავებულ არს და რამეთუ ბუნებაჲ ყოვლისა მწუანვილისაჲ,
    10.     გინათუ მგრძნობელისაჲ, ამათგანვე არს.
    11.     და რომელიმე ამათგანი განმრავლდის და რომელიმე შემცირდის.
    12.     თქუედ უკუე, რასა ამსგავსებენ კაცსა ანუ რაჲთა მიზეზითა ცასა-მე-ა შეცვალებადსა ანუ ქუეყანასა განხრწნადსა ანუ მათვე-ა,
    13.     რომელნი არიან შორის მათსა, რომელნი განქარვებად არიან განქარვებითა ამით ორთაჲთა?
    14.     ანუ რასა-მე მიემსგავსების დიდებულებაჲ კაცისაჲ? არარას დაბადებულთაგანსა ამის სოფლისასა, არამედ ხატსა დამბადებელისასა.
    15.     აწ სთქუა სამჱ, რაჲ-მე არს სიტყუაჲ ესე ხატებისათჳს თქუმული, ანუ ვითარ მიემსგავსოს ჴორციელი იგი უჴორცოსა, გინა თუ საუკუნესა მას წარმავალი იგი,
    16.     ანუ ვითარ ემსგავსოს განხრწნადი უხრწნელსა მას და შეცვალებადი შეუცვალებელსა, ანუ ვითარ – განფრდილი ბოროტსა შინა ყოვლად სახიერსა მას?
    17.     განშოვრებულად ვხედავთ ხატებასა მას ხატისაგან ჭეშმარიტისა, რამეთუ ხატებაჲ იგი,
    18.     ოდეს არნ მსგავსი ძირისაჲ მის, რომელსა ზედა გამოხატულ არნ ჭეშმარიტად,
    19.     უკუე ეწოდის ხატ და მსგავს.
    20.     ხოლო უკუეთუ განშოვრებულ იყოს მსგავსებაჲ მისი ძირისაგან,
    21.     ამას არღარა ეწოდოს მსგავს, არამედ სხუაჲ რაჲმე.
    22.     აწ ვითარ კაცი ესე ცხოველი და მოკუდავი განხრწნადი ხატი არს ბუნებისა მის წმიდისა დაუსაბამოჲსაჲ და უხრწნელისა და უკუდავისაჲ?
    23.     არამედ სიტყუაჲ იგი საღმრთოჲ არა ტყუვის, რამეთუ იტყჳს,
    24.     ვითარმედ პირველი იგი კაცი დაებადა ხატად ღმრთისა და რამეთუ უძლური ბუნებაჲ კაცობრივი არა ჰგავს დიდებასა ღმრთისასა.
    25.     რამეთუ ორნი ესე საქმენი ითხოვენ საზომსა თჳსსა, ოდეს შეეტყუას ბუნებაჲ ჩუენი ღმრთისა თანა,
    26.     ანუ იპოვოს ხრწნილებაჲ ღმრთეებასა შინა, ანუ ხრწნილებაჲ კაცსა შინა, რაჲთა განმრავლდეს სიტყუაჲ ხატებისათჳს.
    27.     და აწ უკუეთუ ვართ ჩუენ ვნებათა ქუეშჱ და სალმობათა და მაღალ არს ღმერთი ამათ, და-უკუე-შთომილ არს სხუაჲღა სიტყუაჲ,
    28.     რომლითა გულისხმა-ვყოთ სიტყუაჲ იგი ღმრთისაჲ, რომელსა იტყჳს: „ვქმნეთ კაცი ხატად და მსგავსად ჩუენდა.
    29.     და შემდგომიცა წმიდისა ამის წიგნისაჲ მოვაჴსენოთ და გამოვიძიოთ, ნუუკუე მუნით გულისხმა-ვყოთ და ვცნათ ჭეშმარიტი.
    30.     და შემდგომად, რაჟამს თქუა „ვქმნეთ კაცი ხატად და მსგავსად ჩუენდა“, და რაჲსათჳს იყოს, მოვაჴსენოთ უკუე ესეცა სიტყუაჲ:
    31.     „და შექმნა კაცი ღმერთმან, ხატად ღმრთეებისა შექმნნა იგინი, მამაკაცად და დედაკაცად შექმნნა იგინი“.
    32.     ხოლო ჩუენ გჳთქუამს პირველცა და აწცა ვიტყჳთ, ვითარმედ სიტყუაჲ ესე ითქუა დაჴსნისათჳს მწვალებელთაჲსა,
    33.     რაჲთა უწყოდით, ვითარმედ ძემან მხოლოდ-შობილმან შექმნა კაცი ხატად ღმრთისა,
    34.     არა განვყოთ ღმრთეებაჲ მამისაჲ და ძისაჲ, რამეთუ რაჟამს სახელ-სდვა წიგნმან ღმერთსა შემოქმედად კაცისა,
    35.     რომელი-იგი ითქუა მსგავს მისა.
    36.     არამედ სიტყუაჲ ამისთჳს და-ღა-ვაცადოთ და მოვიქცეთ მასვე სიტყუასა,
    37.     რომელსა ვეძიებდით, ვითარ კაცი ესე უძლური, ჭირსა შინა განფრდილი, და ღმერთი დიდებული და ამას ეწოდების მსგავს მისა.
    38.     აწ უკუე გამოვიძიოთ სიტყუაჲ ზედა-მიწევნით, რამეთუ ვჰპოვებთ კაცსა მას მსგავსსა ღმრთისასა,
    39.     ვითარმედ სხუაჲ იყო და არა აწინდელი ესე ჭირსა შინა განფრდილი.
    40.     „შექმნა კაცი ღმერთმან, ხატად ღმრთისა შექმნა იგი“.
    41.     აწ უკუე განსრულდა დაბადებაჲ შექმნულისაჲ მის და კუალად შეუდგინა ამას და თქუა,
    42.     ვითარმედ: „მამაკაცად და დედაკაცად შექმნნა იგინი“.
    43.     ხოლო მე ვჰგონებ, რამეთუ ყოველთა უწყიან, ვითარმედ დედაკაცი და მამაკაცი გარეშჱ არიან ძირისა მისგან,
    44.     ვითარცა თქუა მოციქულმან, ვითარმედ: „ქრისტჱს მიმართ არცა მამაკაცი, არცა დედაკაცი“.
    45.     არამედ მოაჴსენა ამას შინა განყოფაჲ კაცისაჲ.
    46.     აწ უკუე დაბადებაჲ ჩუენი მრჩობლ არს.
    47.     რომელიმე არს მიმსგავსებულ ღმრთისა და რომელიმე განყოფილ არს.
    48.     რამეთუ თქუმული ესრჱთ იტყჳს შეერთებასა მას თქუმულისასა:
    49.     და რამეთუ პირველად თქუა: „ღმერთმან შექმნა კაცი, ღმერთმან ხატად ღმრთისა შექმნა იგი“ და შემდგომად ამისა თქუა:
    50.     „მამაკაცად და დედაკაცად შექმნნა იგინი“ და ესე შორს არს მოგონებად ღმრთეებასა შინა.
    51.     არამედ მე ესრჱ ვჰგონებ, სიტყუაჲ არს დიდი წიგნთა შინა წმიდათა პოვნილ.
    52.     და ესე ორ სახედ არს განშოვრებულ ფრიად ურთიერთას და კაცი მათ შორის.
    53.     ვიტყჳ ბუნებასა მას საღმრთოსა, უჴორცოსა და ცხოველსა მას პირუტყუებრსა, არამეტყუელსა.
    54.     რამეთუ პოვნილ არს ბუნებასა შინა კაცისასა საკუთრებაჲ ორთავე მათ ბუნებისაგან ღმრთეებისა: მეტყუელებაჲ და გულისჴმის-ყოფაჲ.
    55.     და არა არს მას შინა მამაკაცებაჲ და დედაკაცებაჲ.
    56.     და ესენი პოვნილ არიან ცხორებასა მას შინა კაცობრივსა.
    57.     არამედ გუესწავა წიგნისაგან, ვითარმედ გონებიერი იგი მის გამო არს.
    58.     და შემდგომად მისა ეწია კაცსა მსგავსებაჲ პირუტყუებრი.
    59.     ხოლო პირველ თქუა, ვითარმედ „კაცი შეიქმნა ხატად ღმრთეებისა“, ვითარცა თქუა მოციქულმან, ვითარმედ:
    60.     „არა არს მას შინა მამაკაცებაჲ და დედაკაცებაჲ“, და რაჲ-მე გულისხმის-ყოფაჲ არს ესე?
    61.     და ნუვინ მაბრალებს მე, უკუეთუ დავამტკიცე ესე გულისხმის-საყოფელითა სიტყჳთა შურით.
    62.     რამეთუ ღმერთი, რაოდენჯერცა ითქუას სახიერად კაცთა მიერ, ხოლო უზეშთაეს არს ყ˜ი სახიერებისასა.
    63.     და არა დაებადა კაცი თჳნიერ სახიერებისათჳს.
    64.     და აწ ოდეს ესე ესრჱთ არს და ამისთჳს დაებადა ბუნებაჲ ჩუენი.
    65.     და რაჟამს დაებადა, არა დაჰბადა იგი ნაკლულევანად და შექმნა მას შინა კეთილი რაჲმე,
    66.     რომელი არს მას შინა, და კეთილი იგი არა თუ გუამი არს, არამედ სრულებაჲ კეთილთაჲ,
    67.     რომელი დაჰბადა მას შინა, რაჟამს დაჰბადა კაცი არა-არსებისაგან არსად, და არაყოფილი იგი – ყოფად.
    68.     და შექმნა იგი დაუკლებელ კეთილთაგან, რამეთუ კეთილნი იგი ფრიად არიან და აურაცხელ.
    69.     ამისთჳს შეიკრიბა ყოველი იგი სიტყუამან, რაჟამს-იგი თქუა, ვითარმედ „ხატად ღმრთისა შექმნა იგი“.
    70.     და ესე სიტყუაჲ მსგავსად სიტყჳსა მის, ვითარმცა თქუა, ვინ შექმნა იგი სავსჱ ყოვლითა კეთილითა.
    71.     და უკუეთუ ღმერთი სრულებაჲ არს კეთილთაჲ და ესე ხატი არს მისი უკუე კეთილთა შინა, ვიდრე-მე მსგავს არს იგი ძირსა მას?
    72.     და აწ უკუე არს ვიდრემე ჩუენ შორის ყოველი კეთილი და ყოველი სათნოვებაჲ და ყოველი მადლი და ყოველი სიბრძნჱ და ყოველი შემკულებაჲ კეთილისაჲ?
    73.     პირველად ესე აზნაურებაჲ, რამეთუ არა არს კაცი დამონებულ, არამედ ჴელმწიფჱ, მოქმედ მსგავსად ნებისა თჳსისა,
    74.     რამეთუ ყოველი, რომელი დაპატიჟებასა და იძულებასა ქუეშჱ არს, არა არს მას შინა აზნაურებაჲ.
    75.     არამედ აზნაურებაჲ ესე არს, რაჲთა აქუნდეს ჴელმწიფებაჲ ნებასა ზედა თჳსსა.
    76.     რამეთუ შუენიერებასა მას ხატებისასა უკუეთუ აკლდეს რაჲმე, არა არს იგი ხატ.
    77.     ხოლო ერთი არს, რომელი განჰყოფს ღმრთეებასა კაცებისაგან,
    78.     რამეთუ იგი დამბადებელი არს და ესე დაბადებული.
    79.     და ამას განყოფასა კუალად შეუდგს თითოვეულსა სხუაჲ და სხუაჲ საკუთრებაჲ,
    80.     რამეთუ ვწამებთ, ვითარმედ დაუბადებელი იგი ბუნებაჲ შეუცვალებელ არს თჳსისაგან წესისა უკუნისამდე.
    81.     ხოლო დაბადებული არა არს გარნა შეცვალებითა მის გამო,
    82.     რამეთუ არა შეიქმნა ვიდრე შეცვალებაჲ, არა იქმნა და ძრვაჲ,
    83.     რაჟამს იგი არაარსისაგან შეცვალა არსად მადლითა თჳსითა დამბადებელმან.
    84.     და ვითარცა-იგი სახარებაჲ იტყჳს ხატისა მისთჳს კეისრისა, რომელი იყო ოქროსა ზედა, რომელი-იგი ხატი იყო მსგავსი მეფისაჲ სახითა და განთჳსებული მისგან.
    85.     ნივთითა, ეგრევე ამას შინა ნაცვალად ხატისა მის გულისხმა-ვჰყოფ,
    86.     რაჲ-იგი არს ბუნებასა შინა ღმრთეებისასა და რაჲ-იგი არს კაცებისასა, რომელსა შინა არს მსგავსებაჲ და განყოფაჲ ბუნებათაჲ,
    87.     ვიტყჳ დამბადებელსა და დაბადებულსა, რამეთუ ესე მარადის ჰგიეს და ეგოს უკუნისამდე.
    88.     ხოლო შექმნული იგი შეცვალებისაგან დაწყებულ არს, რამეთუ არა იყო და იქმნა.
    89.     ამისთჳს მიეახლა მიდრეკასა, რამეთუ წიგნი იტყჳს, ვითარმედ, რაჟამს ცნა დამბადებელმან წინაჲსწარითა ცნობითა,
    90.     ვითარმედ კაცი ესე ჴელმწიფჱ-ყოფად არს და მავალი ნებასა ზედა თავისა თჳსისასა და რამეთუ მიდრეკადცა არს, ვითარ-იგი იქმნა,
    91.     მაშინ გამოსახა ხატისა მისთჳს თჳსისა მამაკაცებაჲ და დედაკაცებაჲ, რომელნი-იგი არა არიან ძირსა მას შინა,
    92.     არამედ, ვითარ-იგი ვთქუთ, მახლობელ არს ბუნებასა მას პირუტყუებრსა.
    93.     და მიზეზი ამათისა დაბადებისაჲ არავინ უწყის, გარნა მათ და მადლმან მათმან,
    94.     რომელნი თუალით-მხილველ იყვნეს სიტყჳსა მის ხოლო ჩუენ მსგავსად ძალისა ჩუენისა მიმსგავსებით და მიგუვებით ვთქუათ,
    95.     რომელი მიეახლოს ჭეშმარიტსა მას სიტყუასა.
    96.     ვითარ-იგი მოეცა ენასა ჩუენსა გამოცხადებითა გონებისაჲთა მათა მიმართ,
    97.     რომელთა შეიწყნარონ იგი კეთილითა გონებითა.
    98.     რამეთუ რაჟამს ითქუა, ვითარმედ „ღმერთმან დაჰბადა კაცი“, მოასწავა კაცებაჲ განტევებულად ხოლო და არა იყო მის თანა დაბადებულებაჲ იგი,
    99.     არამედ სახელი ადამისი, ვითარ-იგი თქუა წიგნმან, უკუანაჲსკნელ აჴსენა და სახელი დაბადებულისაჲ კაცებად არა თუ სახელ-სდვა,
    100.     არამედ შემკრებელი ყოვლისა სახისაჲ კაცებაჲ არს.
    101.     აწ უკუე ამით სახელითა შემკრებელითა გულისხმა-ვყოთ,
    102.     ვითარმედ პირველი იგი განმარტებაჲ სიტყუაჲ იყო ბუნებითისათჳს სათანადოჲსა და რამეთუ არა გჳღირს თქუმად,
    103.     ვითარმცა იყო რაჲმე შეუსაზღვრებელ ღმრთისაგან ყოვლითა სისრულითა მათითა.
    104.     და ვითარცა ოდეს სთქუა იგი ვინმე, დაღაცათუ არა გამოაცხადე სახელი,
    105.     არამედ განაცხადე საზღვარი კაცისაჲ ყოვლითურთ სამკაულით და ჰასაკით და რაჲ-იგი მოასწავებს გუამსა მისსა,
    106.     ეგრეცა ვჰგონებ, ვითარმედ შემზადებაჲ ერთისა კაცისაჲ ყოვლით კერძო სისრულჱ არს კაცებისაჲ ძალითა მით საქმისა მისისაჲთა.
    107.     და რომელი-იგი აღდგეს უკუანაჲსკნელ აღსასრულსა სოფლისასა, ყოველთა მათ შორის იყოს ხატი იგი პირველი.
    108.     ამისთჳს კაცსა ერთსა ეწოდების ყოველ, რამეთუ არა არს ძალსა შინა ღმრთისასა რომელიმე წარსრულ და რომელიმე მომავალ,
    109.     არამედ ყოველივე ჰგიეს წინაშე მისსა.
    110.     დაღაცათუ ჩუენ ველით სასოვებით, არამედ ღმრთისა თანა არს მოუკლებელ და ჰგიეს.
    111.     და რამეთუ ბუნებაჲ ყოვლითურთ პირველითგან შემდგომადმდჱ ერთსა შინა ხატებასა არს,
    112.     ხოლო მამაკაცებაჲ და დედაკაცებაჲ განყოფაჲ არს, დამტკიცებისათჳს ნათესავობისა დაებადა ამით მიზეზითა, ვითარ ვჰგონებ.


18

     1.     და თქუა მეათშჳდმეტისა თავისათჳს, რაჲ მიუგოთ, რომელნი იკითხვიდენ განთესულობისათჳს და შობიერებისა,
    2.     უკუეთუ შემდგომად ცოდვისა იქმნა და უკუეთუმცა კაცსა არა ეცოდა, ვინაჲ[მ]ცა იყვნეს სულნი?
    3.     რაჲ მიუგოთ მაცილობელთა მათ, რომელნი მეტყჳან ჩუენ, ვითარმედ: რაჲსა იქმნა შობაჲ შემდგომად ცთომისა,
    4.     ანუ ვინაჲ ყოფად იყვნეს ნათესავნი, უკუეთუმცა პირველნი იგი კაცნი დადგრომილ იყვნეს უცთომელად?
    5.     არამედ ვიდრე გამოძიებადმდჱ სიტყჳსა ამის წინამდებარისა უმჯობეს არს,
    6.     რაჲთა მოვიღოთ დასაჴსნელი სიტყუათა მათთაჲ, რომელნი წინა-აღმიდგებიან ჩუენ.
    7.     რამეთუ იტყჳან, ვითარმედ პირველ ცთომადმდჱ არა იყო შობაჲ და არცა განღებულ იყო საშოჲ ნათესავთათჳს.
    8.     ხოლო რაჟამს გამოისხნეს სამოთხით შემდგომად ცთომისა და შემდგომად პატიჟისა და შურის-გებისა დედაკაცისა მის,
    9.     და გუემითა და ტკივილითა შობისაჲთა, რომელსაცა ღირს იყო,
    10.     მაშინ იცნა ადამ ცოლი თჳსი და მიერითგან იწყეს შობად.
    11.     აწ ოდეს არა იყო სამოთხესა შინა მეუღლებაჲ და არცა ცნობაჲ საწოლისაჲ და არცა შობაჲ და არა იძულებით შესცთეს,
    12.     არა ვიდრემე ყოფად იყვნეს ნათესავნი.
    13.     და უკუეთუმცა არა მადლი იგი ცხორებისაჲ მიწევნულ იყო სიკუდილად და იქმნა ქორწინებაჲ გზა დადგრომითა ბუნებისაჲთა,
    14.     რომლითა იქმნა შესლვაჲ მრავალთაჲ ორთა მათ წილ გამოსრულთა, ვიდრემდის ცოდვაჲ იგი იქმნა სარგებელ ნათესავისათჳს კაცთაჲსა,
    15.     უკუეთუ არა ორნი, იგიმცა ხოლო პირველნი დაშთომილ იყვნეს, თუმცა არა ბუნებაჲ ძლევად სიკუდილისა შეძრულ იყო ყოფად ნათესავთა.
    16.     არამედ განცხადებულებაჲ სიტყჳსაჲ მის მათ უწყიან,
    17.     რომელნი შერაცხილ არიან პავლჱ მოციქულისა თანა, რომელნი მისწუდეს საიდუმლოსა მას სამოთხისასა.
    18.     ხოლო სიტყუაჲ ჩუენი ამისთჳს ესე არს: და რაჟამს უვარ-ყვეს სადუკეველთა მათ უვარის-მყოფელთა ადგომისათა
    19.     და წინა-უყვეს სიტყჳს-გებაჲ და აჴსენეს აღდგომაჲ და სახედ მოიღეს დედაკაცი იგი,
    20.     მაშინ მიუგო უფალმან და გულისხმა-უყო არა ხოლო სადუკეველთა,
    21.     არამედ ყოველთა წინააღმდგომთა უხრწნელისა მის ცხორებისათა.
    22.     აღდგომასა მას ჰრქუა:
    23.     „რამეთუ აღდგომასა მას არცა იქორწინებოდიან, არცა განჰქორწინებდენ“,
    24.     რამეთუ არღარა ჯერ-არს მათ ზედა უფლებად სიკუდილი, რამეთუ იყვნენ ვითარცა ანგელოზნი და ძენი ღმრთისანი,
    25.     ოდეს იქმნენ ძჱ აღდგომის.
    26.     და რამეთუ მადლი იგი აღდგომისაჲ არარას სხუასა გჳქადაგებს,
    27.     არამედ მუნვე მიქცევასა, ვინაჲცა განვისხენით პირველ,
    28.     რამეთუ გზაჲ ცხორებისაჲ მის პირველისაჲ ესე მადლი არს:
    29.     კუალად მკჳდრ-ყოფაჲ იგი სამოთხისაჲ, ვინაჲთცა გამოვედით.
    30.     მაშინ ცხოველნი იგი იყვნენ ვითარცა ანგელოზნი.
    31.     ხოლო მოსწავებაჲ ცხორებისა მის პირველისაჲ, ვითარმედ მსგავს იყო იგი ანგელოზთა ცხორებასა,
    32.     მით გუეუწყა, რამეთუ მიქცევასა მას ჩუენსა მიემსგავსოს ცხორებაჲ ჩუენი ანგელოზთა ცხორებასა.
    33.     და აწ ანგელოზთა შორის არა არს მეუღლებაჲ და არიან იგინი ფრიად და მრავალ გუნდ,
    34.     ვითარ-იგი გჳთხრობს დანიელ ჩუენებასა მას შინა მისსა და უკუეთუმცა არა გარდასრულ ვიყვენით წესისა მისგან ანგელოზთაჲსა,
    35.     რომელსა ზედა ვიყვენით პირველ, და არამცა შეცვალებულ ვიყვენით მსგავსებისა მისგან ანგელოზთაჲსა, უკუე არა გჳჴმდა,
    36.     რაჲთა იყოს განმრავლებაჲ ჩუენი მეუღლებით, არამედ ვითარცა-იგი არს სიმრავლჱ ანგელოზთაჲ თჳნიერ ამისა.
    37.     და არს იგი მოუგონებელ და ვერ გულისხმის-საყოფელ.
    38.     ეგრეთვე ყოფად იყო მათ შორისცა, რომელნი-იგი მცირედ რაჲმე დაკლებულ არიან ანგელოზთა განგებითა დამბადებელისაჲთა.
    39.     ხოლო უკუეთუ ვინმე შეიწრდეს გონებითა გამოძიებისათჳს სულთა არსებისა, უკუეთუ არა თანა-ედვა კაცსა კრულებაჲ მეუღლებისაჲ,
    40.     ვჰკითხოთ უკუე დგომისათჳს ანგელოზთა არსებისა: ვითარ-მე არიან ერთბუნება და აურაცხელ სიმრავლითა ფრიად?
    41.     ესე არს მიგებაჲ ჩუენი ამისთჳს: და ვითარცა იგინი მრავალ არიან თჳნიერ მეუღლებისა
    42.     და რამეთუ მიქცევაჲ იგი კაცთაჲ წესსა ზედა ანგელოზთასა აღდგომასა მას მოასწავებს,
    43.     ვითარმედ იყვნესვე ვითარცა ანგელოზნი.
    44.     და აწ მივიდეთ პირველსავე მას სიტყუასა:
    45.     ვითარ, ოდეს შექმნა ღმერთმან კაცი ხატად თჳსა, გამოუსახა მამაკაცებაჲ და დედაკაცებაჲ?
    46.     ესე არს რომელსა-იგი პირველ ვიტყოდეთ, რამეთუ რომელმან-იგი ყოველი დაჰბადა და კაცი ყოვლითურთ მსგავსად (და ხატად თჳსა),
    47.     არა ჰგებდა, რაჲთამცა იხილვა განსრულებაჲ სულისაჲ, მიწევნული საზომსა თჳსსა,
    48.     არამედ მწრაფლ იხილვა წინაჲსწარითა მით თხრობითა, რაჲ-იგი ყოფად იყო ბუნებაჲ კაცთაჲ.
    49.     და ადიდა იგი დიდებითა მით ანგელოზთაჲთა დიდებულითა, რამეთუ იხილა წინაჲსწარითა ცნობითა,
    50.     ვითარმედ დაუდგრომელ ყოფად არს ნებაჲ კაცისაჲ კეთილისა მიმართ
    51.     და რამეთუ გარდამოვრდომად იყო იგი დიდებისაგან ანგელოზთაჲსა მცირედ დაკლებულ სიმრავლჱ სულთა მათ კაცთაჲ,
    52.     რაჟამს გარდამოვარდა წესისა მისგან ანგელოზთაჲსა.


19

     1.     და თქუა მეათრვამეტისა თავისათჳს, რამეთუ აღძრვაჲ პირუტყუებრი დამტკეცილი ჩუენ შორის არს მიზეზითა მახლობელობისა ჩუენისაჲთა მათა მიმართ
    2.     ეგრეთვე ცხორებასა ამას შინა აღორძინებითსა გამოისახა ბუნებასა შინა მათსა, რომელნი-იგი შეიცვალნეს,
    3.     და დაენერგა მათ შორის დიდებისა მის წილ ანგელოზთაჲსა აღორძინებაჲ ესე პირუტყუებრი.
    4.     და ვჰგონებ, ვითარმედ ამის გამო დავით წინაჲსწარმეტყუელმან უბადრუკებაჲ იგი კაცთა ბუნებისაჲ მოაჴსენა და თქუა:
    5.     „კაცი პატივსა შინა იყო და არაჲ გულისხმა-ყო“.
    6.     სახელ-სდვა პატივსა მას ანგელოზთა მსგავსებასა და ამისთჳს თქუა უდარჱს პირუტყუთასა ყოფაჲ მისი, რომელთა-იგი არა აქუს გონებაჲ.
    7.     მიემსგავსა ჭეშმარიტად, რამეთუ პირუტყუებრი არს იგი, რომელმან შეცვალა ცხორებაჲ იგი მიდრეკითა მისისა ნივთიერად.
    8.     და ამით ვჰგონებ, ვითარმედ ვნებანი იგი მრავალნი მით გამოდიან კაცთა ცხორებისაგან, რამეთუ არავე განშოვრებულ ვართ მათგან.
    9.     და მოწამჱ არს ესე, რამეთუ სენი იგი, რომელ არს პირუტყუთა შორის, არს იგი ჩუენ შორისცა.
    10.     და არა ჯერ-არს თქუმად, ვითარმედ სენი ესე, რომელ არს ჩუენ შორის, იქმნა იგი მიმსგავსებითა ჩუენითა ღმრთეებასა.
    11.     არამედ ცხორებაჲ იგი პირუტყუებრი წინაჲსწარ ქმნულ იყო დაბადებასა შინა, რომელი-იგი ვთქუთ პირველად, სახჱ იგი მიზეზთა მისთაჲ.
    12.     და რამეთუ კაცმან მოიგო შობიერებაჲ მსგავსი პირუტყუთაჲ და ამის გამო სხუაჲცა იგი, რომელ არს ბუნებასა შინა მათსა, შეეყო იგი მას.
    13.     რამეთუ ვერ ეგების მსგავსებად გულის-წყრომაჲ იგი, რომელ არს კაცთა შორის, ხატსა ღმრთეებისასა,
    14.     და არცა ჯერ-არს ჩემებად ბუნებასა მას დიდებულსა გემოჲს-მოყუარებაჲ რაჲმე და არცა სიჩუკნჱ შიშისაგან რაჲსმე,
    15.     გინა თუ წარმდებებაჲ რაჲმე და არცა სიყუარული სიხარბისაჲ და არცა სიძულილი შეურაცხისაჲ.
    16.     და ესე ყოველი და მსგავსი ამათი შორავს მსგავსებასა ღმრთეებისასა.
    17.     არამედ ესე ყოველი მოიზიდა კაცმან ნაწილისა მისგან პირუტყუებრისა,
    18.     რამეთუ ყოველი, რომელი მოიგო ცხორებამან პირუტყუებრმან დადგრომისათჳს ნათესავობისა და რაჲ-იგი მას შეაშუს ყოვლითურთ,
    19.     მიიცვალა კაცისა თანა და დაადგრა მას შინა ესრჱთ, რამეთუ ცხოველნი იგი ჴორცის-მჭამელნი საკრძალავ არიან გულმწყრალობისა მათისათჳს.
    20.     და მრავლის-მშობელნი იგი გულისთქუმის-მოყუარჱ არიან და სიჩუკნემან და მოშიშებამან განარინნის ჩუკენნი იგი.
    21.     და მოშიშებამან განარინნის ძლიერთაგან და ნაყროვანნი იგი მჭამელნი ჟამსა მოკლებისასა მწუხარჱ არიედ.
    22.     ესე ყოველნი და მსგავსი ამათნი ნათესავობისაგან პირუტყუებრისა შეეყო ბუნებასა კაცისასა.
    23.     ხატსა, რომელი გამოიწერის ჴელოვანთაგან მხატვართა, რაჲთა განაკჳრვნენ კაცნი, და გამოიხატის ერთსა შინა თავსა ორი ხატი,
    24.     ეგრეთვე მგონიეს კაცისათჳს, ვითარმედ მსგავსებაჲ იგი მრჩობლი არს მის თანა.
    25.     სიწულილადჱ იგი გონებისაჲ საღმრთოჲ არს, რამეთუ მიმსგავსებულ არს შუენიერებასა ღმრთეებისასა.
    26.     რამეთუ სახჱ, რომელსა შინა სენი იგი დადგრომილ არს, მიმსგავსებულ არს პირუტყუთა.
    27.     რამეთუ ოდესმე შეუდგნ უტყუებაჲ მიდრეკითა მით ზიარებითა პირუტყუთა მიმართ,
    28.     ვიდრემდის დაფარის კეთილი იგი ბოროტმან მან.
    29.     რამეთუ უკუეთუ ვინმე მიაქციოს საქმჱ გონებითი ეგევითართა მათ საქმეთა და აიძულოს თავსა თჳსსა დამონებად ეგევითართა ვნებათა,
    30.     იქმნეს მიერითგან შეცვალებაჲ ხატებისაჲ პირუტყუთა მსგავსებასა, ვიდრემდის ყოველი ბუნებაჲ მიემსგავსის სახესა პირუტყუთასა.
    31.     და მომგებელი ამისი გონებაჲ არს დამონებითა მით და აჩუენის კნინი იგი დიდად,
    32.     რამეთუ გონებაჲ ოდეს შემწჱ-ეყვის ვნებასა საქმითა თჳსითა, განძჳნდის შობიერებაჲ იგი ბოროტთაჲ მათ ფრიად.
    33.     ეგრევე სიყუარულმან გემოთამან ყო, ხოლო დასაბამი იგი ამისი იქმნა სავსებისა მისგან პირუტყუებრისა,
    34.     არამედ ცოდვასა მას შინა კაცისასა აღორძნდა, ვიდრემდის იშვა მისგან მრავალი მიზეზი გულის-თქუმისაჲ,
    35.     რომელი პირუტყუთა შორისცა ვერ ეგების ყოფად ეგევითარი იგი.
    36.     და კუალად ეგრეთვჱ სიმძაფრჱ იგი გულისწყრომისაჲ მახლობელ არს იგი ყოველთა პირუტყუთა,
    37.     არამედ აღორძნდების მიდევნებითა განზრახვისაჲთა, წრაფითა გულის-წყრომისაჲთა ვერ შეიცვალების.
    38.     და დაჴსნაჲ მისი მსგავს არს თუალსა მას შებერულსა, რომელი ჟამსა წჳმისასა იხილვის წყალთა ზედა მყის და მუნქუესვე დაშრტის,
    39.     ვითარცა არაყოფილი და ოდეს არა შემწე-ეყოს მას გონებაჲ ესრჱ-სახედ და ამისავე მსგავსად, იქმნის სიხარბჱ საქმეთაჲ.
    40.     და სიხარბჱ იგი ღორთაჲ და ზუაობაჲ იგი ცხენთაჲ იქმნა დაწყებაჲ სილაღისაჲ კაცთა შორის
    41.     და სხუანიცა იგი მიზეზნი დაწყებისანი ბუნებისაგან პირუტყუებრისა.
    42.     და რაჟამს-იგი შემწე-ექმნა მას გონებაჲ, იქმნა იგი ბოროტ.
    43.     და ესრჱთვე სიტყუაჲ იგი, რაჟამს შეცვალის გონებამან მას შინა ძრვაჲ ესევითარი, იქმნის თითოვეული ამათგანი სათნოვება.
    44.     და შეიცვალის გულის-წყრომაჲ იგი სიმჴნედ და შურად საღმრთოდ, და სიჩუკნჱ იგი იქმნის კრძალვა,
    45.     და მოშიშებაჲ იგი იქმნის მორჩილება, და სიძულილი იგი იქმნის განყენება ბოროტთაგან.
    46.     ხოლო ძალი იგი სიყუარულისა გულის-თქუმისაჲ შეცვალის სიკეთედ ჭეშმარიტად და თავმოთნებამან აღამაღლის უშუერთაგან,
    47.     რაჲთა არა დაემონოს ბოროტთა.
    48.     და დიდებული იგი მოციქული აქებს ესევითარსა თავმოთნეობასა, რაჟამს-იგი იტყჳს, რომელ არა ვხედვიდეთ, გარნა მაღლად მიმართ.
    49.     და ესრჱთვე ვჰპოვებთ, ვითარმედ ყოველი ძრვაჲ გონიერი ამით დიდებითა მიემსგავსების შუენიერებასა მას ღმრთეებისასა,
    50.     არამედ მიდრეკაჲ იგი ცოდვისაჲ მძიმჱ არს და შთამჴდელ ქუესკნელად.
    51.     და ოდესმე არნ ერთი იგი უმრავლჱს, რამეთუ გონებამან სულისამან მალიად ყვის შთამოზიდვაჲ ქუჱ უადრჱს,
    52.     ვიდრე აღყვანებაჲ ქუეყანით აერისა მისგან სიმძიმისა.
    53.     და ოდესმე სიგლახაკჱ ჩუენი ოდესმე უგულისხმო-იქმნის კეთილთა მათ საღმრთოთა,
    54.     რომელნი არიან ჩუენ შორის, რაჟამს იქმნეს შუენიერებაჲ იგი ვნებასა მას ზედა მიმსგავსებულსა ხატსა ღმრთეებისასა,
    55.     ვითარცა-სახედ პირი უშუერი შემოსილი უშუერებითა ვნებისა მის გუამისაჲთა.
    56.     აწ უკუე ესენი შენდობასა ვიდრემე ქუეშჱ არიან,
    57.     რომელნი ჰხედვენ ამას და მერმჱ გამოეძიებენ ბუნებასა ზედა საღმრთოსა და ვერარაჲ იხილიან ამისგან და არცა შეიწყნარიან თქუმული ესე.
    58.     არამედ იხილო ესე სათნოვებისა მომგებელთა შორის, იხილო ხატებაჲ იგი ღმრთისაჲ და მსგავსებაჲ მისი,
    59.     რამეთუ კაცი ჴორცითა უჯერო არს, თუმცა შემკობილ იყო შუენიერებითა მით საღმრთოჲთა.
    60.     ეგრეცა კუალად დიდებული იგი სათნოვებითა, უბიწოჲ ვნებათაგან დაგიმტკიცებს შენ გონებაჲ შენი ღმრთეებისათჳს.
    61.     გარნა უმჯობჱს არს, რაჲთა მიემსგავსოს, ხატებასა.
    62.     და ვის უჴსნია ბოროტთაგან სიშუენიერჱ გონებისაჲ იექონიაჲსი, გინა სხჳსა ვისიმე ბოროტად მოჴსენებულისაჲ?
    63.     არამედ ხატებაჲ ჭეშმარიტად დაცვული მოსჱს თანა უბიწოდ და მსგავსთა მისთა თანა იპოვა.
    64.     და რომელთა შორის განურყუნელად დაშთა შუენიერებაჲ, არიან იგინი მოწამე სიტყჳსა ჩუენისა, ვითარმედ კაცი შეიქმნა ხატად ღმრთისა.
    65.     არამედ ნუუკუე ჰრცხუენოდის ვისმე, ოდეს იხილოს ბუნებაჲ ჩუენი მსგავსად პირუტყუთა მიმღებელი საზრდელსა და სასუმელსა
    66.     და ამის გამო არა სთნდეს თქუმად,
    67.     ვითარმედ კაცი შეიქმნა ხატად ღმრთისა, არამედ მოელოდენ იგი განქარვებასა ამისსა ყოვლითურთ და მოელოდენ ცხორებასა მას,
    68.     რომელსა ვესავთ მოღებად, ვითარცა თქუა მოციქულმან, ვითარმედ:
    69.     „არა არს სასუფეველი ღმრთისაჲ საჭმელ და სასუმელ“
    70.     და კუალად:
    71.     „არა ხოლო თუ პურითა ცხოვნდების კაცი“
    72.     – ვითარცა თქუა უფალმან
    73.     – „არამედ ყოვლითა სიტყჳთა, რომელი გამოვალს პირისაგან ღმრთისა“.
    74.     და აღდგომაჲცა გუაუწყებს, ვითარმედ ცხორებაჲ იგი მომავალი ანგელოზებრი ყოფად არს.
    75.     და აწ, ოდეს ანგელოზნი თჳნიერ საზრდელისა არიან, კმა უკუე არს ესე გულისხმის-საყოფელად,
    76.     ვითარმედ რამეთუ კაცი განთავისუფლდეს მსახურებისა მისგან, რაჟამს მიიწიოს იგი საზომსა ანგელოზთასა.


20

     1.     და თქუა მეათცხრამეტისა თავისათჳს მათთჳს, რომელნი იტყჳან, ვითარმედ საშუებელნი იგი კეთილთანი მერმესა მას საჭმელთაგან
    2.     და სასუმელთა ყოფად არიან, რამეთუ კაცი დასაბამსა ბრძანებულ იქმნა, რაჲთა ცხოვნდებოდის ამათ ორთაგან
    3.     უკუეთუ ვინმე თქუას, ვითარმედ: რაჲსა არა მიიქცევის კაცი კუალად მასვე ხჱსა ცხორებისასა,
    4.     ოდეს პირველ საჭმლითა ვცხოვნდებოდეთ და რაჲსა-მე არა ყოფად არს კუალად მასვე შინა?
    5.     არამედ მე, ოდეს მესმის წიგნისა მისგან წინაჲსწარმეტყუელისა,
    6.     გულისხმა-ვჰყოფ საჭმელსა მას არა ჴორციელადსა ხოლო და არცა შუებასა მას კაცობრივსა,
    7.     არამედ სხუასა საჭმელსა თჳნიერ ჴორცი[ე]ლადსა, რომელისა საშუებელი მიიწევის სულად ხოლო, ვითარცა თქუა სიბრძნემან,
    8.     „მშიერთა ჭამონ პური მისი“ და „უფალმან მხიარულ-ყვნეს მშიერნი“, ესე არს შიმშილი.
    9.     და კუალად იტყჳს:
    10.     „რომელსა სწყუროდის, მოვედინ ჩემდა და სუემდინ!“
    11.     და კუალად იტყჳს ესაია დიდებული, რომელნი შემძლებელ არიან სმენად შუენიერსა მას თქუმულსა მისსა, „სუემდით სიხარულსა“.
    12.     და უკუეთუ კუალად ღირსთა მათ შურის-გებისათა პატიჟად შიმშილსა აღუთქუამს,
    13.     უკუე შიმშილი იგი არა მოკლებისათჳს პურისა თქუა და არცა წყურილისათჳს წყლისა, არამედ სმენისათჳს სიტყუათა ღმრთისათა.
    14.     და ოდეს დაასხა ღმერთმან სამოთხჱ ედემს, და ედემი ითარგმანების ფუფუნებად, უკუე ჯერ-არს,
    15.     რაჲთა იყოს ნაყოფი მისი, რომლითა იზარდების კაცი, შეუცვალებელ და არა წარმავალ შუებაჲ მისი, ვითარ-ესე წარმავალ არიან.
    16.     და ითქუა: ჭამჱ ყოვლისაგან ხისა, რომელ არს სამოთხესა შინა, საზრდელად ჭამჱ.
    17.     ვინ მოსცეს მშიერსა ჭეშმარიტად ხჱ იგი მოცვული ყოვლითა კეთილითა, რომელ არს სამოთხესა შინა,
    18.     რომელსა ეწოდების სახელად ყოველივე, რომლისაჲ მიუშუა დაბადებამან ჭამაჲ მისი?
    19.     რამეთუ სიტყჳთა მით ნათესავობისაჲთა შემკრებელითა ყოველსავე სახესა კეთილისასა და ეწოდა ყოველივე,
    20.     რომელი იზარდებოდის გემოჲთა ხისაჲ მის მრჩობლად აღგებულისაჲთა და არა ვჰგონებ, ვითარმცა უმეცარ-იქმნნეს სწავლის-მოყუარენი იგი,
    21.     თუ რაჲ არს ყოველი იგი, რომლისა ნაყოფი არს ცხორებაჲ და კუალად მრჩობლად შეზავებული ესე, რომლისა საზომი არს სიკუდილი.
    22.     რამეთუ რომელმან მოჰმადლა კაცსა ფუფუნებაჲ იგი კეთილთა მათ ყოველთაჲ, თჳნიერ ჴორცთა განგებით
    23.     და მოწყალებით შექმნა კაცი შემზადებითა აგებულებისაჲთა.
    24.     და მე ვჰგონებ, ვითარმედ დავით და სოლომონ მოძღუარნი თარგმანებისა მის მეცნიერებისანი ორნივე აღირაცხებიან ერთად სიკეთედ.
    25.     და არს იგი დაწყებაჲ ფუფუნებისაჲ, რომელ არს კეთილი ჭეშმარიტებისაჲ.
    26.     და კეთილი იგი არს ყოველი.
    27.     ხოლო დავით თქუა: „ვიშუებდეთ უფლისა მიმართ“.
    28.     ხოლო სოლომონ აჴსენებს სიბრძნესა, რომელ არს უფალი, და სახელ-სდებს ხჱდ ცხორებისად.
    29.     აწ უკუე ერთი არს ძალი სიტყჳსაჲ მის, უკუეთუ სთქუა „ხჱ ცხორებისაჲ“ გინა თუ ხჱ იგი, რომელსა ეწოდების ყოველივე,
    30.     რომლისა გემოჲ მისი დაბადებულთათჳს ვითარცა ხატებაჲ ღმრთისაჲ.
    31.     და ხჱსა მას წინა-აღუდგების სხუაჲ ხჱ, რომლისაჲ გემოჲ მისი არს ცნობაჲ კეთილისაჲ და ბოროტისაჲ,
    32.     რამეთუ ნაყოფიერ არს იგი წინა-აღმდგომთაგან ერთი ერთსა შინა თითოვეულად,
    33.     არამედ ნაყოფი იგი შეზავებულ არს შეკრებითა მით აღყუავილებული,
    34.     ვითარებითა დაწვალებულ არს, რომლისაგან დააყენა დამწყებელმან ცხორებისამან.
    35.     და აწუევს გუელი ჭამასა მისსა, რაჲთა განჰმზადნეს გზანი სიკუდილისანი.
    36.     და დაარწმუნა დედაკაცსა მას ზრახებაჲ იგი თჳსი,
    37.     რამეთუ შეუმკო ნაყოფი იგი მრავალფერთაგან გემოთა, რომელი იყო შუენიერ ხილვითა, რაჲთა გემოჲს-ხილვითა მით დაეჩჳოს ჭამასა მისსა.


21

     1.     და თქუა მეოცისა თავისათჳს: რაჲ არს ცხორებაჲ იგი, რომელ არს სამოთხესა შინა და რაჲ არს ხჱ იგი, რომლისაგან დაეყენნეს
    2.     რაჲმე უკუე არს ხჱ, რომელსა შინა არს ცნობაჲ კეთილისა და ბოროტისაჲ, შეზავებული და აღყუავებული გემოთაგან საგრძნობელთაჲსა?
    3.     აწ შორს-მე ვიპოვნეთა ცნობისაგან და გამორჩევისა ჭეშმარიტისა, რაჟამს გამოვიძიოთ გულითა წმიდითა, რაჲთა ვცნათ, რაჲ არს ცნობაჲ კეთილისაჲ და ბოროტისაჲ?
    4.     რამეთუ რომელნიმე იტყჳან, ვითარმედ ცნობაჲ ამას ადგილსა, ვითარ წიგნი იტყჳს, არა მეცნიერებაჲ არს, არამედ განზოგებაჲ შორის მეცნიერებისა და ცნობისა.
    5.     რამეთუ გამორჩევაჲ კეთილისაჲ ბოროტისაგან ესრჱთ არს, ვითარცა მოციქული იტყჳს, სახისაგან სრულისა და გონებათაგან წულილთა არნ.
    6.     და ამისთჳსცა გუაწუევენ ესენი გამორჩევასა ყოვლისასა და უმეტჱს ხოლო გამორჩევასა სულიერისასა, ვითარცა-იგი თქუა.
    7.     ხოლო ცნობაჲ არაოდეს მოასწავებს, ვითარმცა იყო იგი მეცნიერება და ჴელოვნება, არამედ საქმენი იგი, რომლისა კერძო ჯერ-არს მიდრეკაჲ, ვითარცა თქუმულ არს:
    8.     „იცნის ღმერთმან, რომელნი-იგი არიან მისნი“ და ვითარცა-იგი ითქუა მოსჱს მიმართ, ვითარმედ: „უფროჲს ყოველთა გიციან შენ“.
    9.     და იტყჳს, რომელმან იცის ყოველივე, ბოროტთა მათ ეტყჳს:
    10.     „ყოლადვე არა გიცნი თქუენ“.
    11.     ხოლო ცნობაჲ იგი, რომლითა იცნობების ხჱ იგი შეზავებული, ესე არს,
    12.     რომლისათჳს დაეყენნეს მათდა ნაყოფი ხისაჲ მის, შეზავებულ არს წინააღმდგომთაგან, რომლისა შემწჱ კეთილი არს.
    13.     და ნუუკუე ბოროტი იგი არა განშიშულებულად ჩას, ვითარ-იგი არს ბუნებასა შინა თჳსსა.
    14.     და უკუეთუმცა ბოროტი შიშულად იყო, იყომცა უკუე განგდებულ ყოველთა მიერ,
    15.     ოდესმცა დაუბურველ იყო საბურველითა რაჲთმე კეთილისაჲთა, რომელი მიიზიდავს და შეაცთუნებს,
    16.     რამეთუ ბუნებაჲ ბოროტისაჲ შეზავებულ არს, რომელსა შინაგან დამალული გულისწყრომაჲ დამკჳდრებულ არს,
    17.     ხოლო გარეშჱთ აჩუენებს სახესა კეთილისასა.
    18.     ჰგონებე[ნ] ვეცხლის-მოყუარენი იგი, ვითარმედ კეთილ არს ვეცხლი და შუენიერ ფერითა.
    19.     არამედ „ძირი ყოვლისა უკეთურებისაჲ არს ვეცხლის-მოყუარებაჲ.
    20.     და რომელი შევარდეს მწჳრესა მას მყრალსა მეძვობისასა, ჰგონებნ, ვითარმედ კეთილ არს გემოჲ იგი და საწადელ,
    21.     ეგრეთ-ვე რომელსა ცოდვასა შინა წარსაწყმედელი დამალულ არს, რამეთუ უმრავლესნი მას შეჰრაცხვენ კეთილად, რომელი-იგი შეაშუნ საგრძნობელთა.
    22.     ხოლო კეთილი იგი რომელიმე ჭეშმარიტად კეთილ არს და რომელიმე საგონებელ არს, ვითარმედ კეთილ არს.
    23.     ამისთჳსცა გულის-თქუმაჲ ესე, რომელი კეთილად საგონებელ არს, უწოდა მას ღმერთმან ცნობაჲ კეთილისაჲ და ბოროტისაჲ,
    24.     მოასწავებს ცნობითა მით ორთა მათ შეზავებასა და შეერთებასა.
    25.     [ა]წ უკუე ბოროტი არა ხოლო ურწყოდ ბოროტ არს, არამედ დაფარულ არს კეთილსა მას შინა.
    26.     და არცა კეთილი განტევებულად კეთილ არს, რამეთუ ბოროტი იგი მას შინა დამალულ არს, არამედ ხილი არს შეზავებული,
    27.     რომლისა გემოჲს-ხილვაჲ მიიყვანებს სიკუდილდ, რომელი მიეახლოს მას.
    28.     და რამეთუ წიგნი ღაღადებს და იტყჳს, ვითარმედ კეთილი იგი ჭეშმარიტი განმარტებული არს და არა აგებული ბუნებით,
    29.     განშოვრებული ყოვლისაგან აგებულისა და შეერთებულისა.
    30.     ხოლო ბოროტი მრავალ-ფერად განწვალებულ არს, სხუად საგონებელ არნ და გამოცდასა მისსა სხუად გამოჩნდის.
    31.     და ცნობაჲ იგი არს რეცა გამოცდაჲ მისი, დაწყებაჲ არს რეცა სიკუდილისაჲ და ხრწნილებისაჲ.
    32.     ამისთჳს უჩუენა გუელმან ნაყოფი იგი ცოდვისაჲ ბოროტი არა ვითარცა ბოროტი იგი ბუნებითი.
    33.     უკუეთუ არა, ვერმცა შეიცთუნა კაცი იგი ბოროტითა მით გამოჩინებულითა;
    34.     არამედ შეამკო იგი შუენიერებითა სახილავად და ყო საგრძნობელთა შინა მცირედი რაჲმე გემოჲ.
    35.     და შეაცთუნა მით დედაკაცი იგი, რაჟამს იხილა მან გემოჲ, ვითარცა იტყჳს წიგნი:
    36.     იხილა დედაკაცმან მან, რამეთუ ხჱ იგი კეთილ არს საჭმლად და შუენიერ არს ხილვაჲ იგი და მოიღო ნაყოფისა მისგანი, ჭამა“.
    37.     და ჭამაჲ იგი მშობელ იყო სიკუდილისაჲ კაცთათჳს.
    38.     და ესე არს ნაყოფი იგი შეზავებული, ვითარ-იგი გამოაჩინა სიტყუამან გონებასა შინა
    39.     და რომლისათჳს სახელ-სდვა ხჱსა მას ცნობად კეთილისა და ბოროტისა,
    40.     ვითარმედ არს იგი მსგავს წამალთა მათ მაკუდინებელთა, რომელნი შეიზავნიან თაფლითა და არიან იგინი სახილავად კეთილ.
    41.     და ტკბილ არნ გემოჲს-ხილვითა და საგონებელ არნ იგი, ვითარმედ კეთილ არს.
    42.     და არნ იგი წარსაწყმედელ მათა, რომელნი მიეახლნიან მას.
    43.     და არს იგი უბოროტეს ყოვლისა, რამეთუ გესლოვანმან ამან აჩინა კუალი თჳსი.
    44.     ამისთჳსცა კაცი იგი მაღალი საქმითა და დიდებული სახელითა მსგავსი იგი ბუნებისა ღმრთეებისაჲ ამავოებასა მიემსგავსა,
    45.     ვითარცა იტყჳს წინაჲსწარმეტყუელი.
    46.     აწ უკუე მსგავსებასა მას ენათესვების კეთილი იგი, რომელ არს ჩუენ შორის.
    47.     ხოლო რომელი-იგი აქუს ცხორებასა ჩუენსა ჭირი და იწროვებაჲ,
    48.     ესე განშოვრებულ არს მსგავსებასა ღმრთისასა.
    49.     რამეთუ ბოროტი იგი ვერ შემძლებელ არს ძალითა თჳსითა ძლიერებასა ღმრთისასა
    50.     და ვერცაღა უძლურებაჲ ბუნებისა ჩუენისაჲ ერევის სიბრძნესა ღმრთისასა.
    51.     ვითარ ეგების, ვითარმცა იყო განხრწნადი იგი, რომელ არს შეცვალებასა ქუეშჱ, უძლიერჱს სამარადისოჲსა მის?
    52.     არამედ არცაღა შეიწყნარებს ღონესა შეცვალებისასა, და რამეთუ მსგავსებაჲ ღმრთისაჲ ყოვლით კერძოვე მტკიცედ მდგომარჱ არს,
    53.     ხოლო ბუნებაჲ ესე ჩუენი განხრწნადი დაუდგრომელ არს, არცაღა თუ კეთილსა შინა.
    54.     რამეთუ მოძრავი იგი მარადის უკუეთუ იქცევოდის კეთილსა შინა, მყოფ არს იგი საქმესა შინა დაუსრულებელსა,
    55.     რამეთუ დაუყენებელ არს წარმატებად საზღვრისაგან, რომელსა-იგი ეძიებდეს.
    56.     ხოლო რაჟამს მიიწიოს იგი დასასრულსა, დაეყენოს იგი ძრვისაგან.
    57.     და უკუეთუ მიდრკეს კეთილისაგან და ყოს ნებაჲ თჳსი ბოროტი და მიიწიოს დასასრულსა ბოროტისასა,
    58.     მაშინ ძრვამან მან დაუცხრომელმან, ოდეს არა პოვის ეზოჲ ვრცელი ბოროტისა მიმართ, მოიქცის კეთილად.
    59.     რამეთუ ბოროტი ვიდრე მისლვადმდჱ მისა დასასრულადმდჱ დასცხრის.
    60.     რაჟამს იქმნის, მაშინ მოატყჳს მოწევნაჲ კეთილისაჲ და ეგრჱთვე, ვითარ-იგი ვთქუთ, ძრვამან ბუნებისა ჩუენისამან დაუცხრომელმან მიისწრაფის კეთილისა მიმართ.
    61.     ჴსენებითა მით ბოროტისაჲთა, რომელი შე[ე]მთხჳა, განეკრძალის, რაჲთა არა კუალად მიიქცეს ეგევითარსა მას,
    62.     რამეთუ ყოფად არს მოქცევაჲ ჩუენი კეთილისა მიმართ, რაჟამს ბუნებაჲ იგი ბოროტისაჲ დასცხრეს დასასრულადმდჱ იძულებისა.
    63.     და ვითარცა-იგი თქუან ჴელოვანთა მათ ვარსკულავთმრაცხველთა, ვითარმედ ქუეყანაჲ ესე აღვსებულ არს ნათლითა,
    64.     ხოლო ბნელი საბურველი არს გუამისა მის ქუეყანისაჲ დაჩრდილებული.
    65.     და ესე ამის გამო იქმნების, რამეთუ არს იგი მსგავსი ბურთუსა, ზედა-კერძო კუერსა მას მზისასა ინაჴით, მსგავსად სანობარისა.
    66.     და რამეთუ მზჱ უდიდეს და უვრცელეს არს ქუეყანისა მრავლითა ნაწილითა, და შეუცავს ქუეყანაჲ მბრწყინვალებითა თჳსითა,
    67.     ვიდრემდის შეკრიბის მწუერვალთაგან სანობარისაგან ნათელი.
    68.     და აწ სახჱსა ვიტყჳ: უკუეთუმცა შეუძლჱ მიწევნად დასასრულსა ნათლისასა, მაშინმცა იხილჱ იგი განუკუეთელად ბნელისაგან.
    69.     ესრჱთვე ჯერ-არს ჩუენს შორისცა გულისხმის-ყოფად, რამეთუ ოდეს-იგი გამოვიდეთ საზღვრისა მისგან ბოროტისა და მივიწინეთ დასასრულსა მას სიბნელესა ცოდვისასა,
    70.     უკუე შემდგომად მისა ცხოველ ვიყვნეთ ნათელსა შინა უბრწყინვალჱს მზისთუალისა აურაცხელითა ნაწილითა და კუალად ეგოს სამოთხჱ,
    71.     იყოს ხჱ იგი, რომელსა ეწოდების ყოველივე, და იგი არს ხჱ ცხორებისაჲ.
    72.     და კუალად მადლი იგი ხატებისაჲ და დიდებაჲ მთავრობისაჲ არღარა ესრჱთ იყოს,
    73.     ვითარ აწ დამორჩილებულ არს ღონჱთა ქუეშჱ ცხორებისათა,
    74.     ვითარ ვჰგონებ, არამედ მოველი სუფევასა სხუასა, რომლისა შესაქმჱ დაფარულ არს.


22

     1.     და თქუა ოცდამეერთესა თავსა, რამეთუ დაჯერებაჲ აღდგომისაჲ მოსალოდებელ
    2.     არს განმრავლებითა სახეთაჲთა შემდგომითი შემდგომად უფროჲს თქუმულისა მის წიგნთაჲსა
    3.     არამედ შევიკრძალოთ იგივე სიტყუაჲ, რომელსა შინა ვიყვენით; ნუუკუე სურვილითა ვინმე სიტკბოვებისა მის,
    4.     რომელსა მოველით, დაკლება და ჴუება უჩნდეს დაყოვნებაჲ იგი კეთილთაჲ მათ მომავალთაჲ,
    5.     რომელნი-იგი არიან უფროჲს ბუნებათა ცნობისა და ზეშთა სიტყჳსა განგრძობაჲ იგი ჟამთა მოწევნისა მისისათაჲ.
    6.     აწ ნუ სულმოკლჱ იქმნების იგი მსგავსად ყრმათა მათ, რომელთა ვერ მიიღიან მალიად სათხოველი მათი.
    7.     და რაოდენ ყოველივე განეგების სიბრძნით და მეცნიერებით უეჭუელად, რამეთუ არარაჲ არს გარეშჱ განგებისა და სიბრძნისა.
    8.     და ნუუკუე იკითხავ, თუ რაჲ არს განგებაჲ იგი, რომლითა ვერ მივიწევით მყის საწადელსა მას და მი-მცა-ვიცვალენით ცხორებისა ამისგან საჭირველისა?
    9.     არამედ ცხორებაჲ ესე ჴორციელადი განგრძნდა საზომით განსრულებაჲ ყოვლისაჲ, ვიდრემდის გამოიჴსნეს ამის აღჳრისაგან
    10.     და მიიწიოს კუალად ცხორებასა მას მოცალებულსა და განსასუენებელსა მშჳდობისა და სიხარულისასა.
    11.     არამედ უკუეთუ კითხვაჲ ესე ჯერ-არს გამოცნობად, უკუე იპოვოს სამართალსა თანა ჭეშმარიტსა.
    12.     ხოლო რაჲ-იგი მოგჳვალს გონებასა ჩუენსა, ესე არს.
    13.     და აწ კუალად მივიდეთ მასვე სიტყუასა პირველსა: „ვქმნეთ კაცი ხატად და მსგავსად ჩუენდა.
    14.     და შექმნა ღმერთმან კაცი იგი, ხატად ღმრთეებისა შექმნა იგი“.
    15.     ხოლო ხატებაჲ იგი ღმრთისაჲ, ხილული ყოველსა შინა ბუნებასა კაცობრივსა, განსრულებულ არს, არამედ ადამი ჯერეთ არღა არს,
    16.     რამეთუ ადამ გამოითარგმანების ქუეყანიერი, ვითარ-იგი გუესმა ფარისეველთა მათგან ჰურიათა.
    17.     და მოციქული, რამეთუ წურთილ იყო მოძღურებასა მას ჰურიაებრსა და მიწევნულ სიტყუასა მათსა ფრიად, ამისთჳს სახელ-სდვა კაცსა მას და თქუა:
    18.     პირველი იგი კაცი ქუეყანისაგან მიწაჲ.
    19.     და შექმნა ღმერთმან კაცი იგი ხატად ღმრთეებისა, ბუნებაჲ სრული შექმნა იგი სიბრძნითა მით,
    20.     რომელი სძლევს ყოველსა და არა ზოგს ყოვლისაგან, არამედ ყოველსა სისრულესა ბუნებისასა.
    21.     წამსა შინა იხილა მან „რომლისა ჴელსა შინა მისსა არიან ყოველნი კიდენი ქუეყანისანი“, ვითარცა იტყჳს წინაჲსწარმეტყუელი.
    22.     იხილა მან, რომელმან იცის ყოველივე ვიდრე ყოფადმდჱ მისა.
    23.     იხილნა უდარჱსნი იგი ორნი ნაწილნი მისნი, რომელნი მიდრკებიან ბოროტით კერძო და ორნი, რომელნი მოზარჱ ანგელოზით იხილვებიან ნებითა თჳსითა.
    24.     და იქმნეს იგი შეურაცხ.
    25.     ამისთჳს შეზავა პირუტყუებრი რაჲმე ბუნებასა კაცისასა, რამეთუ არა არს ბუნებასა შინა სახიერსა საღმრთოსა განყოფად მამაკაცებად და დედაკაცებად.
    26.     არამედ შეაყო საკუთრებაჲ, რომელ აქუს დაბადებულებასა პირუტყუთასა, კაცთა თანა.
    27.     რამეთუ დიდებაჲ იგი დაბადებულებისა ჩუენისაჲ უზეშთაეს იყო, რამეთუ ოდეს-იგი შექმნა, არა მაშინ თქუა: აღორძნდით და განმრავლდითო,
    28.     არამედ რაჟამს განყო მამაკაცებაჲ და დედაკაცებაჲ, მაშინღა თქუა, განმრავლდითო და უფლებდით ქუეყანასა ზედა.
    29.     და ესე არა საკუთრებითა მით ბუნებისა ღმრთეებისაჲთა, არამედ პირუტყუებრისა მისთჳს, ვითარ-იგი წიგნმან თქუა, ვითარმედ ითქუა ესე ღმრთისაგან:
    30.     „აღორძნდით და განმრავლდით“ უწინარჱს ქუეწარმავალთა მიმართ და უკუეთუმცა ითქუა ესე კაცისა მიმართ პირველ განყოფადმდე მამაკაცად და დედაკაცად,
    31.     არღარამცა ვიდრემე გჳჴმდა შობაჲ ესე პირუტყუებრი.
    32.     არამედ იხილა ესე წინაჲსწარითა ცნობითა, ვიტყჳ განსრულებასა მას კაცთასა, რომელთა განვლად ედვა ცხორებაჲ ესე.
    33.     იძულებით მოიღო ჟამი, რაჲთა იყოს რიცხჳ იგი სულთაჲ მათ, რომელი მიიღო, რაჲთა შემოვიდენ სოფლად, რამეთუ ჰხედავს შორიელსა მას,
    34.     ვითარცა მახლობელსა, რაჲთა იყოს განსრულებაჲ მათი მოცალებაჲ ჟამთაჲ, რომელნი დაცხრომად არიან ძრვისა მისგან მოდინარისა,
    35.     ვინაჲთგან დაუდგრომელ იყო კაცებაჲ მას შინა.
    36.     ხოლო რაჟამს აღესრულოს შობაჲ ესე კაცთაჲ და დასრულდეს, დასრულდენ მის თანა ჟამნიცა.
    37.     მაშინ იყოს განახლებაჲ ყოველთაჲ და ქცეულებაჲ ყოველთაჲ და შეიცვალოს კაცებაჲ იგი ქუეყანით განხრწნილი დაუსაბამოსა მას უხრწნელებასა.
    38.     და ვჰგონებ, ვითარმედ სიტყუასა მას მიჰმართა მოციქულმან, სიტყუათა მათ, რომელთა მიუწერს კორინთელთა მათ:
    39.     „აჰა ესერა საიდუმლოსა გითხრობ თქუენ: ყოველთავე შევისუენოთ, არამედ არა ყოველნი განვახლდეთ მეყსა შინა წამსა თუალისასა უკუანაჲსკნელითა მით საყჳრითა.
    40.     საყჳრსა დაეცეს“.
    41.     და მე ვჰგონებ, ვითარმედ, რაჟამს განსრულდეს და საზომისა მისებრ განსაზღვრებულისა სრულ-იქმნეს
    42.     და არაჲ დააკლდეს რიცხუსა მას სულთასა, მაშინ წამსა შინა იყოს შეცვალებაჲ ყოველთაჲ.
    43.     და უწოდა ჟამსა მას მყისი და წამი თუალისაჲ.
    44.     ხოლო ოდეს ჴმა-ყოს საყჳრმან აღდგომისათჳს გამაღჳძებელმან მძინარეთამან, მაშინ დაშთომილნი ესე ცხორებასა ამას მსგავს იყვნენ განახლებულთა მათ აღდგომასა
    45.     და იქმნენ უხრწნელ, ოდეს სიმძიმე ესე ჴორცთაჲ ამათ არღარა შთაზიდვიდეს გუამსა ამას ქუეყანად.
    46.     არამედ შემძლებელ იქმნეს სიწულილადითა მით აჱრთა შინა სლვად,
    47.     აღტაცებული ღრუბლითა აერთა შინა და მიერითგან იყოფვოდიან მარადის უფლისა თანა.
    48.     უკუე ჰგებს ჟამი ესე სულგრძელებით აღორძინებასა კაცთასა, რამეთუ რომელნი-იგი არიან საზომსა აბრაჰამისსა მათგანნი, ინებეს,
    49.     რაჲთა მიხედონ კეთილთა მათ და ყოლადვე ეძიებდენ სადგურსა მას ზეცისასა, ვითარ-იგი იტყჳს მოციქული.
    50.     არამედ ჯერ-ერთ მეძიებელ-ღა არიან მადლსა მას, რამეთუ ღმერთმან იხილა წინაჲსწარითა ცნობითა და „უმჯობესი განიგულა
    51.     – ვითარცა თქუა მოციქულმან – რაჲთა არა თჳნიერ ჩუენსა სრულ-იქმნენ“.
    52.     უკუეთუ იგინი მიიწევიან დაყოვნებასა შორსა მოსაგებელისასა, რომელთა-იგი იხილნეს კეთილნი იგი არა სასოვებით,
    53.     არამედ ვითარცა თქუა მოციქულმან, და შეიკრძალეს საშუებელი იგი მოსალოდებელი მინდობითა აღმთქუმელისაჲთა.
    54.     და რაჲღა-მე ვყოთ მრავალთა მათთჳს, რომელთა-იგი აქუს სასოვებაჲ რაჲმე კეთილთა მიმართ წარსრულთა ცხორებასა შინა სულისასა, რომელი-იგი წარსრულ არს?
    55.     და აღიარებს მიზეზსა მას სურვილისასა ფსალმუნსა შინა, რაჟამს-იგი თქუა:
    56.     „ჰსურის და მოაკლდების სულსა ჩემსა დადგრომად ეზოთა შინა უფლისათა“.
    57.     რამეთუ ირჩია მივრდომაჲ სხუას.
    58.     რამეთუ თქუა სხუაჲ იგი, რომელ არს მათ შორის, რომელთა ირჩიეს დადგრომაჲ საყოფელსა ცოდვილთასა, ვიდრე ცხორებისა მის.
    59.     არამედ ამას ყოველსა ზედა მიწევნად იყვნეს და დაყოვნებასა და შევედრებად მას საყოფელსა.
    60.     და რამეთუ მცირედი საშუებელისაჲ მის უმჯობეს არს ათასისა წლისა ცხორებასა, „რამეთუ შჯობს დღჱ ერთი ეზოთა შინა შენთა, ვიდრე ათასთაჲ მათ“
    61.     და არა იყო გამოცხადებად განგებაჲ იგი, რომელი განიგულა და თქუა, ვითარმედ:
    62.     „სასოვებასა ამას ხოლო კეთილთასა შევედრებულ არიან კაცნი“ და ამისთჳს თქუა უკუანაჲსკნელ ფსალმუნსა შინა, ვითარმედ:
    63.     „უფალო, ღმერთო ძალთაო, ნეტარ არს კაცი, რომელი გესავს შენ“.
    64.     აწ უკუე არა ჯერ-არს ჩუენდა, რაჲთა სულმოკლჱ ვიქმნნეთ დაყოვნებისათჳს, რომელსა-იგი ვესავთ,
    65.     არამედ მოსწრაფჱ ვიქმნნეთ, რაჲთა არა ვიპოვნეთ განსხმულ სასოვებისა მისგან ჩუენისა.
    66.     და ვითარცა თქუა ვინმე უცნობელმან, ვითარმედ ჟამსა ზაფხულისასა არნ სთულებაჲ ნაყოფთაჲ
    67.     და სავსჱ არიედ საუნჯენი და ტაბლასა აღემატის ყოველი საზრდელი კეთილი.
    68.     და რომელი ჰგონებდეს სიტყუასა ამას სისრულედ, არს იგი უგუნურ და ცოფ.
    69.     არამედ ჯერ-არს ჩუენდა, რაჲთა დავსთესოთ თესლი და წინა-ვიყოთ შემწეობაჲ, რომლითა განშუენდენ ნაყოფნი მისნი.
    70.     რამეთუ ჟამსა ენებოს იგი, გინა თუ არა ენებოს, მოწევნად არს ჟამსა თჳსსა;
    71.     და რაჲთა ზოგად იხილოს მან, რომელი-იგი განმზადებულ არს აღორძინებად ნაყოფთა მათ და რომელი-იგი დაშთომილ არს უქმად მას ჟამსა.
    72.     ეგრე-ცა მე ვჰგონებ, ოდესღა ცხად არს საქმჱ იგი აღდგომისაჲ, რაჟამს-იგი უფალი იტყჳს,
    73.     ვითარმედ მოვალს ჟამი შეცვალებისაჲ გამოძიებად ჟამთა, ვითარცა იტყჳს:
    74.     „არა არს თქუენდა ცნობაჲ წელთა [და] ჟამთაჲ.
    75.     და ნუ ჰგონებენ გონებანი უძლურნი მსგავსად უძლურებისა თჳსისა სასოვებასა მას აღდგომისასა,
    76.     არამედ იყავნ იგი გულს-მოდგინე სასოვებითა კეთილითა საქმეთაჲთა მომპოვნებელ მომავალთა მათ საშუებელთა.


23

     1.     და თქუა ოცდამეორისა თავისათჳს, მათთჳს, რომელნი იკითხვენ: უკუეთუ აღდგომაჲ კეთილ არს და ტკბილ,
    2.     რაჲსათჳს არა აწვე იქმნა, არამედ მოველით ჟამთა მრავალთა შემდგომად?
    3.     და უკუეთუ ვინმე თქუას, რომელნი ჰხედვენ განზოგებასა ამის სოფლისასა განგებულებასა ზედა თჳსსა,
    4.     რომლითა საცნაურ იქმნების სივრცჱ ჟამთაჲ, ვითარმედ ვერ ეგების,
    5.     ვითარმცა იყო პირველ მოჴსენებული ესე სარწმუნო და არცაოდეს დასცხრენ ესენი ძრვისაგან თჳსისა.
    6.     ამან განაცხადა, ვითარმედ ურწმუნო არს; რამეთუ ღმერთი არს, რომელმან დაჰბადნა ცანი და ქუეყანაჲ უპირადეს,
    7.     არამედ ვითარ გულისხმა-ვჰყოფთ, რამეთუ სიტყჳთა უფლისაჲთა დაემტკიცნეს საუკუნენი, ვითარცა თქუა მოციქულმან,
    8.     რამეთუ საჩინონი ესე ოდეს-მე იყვნეს უჩინო?
    9.     ამით-მე სარწმუნოვებითა შევიწყნაროთა სიტყუაჲ იგი ღმრთისაჲ, რომელსა იტყჳს,
    10.     ვითარმედ სოფელი ესე იძულებით მდგომარჱ არს, დავაცადოთ-მე-ა გამოძიებაჲ?
    11.     რამეთუ მუნ განსრულდა სარწმუნოვებაჲ ჩუენი გამოცხადებული მჴდომისაგან მისისა და დავაცადოთ ძიებაჲ მისი, რომელსა ვერ მივსწუდებით.
    12.     რამეთუ ადვილ იყო გამოძიებაჲ მრავალთა მათ მიზეზთაჲ და განმარტებად მათა მათთჳს, რომელნი აღიარებენ ამას.
    13.     და წინააღმდგომნი იგი შემძლებელ არიან დაჴსნად შრომით სარწმუნოვებისა, ვიდრემდის არღარა საგონებელ იყოს სიტყუაჲ იგი სოფლისა ამისთჳს ზრქელისა.
    14.     ჭეშმარიტ, რომელსა იტყჳან წიგნნი, ვითარმედ: ყოველივე ღმრთისა მიერ დაბადებულ არს.
    15.     რამეთუ რომელნი-იგი წინა-აღოდგებიან სიტყუასა მას, ესრჱთ იტყჳან,
    16.     ვითარმედ ნივთიერნი დაუსაბამო არიან ღმრთისა თანა.
    17.     და კუალად იტყჳან, უკუეთუ ღმერთი განმარტებული ბუნებაჲ არს თჳნიერ სიჴშოჲსა და რაოდენებისა,
    18.     არცა გუამ და არცა აგებულ და არცა შეცვულ მსგავსად გუამთა.
    19.     და ყოველი ნივთი საზღვრითა იცნობების და რომელი შევარდების საგრძნობელთა ქუეშჱ,
    20.     იცნობების ფერითა და გამოხატვითა და ძუალითა და სიმქისითა და სხუანი,
    21.     რომელნი საგრძნობელთა მიერ იცნობებიან, რომელ მათგანი ვერ ეგების ყოფად ბუნებასა შინა ღმრთისასა.
    22.     აწ ვითარ-მე ეგების უპოვნელთაგან ნივთნი იგი შეუცველთაგან და იქმნის იგი ბუნებად შეცვულად?
    23.     და უკუეთუ გულისხმა-ჰყოთ, ვითარმედ ესე მათგან არს, მოგესწავოს, ვითარმედ ესე მათ შინა პოვნილ არს სიტყჳთა მით გამოუთქუმელითა.
    24.     და უკუეთუ ნივთი მათგან არს, ვითარ-მე არს იგი უნივთო და არს მას შინა ნივთიერებაჲცა?
    25.     და ეგრეთვე ყოველნი არსნი, რომელთა მიერ გუეუწყების ბუნებაჲ იგი ნივთიერი.
    26.     და უკუეთუ არს ღმრთეებასა შინა ნივთიერებაჲ, ვითარ-მე არს იგი აუგებელ და მარტივ და განუწილებელ?
    27.     ვიდრემდის მოვიდეს სიყშოდ, რაჟამს არიან მისგან ნივთნი, ანუ იჯმნეს ამისგან და თქუას,
    28.     ვითარმედ სიყშოჲ ესე, რომელ არს ნივთი, გარეშჱთ მოიღო და შექმნნა მისგან დაბადებულნი ესე.
    29.     და უკუეთუ გარეშჱ არს ღმრთისა, უკუე არს იგი სხუაჲ რაჲმე თჳნიერ ღმრთისა საზომისა მისებრ თხრობისა საკუთართაჲსა.
    30.     და იყვნენ უკუე ორნი დაწყებანი დაუსაბამონი ერთბამად გულისხმის-საყოფელნი ერთბამად განგებითა განმზადებად.
    31.     და რომელსა ზედა შევლენ განბჭობანი და რომელსა ზედა აიძულოს სიტყუამან თქუმად ესრჱთ,
    32.     ვითარმედ დამბადებელსა ყოველთასა დაუსაბამოსა თანა იყო ნივთი იგი დაუსაბამოჲ,
    33.     ვითარ-იგი იტყოდა ბოროტი იგი მანინ, და მოიღებდა შანთსა მას ნივთისასა და ჰყოფდა წინააღმდგომად ღმრთისა.
    34.     და რაჟამს გუესმა ჩუენ წიგნისაგან, ვითარმედ ყოველივე ღმრთისა მიერ არს, გურწმენა.
    35.     და რაოდენ არა უფროჲს ღმრთისათჳს და არღარა გამოძიებად მისა, რამეთუ უზეშთაეს არს სიტყუათა ჩუენთა.
    36.     და რამეთუ უწყით, ვითარმედ ღმერთი ყოველსავე შემძლებელ არს და ყოველივე ძალ-უც
    37.     და რამეთუ შეცვალნეს ვითარებანი მსგავსად ნებისა თჳსისა, და ვითარცა შეუძლო ძალმან ღმრთისამან,
    38.     რომელ არარაჲსაგან დაჰბადნა დაბადებულნი და ეგრევე განამტკიცნეს არსნი, და შემძლებელ არს ძალი ღმრთისაჲ კუალად გებად.
    39.     და სარწმუნოვებაჲ ჩუენი არა არს შორს მას შინა ჭეშმარიტებისაგან.
    40.     რამეთუ შემძლებელ ვიყვენით დარწ...


24

    1.     და თქუა კ˜დ [თავსა] სიტყჳს-გებაჲ მათა მიმართ, რომელნი იტყჳან: „ნივთი დაუსაბამოჲ არს ღმრთისა თანა“
    2.     მათგან, ვერღარა იცნობის მითხრობითა.
    3.     და თითოვეული ვითარებისაგან საჩინო არს შანთისაგან მითხრობითა.
    4.     და მითხრობაჲ გონებითა და არა ჴორცთა მიერ.
    5.     და ვითარმცა სთქუ ძალთამე ცხოველთა შინა, გინა თუ ნერგთა, ანუ თუ სხუათა რომელთამე შინა,
    6.     რომელთაჲ-იგი დგომაჲ არს ნივთითა, რამეთუ ფრიად იხილო მათ შორის განყოფაჲ საზღვარსა შინა.
    7.     და თითოვეული მათი იცნობების, ვითარ არა შერეულ არს სხუასა მას,
    8.     რამეთუ საზღვარი ფერისაჲ სხუაჲ არს და შორავს საზღვარსა სიმძიმისასა
    9.     და კუალად საზღვარი შეხებისაჲ სხუაჲ არს, რამეთუ სილბოჲ და სიგრძოჲ და სხუანი ესევითარნი არა შეირევიან ურთიერთას
    10.     და არცა გუამითა საზღვარსა შინა მათსა.
    11.     რამეთუ თითოვეულსა მათსა საზღვარი აქუს გამოჩინებული, რაჲ-იგი არს
    12.     და არა შეერევის სხუასა, რომელნი სახილველ არიან მითხრობასა შინა ვითარებისასა.
    13.     რამეთუ ფერი გულისხმის-საყოფელ არს და სიკურივჱ საცნობელ არს.
    14.     და ვითარებაჲ და ნეშტი ყ~ლთა მათ თითოვეულთაჲ, რომელსაცა ჟამსა გამოეჴუას ერთი მათგანი ყოვლითა საზღვრითა,
    15.     გუამი იგი მიერითგან დაიჴსნების.
    16.     და აწ უწყით, რამეთუ ყოველი, რომელი მიიწიოს განყოფასა,
    17.     დაჰჴსნის გუამსა და შეერთებაჲ მისი შეამტკიცებს უეჭუელად.
    18.     და ვითარ-იგი ვერ დგას გუამი, რაჟამს განეშოვროს მას ფერი და სიმყარჱ და სიკურივჱ და ყნოსაჲ და სხეულებაჲ.
    19.     და ნეშტი იგი თითოვეულთაჲ მათ და თითოვეული მათი არა არს გუამ, ოდეს იპოვოს იგი მარტოდ.
    20.     არამედ ხილვაჲ ამათი გონებითა და ღმრთეებაჲ ბუნებასა შინა თჳსსა, კუალად გონებითა და არა თუალითა ძნიადღა სამჱ გულისხმა-ჰყო,
    21.     რაჲთა იყოს გონიერი ესე გარდამატებული დაბადებულ გონებისაგან ღმრთეებისა, რომელმან ქმნნა მიზეზნი ესე სიმტკიცედ გუამისა.
    22.     და არს გონიერი იგი გარეშჱ გონებათა მათ გულისხმის-საყოფელთა, დადგრომაჲ მისი შექმნა, რაჲთა იყოს შეერთებითა ერთი ერთისაჲთა.
    23.     არამედ ვყავთ ესე განგებით, რაჲთა არა კუალად ვაქციოთ სიტყუაჲ ჩუენი სარწმუნოვებისაგან,
    24.     რომელი გურწმენა, ვითარმედ ღმერთმან აღჰმართა სოფელი ესე არარაჲსაგან
    25.     და მერმე შეცვალოს იგი და მიაწიოს საზომსავე თჳსსა გარეშე ამისსა,
    26.     ვითარ-იგი გუესმის წიგნთაგან და უწყით თჳნიერ ყოვლისა ცილობისა.


25

     1.     და თქუა ოცდამეხუთესა თავსა, ვითარ შეიწყნარონ უვარის-მყოფელთა შჯულისათჳს თქუმული წიგნთაჲ აღდგომისათჳს
    2.     და ნუუკუე რაჟამს იხილნეს ვინმე ჴორცნი ესე დაჴსნილნი, და ამასვე ამსგავსოს ღმრთეებისა ძალი და იტყოდის,
    3.     ვითარმედ აღდგომაჲ ვერ შესაძლებელ არს, ვითარ იტყჳან ვინმეო.
    4.     არამედ ესე მისცემს მას მოსწავებასა ჭეშმარიტსა თქუმულისა
    5.     მისთჳს დასაჯერებელად სიტყუასა მთხრობელისასა.
    6.     და ჭეშმარიტებაჲ ამისი სიტყუათაგან თქუმულთა მისთა,
    7.     რომელნი თქუნა და საქმით აღასრულნა იგინი, ვითარ-იგი მან თქუა.
    8.     რამეთუ წიგნსა საღმრთოსა მრავალი სიტყუაჲ უთქუამს
    9.     და ამისთჳს ვცნით სიტყუაჲ იგი, ჭეშმარიტ-ძი არს ანუ ცრუ.
    10.     ეგრეთვე აღდგომისათჳს ვიხილოთ, უკუეთუ თქუმულნი იგი სხუანი ცრუ იყვნენ
    11.     და გარეშჱ სამართლისა ესეცა ვიდრემე ცრუ არიან.
    12.     და უკუეთუ სხუანი წამებენ ჭეშმარიტებასა თქუმულისასა გამოცდილებითა,
    13.     სხუაჲცა იგი ვიდრემე სარწმუნო-საყოფელ არს მითხრობისათჳს აღდგომისა.
    14.     და აწ მოვიჴსენოთ ერთი და მეორჱ პირველისა თქუმულისაგანი, რომელი ჭეშმარიტად განცხადნა,
    15.     და გულისხმა-ვყოთ, ვითარმედ სიტყუაჲ იგი ჭეშმარიტ არს აღდგომისათჳს.
    16.     და აწ ვინ არა იცის ესე, ვითარმედ ძენი ღმრთისანი პირველად ელვიდეს მბრწყინვალედ ნათლითა
    17.     და ადგებოდეს ყოველთა მეფეთა ქუეყანისათა, და ვითარ-იგი იყვნეს მეფენი მათნი იერუსალჱმს და მტკიცჱ – ზღუდენი იგი მის ქალაქისანი?
    18.     და ვითარ-სახედ იყვნეს გოდლები იგი და სიდიდჱ იგი შენებულებისაჲ მის ტაძრისაჲ,
    19.     ვითარმედ მოწაფენიცა უფლისანი განკჳრვებულ იყვნეს და ევედრებოდეს უფალსა,
    20.     რაჲთა მიხედოს მას განკჳრვებით, ვითარ-იგი წმიდაჲ სახარებაჲ იტყჳს.
    21.     ხოლო უფალმან აუწყა მათ, რაჲ-იგი ყოფად იყო შუენიერისა მისთჳს შენებულისა: ოჴრებაჲ და რაჲთურთით განქარვებაჲ.
    22.     ხოლო მათ უკჳრდა იგი.
    23.     და მერმე თქუა, ვითარმედ: მცირედ-ღა და არღარა დაშთეს მისგანი
    24.     და ჟამსა მას ვნებისასა შეუდგეს დედანი იგი, რომელნი ეგლოვდეს უმშჯავროსა საშჯელსა,
    25.     რომელი საჯეს ჰურიათა მის ზედა, რამეთუ არა იცოდეს მათ,
    26.     რომელი განგებულებაჲ ყოფად იყო მას შინა.
    27.     ხოლო უფალმან უბრძანა მათ, რომელი განგებულებაჲ ყოფად იყო მას შინა.
    28.     ხოლო უფალმან უბრძანა მათ, რაჲთა არა ტიროდიან მისთჳს,
    29.     რამეთუ არა ჯერ-იყო მისთჳს ტირილი, არამედ რაჲთა დააცადონ გლოვაჲ იგი და ტირილი ვიდრე ჟამადმდჱ.
    30.     და რაჟამს შევარდეს ქალაქი იგი ჴელთა მტერთასა, რომელნი-იგი გარჱ-მოადგეს
    31.     და იყო დაწყებაჲ შეხუდომისაჲ მათისაჲ ნატრაჲ მათი, რომელნი-იგი არა შობილ იყვნეს.
    32.     და აჴსენა დედაკაციცა იგი, რომელმან შეჭამა შჳლი თჳსი და ვითარ-იგი თქუა,
    33.     რამეთუ: „მუცელი იგი, რომელსა არა უშობიეს, ნეტარ არს“.
    34.     და აწ სადა არს მეფობაჲ იგი, გინა ტაძარი, გინა ზღუდენი და კოშკები იგი მაღლები?
    35.     ანუ სადა არს ძლიერებაჲ იგი ისრაჱლთაჲ?
    36.     არა ყოველნივე განბნეულ არიანა კიდეთა ქუეყანისათა და სიუჴმრითა მათითა აღოჴრდა მეფობაჲცა მათი?
    37.     და მე ესრჱთ მგონიეს, ვითარმედ უფალმან აუწყა,
    38.     თუ ესე და მსგავსნი ამისნი ყოფად არიან არა თუ ძალისათჳს ყოფადთაჲსა,
    39.     რაჲ-მე-მცა სარგებელი აქუნდა ამისგან მსმენელთა, რამეთუ უნებლიაჲ[თ]ცა ყოფად იყვნეს იგინი?
    40.     არამედ უსწრეს გამოცდილებითა, დაღაცათუ არა მეცნიერებით ყვეს იგი, არამედ რაჲთა ჰრწმენეს, რომელი-იგი უფროჲს არს მისა.
    41.     რამეთუ წამებაჲ ამისი საქმით მოასწავებს სხჳსა მის სიმართლესა,
    42.     ვითარცა-სახედ რაჟამს არნ ვინმე კაცი ქუეყანის-მოქმედი და უთხრობნ სხუასა ვისმე,
    43.     რომელმან არა იცინ ძალი ყანისაჲ, ხოლო მან არა შეიწყნარის იგი თხრობითა მისითა.
    44.     მაშინ კმა არნ ქუეყანის-მოქმედისა მის,
    45.     უკუეთუ უჩუენოს მას ერთითა მარცულითა საწყაულისა ერთისა მოდისაგან სიმრავლჱ სიტყუათა მისთაჲ,
    46.     რაჲთა ოდეს ცნას ძალი ერთისა მის მარცულისაჲ, ცნას ძალი ყოვლისა მის თესლისაჲ, რომელ არნ მოდსა მას შინა.
    47.     რამეთუ რომელმან იხილოს მარცუალი იფქლისაჲ, გინა თუ ქრთილისაჲ გინა სხჳსა რაჲსმე,
    48.     და ცნას, რამეთუ შემდგომად ურნატსა შთავრდომისა იქმნეს იგი თავ.
    49.     და ესრეთვე ყოველი იგი არნ.
    50.     ეგრეთვე ერთისაცა წამებაჲ კმა არს ყოფილისაჲ აღდგომისათჳს.
    51.     და აწ ჰამბავი აღდგომისაჲ ჩუენ თანა საქმით უფროჲს არს, ვიდრე სიტყჳთ.
    52.     და რაოდენ უფროჲს საკჳრველებაჲ აღდგომისაჲ დიდ არს და ვერ დასაჯერებელ!
    53.     ამისთჳს იწყო მას (!) უფალმან საკჳრველებათაგან მცირეთა,
    54.     რაჲთა შეაჩუ(ინ)ნეს გონებანი ჩუენნი დიდ-დიდთა საკჳრველებათა.
    55.     და ვითარცა დედაჲ რაჲ ზრდინ ყრმასა ჩჩჳლსა, და ვიდრე პირი მისი ჩჩჳლ და ნელ არნ,
    56.     სძესა აწოვებნ მას, და რაჟამს კბილთა აღმოსლვად იწყიან, მოართჳს მას პური ტფილი და არა მაგარი,
    57.     რაჲთა არა ავნოს სასასა მისსა სიმქისემან მისმან უჩუეველობისა მისისაგან,
    58.     არამედ დაუცოხნის იგი პირითა თჳსითა, ვიდრემდის განმარჯუდის იგი საჭმლად მსგავსად ძალისა მის მჭამელისა.
    59.     და მერმე იწყის ჭამად ჴმელისა განსრულებასა ძალისა მისისასა.
    60.     ესრჱთვე აღზარდა უფალმან უძლურებაჲ კაცთა სულისაჲ საკჳრველებითა
    61.     და შეზღუდა იგი განზრდითა, ვითარცა ყრმაჲ მცირჱ და უსრული.
    62.     და პირველად სნეულისა მიერ წარწირულისა იწყო მოსწავებაჲ აღდგომისაჲ და დიდ იყო საკჳრველებაჲ იგი,
    63.     არამედ არავე ჩნდა საკჳრველად მისთჳს, ვითარცა-იგი ფრიადი მჴურვალებაჲ, რომელი იყო სიდედრსა თანა პეტრჱსსა.
    64.     და მყის უჩინო-იქმნა იგი მისგან შემდგომად წარსლვისა და სიკუდილდ მიახლებისა,
    65.     ვიდრემდის აღდგა იგი და ჰმსახურა ყოველთა, რომელნი იყვნეს მუნ.
    66.     და მცირჱდ შემდგომადრჱ მისა შესძინა ძალსა ძისა მისთჳს მდიდრისა,
    67.     რაჟამს განწირულ იყო იგი სენისა მისგან წინაშე თუალთა ერისა მისისათა და მიახლებულ სიკუდილად.
    68.     ხოლო მამაჲ მისი ღაღადებდა, ჴმობდა და ევედრებოდა, რაჲთა იწრაფოს გარდამოსლვად, ვიდრე არღა მომკუდარ იყო ყრმაჲ იგი.
    69.     და მან აღადგინა ყრმაჲ იგი, რომელი მიახლებულ იყო სიკუდიდ.
    70.     და ესე უფროჲს განსაკჳრვებელ, რამეთუ შორს იყო ადგილისა მისგან
    71.     და მიერ მიავლინა მისა სიცოცხლჱ სიმდიდრითა ჴელმწიფებისა მისისაჲთა.
    72.     და კუალად შეუდგს მას უმაღლესი საკჳრველებაჲ,
    73.     რომელი-იგი აჩუენა მისლვაჲ ასულისა მის მთავრისა
    74.     და დაეყენა მისა მისლვად ნებსით თჳსით, რაჲთა გამოცხადნეს განკურნებაჲ იგი,
    75.     რომელი უჩინო იყო, სისხლისა მის მცენარისაჲ და რაჲთა სნეულისა მისცა სიკუდილი განსრულდეს.
    76.     და ვითარ განეშოვრა სული ჴორცთა, მოიწია ჟამი ტყებისაჲ,
    77.     გლოვისაჲ და ტირილისაჲ სიკუდილისა მისისათჳს,
    78.     უბრძანა ქალსა მას და ცოცხალ-იქმნა ბრძანებითა მისითა, ვითარცა ვინ აღდგის ძილისაგან.
    79.     და ამას ყოველსა შინა მიჰყვანდა და მოასწავებდა უმაღლესსა გზასა უძლურებასა ნათესავისა კაცთაჲსასა.
    80.     და შემდგომად მისა აღმაღლდა საკჳრველებითა და უფროჲსითა საქმითა,
    81.     რაჲთა გაუადვილოს კაცთა სარწმუნოვებაჲ აღდგომისაჲ.
    82.     და კუალად წიგნი გუაუწყებს ჩუენ ქალაქსა ერთსა ქუეყანასა იუდაჲსსა,
    83.     რომელსა ჰრქჳან ნაიმ, რომელსა შინა იყო ყრმაჲ, ძჱ დედაკაცისა ქურივისაჲ
    84.     და ყრმაჲ იგი იყო განსრულებულ ჰასაკსა მამაკაცობისასა, რამეთუ წიგნი ჭაბუკად იტყჳს მას.
    85.     და წერილი მცირედითა სიტყჳთა მრავალსა გუაუწყებს,
    86.     ხოლო მოთხრობაჲ მოასწავებს დიდძალსა მწუხარებასა და გლოვასა.
    87.     რამეთუ იყო დედაჲ იგი მკუდრისაჲ მის ქურივ.
    88.     და აწ არა ჰხედავა, ვითარ დიდი იგი შეხუდომაჲ შემოკლებულად მოასწავა წიგნმან
    89.     და რაჲ არს ძალი მისი? რამეთუ არღარა აქუნდა დედაკაცსა მას სასოვებაჲ სხჳსა ძისა შობისაჲ
    90.     და ნუგეშინის-მცა-იცა მწუხარებისა მისგან, რამეთუ დედაკაცი იგი ქურივ იყო და სხუასა არავის ჰხედვიდა და იყო იგი მხოლოდშობილი მისი.
    91.     ამისთჳსცა შეხუდომაჲ იგი მისი იყო დიდ და საჩინო ყოველთათჳს, რომელნი არა უცხო არიან ბუნებისასა
    92.     და არცაღა სადა სხუაჲ ეშვა დედაკაცსა მას გარეშჱ მის ყრმისა და მისდა ოდენ ეწოვნა სძჱ.
    93.     და იგი იყო სანთელი ტაბლისა მისისაჲ და განმცხრომელი.
    94.     და იგი იყო შემამკობელი ფოლოცთაჲ ყოვლითავე, ხილვითა მარილოვან იყო იგი, რამეთუ მარტოჲ ესუა იგი დედასა მისსა.
    95.     და ამისთჳს აყენებდეს უფალსა განსლვად გალილეად, რამეთუ ჰურიასტანელთა ეპყრა ჴელმწიფებაჲ მის ჟამისაჲ.
    96.     და წარიყვანნეს მოწაფენი უფლისაგან, რაჲთა გულისხმა-ყონ დასაბამი სრულისა აღდგომისაჲ ბეთანიას.
    97.     და შემდგომად ოთხისა დღისა ლაზარეს სიკუდილისა და აღსრულებისა ყოვლისავე,
    98.     რომელი ჯერ-არს მკუდარსა ზედა – სახუეველითა შეხუევაჲ და დადებაჲ საფლავსა,
    99.     და მიიწინეს ჴორცნი იგი განრყუნად და დაჴსნად.
    100.     და განიხრწნნეს მიწასა შინა და დაჰჴსნდეს ჴორცნი.
    101.     და იყო საქმჱ იგი დიდი ჟამსა ბუნებისა დაჴსნისასა მძლავრობით.
    102.     მაშინ საქმჱ ყოველთა ადგომისაჲ, რომელი არღა სარწმუნო იყო, იქმნა ცხად საჩინო,
    103.     რამეთუ არღარა ფიცხლისა სალმობისაგან აღადგინა იგი,
    104.     გინა თუ რომელი-იგი სიკუდიდ მიცემულ იყო, აღადგინა იგი,
    105.     და არცაღა მცირჱ ქალი მომკუდარი აღდგების და არცა ვითარ-იგი ჭაპუკი,
    106.     რომელი საფლავად მიაქუნდა და განთავისუფლებული აღდგა იგი,
    107.     არამედ კაცი, რომელი საფლავსა შინა იდვა მკუდარი და დაჴსნილი და განრყუნილი,
    108.     ვიდრემდე თჳსნიცა იგი მისნი არა ადგილ-სცემდეს უფალსა,
    109.     რაჲთამცა მიეახლა საფლავსა მყრალობისა მისთჳს, რომელი იყო საფლავსა შინა.
    110.     და ესე ერთითა ჴმითა განცხოველდა და ცხოვნდა და ჭეშმარიტ იქმნა ჰამბავი მკუდართა აღდგომისაჲ.
    111.     და ესე არს საქმჱ სათანადოჲ ყოველთა მოსალოდებელი, რომელი ერთსა ამას ზედა ვიხილეთ.
    112.     და ვითარცა-იგი ყოველთასა მას ზედა აღდგომასა სიტყჳსაებრ მოციქულისა ყოფად არს:
    113.     „გარდამოჴდეს უფალი ბრძანებითა და ჴმითა ანგელოზთმთავრისაჲთა და ელვითა,
    114.     და აღადგინნეს მკუდარნი უხრწნელებად“,
    115.     ეგრეთვე აწ ბრძანებით, ჴმითა, მიცემულმან საფლავად,
    116.     ვითარცა ძილი, ეგრჱთ განიშოვრა სიკუდილი და განიყარა რყუნილებაჲ,
    117.     რომელი დაცემულ იყო მის ზედა სიკუდილისაგან.
    118.     სრული, მრთელი აღემართა საფლავისაგან
    119.     და ვერ დააყენეს იგი გამოსლვად კრულებამან ჴელთა და ფერჴთა მისთამან.
    120.     და აწ მცირჱ გგონიესა ესე დამტკიცებისათჳს მკუდართა აღდგომისა,
    121.     ანუ გიჴმს-ღა კუალად სხუაჲცა წამებაჲ ამისთჳს?
    122.     არამედ მგონიეს, ვითარმედ არა ცუდად ითქუა კაფარნაომს სიტყუაჲ იგი პირისაგან უფლისა კაცთა მიმართ,
    123.     რაჟამს-იგი თქუა, ვითარმედ მრქუათ სამჱ იგავი ესე: „მკურნალო, განიკურნე ...


26

     1.     და თქუა კ˜ვ: თავსა, რამეთუ აღდგომაჲ არა თუ თანა-მდებ არს
    2.     ჰნებავს ამით სიტყუაჲ აღდგომისათჳს დაჴსნად.
    3.     და რამეთუ ვერ შესაძლებელ არსო, რაჲთა კუალად-აგოს ღმერთმან კაცისაჲ ყოველი ასოჲ,
    4.     რომელი აქუნდა მას საკუთრად თითოვეული იგი ადგილსა თჳსსა, ვითარ-იგი იყვნეს პირველად.
    5.     ხოლო ჩუენ მცირედითა სიტყჳთა დავჰჴსნეთ ცუდი იგი მრავლისმეტყუელებაჲ მათი,
    6.     რომელნი ჰგონებენ, ვითარმედ სარწმუნო არს სიტყუაჲ მათი.
    7.     ხოლო ჩუენ ვიტყჳთ და აღვიარებთ, ვითარმედ გუამნი დაჴსნად არიან და მიწევნად არიან,
    8.     ვინაჲ-იგი იქმნა აგებულებაჲ მისი, და რამეთუ ქუეყანისაჲ მიიქცეს ქუეყანადვე, ვითარცა თქუა წიგნმან.
    9.     და ჰაერი და წყალი შეერთოს მსგავსსავე თჳსსა,
    10.     დაღათუ მჴეცთაგან შეჭმულ იქმნა, გინა თუ თევზთა, და შეერია ჴორცი იგი კაცისაჲ ჴორცთა მათთა
    11.     და მერმე იქმნა მიწა და ნაცარ ცეცხლისაგან.
    12.     და ყოველი, რომელი აჴსენეს ესევითარი,
    13.     ყოველნივე ესე სოფელსა ამას შინა განბნეულ არიან
    14.     და არა გარეშჱ სოფლისა, არამედ ამასვე სოფელსა შერთულ არიან.
    15.     ხოლო საღმრთოჲ იგი წიგნი იტყჳს,
    16.     ვითარმედ სოფელი ესე ყოვლითურთ ნებსა შინა თუალისასა დამტკიცებულ არს.
    17.     და აწ უკუეთუ შენ უწყი, რაჲ-იგი გიპყრიეს მჭელითა შენითა,
    18.     ვითარ ჰგონებ უუძლურესმცა იყოა ძალი ღმრთისაჲ ძალსა შენსა
    19.     და ვერმცა გულისხმა-ყოა, რაჲ-იგი უპყრიეს ნებსა შინა ღმრთეებისა თჳსისასა?


27

    1.     და თქუა ოცდამეშჳდესა თავსა, რამეთუ ეგების, რაჲთა კუალად ეგნენ გუამნი კაცთანი ოთხთა მათგან ნივთთა
    2.     ქუეყანისათა შემდგომად დაჴსნისა მათისა და განიყვნენ ერთსახენი თითოვეულად ნაწილად ყოველთაგან
    3.     ნუუკუე ჰგონებდე, რაჟამს იხილნე სტჳქისნი ამის სოფლისანი,
    4.     ვითარმედ იწრო რაჲმე არს კუალად მოქცევაჲ აერისაჲ მის,
    5.     რომელი იყო ჩუენ შორის აერად და სიმჴურვალჱ სიმჴურვალედ და ნოტიაჲ ნოტიად და ეგრეთვე ქუეყანაჲ ყოველი,
    6.     თითოვეული მოყუსისა თჳსისა, ვიდრემდის მოიქცენ ადგილადვე თჳსა საკუთარი იგი სათანადოჲსაგან.
    7.     და ნუ გულს-ეტყჳ სახისა ამისთჳს და საქმისა, რომელსა ჰხედავ კაცთა თანა,
    8.     რამეთუ ესე არს ზეშთა-ექმნების განსაზღვრებულთა მათ ძლიერთა ღმრთისაგან.
    9.     და მე მიხილავს საყოფელსა კაცთასა სამწყსოჲ ცხოვართაჲ, გინა თუ სხუათა ცხოველთაჲ, ერთად შეკრებული მწყემსთა მრავალთაჲ.
    10.     ხოლო რაჟამს ჴამნ განრჩევაჲ თითოვეულისა სამწყსოჲსაჲ თესლად-თესლადთაჲ მათ პირუტყუთაჲ,
    11.     მაშინ ადვილად განარჩიიან ჩუეულებისაებრ თჳსისა და ნიშანთა მათ დაბეჭდვითა.
    12.     რომელნი არიან მათ თანა, დაადგრის თითოვეულსა მათგანსა საკუთრებაჲ თჳსი.
    13.     და უკუეთუ შენ გამოსახო ესე თავისა შენისათჳს, არავე შესცთე ჭეშმარიტებისაგან,
    14.     რამეთუ სულსა აქუს მიდრეკაჲ და მიდევნებაჲ და ნათესაობაჲ ჴორცთა მიმართ, რომელთა შინა მყოფ იყო.
    15.     და შეყოფაჲ იგი წულილადი ბუნებით იყო მეფობისა მისთჳს
    16.     და მკჳდრობისა მისისა მათ შინა და ნიშანთა მათგან ბუნებითთა,
    17.     რომელსა შინა განეყოფვის საკუთრებაჲ სათანადოჲსაჲ, იცნის და მიაგის.
    18.     და აწ ვინაჲთგან სული მოიზიდვის ჴორცთაგან,
    19.     კუალად ყოვლითურთ საკუთრებით მისით და ნათესაობით, აწ უკუე რაჲმე იწროვება არსა ძალისა...
    20.     ...მას დამბადებელისასა.
    21.     და ამისა მოწამე არს ხილვაჲ იგი ეზეკიელ წინაჲსწარმეტყუელისაჲ,
    22.     ვითარცა ქუეყანამან რაჲ ადვილად აღმოაცენნის მცენარენი თჳნიერ შრომისა და ჭირისა,
    23.     არა იძულებით იფქლი გინა თუ სხუაჲ რომელივე (!) თესლი,
    24.     რომელი ვერ იმსახურების მწუანვილად გინა თუ ჴმელად საჴმრად ჩუენდა საზრდელისათჳს.
    25.     და შეიცვალებინ იგი ჟამსა აღორძინებისასა,
    26.     ვითარ-იგი აღემატებინ ქუეყანით დგომასა შინა მისსა მყარად
    27.     და რომელიმე ღრუდ, და არნ საზრდელი იგი აღმოცენებული მრავალფერი აღმოცენებულ სიჴმელისაგან ქუეყანისა და სინოტიისაგან წყლისა.
    28.     და მერმე მოიღის თითოვეულმან სახჱ ბუნებისა თჳსისაჲ
    29.     და განიყვის მრავალ-სახედ და მრავალ-ფერად.
    30.     აწ უკუეთუ თითოვეული მცენარეთაჲ მათ იზარდების ნოტიისაგან და ქუეყანისა
    31.     და თითოვეული მათგანი შემძლებელ არს მოზიდვად და მოყვანებად მათა ბუნებად თჳსისა სიორძილისათჳს
    32.     და ნაყოფიერებისა, მაშა რაჲ საკჳრველ არს სიტყუაჲ ჩუენი აღდგომისათჳს ყოველთა კაცთაჲსა,
    33.     ვინაჲთგან სახედ მისა არს სახჱ თესლთაჲ მათ მცენარეთაჲ,
    34.     რომელნი-იგი მიიზიდვიან ბუნებათაგან თჳსთა?


28

     1.     და თქუა კ˜ჱ თავსა მათთჳს, რომელნი იტყჳან, ვითარმედ სულნი დაებადნეს უწინარჱს ჴორცთა, გინა თუ ჴორცნი უწინარჱს სულთა,
    2.     და დაჴსნაჲ სიტყჳსა მათისაჲ, რომელნი დაამტკიცებენ, ვითარმედ სულნი დაადგრენ მრავალთა შინა გუამთა]
    3.     და არათუ გარეშჱ არს მეცნიერებისაგან გამოცდილებისა,
    4.     რომელი-იგი შესაკრებელთა შორის სულისათჳს და ჴორცთაჲსა.
    5.     რამეთუ ჰგონებდეს რომელნიმე უწინარჱსნი ჩუენსა დაწყებასა სიტყუათა მათთასა,
    6.     ვითარმედ სულნი შეკრებულნი არიან საქმესა შინა განთჳსებულსა საკუთრად
    7.     და ამას ზედა დაებადნეს.
    8.     და რამეთუ საგონებელ არიან კეთილისა და ბოროტისა ქუეშჱ ყოფად.
    9.     ხოლო ვიდრემდის ეგოს სული კეთილსა შინა,
    10.     უკუე არს იგი შორს შერევისაგან ჴორცთაჲსა.
    11.     არამედ ოდეს გარდაჰჴდის კეთილისა მისგან, მიდრკის ჴორცთა საქმესა,
    12.     მოიცალის ესევითარსა სადგურსა და კუალად სხუათა.
    13.     რაჟამს ესმა სიტყუაჲ იგი წინაჲსწარმეტყუელისაჲ მოსჱსი დაბადებისათჳს კაცისა, თქუეს,
    14.     ვითარმედ ჴორცნი უპირადჱს არიან სულისა ჟამთა შინა,
    15.     რამეთუ დასაბამად მოიღო ღმერთმან მიწაჲ ქუეყანით და შექმნა იგი კაცად
    16.     და მერმე-ღა შთაჰბერა სული ცხოველი.
    17.     და ამის გამო უპირადჱსობაჲ მისცეს ჴორცთა,
    18.     ვიდრე სულსა წინადაბადებულობისა მიზეზითა.
    19.     რამეთუ იტყჳან, ვითარმედ სული ჴორცთათჳს დაებადაო,
    20.     რაჲთა არა იყვნენ ჴორცნი უძრავ თჳნიერ საშუმინველისა და სულისა.
    21.     და ყოველი, რომელი რაჲსათჳსმე დაებადოს, უდარჱს არს პატივითა,
    22.     ვითარცა იტყჳს წმიდაჲ სახარებაჲ, ვითარმედ:
    23.     „სული უფროჲს არს საზრდელისა და ჴორცნი სამოსლისა“.
    24.     რამეთუ ესენი მათთჳს დაებადნეს, რამეთუ ყოფამან ამათმან ყვნა იგინი.
    25.     ხოლო ვინაჲთგან ორნი ესე სიტყუანი აცილობენ ურთიერთას და საეჭუელ არიან და არღა ჩანს,
    26.     რაჲ-იგი არს ჭეშმარიტი შორის მათსა, ვიტყჳ, რომელთა-იგი თქუეს,
    27.     ვითარმედ სულნი არიან საქმესა შინა მარტოდ განსაკუთრებულ,
    28.     და კუალად რომელნი-იგი ჰგონებდენ, ვითარმედ ჴორცნი უპირადჱს იყვნეს სულთა.
    29.     აწ ჩუენ თანა-გუაც, რაჲთა არაჲ დაუტევოთ თჳნიერ გამოძიებისა
    30.     და გამოცხადებისა შორის ორთა მათ ცილობათა წულილად გამოკულევითა
    31.     და ვრცელად განმარტებითა, რომლისათჳს გჳჴმს სიგრძოჲ ჟამისაჲ
    32.     და განმრავლებაჲ სიტყჳსაჲ.
    33.     ხოლო ჩუენ შემოკლებით, მსგავსად ძალისა ჩუენისა, გამოვაცხადოთ მისთჳს
    34.     და მერმჱ ვიწყოთ ხილულისა მისთჳს ჩუენ მიერ, რომელ არს მას შინა ჭეშმარიტებაჲ.
    35.     ხოლო მეტყუელნი იგი პირველისა მის სიტყჳსანი, რომელსა დაამტკიცებენ,
    36.     ვითარმედ სულნი უწინარეს არიან ჴორცთასა,
    37.     არა განშოვრებულ არიან იგინი სიტყჳთა ჟამთა შინა მეტყუელთა მათგან,
    38.     რომელნი იტყჳან, ვითარმედ სულნი მიიცვალებიან მრავალთა შინა გუამთა.
    39.     და უკუეთუ სადამე ვინმე გამოეძიებდეს გამოწულილვით სიტყჳთა შორის ორთა მათ ცილობათა,
    40.     პოვოს სიტყუაჲ მათი მიდრეკილ ჭეშმარიტებისაგან,
    41.     რამეთუ ერთმან ვინმე მოძღუართაგანმან თქუა,
    42.     ვითარმედ კაცმან ვინმე შეიმოსა გუამი დედაკაცისაჲ და აღფრინდა იგი მფრინველთა თანა
    43.     და აღმოსცენდა მდელოთა თანა და იქმნა ცხორებასა შინა თევზთასა.
    44.     და მე ესრჱთ ვჰგონებ,
    45.     ვითარმედ ჯეროვნად მოგჳთხრა სიტყუასა მას შინა თჳსსა შესატყუებელი უგუნურებისა თჳსისაჲ.
    46.     რამეთუ ესე სიტყუაჲ მსგავს არს ჟღავილსა მყუართასა და ჩხიკუთასა და უტყუებასა თევზთასა და უიცებასა მცენარეთასა.
    47.     და ესე ცთომაჲ მიზეზ-ექმნა ესევითარისა მომგონებელთა, ვითარმედ სულნი უპირადეს არიან ჴორცთასა.
    48.     ხოლო უკუეთუ სული იგი, რომელი სულიერ არს მიდრეკითა მისითა სიზრქესა ბოროტისასა, იქმნა იგი გუამსა შინა ჴორცთასა.
    49.     და გუამი იგი ჴორციელი უმოწრაფჱს არს ვნებათა მიმართ უფროჲს ბუნებისა მის სულიერისა უჴორცოჲსა,
    50.     რომელმან-იგი აიძულის მიზეზთა ცოდვისათა მრავლითა მიცვალებითა მისითა გუამითი გუამად.
    51.     და იყომცა შეკუეთებულ ცოდვასა უკუანაჲსკნელ უფროჲს პირველისა,
    52.     რამეთუ სენი სულისაჲ კაცობრივისაჲ მიმსგავსებულ არს პირუტყუთა,
    53.     რაჲთა იყოს უეჭუელად მახლობელ ბუნებასა პირუტყუთასა და მიცვალებასა მას პირუტყუებისაგან პირუტყუად.
    54.     უკუე დაუცადებელ ვიდრემე არს ბოროტსა შინა მ~ს,
    55.     რამეთუ დაცხრომაჲ ბოროტისაჲ დაწყებაჲ არს სათნოვებისაჲ და პირუტყუთა შორის სათნოვებაჲ არა იპოვების.
    56.     აწ უკუე სული ვიდრემე მიიცვალების მარადის ბოროტისა მიმართ მიცვალებითა მისითა მარადის უდარჱსსა ბუნებისასა,
    57.     რომელსა შინა არს და ვითარცა-იგი გრძნობადი უდარჱს არს ძალსა მეტყუელებისასა,
    58.     ესრეთვე ძალი იგი მათი, რომელთა არა აქუს გრძნობაჲ, არიან იგინი უმრწემჱს მგრძნობელთა,
    59.     ხოლო რომელი ისწავებდეს სიტყუათა მათთა და თარგმანებდეს, მიიცვალებდეს იგი ზრქელითი ზრქელად.
    60.     და რამეთუ დასასრული სიტყჳსა მათისაჲ მოასწავებს განრყუნილებასა სულისასა ყოვლითურთ,
    61.     რამეთუ სული, რომელი განვიდის წესისაგან თჳსისა და იქმნის იგი შესატყუებელ ბოროტისა,
    62.     არა დასცხრის იგი, არამედ იცვალებინ იგი ადგილითი ადგილად.
    63.     და დასასრული მისი არნ ხრწნილებაჲ მეტყუელებისაგან პირუტყუებად
    64.     და პირუტყუებისაგან მიიწიოს მოკლებასა გრძნობისასა.
    65.     და დაეახლოს უგრძნობელთა მათ მცენარეთა უსულოთა და მერმე არღარა იპოვოს მათ შორის არსებაჲცა.
    66.     და ვითარ იგინი ბრძნობდენ მუნ, ავნებდენ სულსა,
    67.     სადა არა არს გზაჲ მისი,
    68.     რამეთუ არა ღონჱ აქუს მას კუალად ქცევად პატივსავე თჳსისა კეთილისასა.
    69.     და აწ მოასწავებს სიტყუაჲ მათი, ვითარმედ ცხოველებაჲ მცენარეთა შინა უზეშთაეს არს ვიდრე ცხოველებაჲ გუამსა შინა კაცისასა
    70.     და გამოაცხადა სიტყუამან მათმან, ვითარმედ სული სრბასა მას შინა თჳსსა დაემჴუას დაღონებით ქუჱ,
    71.     ვიდრემდის მიიწიოს იგი განქარვებად.
    72.     და აწ სიტყჳსაებრ მათისა უეჭუელად ანუ დაიწუას სული მცენარეთა თანა,
    73.     ანუ თუ კუალად აქციონ იგი ცხორებასა კაცობრივსა ცხორებისაგან მცენარეთაჲსა,
    74.     ანუ განაცხადონ, ვითარმედ ცხორებაჲ მცენარებრი უმჯობჱს არს ცხორებასა მას სულიერსა,
    75.     ვინაჲცა იგი გარდამოვარდა.
    76.     და კუალად მივიდეს მუნით უმჯობჱსსა მას.
    77.     და აწ სიტყუაჲ მათი დაუდგრომელ არს და დაუმტკიცებელ არს,
    78.     რომელნი იტყჳან, ვითარმედ იყვნეს სულნი უწინარჱს ჴორცთაო
    79.     და რამეთუ სულნი მიდრეკითა მათითა ბოროტად იქმნნეს ჴორცთა შინაო.
    80.     ხოლო რომელნი იტყჳან, ვითარმედ სული დაებადა შემდგომად ჴორცთაო,
    81.     სიტყუაჲ უკუე ჩუენი დამჴსნელ არს სიტყჳს-გებათა მათთა პირველთა მათ სიტყჳს-გებათა ჩუენთა მიერ.
    82.     ხოლო სიტყუანი მათნი დაჴსნილ არიან და შეუწყნარებელ ყოვლით კერძოვე.
    83.     არამედ ჭეშმარიტი იგი სიტყუაჲ და სარწმუნოჲ,
    84.     რომელი შორის ორთა მათ სიტყუათა მდგომარჱ არს და წინა-აღმდგომ,
    85.     ესე იგი არს, რომელსა ვიტყჳთ,
    86.     ვითარმედ სული არათუ სიმძიმისა და მიდრეკისა მისისათჳს მიიცვალა ჴორცთა შინა და არცა კუალად ვიტყჳთ,
    87.     ვითარმედ შემდგომად ჴორცთა დაებადა სული, არამედ დაებადა კაცი ერთბამად ბუნებიერად.


29

     1.     და თქუა ოცდამეცხრესა თავსა გამოძიებაჲ, რომელი მოასწავებს, ვითარმედ სულისა და ჴორცთა არსებაჲ შეერთებულ არს
    2.     და კუალად ნუ ვინმე ჰგონებდეს სიტყჳსაგან ჩუენისა,
    3.     ვითარმედ კაცი პირველ დაებადა სახჱდ კერპისა და მისთჳს შეუდგინა დაბადებაჲ სულისაჲ.
    4.     და უკუეთუმცა ესე ესრჱთ იყო, ბუნებაჲმცა თიჴისაჲ ვიდრემე უზეშთაეს იყო ბუნებასა მას გონიერსა?
    5.     ხოლო აწ კაცი ერთ არს ბუნებით მდგომარჱ სულისაგან და ჴორცთა, რომლისა დაწყებაჲ შემტკიცებისა მათისაჲ ერთ არს,
    6.     რაჲთა არა იყოს კაცი უწინარჱს თჳსა და უაღრჱს თჳსა, ვინაჲთგან გუამი მცენარეთაჲ უპირადესი არს სულიერსა.
    7.     არამედ კუალად ვიტყჳთ, ვითარ-იგი პირველ ვთქუთ,
    8.     ვითარმედ ღმერთმან ძლიერებითა თჳსითა დაჰბადა კაცი ყოვლითურთ განსრულებული,
    9.     ვითარცა წამებს წიგნი, ვითარმედ „ღმერთმან იცის ყოველი პირველ დაბადებამდჱ“.
    10.     და რაჟამს დაჰბადა, ნაწილეულთა მათ არა უწინა-ყო ერთი ერთისაგან,
    11.     არა წინა-ყო სული გუამისაგან და არცა გუამი სულისაგან,
    12.     უკუეთუ არა იყომცა კაცი წინააღმდგომ სულისა თჳსისა, გინა თჳსებითა მით და განყოფითა ჟამთაჲთა.
    13.     ხოლო ვინაჲთგან მრჩობლ არს დაბადებულებაჲ ჩუენი გარეშჱთ და შინა კერძოჲთ,
    14.     უკუეთუ ერთი ერთსა უწინარჱს არს, უკუე ვიდრემე ძალი დამბადებელისაჲ არა სრულ იყო მას შინა,
    15.     რამეთუ დაშთა იგი თჳნიერ სრულებისა და განიყო შრომაჲ მათი განზოგებითა საქმისაჲთა.
    16.     და ვითარცა-იგი მარცუალსა იფქლისასა, გინა თუ სხუათა თესლთასა, არს ძალი გამოღებად თავისა,
    17.     რომელი იხილვებინ სესტჳთურთ და გოჯებით, ფურცლითურთ და თესლით ფხიერად, და არავინ თქუას,
    18.     ვითარმედ საზღვარსა შინა ბუნებისა თჳსისასა უწინარჱსებაჲ რაჲმე აქუს ერთსა ერთისაგან,
    19.     არამედ გამოჩნდის წესითა თჳსითა და გამოჩინებაჲ იგი მისი არნ გზასა ზედა ბუნებისა თჳსისასა, ეგრეთვჱ ვიტყჳთ განთესულობისათჳს კაცთაჲსა,
    20.     ვითარმედ დაწყებასა შემზადებისა მისისასა იყო ბუნებაჲ ძალით და გამოჩინებაჲ მისი სისრულით წესსა ზედა თჳსსა.
    21.     არა თუ იჴმია რაჲმე გარეშჱ ბუნებისა თჳსისა სისრულჱდ მისა,
    22.     რამეთუ არა იყო სული თჳნიერ ჴორცთა და არცა ჴორცნი თჳნიერ სულისა,
    23.     არამედ დაწყებაჲ ორთაჲვე ერთ არს პირველად ბრძანებითა და ნებითა ღმრთისაჲთა და შემდგომად გამოყვანებითა შობისაჲთა,
    24.     რამეთუ ვერ გულისხმის-საყოფელ არს განთესლებასა კაცისასა,
    25.     თუმცა იყო ერთი ერთისა რაჲმე უწინარჱს, გინა უკუანაჲსკნელ თესვასა მას შინა ჴორციელებრსა.
    26.     ეგრჱთვე არცაღა საკუთრებასა შინა სულიერსა ეგების,
    27.     თუმცა იყო ერთი ერთისა უწინარჱს, გინა თუ შემდგომ საქმითა,
    28.     რამეთუ არა თუ სხუაჲ რაჲმე ძალი შეეყო ჴორცთა, რომელი განიყო ასოთა შინა
    29.     და ნაწევართა, არამედ მოძრავ იყო წესითა თჳსითა საქმესა შინა ბუნებითსა.
    30.     ეგრეთვე ჯერ არს ჩუენდა, რაჲთა გულისხმა-ვყოთ სულისათჳს,
    31.     ვითარმედ დაღაცათუ უჩინო არს იგი საქმითა თჳსითა დასაბამსა ძრვისასა,
    32.     არამედ უეჭუელად ჰგიეს გუამსა მას შინა თჳსსა.
    33.     ეგრჱთვე ვიტყჳთ ჩჩჳლისა მისთჳს გამომავალისა საშოჲთ,
    34.     ვითარმედ არს მას შინა ძალით, დაღათუ არა არს სრულებით,
    35.     არამედ უჩინო არს იგი, ვიდრემდე განსრულდეს საქმითა სისრულესა თანა ბუნებისასა.
    36.     რამეთუ ძალი იგი განთესლებისაჲ მას შინა არა არს ჴორცთაგან მოკუდავთა უპოვართა სულისაგან განმავალისა,
    37.     არამედ ცხოველებისაგან სულისა.
    38.     ამისთჳს თანა-გუაც, ვითარ ვჰგონებ, რაჲთა ვთქუათ, ვითარმედ ჴორცნი იგი არა მოკუდავ არიან თჳნიერ სულისა,
    39.     ვინაჲთგან არს ცხოველისაგან განმავალისა მიზეზისათჳს ცხოველებისა მისისა.
    40.     რამეთუ რომელი იყოს გუამსა შინა უსულოსა, იგი მოკუდავ არს უეჭუელად.
    41.     და სიკუდილი არა თუ სხუაჲ რაჲ არს, გარნა მოკლებაჲ სულისაჲ,
    42.     რამეთუ არა არს უპოვნელი უწინარჱს პოვნილისა.
    43.     ხოლო უკუეთუ უსულოჲ იგი, რომელი-იგი სიკუდილი არს სულისაჲ,უპირადჱსი არს სულისაჲ, ჩას,
    44.     რამეთუ უპოვნელებაჲ ვიდრემე უწინარჱს პოვნილებისა ნუ იყოფვინ, რამეთუ ცრუ არს სიტყუაჲ ესე.
    45.     ხოლო უკუეთუ ვისმე ენებოს ცნობად მოსწავებისათჳს, ვითარმედ ნაწილი იგი ცხოველ არს,
    46.     შემძლებელ არს, რაჲთა ისწავოს საქმეთაგან განბნეულთა ცხოველისათჳს მოკუდავისაგან
    47.     რამეთუ მაუწყებელ არს ცხოველებასა კაცისასა სიტყუაჲ, მოქმედებაჲ და ძრვაჲ მისი.
    48.     ხოლო განყინებული და უძრავი [არა]რაჲ არს, გარნა მკუდარი.
    49.     რაჟამს მივხედით ჴორცთა მათ განშიშულებულთა თმისაგან და ძუალთაგან და ნაწევართა,
    50.     არა ვთქუათ, ვითარმედ სხუაჲ და სხუაჲ ბუნებაჲ არს ერთი ერთისა უპირადესი,
    51.     არამედ საქმენი ესე არიან მას შინა ძალით, დაღაცათუ უხილავ და გამოუჩინებელ არიან მას შინა.
    52.     ეგრეთვე ნაწილისათჳს სულიერისა ვიტყჳთ,
    53.     რამეთუ დაღაცათუ არღა არს მეტყუელებაჲ ჯერერთ მას შინა და არცაღა გულის-თქუმაჲ და დიდებაჲ,
    54.     არცა სხუაჲ რაჲ, რომელი იხილვების სულსა შინა,
    55.     არამედ უწყითვე, რამეთუ ჰგიეს ბუნებით მას შინა.
    56.     არამედ გამომავალ არს ჟამსა სისრულისა თჳსისასა განსრულებასა თანა გუამისასა და სიორძილსა საქმისასა.
    57.     და ვითარცა კაცი, რაჟამს-იგი განსრულდის ხატად,
    58.     იქმნის მოქმედებაჲ სულისაჲ საქმეთა შინა სრულთა,
    59.     ეგრეცა დაწყებასა შინა მყოფისა მისისასა არნ ჟამად-ჟამად,
    60.     რაჲ-იგი უჴმნ საჴმარი საქმისაგან ბუნებასა შინა სიყშოჲსასა,
    61.     რომელი-იგი არს საყოფელი მისი.
    62.     და ვერ ითქუმის, ვითარმედ სულსა შეემთხჳა ვინმე, გარნა სახლსა შინა თჳსსა.
    63.     და ვითარცა-იგი ვერ მოიწყვის თიჴამან წერილი, გარნა ბეჭდისა მიერ,
    64.     რომლითა დაებეჭდის შეზელილსა მას.
    65.     და ვითარცა ჴორცნი უნდოჲსა მისგან და შეურაცხისა მიწისანი არიან დიდსა მას დიდებასა,
    66.     ეგრეცა საქმჱ სულისაჲ არს საზომსა ზედა, რომლითა შეიწყნარის ჭურჭერმან თჳსმან, რომელ არს საყოფელი მისი.
    67.     ეგრჱთ განივრცის და განემარტის და აღორძნდის,
    68.     რამეთუ დაბმაჲ იგი მსგავს არს ძირსა,
    69.     რომლისაჲ დაფარულ არნ ძალი მოზარდობისა მისისაჲ და მზრდელობისაჲ ქუეყანასა შინა,
    70.     რამეთუ ვერ დაიტიის მცირედ შემწყნარებლობითა მით მისითა უფროჲსი მისსა.
    71.     ხოლო რაჟამს აღმოსცენდის მცენარჱ იგი ძირისაჲ მის
    72.     და განვლის პირი ქუეყანისაჲ და მიიღის ჰაერი მზისაჲ,
    73.     მაშინ გამობრწყინდის მის ზედა მადლი იგი გრძნობისაჲ და განაშუენის.
    74.     და მიიწიის სიორძილსა და საზომსა ნაყოფიერებისასა
    75.     და ჰნათობნ მას შინა მსგავსი იგი ძალისა მის მეტყუელებისაჲ.
    76.     და ესე არა მყის გამოჩნდიან ერთბამად,
    77.     არამედ სისრულისაებრ და სივრცისა ჭურჭრისა მოსწრაფებასა თანა ნაყოფიერ იქმნის მსგავსად ძალისა მის პოვნილისა.
    78.     ხოლო უკუეთუ გენებოს, რაჲთამცა სცან,
    79.     თუ რაჲ არს ძალი სულისაჲ აგებულებასა შინა ჴორცთასა,
    80.     განიცადე უკუე თავი შენი, ვითარცა იტყჳს მოსჱ, რაჲთა გულისხმა-ჰყო საქმჱ სულისაჲ,
    81.     ვითარ-ღა-მცა აღმოიკითხევდი მას წიგნისაგან,
    82.     რაჲთა მით გულისხმა-ჰყო უფროჲს ყოვლისა სიტყჳსა მეტყუელისა მრავალთაგან საქმეთა მისთა გუამსა შინა
    83.     და ნაწილთა შინა ყოველსავე.
    84.     და მე ვჰგონებ, ვითარმედ გამოკულევაჲ ამისთჳს სიტყუათა ნამეტნავ არს,
    85.     ვითარცა ვინ მიუთხრობნ საქმეთათჳს განშოვრებულთა და საზღვართათჳს ქუეყანისა და საყოფლისა მისისათა.
    86.     აწ ვინმე განიკითხოს თავი თჳსი და უჴმდეს-ღა მასწავებელი და მაუწყებელი ბუნებისა თჳსისაჲ,
    87.     იხილენ-ღა კაცმან მიზეზი ცხორებისა თჳსისაჲ, ანუ ვინაჲ შუენიან ჴორცნი ესე,
    88.     რამეთუ ცნას, რასა-იგი შექცეულ არს სული პირველ დასაბამსა დაბადებისა თჳსისასა,
    89.     რაჲთა ჰრწმენეს, ვითარმედ ჴორცნი ესე არა დაებადნეს პირველ მკუდრად,
    90.     უსულოდ.და არცა დავარდის თესლი ადგილსა მკუდარსა და უსულოსა,
    91.     ვითარცა-იგი ნერგნი, გინა თუ მარცუალნი არა დაეთესნიან ქუეყანასა ბიცოვანსა და უნაყოფოსა.
    92.     და რამეთუ არა აქუს ქუეყანასა მას, რომელი მიითუალავს თესლსა,
    93.     გინა თუ ნერგთა, ძალი ცხოველი, უკუეთუმცა გარეშჱთ მისცემდა.
    94.     და უკუეთუმცა ესე ესრჱთ იყო, იპოვნესმცა განჴმელნი იგი ხენი შემწყნარებელ ქუეყანით ესევითარისა ძალისა,
    95.     არამედ არს მას შინა ცხოველებაჲ დაფარული ძალსა შინა საკუთრებისასა,
    96.     რომლითა მოიზიდავს მიწაჲ ქუეყანისაჲ და აწოვებს და მით აღმოაცენნის ძირნი და ქერქნი და რტონი,
    97.     ვიდრემდის განსრულდის ნერგი იგი ძალითა ბუნებისაჲთა,
    98.     რომელ არნ მას შინა, და არნ მისგან საზრდელი სათანადოჲ ხეთაგან,
    99.     გინა თუ მცენარეთა, გინა თუ მწუანვილთა.


30

    1.     და თქუა ოცდამეათესა თავსა სიტყუაჲ მკურნალთაგან, რომელი მოასწავებს ასოთა გუამთა კაცთასა დაბადებასა შინა მათსა.
    2.     და არს იგი სიტყუაჲ გამოკრებული
    3.     ხოლო დაბადებასა ჴორცთა ჩუენთასა ჭეშმარიტითა გამოძიებითა შემძლებელ არს ყოველი კაცი გულისხმის-ყოფად ძალისა მისგან,
    4.     რომელი მოესწავების ბუნებისაგან თჳსისა, გამოცნობითა მით და ცხორებითა, გრძნობითა მით.
    5.     და რამეთუ ბუნებაჲ ყოვლისა კაცისაჲ არს მოძღუარი მისავე,
    6.     არამედ შესაძლებელ არს გამოვაცხადოთ,
    7.     რომელი-იგი კუალ-ყვეს ბრძენთა მათ მეცნიერებისა მისისათჳს წიგნთა შინა ზედა-მიწევნით,
    8.     რომლითა-იგი რომელიმე იცნობა, ვითარ არს ადგილი ყოველთა ასოთაჲ,
    9.     რომელნი არიან ჩუენ შორის, რაჟამს-იგი გამოიძიეს მას შინა გამოცხადებითა ჴორცთაჲთა და განპებითა წყლულთაჲთა.
    10.     და რომელი-მე გულისხმა-ყვეს, თუ რაჲსათჳს დაებადა ყოველი ასოჲ გუამისაგანი.
    11.     და იყო იგი მოღუაწეთათჳს მაუწყებელ განმარტებითა,
    12.     რომელსა შინა არს სრული გულისხმის-ყოფაჲ.
    13.     ხოლო უკუეთუ ვის-მე ენებოს, რაჲთა ეკლესიისაგან მიიღოს სწავლაჲ მისი,
    14.     რაჲთა არა უჴმდეს გარეშჱთა მათგან რაჲმე,
    15.     რამეთუ ესრჱთ ჯეროვნებით თანა-აც სამწყსოთა მათ სულიერთა სიტყჳსაებრ მაცხოვრისა,
    16.     ვითარმედ: „არა ისმინონ ჴმაჲ უცხოჲსაჲ მის“.
    17.     ხოლო აწ მივჰმართოთ სიტყუასა მას და ვთქუათ მსგავსად ძალისა.
    18.     სამთა ამათ ვხედავთ ბუნებასა შინა ჴორცთა ჩუენთასა,
    19.     რომელთათჳს დაბადებულ არიან ყოველნი ასონი ჩუენნი:
    20.     რომელიმე – სიცოცხლისათჳს და რომელიმე – სიმდიდრისათჳს სიცოცხლისა და რომელიმე – დადგრომისათჳს შობისა
    21.     და დამტკიცებისათჳს ნათესავობისა.
    22.     ხოლო რომელნი არიან ჩუენ შორის ასონი შემდგომნი ამათნი,
    23.     ვერ ეგების მათგან ცხორებაჲ კაცისაჲ,
    24.     არამედ სამთა მათ შინა ვხედავთ: თავსა, გულსა და ღჳძლსა.
    25.     ხოლო შემატებაჲ ბუნებისაჲ კეთილთა შინა იქმნების სიმდიდრისაგან სიცოცხლისა,
    26.     რომელი მოენიჭა კაცსა, რომელ არს ჭურჭერი,
    27.     რომელსა შინა არიან საგრძნობელნი, რამეთუ ესენი ვერ მოგუცემენ სიცოცხლესა,
    28.     რამეთუ თჳნიერ ამათსაცა შესაძლებელ არს ცხორებაჲ ჩუენი,
    29.     დაღაცათუ არა არს ცხორებაჲ ჩუენი გემოჲვნებითი თჳნიერ მათსა.
    30.     ხოლო მესამჱ იგი ესე არს, რომლისაგან იქმნების დადგრომაჲ შვილიერებისაჲ
    31.     და დამტკიცებაჲ ნათესავობისაჲ.
    32.     და სხუანიცა არიან გუამსა შინა, რომელნი ეზიარებიან ამათ შემატებასა შინა და სარგებელსა, ვითარცა მუცელი და ფირტჳ.
    33.     რამეთუ ფირტჳ არს, რომელი აგრძნობს ცეცხლსა მას გულისასა,
    34.     და მუცელი მიიღებს ჭამადთა ჭურჭერთა მათ თჳსთა შინა.
    35.     აწ ოდეს ამათ ზედა განყოფილ არს აგებულებაჲ ბუნებისა ჩუენისაჲ,
    36.     ჩას, რამეთუ ძალი იგი ცხოველი არა ხოლო ერთსა პირსა ზედა არს ჩუენ შორის,
    37.     არამედ განუყვნა მიზეზნი იგი ბუნებამან თითოვეულთა ასოთა და თითოვეული მათგანი იძულებულ არს შეწევნასა ურთიერთას.
    38.     ხოლო რომელი ძიებულ არს კრძალულებისათჳს სიცოცხლისა და განშუენებისათჳს ბუნებისა,
    39.     მრავალ არს და დაწვალებულ განყოფასა შინა თჳსსა.
    40.     არამედ მნებავს, რაჲთა პირველად განუყო შემოკლებით რომელსა შინა არს დგომაჲ ცხორებისა ჩუენისაჲ.
    41.     ხოლო ნივთი იგი გუამისაჲ ყოვლითურთ სამარადისო არს ყოველთა ასოთა.
    42.     და აწ თანა-წარვჰჴდეთ სიტყჳსა მისთჳს,
    43.     რამეთუ სიტყუაჲ ბუნებითი არას გუარგებს აწ გამოკულევისათჳს შემოკლებით.
    44.     რამეთუ ცხად არს ყოველთათჳს, ვითარმედ ბუნებასა შინა ჩუენსა პოვნილ არიან სტჳქისნი ესე ამის სოფლისანი;
    45.     ვიტყჳ ნაწილსა სიტფოჲსასა და ყინელისასა, ნოტიისა და სიჴმელისასა.
    46.     და რამეთუ ვხედავთ, ვითარმედ სამნი არიან ძალნი, რომელნი განაგებენ სიცოცხლესა.
    47.     ერთი მათგანი განატფობს გუამსა სიცხითა თჳსითა და მეორჱ იგი ძალი ნოტია-ჰყოფს სიმჴურვალესა,
    48.     რაჲთა იყოს განსწორებით შეზავებაჲ მისი და რაჲთა არა წარწყმდეს ნოტიაჲ სიმძაფრითა მჴურვალებისაჲთა
    49.     და კუალად რაჲთა არა დაშრტეს სიმჴურვალჱ გარდარეულებითა მით ნოტიობისაჲთა.
    50.     და ძალი იგი მესამჱ შემკრებელ არს განბნეულთა მათ შეერთებითა იოგთაჲთა,
    51.     რომელნი შენაწევრებულ არიან ყოველთა ასოთა ძალითა მით მოძრავითა თავით თჳსით,
    52.     ხოლო ოდეს ძალი მოაკლდის, იქმნის ასოჲ იგი მკუდარ და დაკლებულ სულისა მისგან მოძრავისა თავი[თ] თჳსით.
    53.     და ჯერ არს პირველად ამისა, რაჲთა განვიცადოთ სიმტკიცით დაბადებაჲ ბუნებისა მის ჩუენისა ჴორციელისაჲ.
    54.     აწ რაჲსათჳს არს ასოჲ ესე მაგარი და კურივი არა შემწ[ყ]ნარებელი ბუნებისა მის მგრძნობელისაჲ,
    55.     რომელ არიან ძუალნი ჩუენ შორის, და ვითარცა-იგი მცენარენი ქუეყანისანი,
    56.     რომელთა აქუს ნაწილი რაჲმე სიცოცხლისაჲ, რამეთუ იზარდების და იპოხების,
    57.     და არა სიკურივე იგი, რომელ არს მას შინა, მიმღებელი არს გრძნობისაჲ?
    58.     ამისთჳს ჯერ-არს, რაჲთა იყოს მას შინა ძალი სიჩჩოჲსაჲ, შემწყნარებელი კუალისაჲ,
    59.     ვითარცა-იგი ცჳლმან რაჲ შეიწყნარის ტჳფარი ბეჭდისაგან,
    60.     რამეთუ სწორებით აქუს შეზავებაჲ ნოტიისა და ჴმელისაჲ,
    61.     რამეთუ დიდად ნოტიებამან არა შეიწყნარის ტჳფარი ბეჭდისაჲ მის და არცაღა კუალად სიკურივემან შეიწყნარის მსგავსად მისა.
    62.     და ესე ამისთჳს იყო, რაჲთა აკლდეს ცხოველთა უპატიოსნესი იგი საგრძნობელი, ვიტყჳთ – შეხებასა.
    63.     და რამეთუ გუამნი იგი ჩჩჳლნი ნაკლულნი სიჴმელისაგან არიან განუმარტველ და უძრავ,
    64.     ვითარცა-იგი ღრუბელი ზღჳსაჲ, რომელი იპოხების და იზარდების ზღუასა შინა დიდად ნოტიობისაგან და არა აღიძრვის.
    65.     ამისთჳს შეირინეს ძუალნი ესე მაგარნი და ჴმელნი
    66.     და შეიხჳნეს ნოტიითა ჴორცთაჲთა და იქმნნეს შედგმულ და შენაწევრებულ ერთი ერთსა
    67.     და შეძერწულ ლარითა.
    68.     და ამის გამო შეიერთა გუამი და განსრულდა
    69.     და დადგა განსწორებული ძლიერი.
    70.     და იქმნნეს ძუალნი იგი ჴმელნი და მაგარნი მტჳრთველ ჴორცთა მათ მძიმეთა ნოტიისაგან.
    71.     და მას შინა არა არიან ძუალნი განშოვრებულ და განყოფვილ ჴორცთაგან.
    72.     უკუეთუ არა იყომცა კაცი უძრავ, მდგომარჱ ერთსა ადგილსა მსგავსად ხეთა
    73.     და არამცა იყო მიმომავალ ფერჴითა და არცა მოქმედ ჴელითა შესაწევნელად ცხორებისა,
    74.     ამისთჳს არს კაცი ჭური თჳთმოძრავი სულითა,
    75.     ჴელმწიფჱ ნებასა თჳსსა, შეძერწული ლართაგან მრავალთა.
    76.     ამის გამო იქმნნეს ღონენი ჴელთანი და მრავალ-სახენი მსახურებანი მისნი შუენიერნი ყოველთა ღონეთა შინა.
    77.     და მის გამო იქმნა ძრვაჲ ჴელისაჲ და მიმოდრეკაჲ თავისაჲ და საქმჱ ღაწუთაჲ
    78.     და დაწუხვაჲ და ახილვაჲ თუალთაჲ და სხუანიცა ძრვანი იოგთანი ლართაგან, რომელნი შეიოჭებიან და განიმარტებიან.
    79.     და ძალსა მას მავალსა აქუს მოძრავობაჲ სრბისაგან სულისა ნებსით განგებითა ყოველთა ასოთაჲთა.
    80.     ხოლო ძირი ლართაჲ მოძრავობისაჲ ყოველი აპკაჲ არს თავისაჲ.
    81.     ამიერითგან არღარა გჳჴმს ძიებაჲ ასოთათჳს ცხოველთა, ვინაჲთგან განცხადებულ არს ძრვაჲ საქმეთა მათთაჲ.
    82.     და რომელი გუაუწყებს, ვითარმედ ტჳნი არს მიზეზი სიცოცხლისაჲ, საქმჱ ესე,
    83.     რომელი გამოჩნდის ვნებისაგან მისისა, რამეთუ ოდეს-იგი ეცის რაჲმე აპკასა ტჳნისასა წყლულებაჲ,
    84.     მწრაფლ მოიწიის სიკუდილი და არღარა დაშთის ცოცხლებით წყლულებისა მისგან,
    85.     რომელ არს იგი მსგავს საძირკუელისა, რომელსა ზედა აღშენებულ არნ გოდოლი.
    86.     ხოლო რაჟამს მიდრკის საძირკუველი, დაირღჳს ზედაკერძოჲცა მისი,
    87.     რამეთუ ჭეშმარიტად ტჳნი არს მომცემელი სიცოცხლისაჲ.
    88.     და კუალად ვხედავთ, ვითარმედ ყოველი, რომელი განეშოვრის სიცოცხლესა,
    89.     მიიქცის საქმჱ მისი ყინელად და წარვიდის მისგან მჴურვალებაჲ.
    90.     ამითცა და კუალად უწყით, ვითარმედ სიმჴურვალჱცა მიზეზი არს სიცოცხლისაჲ,
    91.     რამეთუ რომელსა-იგი მოაკლდეს, იგი მკუდარ იქმნეს,
    92.     და მისითა არსებითა არს სიცოცხლჱ ცხოველთაჲ.
    93.     ხოლო დაწყებაჲ და ძირი ამისი გული არს, რომლისაგან გამოვლენ ნესტუნი მრავალნი
    94.     და განეზავების სული ცხოველი მათ მიერ ყოველსა გზასა სიმჴურვალითა ცეცხლებრითა.
    95.     რამეთუ სიმჴურვალესა უჴმს საზრდელი ბუნებითი დგომისა მისისათჳს,
    96.     რამეთუ ვერ-მდგომარჱ არს ცეცხლი თავით თჳსით,
    97.     გარნა შემოსლვითა შორის მისსა, რომლითა იზარდებოდის, ამისთჳს ნაკადულნი სისხლისანი გამოვლენ ღჳძლისაგან,
    98.     ვითარცა სული ლართაგან, თჳნიერ წყლისა, შეკრებული სულთა მჴურვალითა ყოვლისა მიმართ გუამისა,
    99.     რაჲთა არა განიყვნენ ორნი იგი და წარწყმდეს ცხორებაჲ.
    100.     რამეთუ განმრავლებაჲ ერთისაჲ ერთსა ზედა, განმრყუნელი არს ცხორებისაჲ.
    101.     ხოლო მდიდარი და რომელსა არარაჲ უჴმს, არარაჲ არს, გარნა ღმერთი მხოლოჲ.
    102.     ხოლო კაცსა უსუსურებისა და უღონოვებისა მისისათჳს უჴმან მიზეზნი მპყრობელნი ბუნებისა მისისანი.
    103.     ამისთჳსცა სამნი იგი ძალნი, რომელნი მოვაჴსენენით, ვითარმედ მათ გამო დგას გუამი,
    104.     უჴმს უკუე მათ ნივთი მისაღებელი დგომისაჲ და სიმტკიცისა მათისათჳს.
    105.     ხოლო წყაროჲ იგი სისხლისაჲ, რომელ არს ღჳძლი, ნივთი არს მზრდელი საჭმელთა და სასუმელთა მიერ,
    106.     ვითარცა თოვლი რაჲ დადვის მწუერვალთა ზედა მთათასა
    107.     და ნოტიობამან მისმან აღადგინ[ნ]ის და განამრავლნის წყარონი წყალთანი ჴევნებსა შორის მთათასა.
    108.     და სიღრმისაგან მისისა შეიწურის და შეიწრდის ნოტიებაჲ იგი,
    109.     ვიდრემდის გამოსცის ნესტუთა მიერ და აღდგიან წყარონი წყალთანი.
    110.     ხოლო სული იგი, მყოფი გულსა შინა, მიიღებს საზრდელსა თჳსსა ასოჲსა მის მიერ მოძმისა თჳსისა,
    111.     რომელ არს ფირტჳ, რომელ-იგი არს ჭური აერისა მომყვანებელი ნესტჳსა მის მიერ,
    112.     რომელი შეადგს პირისაგან და მით მოიზიდავს საშუმინველსა აერისაგან გარეშჱთ.
    113.     და შორის მისა მყოფ არს გული სახჱდ ყოფისა ცეცხლისა მის მოძრავისა მარადის.
    114.     და ვითარცა საბერველითა მჭედელთაჲთა შემოიკრიბის ნიავი წულილი აერისაგან მახლობელით,
    115.     აღავსის ჭური თჳსი და აგრილობნ სიმჴურვალესა მას ცეცხლის-სახესა.
    116.     და მერმე მისცის ნესტუთა გულისათა მკრთომალეთა.
    117.     ამას დაუცხრომელად იქმს, რომელსამე მოღებით მოიღებს გარეშჱთ
    118.     და რომელსამე განგდებით განაგდებს შინაგანით.
    119.     ხოლო მე ვჰგონებ, ვითარმედ ესე არს მიზეზი სულ-თქუმისაჲ, რომელი-იგი მოუჴდის კაცსა, არს სახისაგან.
    120.     ხოლო ოდესმე უფალო რაჲსაგანმე იქმნის გონებაჲ,
    121.     გინა თუ დაყუდნის ჟამსა ძილისასა განსუენებისათჳს ჴორცთაჲსა,
    122.     არამედ საშუმინველი არავე დასცხრების, დაღაცათუ არა შეუდგის ნებაჲ.
    123.     და მე ვჰგონებ გულისათჳს, რაჟამს იყოს იგი შეცვულ ფირტჳსაგან უკუანაჲთ კერძო,
    124.     ვითარმედ შემოკრებაჲ და განმარტებაჲ მისი მიზეზი არს ძრვისა ფირტჳსაჲ.
    125.     ამისთჳს ფირტჳ აგებული არს თხელად, ღრუბლის სახედ,
    126.     მრავალ სადინელ, შეძერწულ ყიასა თანა.
    127.     და რაჟამს მოკრბის და შემოიოჭის, შეიწრდის, სული იგი მას შინა გამოჰკრთის პირისაგან,
    128.     ხოლო რაჟამს განიჴსნის და განემარტის, მოზიდვით მოიზიდის აერისაგან სული.
    129.     და ესე არს მიზეზი, რომლითა სულს-იღებს კაცი მრჩობლითა მით ცეცხლებრითა მარადის მდგომარჱ,
    130.     რამეთუ საკუთრებაჲ სიმჴურვალისაჲ არს ძრვაჲ მოქმედებისაჲ
    131.     და გჳხილავს დაწყებაჲ მისი გულსა შინა და დადგრომითა ძრვისაჲთა ესე ასოჲ,
    132.     რომელი არნ მოღებითა ფირტჳსაჲთა აერი იგი მდგომარჱ მის თანა მარადის.
    133.     და ამისთჳს ოდეს აღემატის მჴურვალებაჲ იგი უფროჲს ზომისა,
    134.     არნ სულის-ღებაჲ იგი მწრაფლ ზედაჲსზედა მაღლად კუეთით ჟამსა ჴურვებისასა
    135.     და სხუათაცა სენთა,
    136.     ვიდრემდის ბუნებაჲ იგი აზმნობნ დაშრეტასა ალსა მას მჴურვალებისასა მოღებითა მით ჰაერისაჲთა ახლად ზედაჲსზედა.
    137.     და რამეთუ ბუნებაჲ ჩუენი გლახაკ არს და უჴმან მას მიზეზნი მრავალნი დგომისა მისისათჳს,
    138.     არა ხოლო ჰაერითა მით მაგრილობელითა სიმჴურვალესა გარეშჱთ მსგავსად ცხოველთა დგომისა,
    139.     არამედ უჴმს მას საზრდელი მპყრობელი და მომგებელი.
    140.     და ამისთჳს საჭმლითა და სასუმლითა გაუსრულდების ნაკლულევანებაჲ იგი,
    141.     რომელ არს ჴორცთა შინა ჩუენთა ძალისა მისგან მომყვანებელისა.
    142.     და არს შეწევნაჲ ამის მჴურვალებისაჲ, რომელ არს გუამსა შინა საქმითა მით ბუნებისაჲთა.
    143.     რამეთუ უზეშთაესი იგი ასოთაჲ და უმთავრესი გული არს, ვითარ-იგი ვთქუთ,
    144.     მიმწევნელი მჴურვალებისაჲ მის სულიერისაჲ და ცხოველებისაჲ ყოველთა შინა ასოთა,
    145.     რომელი დაებადა დამბადებელმან, რაჲთა იყოს იგი მპყრობელ ძალითა თჳსთა ყოვლისა გუამისა.
    146.     და ესე ამისთჳს, რაჲთა არარაჲ დაშთეს განგებისაგან მისისა უქმად და ურგებად; და ამისთჳს იქმნა ადგილი გულისაჲ უკუანა კერძო ფირტჳსა.
    147.     და დადგრომითა ძრვისა მისისაჲთა მოიღის ფირტუმან მისა და განავრცის შეწყნარებისათჳს ჰაერისა
    148.     და შეაჭირის განსავალთა მათ ნესტუთა საშუმინველსა შინა განსაღებელად ნეშტისა მის დაშთომილისა მისგან.
    149.     და ადგილი სტომაქისაჲ არს მახლობელად გულსა წინაჲთ კერძო,
    150.     რაჲთა განატფობდეს მას, რაჲთა იყოს წარმართებულ საქმეთა შინა თჳსთა და მითუალვასა ჭამადთასა,
    151.     რამეთუ სადინელი ჭამადთაჲ და სულისაჲ მახლობელ არიან ურთიერთას შეტყუებით სიგრძით ურთიერთას ერთპირად.
    152.     და შთასლვაჲ იგი პირველად ორთაჲვე მათ ერთისაგან გზისა არს.
    153.     ხოლო რაჟამს მიიწიოს შინაგან სიღრმესა ნოტიებისა მის მიმართ,
    154.     რომელ არს ღჳძლსა შინა, დაუტევის ნოტიებასა მას საკუთრებაჲ იგი მჴურვალებისაჲ მის ცეცხლებრისაჲ,
    155.     რომელი-იგი მსგავს არს ფერსა სისხლისასა.
    156.     და ღჳძლისაგან გამოვლენ ორნი განსადინელნი, მიმსგავსებულნი ღართა,
    157.     რომელთა შინა არს სული და სისხლი, რაჲთა იყოს სისხლი მდინარჱ შეწევნითა მჴურვალებისაჲთა მისლვად
    158.     და განფენად ყოველსა შინა გუამსა და ყოველთაგან ძარღუთა განიყვის და განიბნიის ყოველთა შინა ასოთა.
    159.     და არნ ესე შეერთებითა ორთა მათ ძალთაჲთა,
    160.     რომელნი-იგი არიან განმაცხოველებელ და მთავარ, ვიტყჳ მჴურვალებასა,
    161.     რომელი მიაწევს ნოტიასა განგებასა მას ძალისა ცხორებისასა,
    162.     რომელ-იგი არს აპკაჲ თავისაჲ, რომლისაგან არს ძრვაჲ ყოველთა იოგთაჲ,
    163.     შეოჭვაჲ და განმარტებაჲ ლართაჲ, რომელი ძრავს ყოველთა ასოთა გუამისათა.
    164.     და მით იზარდებინ და ორძინ შეერთებითა ორთა მათ ძალთა წულილადთაჲთა, რომელ არს ტჳს.
    165.     და ზრდითა მისითა კუალად იზარდების აპკაჲცა, რომელი-იგი ჰმოსია ყჳნსა.
    166.     და აპკაჲ ესე ნივთი არს, რომელი აწოვებს ზჱთგან ვიდრე ქუჱდმდჱ,
    167.     შემცველ მრავალთა მათ, რომელ არიან გოჯნი ზურგისანი.
    168.     და ზრდაჲ იგი კუალად აწოვებს ტჳნთაცა მათ,
    169.     რომელნი არიან ყოველთა შინა ძუალთა, იოგთა და ლართა განიყვიან და თითოვეულმან მივლის გზაჲ თჳსი.
    170.     და ვითარ შთავიდის იგი სტომაქად, არა დასცხრის, ვიდრემდის დაადნვის იგი მჴურვალებითა თჳსითა,
    171.     ვითარცა ბრძმედმან და მიავლინის იგი მისადინელთა მათ,
    172.     რომელ შეუდგან და განიყვის ყშირი წულილისაგან და წულილი იგი მიიწიის სადინელთაგან თჳსთა ღჳძლად,
    173.     ხოლო ყშირი იგი განვიდის ადგილთა მათ ვრცელთა ნაწლევად.
    174.     და დაადგრის ჭამადი იგი ჟამ რაოდენმე ადგილსა თჳსსა,
    175.     რაჲთა არა მწრაფლ განვიდეს და დაუცადებელად უჴმდეს კაცსა ჭამაჲ და უცალო-იქმნეს მის გამო მსგავსად პირუტყუთა.
    176.     და საჴმარ არს ღჳძლისაგან შეწევნაჲ საქმითა მჴურვალებისაჲთა,
    177.     რაჲთა შეცვალნეს ნოტიანი იგი მიმავალნი და შექმნ[ნ]ეს სისხლად.
    178.     ხოლო ადგილი ღჳძლისაჲ შორავს გულსა, რამეთუ ვერ ეგებოდა, ვითარმცა იყო ასოჲ იგი მთავარი,
    179.     რომელ არს ძირი ძალისა მის ცხორებისაჲ,
    180.     შეჭყლემულ სხჳსაგან და გან-მცა-რყუნა გონებაჲ მჴურვალებისაჲ შთასადინელმან მან ლარეანმან, რომელსა ჰრქჳან ჴორჴი.
    181.     ამისთჳს იქმნა მისავალი გულისაგან ღჳძლად,
    182.     რომელი მიაწევს სულსა მას ცეცხლებრსა და იგი არს განმგებელი ყოველთა ძრვათაჲ და სლვათაჲ.
    183.     ამისთჳს ღირდა, რაჲთა აქუნდეს მათ საფარველად კემხაჲ,
    184.     რომელი-იგი შედგმულ არს ძუალებითა და იოგებითა მრავლითა.
    185.     და მას შინა არს დამტკეცით და დაცვულ, ვითარცა მეუფჱ შინაგან კრეტსაბმელსა მას დამკჳდრებულ არს.
    186.     და ეგრჱთვე-სახედ ვხედავთ გულსა, რამეთუ შეცვულ არს იგი,
    187.     ვითარცა სახლსა შინა, დამყარებულსა მოცვითა მით ფერცხალთაჲთა გარემოჲს მისა
    188.     და უკუანაჲთ კერძო მომტკიცებულ არს ზურგის ძუალთაგან, შეზღუდვილ ორკერძოვე.
    189.     წინაჲთ კერძო გარდართხმულ არს მკერდი და უღელნი საფარველად მისა ვნებათაგან.
    190.     და ვითარცა-იგი გიხილავს ქუეყანის-მოქმედთაჲ,
    191.     განაგნიან რაჲ სადინელნი წყალთანი, რაჲთა ნოტია-ყონ ქუეყანაჲ,
    192.     არამედ მტილსაცა მივამსგავსოთ, რომელსა შინა არიან მრავალფერნი ხენი
    193.     და თითოსახენი ნერგნი დაწვალებულნი ფერითა და სახითა და გემოჲთა,
    194.     თითოვეული საკუთრებითა თჳსითა იზარდების ერთისაგან წყლისა.
    195.     და ძალი იგი ნოტია-მყოფელი ყოველთაჲ მათ ერთი არს ბუნებით
    196.     და საკუთრებაჲ მიმღებელთა მათ ზრდისათაჲ განიყოფვის მრავალფერად ვითარებითა თითოპირითა.
    197.     და იქმნის იგი სიმწარჱ ხესა მას შინა პაგურეცისასა და მაკუდინებელ ხჱსა მას შინა მათუნსა,
    198.     რომლისა ნიგოზი მაკუდინებელი წამალი არს.
    199.     და სხუაჲ არს ძალი მისი ზაფრანსა შინა და სხუაჲ არს ბარსაბონსა შინა
    200.     და სხუაჲ არს ნერგსა შინა: რომელსამე შინა – ყინელ,
    201.     და რომელსამე შინა – ტფილ,
    202.     და რომელსამე შინა განზოგებით არნ ძალი.
    203.     და შროშანსა და ვარდსა აქუს სული ნელი,
    204.     და ლეღუსა და სხალსა აქუს სიტკბოვებაჲ,
    205.     და ვაზსა გამოაქუს ყურძენი და მისგან არს ძალი ღჳნისაჲ.
    206.     და სხუანიცა, რომელნი აღმოსცენდებიან ერთისაგან მიწისა და ერთისაგან ნოტიისა,
    207.     გამოვალს (!) და აღმოაცენებს თითოფერად დაწვალებულთა ვითარებასა შინა მათსა.
    208.     და ამას სახესა ვხედავთ მტილსა მას შინა ჩუენსა სულიერსა ბუნებისაგან,
    209.     და უფროჲს უფლისაგან ბუნებისა,
    210.     ძუალთა და ღრტილთა და ძარღუთა და ლართა და იოგთა და ჴორცთა და ცმელთა
    211.     და თმათა და ფრჩხილთა და თუალთა მხედველთა მრავალთა ფერთა
    212.     და ყურთა მსმენელთა თითოპირთა ჴმათა, რომელი შეეტყუების ამათ საკუთრებითა განწვალებულითა,
    213.     განშოვრებულითა ურთიერთას ერთისაგან საზრდელისა,
    214.     რომელი შეიცვალების თითოვეულთა შინა ასოთა საკუთრებისაებრ მათისა.
    215.     რამეთუ რომელი მიიწიის თუალად, შეეზავის ასოსა მას მხედველსა და აპკათა მათ განრჩუნვილთა გუგათასა.
    216.     და რომელი მიიწიის სასმენელად, შეეზავის ბუნებასა მას შინა სმენისასა,
    217.     და ბაგეთა შინა განემარტის საზრდელი, ძუალთა შინა შემაგრდის და განფიცხნის და ტჳნთა შინა დალბის
    218.     და დაჩჩჳს აღმოცენებისათჳს თმათა ორთქლითა მით განმწვალებელითა
    219.     და უკუეთუ განვიდის იგი სადინელთაგან მრგუალთა, გროზ-იქმნის თმაჲ იგ[ი]...
    220.     მისგან კაცობრივისა და შექმნა იგი კერპად,
    221.     ვითარცა-იგი მთლელმან მან ჟამად-ჟამად განასრულის სახჱ იგი ნივთსა მას შინა პირველითგან დასასრულადმდჱ.
    222.     [ე]გრეცა გამოთლაჲ ბუნებისა მის ჩუენისაჲ სულისაჲ არს პირველად დაწყებაჲ უსრულად, განსრულებასა – სრულ.
    223.     და იყოცა ოდესმე სრულ, უკუეთუმცა არა შემთხუევასა მას ბოროტისასა დაეპრკოლა მადლისა მისგან სრულისა.
    224.     და დაკლებულ-იქმნა დაბადებულობაჲ იგი, რაჲთამცა მბრწყინვიდა მის შორის ხატებაჲ იგი ღმრთისაჲ.
    225.     და იქმნა შრომით და მოგზ[ა]ურებით მიმავალ სული კაცისაჲ მასვე სისრულესა.
    226.     ამას მიუწერს დიდებული მოციქული პავლჱ კორინთელთა მათ და იტყჳს:
    227.     „(ოდ)ეს ყრმა ვიყავ, ვიტყოდე [ვითარცა] ყრმაჲ,
    228.     ხოლო ოდეს ვიქმენ მამაკაც, დაუტევე სიყრმისაჲ იგი“.
    229.     რამეთუ არა სხუაჲ სული არს ყრმისაჲ და სხუაჲ მამაკაცისაჲ, არამედ უსრულ არს ყრმასა შინა და სრულ – მამაკაცსა შინა.
    230.     და ვითარცა-იგი მცენარჱთა მოზარდთათჳს ვიტყჳთ,
    231.     არამედ ცხოველ არიან, რამეთუ რომელსა აქუნდეს ნაწილი ცხოველებისაჲ და ძრვისაჲ,
    232.     არა ერქუმის მას უსულო და არცა უსრულ, ოდეს აქუს ცხოველებაჲ.
    233.     რამეთუ ოდეს იქმნა მცენარჱ, მოზარდცა არს, არამედ ვერ მიწევნულ საქმესა გრძნობისასა.
    234.     ეგრეცა პირუტყუთა შინა არს სული პირუტყუებრი, მგრძნობელი და ვერ მიწევნულ არს სისრულესა,
    235.     რომელ არს მადლი მეტყუელი და გულისხმის-მყოფელი.
    236.     ამისთჳს ვიტყჳთ, ვითარმედ სული განსრულებული ჭეშმარიტი, კაცობრივი არს საცნაურ ყოველთაგან საქმეთა მისთა.
    237.     ხოლო რომელი გარეშჱ არს მისა, სახელის-დებით ხოლო იწოდების სულ და არა ჭეშმარიტ, ვინაჲთგან უსრულ არს იგი.
    238.     არამედ არს მას შინა ნაწილი მოქმედი, მშუმინვიერი, ვითარ-იგი გუესმა მოსჱსგან დაბადებისათჳს კაცისა,
    239.     ვითარმედ არს იგი კაცსა შინა მიდრეკითა მით მისითა ბოროტად,
    240.     რომლისათჳსცა მოციქული ასწავებს და იტყჳს:
    241.     „განიძარცუეთ კაცი იგი ძუელი და შეიმოსეთ კაცი იგი ახალი, განახლებული მსგავსებითა დამბადებელისა თჳსისაჲთა“.
    242.     არამედ იყოს ჩუენდა, რაჲთა კუალად ვეგნეთ მადლსა მას მსგავსებისა ღმრთისასა,
    243.     რომლითა დაჰბადა ღმერთმან კაცი პირველ, ოდეს თქუა:
    244.     „ვქმნეთ კაცი ხატად და მსგავსად ჩუენდა“,
    245.     რომლისაჲ არს დიდებაჲ და ძლიერებაჲ აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამენ.