სინური მრავალთავი 1-25
სინური მრავალთავი 26-53
ქართული ენისა და მწერლობის ერთ-ერთი შესანიშნავი ძეგლი სინური მრავალთავი 864 წელს გადაუწერიათ იერუსალიმში, საბაწმინდის ლავრაში. ხელნაწერი ამჟამად დაცულია სინას მთაზე, წმინდა ეკატერინეს სახელობის მონასტერში.
სინურ მრავალთავში შესულია III-V საუკუნეების დიდი საეკლესიო მოღვაწეებისა და მწერლების თხზულებანი. სამწუხაროდ, ხელნაწერი ჩვენამდე ნაკლული სახით არის მოღწეული: დღეს იგი 275 ფურცელს ითვლის, ა. შანიძის ვარაუდით ხელნაწერს აკლია 79 ფურცელი, ხელნაწერის თითქმის ერთი მესამედი.
ხელნაწერს ახლავს ვრცელი და უაღრესად საინტერესო ანდერძი, რომლის მიხედვითაც ირკვევა, რომ ხელნაწერის შექმნის ინიციატორია მაკარ ლეთეთელი (ქარელის რაიონში არის ქვემო ლეთეთი და ზემო ლეთეთი). როგორც ნ. მარმა მიუთითა, მაკარი უნდა იყოს გრიგოლ ხანძთელის მოწაფე, ეფრემის, აწყურის ეპისკოპოსის ნათესავი.
ხელნაწერის გადამწერად დასახელებულია ამონა, ვახთანგ მოძარღულის ძე. როგორც ა. შანიძე ვარაუდობს, ეს ხელნაწერი სამი (შესაძლოა ხუთი) პირის მიერ უნდა იყოს გადაწერილი. ერთ-ერთი გადამწერი, რომელსაც წიგნის უმეტესი ნაწილი გადაუწერია, თვით მაკარ ლეთელელი ჩანს. ხელნაწერის დამზადებაში მაკარის და მის თანამშრომლებს დახმარებია პიმენ კახი.
ხელნაწერი თარიღიანია (ხჳჲჱ=6468-5604=864 წ.; პდ=84+780=864 წ.). სინური მრავალთავი არის უძველესი თარიღიანი ხელნაწერი, რომელმაც ჩვენამდე მოაღწია.
ხელნაწერის ბოლო სამი გვერდი დაუწერელი ყოფილა. 981 წელს იოანე ზოსიმეს ძეგლი მესამედ შეუმოსავს და ამის შესახებ ხელნაწერის ერთ დაუწერელ გვერდზე (274v) შესაბამისი ცნობა მოუთავსებია. ხელნაწერის შემდეგ გვერდზე იოანე ზოსიმეს ჩაუწერია ქართული ენის საგალობელი "ქებაჲ და დიდებაჲ ქართულისა ენისაჲ".
სინური მრავალთავი გამოიცა 1959 წელს ა. შანიძის რედაქციითა და ვრცელი გამოკვლევით. ტექსტი გამოსაცემად მოამზადეს ი. იმნაიშვილმა, ლ. კიკნაძემ, მ. შანიძემ, ზ. ჭუმბურიძემ, ლ. ბარამიძემ.
