1

    1.     წესი და განგებაჲ და რჩულისკანონი მეექუსისა კრებისაჲ ას სამეოცდარვათა წმიდათა მამათაჲ, რომელნი შეკრბეს კოსტანტინეპოლეს, ახალსა ჰრომსა, კოსტანტინე ღმრთისმსახურისა მეფისა ზე, ძისწულისა ძისა ჰერაკლე მეფისა.
    2.     იყვნეს წინამძღუარ კრების ამისა აგათონ, პაპაჲ ჰრომისაჲ და გიორგი კოსტანტინეპოლისაჲ და თეოფანე ანტიოქისაჲ და სხუანი იგი ღმერთშემოსილნი მამანი.
    3.     ამან წმიდამან მეექუსემან კრებამან ას სამეოცდარვათა მამათამან, რომელი შეკრბეს კოსტანტინეპოლეს, სამეუფოსა პალატსა და დაამტკიცეს მართალი სარწმუნოებაჲ და დაწერეს ძეგლი ღმრთისმეტყუელებისაჲ და კანონნი ეკლესიისანი სამოძღურებელად მორწმუნისა ერისა,
    4.     პირველად აჴსენეს სარწმუნოებაჲ განწესებული ნიკიისა კრებისაჲ ტჲჱ მამათაჲ და კოსტანტინეპოლისაჲ რნ მამათაჲ, ეფესოჲსაჲ ს მამათაჲ და ქალკიდონისა ქლ მამათაჲ და კოსტანტინეპოლისავე რო მამათაჲ და
    5.     ყოველივე ხუთთა მათ კრებათა მიერ ქადაგებული შეიწყნარეს და დაამტკიცეს და რომელნი მათ განეკუეთნეს და შეეჩუენნეს, შეაჩუენნეს და რომელნი მათ შეეწყნარნეს და ედიდნეს, ადიდნეს და შეიწყნარნეს.
    6.     და სხუათაცა კრებათა, რომელნი ადგილ-ადგილ ქმნილ იყვნეს საღმრთოდ და მართლმადიდებლობით და კანონნი განეწესნეს, მიითუალნეს, ვითარცა ქუემო თჳთ აჴსენებენ.
    7.     და მერმე ახლად შემოსრული იგი წვალებაჲ ერთისა ნებისა და ერთისა საქმისა მეტყუელთაჲ სრულიად განაგდეს და მეტყუელნი ესევითარისა მის წვალებისანი:
    8.     [თეოფანე] ფარანელი, ონორი ჰრომი, კჳროზ [ალ]ექსანდრიელი, სერგიოს, პიროზ, პავლე და პეტრე კოსტანტინეპოლელნი, მაკარი ანტიოქიელი და სტეფანე, მოწაფე მისი, შეაჩუენნეს,
    9.     რამეთუ ამათ ყოველთა იკადრეს თქუმად ღმრთისა ჩუენისა იესუ ქრისტესთჳს, ვითარმედ: „ერთი ნებაჲ და ერთი ხოლო საქმე აქუნდა შემდგომად განკაცებისა“, რომელ-ესე უარის-ყოფაჲ არს ორთა ბუნებათაჲ.
    10.     და პოლიხრონიოსცა უგუნური იგი და ცოფი ბერი შეაჩუენეს, რომელმან იქადა ესევითარსა მას წვალებასა შინა აღდგინებაჲ მკუდრისაჲ.
    11.     ხოლო წმიდათა მათ მამათა მისცეს ფლობაჲ აღდგინებად და, ვითარ-იგი ვერარაჲ აღადგინა, უმეტესად განაქიქა გმობაჲ თჳსი.
    12.     ესე ზემოწერილნი მწვალებელნი წმიდათა მათ მამათა შეაჩუენნეს.
    13.     და ებისტოლე მოწერილი აღათონ ჰრომთა პაპისაჲ კოსტანტინე მეფისა მომართ შეიწყნარეს შემსგავსებულად ებისტოლისა მის დიდისა ლეონისა ჰრომთა პაპისაჲ, რომელი მოეწერა კრებასა ქალკიდონისასა.
    14.     და კრებაჲ იგი რკდ ებისკოპოსთაჲ, რომელნი ჰრომს შეკრიბნა ღირსმან აგათონ, ითჳსეს და ყოველი მათ მიერ თქმული და განწესებული დაამტკიცეს და ერთ კრებად შეირაცხნეს რჲჱ კოსტანტინეპოვლისანი და რკდ ჰრომისანი.
    15.     და წმიდაჲ მარტინე ჰრომისა პაპი და წმიდაჲ მაქსიმე აღმსაარებელი ჴმამაღლად ადიდეს და საჴსენებელად საუკუნოდ ნეტარებაჲ და ქებაჲ მათი განაწესეს.
    16.     და აღწერილი იგი მართლისა სარწმუნოებისა ძეგლი და საეკლესიონი იგი კანონნი წინაშე ღმრთისმსახურისა კოსტანტინე მეფისა წარიკითხეს (!)
    17.     და თავადმან კოსტანტინე მეფემან თჳსითა ჴელითა, წითლითა წამლითა, სიმტკიცე საღმრთოჲსა მის ძეგლისაჲ დაწერა და ყოველთა მათ მღდელთმოძღუართა სახელები თჳსი დაწერეს კაცად-კაცადმან თჳსითა ჴელითა.
    18.     და ესე არს თქმული იგი და განწესებული წმიდათა მათ და ღმერთშემოსილთა მამათაჲ.
    19.     თავი ა.
    20.     დიდმან ამან და ყოველთა ქალაქთა და სოფელთაგან ნებითა და მადლითა ღმრთისაჲთა და ბრძანებითა მორწმუნისა და ღმრთისმსახურისა მეფისა კოსტანტინესითა შემოკრებულმან ღმრთივდაცვულსა სამეუფოსა ქალაქსა მეექუსემან კრებამან ტაძარსა დიდისა პალატისასა ესრეთ აღწერა
    21.     და განაწესა და ამას იტყჳს: ღმრთისა და მამისა მხოლოდშობილი ძჱ და სიტყუაჲ, რომელი-იგი ყოვლითურთ მსგავს ჩუენდა იქმნა, თჳნიერ ცოდვისა, ქრისტე ჭეშმარიტი ღმერთი ჩუენი წმიდისა სახარებისა ქადაგებითა ესრეთ ბრძანებს: „მე ვარ ნათელი სოფლისაჲ.
    22.     რომელი შემომიდგეს მე, არა ვიდოდის ბნელსა, არამედ აქუნდეს ნათელი ცხორებისაჲ“.
    23.     – და კუალად თქუა: – „მშჳდობასა მოგცემ თქუენ.
    24.     მშჳდობასა ჩემსა დაგიტევებ თქუენ“.
    25.     ამის ღმრთივქადაგებულისა, ჭეშმარიტისა და მიუჩრდილებელისა ნათლისა ბრწყინვალებითა განათლდა და შეუდგა მას ღმრთისმსახური ესე მეფე ჩუენი და მშჳდობაჲ იგი მის მიერ აღთქუმული წინამძღურად მოიღო.
    26.     და იქმნა მართლმადიდებლობისა შემწე და წვალებისა წინააღმდგომ.
    27.     ამისთჳსცა წმიდაჲ ესე და სოფლიოჲ კრებაჲ ღირსთა ამათ მღდელთმოძღუართა მოსწრაფედ შემოკრბა და ყოველივე სავსებაჲ ეკლესიისაჲ შეაერთა.
    28.     პირველად ტჲჱ ნიკიას შეკრებულთა წმიდათა მამათა, ურჩულოჲსა არიოზის განმკუეთელთა, რომელთაცა ერთარსებაჲ, ერთღმრთეებაჲ და ერთბუნებაჲ სამგუამოვნისა მის წმიდისა სამებისაჲ ჴმამაღლად ქადაგეს
    29.     და მამისა და ძისა და სულისაწმიდისა ერთითა და განუყოფელითა სარწმუნოვებითა თაყუანისცემაჲ ასწავეს ერსა მორწმუნეთასა
    30.     და თანა-წამებითა და თანა-მოღუაწებითა ღმრთისმსახურისა დიდისა კოსტანტინე მეფისაჲთა ყოველნი იგი მართლისა სარწმუნოებისა წინააღმდგომნი მწვალებელნი განიოტნეს.
    31.     მეორედ კოსტანტინეპოლეს შეკრებულთა რნ ღმერთშემოსილთა მამათაჲ, თევდოსი დიდისა მეფისა ზე, მაოტებელთა ბოროტისა მის მაკედონიოს სულისა წმიდისა მბრძოლისა და აპოლინარის უკეთურისა, რომელი იტყოდა, ვითარმედ: „არა შეიმოსა უფალმან გონებაჲ კაცობრივი“.
    32.     და ამით გმობითა ცხორებისა ჩუენისა საიდუმლოსა არა სრულებით-ყოფად ზრახვიდა, რომელიცა მაკედონიოსისვე თანა განიოტეს წმიდათა მათ მამათა.
    33.     მესამედ ეფესოს შეკრებულთა ს მამათა, თევდოსი მეფისა ზე, ძისა არკატისა, რომელთა არცხჳნეს ურჩულოსა ნესტორის და ერთ ქრისტედ განჴორციელებული უფალი ჩუენი ქადაგეს და წმიდაჲ იგი ქალწული მარიამ, უხრწნელი იგი და უმეტესად კურთხეული, ჭეშმარიტად ღმრთისმშობელად აღიარეს
    34.     და ქადაგეს და ბილწი იგი ცუნდრუკებაჲ ბოროტისა მის ნისტორისა იოტეს და სრულიად აჴოცეს, რომელი-იგი კაცად განყოფილად და ღმრთად განყოფილად ერთსა მას ქრისტესა იტყოდა და წმიდასა ღმრთისმშობელსა უვარ-ჰყოფდა, ამისთჳსცა სრულიად აჴოცეს იგი წმიდათა მათ მამათა.
    35.     მეოთხედ ქალკიდონს შეკრებულთა, მარკიანე მეფისა ზე, ქლ წმიდათა მამათა, რომელთა ერთი იგი ქრისტე ძე ღმრთისაჲ ჩუენთჳს განკაცებული ორითა ბუნებითა, ჴმამაღლად ქადაგეს სრული ღმერთი და სრული კაცი.
    36.     და შეაჩუენნეს: ევტუქე და დიოსკოროს და სებეროს ბოროტნი იგი მწვალებელნი.
    37.     და მათ თანა ნესტორიცა, ესე ვითარცა განმყოფელი გუამსა ქრისტესსა, და იგინი ვითარცა შემრეველნი ბუნებათანი, რომელნი-იგი ურთიერთას განყოფილითა და წინააღმდგომითა გმობითა ერთად მთხრებლად წარწყმედისა და უღმრთოებისა შთაცჳვეს.
    38.     მეხუთედ ამას სამეუფოსა ქალაქსა, ისტჳნიანე მეფისა ზე, შემოკრებულთა რო წმიდათა მამათა, რომელთა განკუეთეს თეოდორე მომფსუეტელი, მოძღუარი ნესტორისი, და ოროგინე, მრავალთა წვალებათა მეტყუელი, და დიდიმოს და ევაგრე.
    39.     და იბ იგი თავნი თევდორიტესნი, წინააღმგომნი ღმერთშემოსილისა კჳრილესნი და ებისტოლე იგი ივაჲსი მიწერილი მარენ სპარსისა მიმართ და ყოველივე წვალებაჲ შეაჩუენეს და სარწმუნოებაჲ პირველთა მათ წმიდათა კრებათა მიერ განწესებული დაამტკიცეს.
    40.     აწ უკუე ჩუენ ყოველნივე წმიდათა მათ კრებათა მიერ ქადაგებულსა სარწმუნოებასა ვქადაგებთ და დავამტკიცებთ და ესრეთ ვღაღადებთ შემოკრებულნი წმიდასა ამას მეექუსესა კრებასა:
    41.     „გურწამს ერთი ღმერთი, მამაჲ ყოვლისა მპყრობელი, შემოქმედი ცათა და ქუეყანისაჲ, ხილულთა ყოველთა და არახილულთაჲ
    42.     და ერთი უფალი იესუ ქრისტე, ძე ღმრთისაჲ, მხოლოდ-შობილი მამისაგან, შობილი უწინარეს ყოველთა საუკუნეთა, ნათელი ნათლისაგან, ღმერთი ჭეშმარიტი ღმრთისაგან ჭეშმარიტისა, შობილი და არა ქმნული, ერთარსი მამისაჲ, რომლისა მიერ ყოველივე შეიქმნა,
    43.     რომელი ჩუენთჳს, კაცთათჳს, და ჩუენისა ცხორებისათჳს გარდამოჴდა ზეცით და ჴორცნი შეისხნა სულისაგან წმიდისა და მარიამისაგან ქალწულისა და განკაცნა და ჯუარს ეცუა ჩუენთჳს პონტოელისა პილატესა ზე, ივნო, დაეფლა და აღდგა მესამესა დღესა მსგავსად წერილისა,
    44.     და კუალად მოვალს განშჯად ცხოველთა და მკუდართა, რომლისა სუფევისაჲ არა არს დასასრული, და სულიწმიდაჲ უფალი და ცხოველსმყოფელი, რომელი მამისაგან გამოვალს,
    45.     მამისა თანა და ძისა თანა თაყუანის-იცემების და იდიდების, რომელი იტყოდა წინაწარმეტყუელთა მიერ, და ერთი წმიდაჲ კათოლიკე და სამოციქულო ეკლესიაჲ.
    46.     აღვიარებთ ერთსა ნათლისღებასა მოსატევებელად ცოდვათა, მოველით აღდგომასა მკუდრეთით და ცხორებასა მერმისა საუკუნოჲსა, ამენ“.
    47.     კმა იყო მეცნიერებად და დასამტკიცებლად მართლისა სარწმუნოვებისა წმიდაჲ ესე ღმერთშემოსილთა მათ მამათაგან დაწესებული მართლაღსაარებაჲ, არამედ ვინაჲთგან არა დასცხრა პირველთაგან, მომპოვებელმან მან უკეთურებისამან ბრძოლად ნათესავსა კაცთასა,
    48.     და ვითარცა-იგი პირველ თანაშემწედ მოიპოა გუელი და მის მიერ წამალი იგი გესლიანი სიკუდილისაჲ უწდია, ბუნებასა კაცთასა, ეგრეთვე აწ პოვნა ჭურნი შემსგავსებულნი ნებისა თჳსისანი თეოფანე ვინმე ფარანელი ებისკოპოსი და სერგიოს და პიროს და პავლე და პეტრე,
    49.     რომელნი იყვნეს მღდელთმოძღუარ სამეუფოჲსა ამის ქალაქისა, ამათ თანა ონორიცა ჰრომისა წინამძღუარი და კჳროზ ალექსანდრიისაჲ, მაკარი ანტიოქელი და სტეფანე მოწაფე მისი.
    50.     ესენი პოვნა ბოროტმან მან მტერმან აღმასრულებლად ნებისა თჳსისა და ისწრაფა მათ მიერ აღდგინებად ეკლესიასა შინა საცთური ბოროტი, რამეთუ ამათ პირველთქმულთა კაცთა ბირებითა დასაბამითგან კაცისმკვლელისაჲთა იკადრეს თქუმად ერთი ნებაჲ და ერთი საქმჱ ორთა მათ ბუნებათაჲ,
    51.     ერთისა მის სამებისაგანისა ქრისტეს ღმრთისა ჩუენისაჲ და ამით სახითა განაახლა ერსა შორის ქრისტეანეთასა წვალებაჲ იგი აპოლინარისი, სებეროსისი და თემისტისი, ურჩულოთაჲ მათ,
    52.     რაჲთამცა სრულებაჲ იგი განკაცებისა უფლისა ჩუენისა იესუ ქრისტესი განაქარვა ესევითარითა მით მზაკუვარებითა და აჩუენა თჳნიერ ნებისა და საქმისა ყოფად გონიერად სულიერნი იგი ჴორცნი უფლისანი.
    53.     ამისთჳს აღადგინა ქრისტემან ღმერთმან ჩუენმან მორწმუნე ესე მეფე ახალი დავით და პოვა გულითადი თჳსი, რომელმანცა, ვითარცა წერილ არს: „არა სცა ძილი თუალთა თჳსთა, არცა ჰრული – წამთა თჳსთა, არცა განსუნებაჲ – ჴორცთა თჳსთა“,
    54.     ვიდრემდის ღმრთივშემოკრებული ესე ყო კრებაჲ და წმიდათა ამათ მამათა მიერ პოვა სრული იგი მართლმადიდებლობისა ქადაგებაჲ, რამეთუ ვითარცა იტყჳს უფალი.
    55.     „სადა იყვნენ ორნი, გინა სამნი შეკრებულნი სახელითა ჩემითა, მუნ ვარ მე მათ შორის ჭეშმარიტად“.
    56.     უკუე ჩუენ შორის არს სახიერი იგი და მიმიძღჳს ჩუენ გზასა ჭეშმარიტებისასა.
    57.     ამან წმიდამან კრებამან სარწმუნოებით და მოწლედ შეიწყნარა ებისტოლე წმიდისა და ნეტარისა აგათონ ჰრომთა პაპისაჲ, მოწერილი ღმრთისმსახურისა მეფისა ჩუენისა კოსტანტინესა,
    58.     რომელსა შინა წერილ არს სახელდებით განკუეთაჲ და განყრაჲ ყოველთაჲ, რომელთა ქადაგეს ერთი ნებაჲ და ერთი საქმე განკაცებისა განგებულებასა შინა ქრისტეს ღმრთისა ჩუენისასა ეგრეთვე სახედ.
    59.     რკდ-ცა ღმერთშემოსილთა ებისკოპოზთა ებისტოლე, რომელნი ღირსსა მას აგათონს თანა შეკრბეს, მოწერილი მორწმუნისა ამის მეფისა მიმართ, სათნოდ და კეთილად შეიწყნარეს,
    60.     რამეთუ თანა-ეწამებოდეს ესე ებისტოლენი და დაამტკიცებდეს ებისტოლე მას დიდისა ლეონისსა, ჰრომთა პაპისა, რომელი მიუწერა წმიდასა ფლაბიანეს, კოსტანტინეპოლელ პატრიარქსა, კრებასა მას ქალკიდონისასა, რომელსაცა ძეგლ მართმადიდებლობისა უწოდა წმიდამან მან კრებამან;
    61.     ეგრეთვე დაამტკიცა (!) წმიდამან ამან კრებამან ებისტოლენი იგი წმიდისა და ნეტარისა კჳრელესნი განსაკუეთელნი ურჩულოჲსა ნესტორისნი და რავდენიცა მიუწერა აღმოსავალისა ებისკოპოსთა, ეგრეთვე – ებისტოლენი სოფრონ იერუსალჱმელ პატრიარქისაჲ.
    62.     ესე ყოველი შევიწყნარეთ ჩუენ ყოველთა და სწავლასა წმიდათა მათ ხუთთა კრებათასა და წმიდათა მათ ღმერთშემოსილთა მამათასა შეუდგთ.
    63.     და აღვიარებთ უფალსა ჩუენსა და ჭეშმარიტსა ღმერთსა იესუ ქრისტეს, ერთსა მას წმიდისა და ერთარსებისა სამებისაგანსა, სრულსა ღმრთეებითა და სრულსა კაცებითა, ყოვლითურთ მსგავს ჩუენდა, თჳნიერ ცოდვისა, რომელი უწინარეს საუკუნეთა იშვა მამისაგან ღმრთეებითა,
    64.     ხოლო უკუანაჲსკნელთა ჟამთა ჩუენთჳს და ჩუენისა ცხოვრებისათჳს განჴორციელდა სულისაგან წმიდისა და მარიამისაგან ქალწულისა ჭეშმარიტისა მის ღმრთისმშობელისა ბუნებითა კაცობრივითა,
    65.     ერთი უფალი იესუ ქრისტჱ, მხოლოდშობილი ორითა ბუნებითა შეურევნელად, უცვალებელად, განუყოფელად, განუშორებლად ცნობილი,
    66.     რამეთუ განყოფილებაჲ იგი ბუნებათაჲ არა შეირია, არცა დაიჴსნა ერთობითა მით გუამისაჲთა, არამედ უფროჲსღა მტკიცე-იყო თჳთება ორისა ბუნებისა, შეკრებული ერთ პირად და ერთ გუამად.
    67.     რამეთუ არა ორად პირად განიკუეთა ანუ განეყო ორგუამოვნებად, არამედ იგივე ერთი მხოლოდშობილი სიტყუაჲ ღმრთისაჲ, უფალი იესუ ქრისტჱ ორითა ბუნებითა და ორითა საქმითა, ვითარცა პირველითგან წინაწარმეტყუელთა ქადაგეს
    68.     და თავადმან იესუ ქრისტემან გუასწავა და წმიდათა მოციქულთა გუაუწყეს და ღმერთშემოსილთა მამათა გუასწავლეს, ვქადაგებთ ჩუენცა ორთა ბუნებათა და ორთა ბუნებითთა ნებათა და ორთა ბუნებითთა საქმეთა, ხოლო ორთა მათ ბუნებითთა ნებათა არა წინააღმდგომთა.
    69.     ნუ იყოფინ, ვითარცა ურჩულონი იგი მწვალებელნი იტყჳან, რამეთუ: „შეუდგა კაცობრივი იგი ნებაჲ მისი საღმრთოსა ნებასა და არა წინააღმდგომ იყო, ანუ მბრძოლ, არამედ უფროჲსად ჰმორჩილებდა საღმრთოსა მას და ყოვლად ძლიერსა ნებასა მისსა“.
    70.     რამეთუ ჯერ იყო ნებისა მის ჴორცთაჲსა აგებულებაჲ და დამორჩილებაჲ ნებასა მას ღმრთეებისასა, ვითარცა იტყჳს დიდი ათანასე რამეთუ:
    71.     „ვითარცა ჴორცნი მისნი ჴორც სიტყჳსა ღმრთისა ითქუმიან და არიან, ეგრეთვე ბუნებითი იგი ნებაჲ ჴორცთა მისთაჲ თჳსად სიტყჳსა ღმრთისა ითქუმის და არს“.
    72.     ვითარცა თავადი იტყჳს, ვითარმედ: „გარდამოვჴედ ზეცით.
    73.     არა რაჲთა ვყო ნებაჲ ჩემი, არამედ ნებაჲ მომავლინებელისა ჩემისაჲ“.
    74.     თჳსად ნებად ნებასა მას ჴორცთასა იტყოდა, რამეთუ ჴორცნიცა მისნი იყვნეს;
    75.     და ვითარცა წმიდანი იგი და უბიწონი ჴორცნი განღმრთობითა არა განილინეს, არამედ თჳსსა წესსა და ბუნებასა ეგნეს, ეგრეთვე კაცობრივი ნებაჲ მისი შეერთებითა ღმრთეებისაჲთა არა განილია, არცა განქარდა, არამედ უფროჲსად განემტკიცა,
    76.     ვითარცა იტყჳს წმიდაჲ გრიგოლი ღმრთისმეტყუელი, ვითარმედ: „ნებაჲ იგი მტრისაჲ არა წინააღმდგომ საღმრთოსა ნებასა იყო, არამედ ყოვლითურთ განღმრთობილ და მიმყოლელ საღმრთოსა ნებასა“.
    77.     ეგრეთვე ორთა ბუნებითთა საქმეთა განუყოფელად, უცვალებელად, შეურევნელად უფლისა და ღმრთისა ჩუენისა იესუ ქრისტესა აღვიარებთ, ესე იგი საღმრთოსა საქმესა და კაცობრივსა საქმესა,
    78.     ვითარცა იტყჳს ღმერთშემოსილი ლეონ განცხადებულად, ვითარმედ: „თითოეული ბუნებაჲ მისი იქმს წესსა თჳსსა ზიარებითა მეორისაჲთა“.
    79.     ბუნებაჲ იგი სიტყჳსაჲ იქმს საქმეთა სიტყჳსათა.
    80.     და ბუნებაჲ ჴორცთაჲ იქმს რაჲ-იგი შეჰგავს ჴორცთა, რამეთუ არა ეგების თქუმად, თუ ერთ არს საქმე ბუნებითი ღმრთეებისაჲ და ჴორცთაჲ,
    81.     რაჲთა არცა დაბადებული არსებასა მას ღმრთეებისასა აღვიყვანოთ, არცა სიმაღლე იგი საკჳრველებაჲ საღმრთოჲსა ბუნებისაჲ დაბადებულთა და განწესებულსა ადგილსა შთამოვიყვანოთ.
    82.     ერთისა უფლისა, ერთისა ქრისტესა ვიცნით სასწაულნიცა და ვნებანიცა არამედ სხუადდასხუად სახედ შემსგავსებულად ბუნებათა მათ, რომელთაგან და რომელთა შინა იყო, ვითარცა ნეტარმან კჳრილე თქუა.
    83.     აწ უკუე ყოვლით კერძო შეურევნელად და განუყოფელად საიდუმლოსა მას ვქადაგებთ და მოკლითა სიტყჳთა ყოველსავე განვაცხადებთ, და გურწამს ერთი სამებისაგანი უფალი ჩუენი იესუ ქრისტჱ ღმერთი ჭეშმარიტი შემდგომად განკაცებისა ორითა ბუნებითა,
    84.     რომელნი-იგი ერთსა მას გუამსა მისსა შინა ბრწყინვიდეს, რომლით სასწაულნიცა და ვნებანიცა ჟამთა მათ განგებულებისა მისისათა არა უცნებით,
    85.     არამედ ჭეშმარიტებით აჩუენნა და განყოფილება იგი ბუნებათა ერთსა მას გუამსა შინა იცნობებოდა, რაჟამს-იგი ზიარებითა მეორისაჲთა თითოეული ბუნებაჲ განუყოფელად და შეურევნელად თჳსსა საქმესა ინებებდა და იქმოდა.
    86.     ამით სახითა ორთა ბუნებითთა ნებათა და საქმეთა უფლისათა ვქადაგებთ საცხორებელად კაცთა შეკრებულთა.
    87.     ესე ყოველი მრავლითა კრძალულებითა და ჭეშმარიტებითა გურწამს და აღვიარებთ და ვქადაგებთ და ესრეთ განვაწესებთ, რაჲთა ამიერითგან ამის სარწმუნოებისა გარეშე სხუაჲ სარწმუნოებაჲ ვერვინ იკადროს თქუმად, ანუ აღწერად, ანუ სწავლად.
    88.     უკუეთუ კულა იპოოს ვინ სხუად სახედ შემცვალებელ ამის მართლაღსაარებისა და ასწავოს, ანუ წარმოთქუას, ანუ აღწეროს სხუაჲ რაჲმე განდრეკილი სარწმუნოებაჲ, შეჩუენებულმცა არს და განკუეთილ და აღჴოცილ.
    89.     უკუეთუ მღდელობაჲ აქუნდეს, უცხო იყავნ პატივისა მისგან, უკუეთუ მონაზონი, ანუ ერისკაცი იყოს, წყევასა ქუეშე იყავნ.
    90.     ესე არს სარწმუნოებაჲ მოციქულთაჲ, ესე არს სარწმუნოებაჲ მამათაჲ, ესე არს სარწმუნოებაჲ მართლმადიდებელთაჲ.
    91.     ესე სარწმუნოებაჲ დაამტკიცენ კათოლიკე ეკლესიასა შინა წმიდამან სამებამან, რამეთუ მისი არს დიდებაჲ, ძალი და სუფევაჲ მამისა და ძისა და წმიდისა სულისაჲ აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამენ.


2

     1.     თავნი რჩულისკანონისანი
    2.     ა. ხოლო ვინაჲთგან გარდასრულთა ამათ წელთა და განწვალებასა ეკლესიისასა, განდრეკასა თანა სარწმუნოებისასა კანონნიცა ეკლესიისანი დაიჴსნნეს და უგულებელს-იქმნნეს,
    3.     ამისთჳს ნებითა ღმრთისაჲთა და ჯერჩინებითა ღმრთისმსახურისა მეფისაჲთა კუალად განვაახლებთ და დავამტკიცებთ წესთა და კანონთა, რომელნი დასხნეს წმიდათა მოციქულთა და საღმრთოთა მათ დიდებულთა კრებათა და ესრეთ ვიტყჳთ.
    4.     თავი მეორე. წესი კეთილ არს ყოვლისავე, რომელი იწყებდეს სიტყუასა გინა საქმესა, რაჲთა ღმრთისაგან იწყოს და ღმრთისა აღასრულოს, ვითარცა ღმრთისმეტყუელი გრიგოლ იტყჳს, ვითარმედ: „დასაბამ და დასასრულ ყოვლისა საქმისა და სიტყჳსა შენისა ღმერთი იყავნ“.
    5.     აწ უკუე ჩუენცა ღმრთისმსახურებასა და მართლაღსარებასა სარწმუნოვებისასა ჴმამაღლად ვქადაგებთ, რომელსაცა ზედა ეკლესიაჲ ქრისტჱსი დაფუძნებულ არს და დღითი-დღე აღორძნდების და აღემატების უფროჲს ნაძუთა მათ ლიბანისათა.
    6.     ამას საფუძველსა ზედა წმიდისა ქრისტეს სახარებისასა და ცხოველსმყოფელთა მათ მცნებათა მისთასა ჩუენ ყოველნი მართლმორწმუნენი მტკიცე ვართ და ესრეთ განვაჩინებთ და ვიტყჳთ,
    7.     რაჲთა ვითარცა ზემოწერილ არს შეურყეველად დამარხვაჲ მართლისა მის სარწმუნოებისაჲ, რომელი ქადაგეს წმიდათა მოციქულთა და გუასწავეს ღმერთშემოსილთა მამათა, ეგრეთვე წესნიცა და კანონნი მათ შორის განწესებულნი მტკიცემცა არიან და შეურყეველ.
    8.     პირველად ოთხმეოცდახუთნი იგი კანონნი სახელსა ზედა წმიდათა მოციქულთასა აღწერილნი, რომელნი-იგი შეიწყნარეს და დაამტკიცნეს წმიდათა და სანატრელთა მამათა ჩუენთა და საღმრთოთა დიდებულთა კრებათა განსაკურნებელად სულთა და მაოტებელად ვნებათა.
    9.     ეგრეთვე დავამტკიცებთ კანონთა და განგებათა, რომელნი განაწესნეს წმიდათა კრებათა: პირველად ნიკიას შეკრებულთა წმიდათა მამათა და მერმე ანკჳრას და ნეოკესარიას, მერმე კუალად ღანღრას და ანტიოქიას ასურეთისასა და ლაოდიკიას ფრიგიისასა,
    10.     მერმე რნ მათ მამათაჲ, რომელნი შეკრბეს სამეუფოსა ამას ქალაქსა და ს მამათაჲ, რომელნი ეფესოს ნეტარისა კჳრილესთანა შეკრბეს და ქლ წმიდათა მამათაჲ, ქალკიდონს შეკრებულთაჲ,
    11.     ეგრეთვე რომელნი სარდიკეს და კართაგენს შეკრბეს მამანი და კუალად რომელნი-იგი კჳპრიანეს თანა მთავარებისკოპოსისა აფრიკეთისასა და მოწამესა შეკრბეს და განაწესნეს კანონნი,
    12.     ვითარცა ჯერ იჩინეს მათთა მათ სოფელთა შინა განწესებად და კუალად რომელნი-იგი სამეუფოსა ამას ქალაქსა შემოკრბეს ღირსნი მამანი, ნეკტარი პატრიარქისა ზე.
    13.     ამათ ყოველთა კრებათა მიერ განწესებულნი კანონნი მტკიცე არიან.
    14.     ეგრეთვე რომელ თითოეულად წმიდათა მამათა მიერ აღწერილ არიან კანონნი: პეტრე ალექსანდრიელ მთავარებისკოპოსისა და მოწამისა დიონისიოს მთავარებისკოპოსისა მისვე ქალაქისა, ათანასე მთავარებისკოპოსისა მისვე ალექსანდრიელ ქალაქისა,
    15.     გრიგოლ ნეოკესარიელ მთავარებისკოპოსისა საკჳრველთმოქმედისა, ბასილი მთავარებისკოპოსისა კესარია კაბადუკიელისაჲ, გრიგოლ ღმრთისმეტყუელისა, გრიგოლ ნოსელისა, ამფილოქე იკონიელისა, ტიმოთე ალექსანდრიელისა, კჳრილე ალექსანდრიელისა
    16.     და რომელ-იგი თეოფილეს ზე ალექსანდრიასვე აღიწერა და კუალად გენადიოს კოსტანტინეპოლელ პატრიარქისა მიერ აღწერილი.
    17.     ესე ყოველნი კანონნი, აღწერილნი წმიდათა მათ კრებათაგან და ღმერთშემოსილთა მამათაგან, მტკიცე იყუნედ და შეურყეველ და არავის ჴელ-ეწიფების დაჴსნად და გარდასლვად მათ მიერ განწესებულისა მის განგებისა
    18.     ანუ შეწყნარებად სხუათა კანონთა დამჴსნელთა და წინააღმდგომთა მათისა მის განგებისათა, რომელნი შეწმასნილ არიან ვიეთგანმე წინააღმდგომთა ჭეშმარიტებისათა.
    19.     უკეთუ კულა იპოოს ვინ შეურაცხმყოფელ საღმრთოთა მათ კანონთა და ნატყუართა მათ შემწყნარებელ, თანამდებ იყოს კანონსა მას რჩულის გარდამავალთასა, ვიდრემდის განკურნოს თჳსი იგი ცთომილებაჲ.
    20.     გ. ესრეთ ჯერ უჩნს ღმრთისმსახურსა მეფესა ჩუენსა და ყოველსა ამას ღმრთივშემოკრებულსა კრებასა,
    21.     რაჲთა ყოველი უწესობაჲ, რომელი გარდასრულთა ამათ წვალებისა წელთა შემოჴდა მღდელობისა წესსა ზედა, განემართოს და ღირსებით იქცეოდინ, რომელნი ჴელ-ჰყოფენ მსახურებად უსისხლოსა მას და ყოვლისა სოფლისა საჴსარსა და განმაცხოველებელსა დიდებულსა მსხუერპლსა.
    22.     ამის უკუე ჯერისათჳს ესრეთ განვაწესებთ, ვინაჲთგან ჰრომისა ეკლესიაჲ მღდელთა სრულიად უქორწინებელთა განაგებს,
    23.     ხოლო სამეუფოჲსა ამის ქალაქისა კრებამან აჩუენა წყალობაჲ უძლურებასა კაცობრივსა და უწესა ქორწინებაჲ ჩუენცა მათისაებრ ბრძანებისა უწესებთ რაჲთა რომელნი მღდელობისა უღელსა შევიდოდინ,
    24.     უკუეთუ ქორწინებაჲ ენების, პირველ კერძოდიაკონობისა კურთხევისა იქორწინონ წესიერითა ქორწინებითა, რაჲთა ყოვლადვე თჳსობაჲ მათ შორის არა იყოს და შემდგომად ქორწინებისა მიიღონ კურთხევაჲ კერძოდიაკონობისაჲ და მთავარდიაკონობისა და ხუცობისაჲ
    25.     და იყვნენ უბრალოდ მეუღლეთა თჳსთა თანა, გარნა რომელსა დღესა ჟამსა წირვიდენ მას ღამესა დაიცვენინ თავნი თჳსნი სიწმინდით, ვითარცა იტყჳს წმიდაჲ პავლე მოციქული,
    26.     ვითარმედ: „ნუ განმეშორებით ურთიერთას, გარნათუ შეთქმულებით ჟამ რავდენმე, რაჲთა მოიცალოთ ლოცვასა და კუალად ურთიერთასვე იყვენით, რაჲთა არა განგცადნეს თქუენ ეშმაკმან უთმინოებითა თქუენითა“.
    27.     ესე არა მღდელთა მიმართ თქუა მოციქულმან, არამედ ერისკაცთა ყოველთა, რავდენ უკუე უმეტესად მღდელთა თანა-აც დამარხვად.
    28.     ხოლო ჟამი ლოცვისაჲ დღე იგი ზიარებისაჲ თქუა, რაჲთა არა განგცადნესო ეშმაკმან უთმინოებითა თქუენითა.
    29.     უთმინოებად მას უწესა, რომელმან დღესა მას, ოდეს ეგულებოდის ზიარებად, ვერ მოითმინოს მეუღლისაგან თჳსისა.
    30.     ესრეთ უკუე ჯერ-არს, რაჲთა დღეთა მათ ჟამისწირვისათა ეკრძალებოდინ და სხუათა დღეთა წესიერად ურთიერთას იყვნენ.
    31.     ხოლო შემდგომად კურთხევისა დიაკონად გინა ხუცად არღარა ჴელ-ეწიფების ქორწინებაჲ.
    32.     უკუეთუ კულა იქორწინოს დიაკონმან, გინა ხუცესმან, მღდელობისაგან აღიჴოცენ.
    33.     ეგრეთვე რომელსა ორგზის ექორწინოს, მღდელობისა პატივსა ვერ ჴელ-ეწიფების მოსლვად, ვითარცა წმიდათა მოციქულთა და ღმერთშემოსილთა მამათა კანონი ბრძანებს,
    34.     ვითარმედ: „რომელი შემდგომად ნათლისღებისა ორსა ქორწინებასა მოსრულ იყოს ანუ ხარჭი დაესუას, არა ჴელ-ეწიფების ებისკოპოსობისა, ანუ ხუცობისა, ანუ დიაკონობისა და მღდელობისა წესსა მოსლვად;
    35.     ეგრეთვე რომელმან ქურივი შეირთოს, ანუ მეძავი, ანუ ქმრისაგან გაძებული, ანუ მგოსანი, ვერ ჴელ-ეწიფების მღდელობად “.
    36.     და ყოვლითურთ რომელნი ჴორციელთა ცოდვათა შებღალულ იყუნენ, საქმით ვერ ჴელ-ეწიფების მღდელობად, რამეთუ ვერ ჴელ-ეწიფოს სხუათა კურთხევად და მიცემად დიდისა მის საიდუმლოჲსა, რომელი თანამდებ იყოს გლოვად და ტირილად თჳსთა ცოდვათა.
    37.     ესრეთ უკუე განწესებულ არს, რაჲთა წესიერითა ქორწინებითა იქორწინონ დიაკონთა და ხუცესთა პირველ მღდელად კურთხევისა და შემდგომად ქორწინებისა მიიღონ კურთხევაჲ კერძოდიაკონობისაჲ
    38.     და მერმე დიაკონობისა და ხუცობისაჲ და იყვნენ მეუღლეთა თჳსთა თანა წესიერად და შიშითა ღმრთისაჲთა ზემოწერილისა მის წესისაებრ.
    39.     ხოლო რომელთა ძალ-ედვას ქალწულებით და სიწმიდით მოქალაქობად, ესე არს უაღრესი და უზეშთაესი, ვითარცა უფალი ბრძანებს,
    40.     ვითარმედ: „არიან საჭურისნი, რომელთა გამოსაჭურნეს თავნი თჳსნი სასუფეველისათჳს ცათაჲსა, ესე იგინი არიან, რომელთა აღჳრ-ასხნეს გულისთქუმათა ჴორციელთა და აღირჩიეს სიწმიდე ქალწულებისაჲ.
    41.     და მოციქული იტყჳს: „ვეტყჳ უქორწინებელთა მათ, უკეთეს არს მათა უკუეთუ ეგნენ ესრეთ, ვითარცა მე უკუეთუ კულა ვერ დაითმენდენ.
    42.     ესე წესი და კანონი იყავნ მღდელთათჳს და დიაკონთა.
    43.     დ. უკუეთუ ცოდვათა ვინ უჯეროთა შთავრდომილ იყოს და არა შეეწამოს და მღდელობასა მოვიდეს და შემდგომად კურთხევისა აღიაროს ცოდვაჲ თჳსი, მღდელობისაგან განეყენენ, ვითარცა წერილ არს კანონსა შინა ნიკიისა კრებისასა, რამეთუ: „უბიწოსა ეძიებს კათოლიკე ეკლესიაჲ“.
    44.     შემდგომად კურთხევისა უკუეთუ ებისკოპოსი, გინა ხუცესი, ანუ დიაკონი დაეცეს სიძვითა ანუ სხჳთა რაჲმე უჯეროჲთა ცოდვითა, მღდელობისაგან განეყენენ ხოლო ზიარებისაგან ნუ განეყენების, ვითარცა წერილ არს, ვითარმედ: „არა მიჰჴადო ორი შურისგებაჲ ერთბამად.“
    45.     და კუალად ამისთჳსცა, ვითარცა იტყჳს წმიდაჲ ბასილი, ვითარმედ: „ერისკაცი თუ შთავარდეს ცოდვასა, განეყენების წმიდისა ზიარებისაგან ჟამსა განწესებულსა და აღასრულოს რაჲ ჟამი იგი სინანულისაჲ, კუალად თჳსსავე წესსა მოვალს მორწმუნეთა თანა ზიარებად“.
    46.     ხოლო დიაკონსა, ანუ მღდელსა აღიჴოცოს რაჲ მღდელობისაგან სამარადისო არს დაშჯაჲ იგი და არღარა მიიქცევის მღდელობად, ამისთჳს არა განეყენების ზიარებისაგან.
    47.     ხოლო უკუეთუ იყოს კაცი იგი განკრძალული და პატიოსანი, პატივცემულ იყოს ერისაგან, მღდელთა თანა დაჯდებოდის ეკლესიასა შინა და სახლთა,
    48.     ხოლო ჟამისწირვად, ანუ ზიარებად ერისა ჴორცსა და სისხლსა ქრისტესსა არა ჴელ-ეწიფების, ვითარცა წერილ არს: „ვერ უძლოს სხუათა კურთხევისა მიცემად, რომელსა თჳსთა წყლულებათა კურნებაჲ უჴმდეს.“
    49.     კურთხევისა მიცემად ამას იტყჳს, რაჟამს ჴორცსა და სისხლსა ქრისტესსა განუყოფდეს მორწმუნეთა ზიარებითა მით საიდუმლოჲსაჲთა, კმა-უკუე-იყავნ მისდა პატივცემულობაჲ ერისაგან და ევედრებოდენ უფალსა მოტევებად ცოდვათა მისთა.
    50.     ამას განაწესებენ წმიდანი კრებანი და დიდი იგი მღდელთმოძღუარი ბასილი.
    51.     და ჩუენ მათსა მას განგებასა დავამტკიცებთ და შეურყეველად გუაქუს.
    52.     უკუეთუ კულა იჭჳ ესევითარისა რაჲსმე ცოდვისა იქმნას მღდელსა ზედა და ცხადად ვერ ემხილოს და მან უარყოს და არა აღიაროს, მან თჳთ მისცეს პასუხი უფალსა და თჳსითა ბრალითა იყოს.
    53.     ე. დედაკაცსა მოწესესა ენკრატისსა, უკუეთუ შეერთოს მღდელობისა პატივსა შინა მყოფი, მეჴსეულად აღიჴოცენ;
    54.     და უკეთუ ერისკაცმან ქმნას ესე, ზიარებისაგან განეყენენ, რაოდენჟამ წინამძღუარმან ეკლესიისამან განაწესოს, ხოლო მოწესე იგი თჳსსავე ადგილსა მიიქცეს სინანულად.
    55.     ვ. ყოველნი, რომელნი მღდელობისა პატივსა არიან: ებისკოპოსნი, ხუცესნი, დიაკონნი ნუმცა ვის ჴელ-ეწიფების დედაკაცისა თავისა თანა-მყოფად ქონებაჲ, თჳნიერ დედისა და დისა და ჰანისა, რომელ-ესე უეჭუელნი პირნი არიან.
    56.     ხოლო სხუაჲ დედაკაცი, ანუ მჴევალი თანამყოფად მღდელისა ვერ არს, ვითარცა ნიკიისა კრებამან განაწესა.
    57.     ხოლო რომელიცა ამას წესსა გარდაჰჴდეს, აღიჴოცენ მღდელობისაგან.
    58.     ეგრეთვე საჭურისთაცა დაიმარხენ ესე კანონი, რაჲთა დაუბრკოლებელ იყოს მათი ცხორებაჲ.
    59.     ხოლო რომელნი გარდაჰჴდენ წესიერებისა განგებასა ამას, მღდელნი თუ იყუნენ, აღიჴოცნენ მღდელობისაგან, ერისკაცნი თუ იყვნენ, ემხილოს მათ მღდელთმოძღურისაგან, რაჲთა წესიერად იქცეოდინ.
    60.     ზ. წმიდათა მოციქულთა რჩულისკანონსა წერილ არს, ვითარმედ, „მღდელობად მომავალთა ენებოს თუ ქორწინებაჲ, წიგნისმკითხველთა და მგალობელთა ხოლო იქორწინონ“.
    61.     ამას უკუე წესსა ჩუენცა დავამტკიცებთ და ვიტყჳთ, რაჲთა არა ჴელ-ეწიფებოდის კერძოდიაკონსა, ანუ დიაკონსა, ანუ ხუცესსა, ვინაჲთგან კურთხევაჲ მღდელობისაჲ მიიღოს, ქორწინებისა წესსა შესლვად.
    62.     უკუეთუ კულა ესე ქმნას, აღიჴოცენ მღდელობისაგან, არამედ უკუეთუ ქორწინებაჲ ენებოს, პირველ კერძოდიაკონად კურთხევისა იქორწინენ და მერმეღა იკურთხენ.
    63.     უკუეთუ კულა იკურთხოს კერძოდიაკონად, ანუ დიაკონად, ანუ ხუცად, ქორწინებად არღარა ჴელ-ეწიფების.
    64.     ჱ. გუეუწყა, ვითარმედ რომელთამე ეკლესიათა შინა დიაკონთა მიიღიან პატივი რაჲმე საეკლესიოჲ და მიზეზითა მით მის პატივისაჲთა დასხდებიან ზემოჲთ ხუცესთასა.
    65.     ამის უკუე ჯერისათჳს ესრეთ განვაწესებთ, რაჲთა დიაკონსა რაჲცა პატივი საეკლესიოჲ აქუნდეს, არა ჴელ-ეწიფებოდის ზემოჲთ ხუცესთასა დაჯდომად, თჳნიერ ამისა,
    66.     ოდეს კრებაჲ სადმე დიდი იქმნას და მოივლინოს დიაკონი ნაცვალად პატრიარქისა, გინათუ ჰრომისა, ალექსანდრიისა, ანუ თუ იერუსალჱმისა, ანუ ანტიოქიისა, ანუ სხჳსა ვისმე მღდელთმოძღურისა.
    67.     მაშინ ადგილსა მის მღდელთმოძღურისასა დაჯდეს, რომელმან თჳსად ნაცვალად მოავლინა იგი, ხოლო თჳნიერ ამის მიზეზისა, უკუეთუ თჳსითა თავჴედობითა და ანპარტავნებითა ჰმძლავრობდეს დიაკონი ზემოჲთ ხუცისა ჯდომად ესევითარი-იგი თჳსისა პატივისაგან დაემჴუას
    68.     და უკუანაჲსკნელ ყოველთასა იქმნას ეკლესიასა შინა თჳსსა, რამეთუ არა ისმინა მცნებაჲ უფლისაჲ, რომელმან თქუა, რაჲთა არავინ ირჩევდეს ზემოჯდომასა, რამეთუ: „ყოველმან, რომელმან აღიმაღლოს თავი თჳსი, დამდაბლდეს და რომელმან დაიმდაბლოს თავი თჳსი, ამაღლდეს“.
    69.     ხოლო უკუეთუ სოფლიოთა ამათ პატივთათჳს ზუაობდეს ვინ, ცუდად ზუაობს, რამეთუ სულიერნი პატივნი ჴორციელთასა უპატიოსნეს და უდიდებულეს არიან,
    70.     ეგრეთვე სხუანი ყოველნი ხარისხნი სამღდელოთა პატივთანი: უმდაბლესი უმაღლესისა ზედაჲთ ყოფად ნუ ეძიებნ, არამედ თჳთეული თჳსსა წესსა და საზომსა დასჯერებოდენ.
    71.     თ. ვითარცა პირველთა მამათა ჩუენთა განუწესებიეს, ჩუენცა მასვე წესსა დავამტკიცებთ, რაჲთა ყოველთავე საკათალიკოზოთა წლითი-წლად კრებაჲ იქმნებოდის ებისკოპოსთაჲ,
    72.     რომელნიცა სამრემლოსა თითოეულისა კათოლიკოზისასა იყვნენ რაჲთა გამოეძიებდენ, უკუეთუ რაჲ დაკლებული სამრემლოთა მათთა შინა იყოს.
    73.     ესე უკუე წესი პირველთა კრებათა მიერ განწესებულ არს, რაჲთა წელიწადსა შინა ორგზის იქმნებოდის კრებაჲ.
    74.     ხოლო ვინაჲთგან რომელთამე საკათალიკოზოთა შინა, ანუ შიში არს წარმართთაჲ, ანუ სხუაჲ რაჲმე სიძნელე, ესრეთ განვაწესებთ,
    75.     რაჲთა ერთგზის წელიწადსა შინა უეჭუელად იქმნებოდის კრებაჲ ებისკოპოსთაჲ, სადაცა კათალიკოზმან განაწესოს, ახუსებითგან ვიდრე უკდომბერამდის ოდესცა ინებონ.
    76.     და ყოველსავე დაკლებულსა განჰმართებდენ და წესიერად განაგებდენ.
    77.     ხოლო რომელიცა ებისკოპოზი მის სამრემლოჲსაჲ არა მივიდეს კრებასა მას, თჳნიერ უძლურებისა ანუ ჯეროვნისა რაჲსმე მიზეზისა, უკუეთუ უმიზეზოდ უდებ იქმნას მისლვად, სიყუარულით აბრალონ მას ყოველთა.
    78.     ი. ხუცესსა, ანუ დიაკონსა, ანუ სხუასა ვის მღდელობისა პატივითა პატივცემულსა არა ჴელ-ეწიფების ღჳნის საფარდულისა სახლისა მოგებად, რომელსა ეწოდების კაპილიონ, რამეთუ შესლვადცა ესევითარსა ქულბაგსა არა ჴელ-ეწიფების მღდელთა, ვითარ უკუე მოიგოს ესევითარი სავაჭროჲ?
    79.     და ჴელ-ყოფად საქმესა უწესოსა.
    80.     უკუეთუ კულა ესევითარსა საქმესა შეუდგეს, ანუ დასცხერინ, ანუ განიკუეთენ მღდელობისაგან.
    81.     ია. ებისკოპოსი, ანუ ხუცესი, ანუ დიაკონი უკუეთუ ვახშთა და აღნადგინებთა აღიღებდეს, ანუ დასცხერინ ესევითარისა ხუეჭისაგან, ანუ თუ არა დასცხრეს, აღიჴოცენ მღდელობისაგან.
    82.     იბ. რომელნიცა მღდელობისა მოწესეობისა ზიარ არიან, ვამცნებთ მათ, ეგრეთვე მორწმუნეთა ერისკაცთა, რაჲთა არავის ჴელ-ეწიფებოდის მიღებად ჰურიათაგან მათისა მის უფუარისა, რამეთუ ესევითარისა მის უწესობისა მოქმედნი დიდსა ბრალსა ქუეშე არიან,
    83.     რამეთუ ყოვლადვე არა ჯერ-არს ქრისტეანეთა მეგობრობაჲ მათი, ანუ მათ განკურნებისა თავსდებაჲ, ანუ აბანოს მათ თანა შესლვაჲ,
    84.     ხოლო უკუეთუ ვინ მიიღოს უფუარი მათი და ჭამოს, ანუ მათთანა დღესასწაულობდეს, ანუ მათსა მას პასექსა თანა-შეერთოს, უკუეთუ მღდელი იყოს, აღიჴოცენ მღდელობისაგან, უკუეთუ ერისკაცი იყოს, უზიარებლობისა კანონი დაიმარხენ;
    85.     უკუეთუ კულა მერმეცა მათთანა დღესასწაულობდენ, განიკუეთენ ეკლესიისაგან.
    86.     იგ. ესეცა მოვიდა სასმენელთა ჩუენთა, ვითარმედ ქუეყანასა აფრიკეთისასა და მათ კერძოთა, ებისკოპოსნი შემდგომად ებისკოპოსად დადგენისა არა იჯმნიან თჳსთა მეუღლეთა თანა-ყოფად და ამით ჯერითა დიდად დასაბრკოლებლად ერისა იქმნებიან.
    87.     ვინაჲთგან უკუე დიდად მოსწრაფე ვართ, რაჲთა ყოველივე აღსაშენებელად და სარგებელად სულიერთა სამწყსოთა იქმნებოდის, ამისთჳს განვაწესებთ,
    88.     რაჲთა ამიერითგან ესე საქმე არღარა იქმნას, დაღაცათუ პირველთა მათ ჟამთა იყო, არამედ აწ მადლითა ქრისტესითა უაღრესისა საზომისა მიმართ წარმართებულ არს ეკლესიაჲ და ერი მორწმუნეთაჲ.
    89.     და არა ჯერ-არს მღდელთმოძღურობისა წესსა შინა ბიწისა დატეობაჲ.
    90.     ამისთჳს განვაწესებთ, რაჲთა არა ჴელ-ეწიფებოდის ებისკოპოსთა მეუღლისა თანა-ყოფად, ვინაჲთგან ებისკოპოსობისა კურთხევაჲ მიიღონ, ვითარცა იტყჳს წმიდაჲ მოციქული პავლე,
    91.     ვითარმედ: „დაუბრკოლებელ იყვენით ჰურიათა და წარმართთა და ეკლესიათა ღმრთისათა, ვითარცა მე ყოვლითავე ყოველთა სათნო ვარ, რამეთუ არა ვეძიებ თავისა ჩემისა უმჯობესსა, არამედ მრავალთასა, რაჲთა ცხოვნდენ.
    92.     მობაძავ ჩემდა იყვენით, ვითარცა მე ქრისტესა“.
    93.     ხოლო უკუეთუ ვინმე შეურაცხ-ყოს წესი ესე და ენებოს მეუღლისა თანა-ყოფად, ესევითარი-იგი ებისკოპოსობისაგან აღიჴოცენ.
    94.     იდ. ხუცესთა და დიაკონთა და კერძოდიაკონთა პირველ კურთხევისა თუ იქორწინონ წესიერითა ქორწინებითა და მერმე მოვიდენ მღდელობისა კურთხევასა და ენებოს თჳსთა მეუღლეთა თანა-ყოფად, არარაჲ არს დამაყენებელ ბრძანებისაებრ მოციქულთაჲსა,
    95.     რაჲთა: უკუეთუ ვინ ღირს იყოს მღდელობისა და ენებოს კერძოდიაკონობაჲ, ანუ დიაკონობაჲ, ანუ ხუცობაჲ და რჩულიერსა მეუღლესა თანა იყოს,
    96.     ნუ დაეყენებინ ამისთჳს მღდელობისაგან, ნუცა მიეჴადებინ სიტყუაჲ ებისკოპოსისაგან ჯმნად მეუღლისაგან თჳსისა, ვითარცა წერილ არს, ვითარმედ: „რომელნი-იგი ღმერთმან შეაერთნა, კაციმცა ნუ განჰყოფს“.
    97.     და წმიდამან მოციქულმან თქუა: „პატიოსან არს ქორწილი ყოვლითავე და საწოლი შეუგინებელ“.
    98.     ხოლო ესე საცნაურ არს: ვითარცა კრებამან მან კართაგენისამან განაწესა, რაჲთა მღდელნი და დიაკონნი, რომელნი ჴელ-ჰყოფენ წმიდათა მათ საიდუმლოთა დღეთა მათ ჟამისწირვისათა, თჳსთა მეუღლეთაგან უღირს დამარხვად თავთა თჳსთა შეუხებელად,
    99.     რაჲთა მოციქულთაგანცა თქმული და პირველითგან დამტკიცებული წესი ჩუენცა დავიმარხოთ და უწყოდით, ვითარმედ ყოველსა საქმესა ჟამი უჩნს.
    100.     ეგრეთვე მარხვისაცა (!) ჟამი არს ლოცვისაჲ, რამეთუ თანა-აც რომელნი წმიდასა საკურთხეველსა ჰმსახურობდენ დღეთა მათ, ოდეს ეგულებოდის წმიდათა საიდუმლოთა ჴელყოფაჲ და მსახურებაჲ, მმარხველ და უბიწო იყვნენ ყოვლით კერძო,
    101.     რაჲთა ღირს იქმნნენ მოღებად თხოათა მათთა, რომელთა ითხოვდნენ ღმრთისაგან, ხოლო სხუათა დღეთა არავის ჴელ-ეწიფებოდის ხუცესთა და დიაკონთა და კერძოდიაკონთა განყენებად წესიერად შეყოფილთა მეუღლეთა მათთაგან.
    102.     იე. წმიდათა და ღმერთშემოსილთა მამათა ჩუენთა მიერ განჩინებული წესი ამასცა ზედა მტკიცე იყავნ, რაჲთა ხუცესი უწინარეს ოცდაათისა წლისა არა იკურთხოს, დაღაცათუ ფრიად ღირსი იყოს,
    103.     რამეთუ უფალმან ჩუენმან იესუ ქრისტე მეოცდაათესა წელსა ნათელ-იღო და იწყო მოძღურებად და ამისთჳს მღდელნიცა ოცდაათისა წლისანი იკურთხეოდინ, ხოლო დიაკონი – ოცდახუთისა წლისაჲ, კერძოდიაკონი – ოცისა წლისაჲ.
    104.     დედათდიაკონი ორმეოცისა წლისა უწინარეს ნუმცა შევალს მოწესეობასა მას.
    105.     ივ. ყოველთა მორწმუნეთა თანა-აც წმიდათა მათ მარხვათა განგებისაებრ მოციქულთა და მამათაჲსა მარხვად და კრძალულებით და სიწმიდით აღსრულებად დღეთა მათ მარხვისათა,
    106.     რაჲთა ღირსებით მიიწიოს კაცად – კაცადი დიდებულსა მას უფლისა ჩუენისა იესუ ქრისტეს ვნებასა და წმიდასა აღდგომასა, ვითარცა განწესებულ არს წმიდათა მოციქულთაგან და ღმერთშემოსილთა მამათაგან.
    107.     ხოლო ესეცა უწყებულ იყავნ, ვითარმედ არა ჯერ-არს რვათა შჳდეულთა მარხვაჲ დიდთა მათ მარხვათა, ვითარ-იგი იქმან არიანოზნი, რომელნი-იგი გარდაჰჴდებიან უფლისა მიერ განწესებულსა და მოციქულთა მიერ ქადაგებულსა ორმეოცთა დღეთა რიცხუსა შემატებითა სხჳსა შჳდეულისაჲთა,
    108.     რამეთუ მსგეფსსა მას ყველიერისასა მარხვათა თანა შეჰრაცხვენ, რომელ-ესე უწესო არს და გარეშე განგებისა მოციქულთა და მამათაჲსა.
    109.     და არცა სხჳსა მის შჳდეულისაჲ ჯერ-არს მარხვაჲ, რომელსა არაჯვორ ეწოდების, რომელსა იმარხვენ იაკობიკნი მწვალებელნი,
    110.     რამეთუ წმიდათა მოციქულთა ბრძანებითა უფლისაჲთა ესრეთ განაწესეს, რაჲთა ორმეოც დღე იყოს წესი მარხვათაჲ და აღესრულების რიცხჳ იგი ორმეოცთა დღეთაჲ პარასკევსა ბზობისასა.
    111.     ხოლო სხუაჲ იგი შჳდეული, რომელ არს ვნებისაჲ, არა მარხვათათჳს განწესებულ არს, არცა მათ თანა აღირაცხვის, არამედ ვნებისათჳს უფლისა და წმიდისა აღვსებისათჳს ვიმარხვით.
    112.     და აღესრულებიან ორმეოცითა მით დღითა შჳდეულითა მით ვნების კჳრიაკისაჲთა შჳდნი შჳდეულნი.
    113.     ხოლო შჳდეულსა მას ყველიერისასა, დაღაცათუ ჴორცის ჭამაჲ აკრბების, რამეთუ განმზადებაჲ არს მარხვათა შესლვისაჲ და რეცა წინამსრბოლი ხოლო მარხვათა თანა შერაცხვაჲ არა ჯერ-არს.
    114.     არცა არაჯორთა მარხვაჲ წეს-არს ვითარცა წერილ არს რჩულსა შინა მოსესა: „დაიცევ სიტყუაჲ, რომელსა გამცნებ შენ.
    115.     არა შესძინო მას ზედა, არცა დააკლო მისგან“.
    116.     და წმიდაჲ იოვანე ნათლისმცემელი ესრეთ ქადაგებს, ვითარმედ: „ნურას უმეტეს განწესებულისა თქუენისა იქმთ“.
    117.     და წმიდაჲ მოციქული პავლე იტყჳს: „უკუეთუ ვინმე გახარებდეს თქუენ, მისა გარეშე, რომელი ჩუენ გახარეთ თქუენ, შეჩუენებულ იყავნ“.
    118.     და ჭეშმარიტად სიტყჳსა მისებრ წმიდისა იოვანე ნათლისმცემელისა არა ჯერ-არს უმეტეს განწესებულისა ქმნად, რამეთუ ესრეთ შეემთხჳა პირველქმნულსა მას ადამს, ჰრქუა მას ღმერთმან: „ესე ქმენ!
    119.     ამას ნუ იქმ!“
    120.     მან უმეტეს განწესებულისა მისისა იწყო ძიებად და ბრძანებასა მას ღმრთისას ურჩ ექმნა, ამისთჳს რომელიცა-იგი აქუნდა, წარწყმიდა და სამოთხით ექსორია იქმნა.
    121.     და კუალად არიან ვიეთნიმე, რომელნი დღეთა მათ მარხვათასა შაბათ-კჳრიაკეთა მწუხრამდის იმარხვენ და ესეცა უწესოვე არს, რამეთუ მარკიანელნი და მესალიანელნი მწვალებელნი შაბათსა და კჳრიაკესა სხუათავე დღეთა თანა შეჰრაცხვენ.
    122.     გარნა არა წეს არს შაბათსა ანუ კჳრიაკესა მარხვაჲ, თჳნიორ ხოლო დიდისა შაბათისა, რამეთუ შაბათი იკურთხა, რამეთუ მაშინ განისუენა ღმერთმან საქმეთა მისთაგან, ხოლო კჳრიაკე წმიდა იქმნა აღდგომისათჳს უფლისა.
    123.     და არიან დღენი ესე ჴსნილი.
    124.     ხოლო არა ჯერ-არს ქმნაჲ შრომისაჲ ბრძანებულსა ზედა, ვითარცა დავით იტყჳს, არამედ ვითარცა განწესებულ არს: ჯერ-არს შაბათისა და კჳრიაკისა ჟამსა მას სამხრისასა ჴსნად პირისა ჭამადითა სამარხვოჲთა,
    125.     რამეთუ არათუ განიყოფვიან რიცხჳსაგან ორმეოცთა დღეთასა პირისა ჴსნისათჳს, ხოლო ხუთთა მათ დღეთა იმარხვიდენ, ვითარცა ვის ძალ-ედვას და გულსმოდგინებაჲ აწუევდეს.
    126.     აწ უკუე კანონსა მას დავამტკიცებთ, რომელი იტყჳს, ვითარმედ: „უკუეთუ ვინ იმარხვიდეს კჳრიაკესა, ანუ შაბათსა, თჳნიერ ხოლო ერთისა მის უკუეთუ მღდელი იყოს, აღიჴოცენ, უკუეთუ ერისკაცი იყოს, უზიარებლობაჲ მიეცინ.
    127.     რამეთუ გუასმიეს, თუ ჰრომისა ქუეყანასა მარხვათა შაბათსა იმარხვენ, არა კჳრიაკესა.
    128.     ვამცნებთ უკუე მათცა, რაჲთა არა იქმოდინ ამას.
    129.     ამისთჳს ვაუწყოთ პაპსა ჰრომისასა, რაჲთა განაწესოს არღარა ქმნად ერისა მის მარხვაჲ შაბათისაჲ.
    130.     იზ. ეგრეთვე გუესმა, თუ ქუეყანასა სომხეთისასა შაბათ-კვრიაკეთა წმიდათა მარხვათასა ჭამენ ყველსა და კვერცხსა და სხუასა ყოველსა წუელასა.
    131.     ესე უკუე უჯერო არს და სრულიად უწესოჲ, რამეთუ ეშმაკი რომელთამე მარჯულ აცთუნებს და რომელთამე მარცხენით წარსტყუენავს.
    132.     ხოლო ჩუენ სამეუფოსა გზასა სლვაჲ თანა-გუაც და ვითარცა ზემო ვთქუთ, თუ არა წეს არს შაბათსა და კჳრიაკესა მარხვაჲ, არამედ ჯერ-არს ჟამსა სამხრისასა პირის ჴსნაჲ ჭამადითა სამარხვოჲთა,
    133.     ეგრეთვე აწ მარცხენითისა ამის ცთომისაგან განვაკრძალებთ ყოველთა ქრისტიანეთა და ვამცნებთ, რაჲთა ყოველსავე სოფელსა ეკლესიაჲ ღმერთისაჲ ერთსა წესსა ზედა ეგოს და წმიდათა მარხვათა წესიერად აღასრულებდენ და განყენებულ იყვნენ, ვითარცა-იგი ჴორცის ჭამისაგან,
    134.     ეგრეთვე ყოვლისავე წუელისაგან, ყველისა და სძისა და კუერცხისა და ყოვლისავე წუელისა, რომელნი-იგი ნაშობნი არიან და ნაყოფნი ცხოვართა და ზროხათა და მფრინველთანი და არა ჯერ-არს წმიდათა მარხვათა გემოჲს ხილვაჲ მათი.
    135.     ხოლო რომელთა ესე წესი არა დაიმარხონ, უკუეთუ მღდელნი იყვნენ, აღიჴოცნენ მღდელობისაგან, უკუეთუ ერისკაცნი იყვნენ, განიკუეთნენ ზიარებისაგან და ეკლესიისა.
    136.     და ესეცა გუესმა, თუ ქუეყანასა მას სომხეთისასა წუელასა და თევზსა და ღჳნოსა ერთად შეჰრაცხვენ და ესე სრულიადი არს სიცოფე და უგუნურებაჲ და წარტყუენვაჲ მტერისაგან.
    137.     ჭეშმარიტად ყოველი უწესოჲ და განდრეკილი მოძღურებაჲ ეშმაკისა მიერ მოპოვნებულ არს.
    138.     ხოლო ჩუენ უწყით, ვითარმედ არარაჲ არს ზიარებაჲ, არცა თჳსებაჲ წუელისა და თევზისაჲ და ზეთისა და ღჳნისაჲ.
    139.     იგინი უკუე, რომელნი ამათ შეაერთებენ, წესისაგან კათოლიკე ეკლესიისა განყოფილ არიან დღეთა მათ წმიდათა მარხვათასა.
    140.     წუელისა ჭამად არცა შაბათ-კჳრიაკეთა, არცა სხუათა დღეთა ვის ჴელ-ეწიფების.
    141.     ხოლო თევზი და ზეთი და ღჳნოჲ, ვითარცა ვის ძალ-ედვას, მარხვადცა ჴელ-ეწიფების და უძლურებისათჳს ანუ სხჳსა რაჲსმე სათანადოჲსა მიზეზისა განჴსნად არა დაყენებულ არს, ვითარცა წერილ არს, ვითარმედ: „ყოველივე წესიერად და სათნოდმცა აღესრულების“.
    142.     დღესასწაულიცა ხარებისაჲ, უკუეთუ მარხვათა იყოს, რომელსაცა დღესა დახუდეს, ჴსნილ არს მიღებაჲ თევზისა და ზეთისა და ღვნისაჲ წესიერად.
    143.     იჱ. წმიდათა მოციქულთა მიერ დადებულსა მას წესსა ჩუენცა დავამტკიცებთ, ვითარცა წერილ არს, ვითარმედ: „გამცნებთ თქუენ, მორწმუნენო ერნო ქრისტესნო,
    144.     რაჲთა დაიმარხნეთ მცნებანი უფლისანი და დღესასწაულობდეთ დღესასწაულთა ცხორებისა ჩუენისათა: პირველად შობასა უფლისა ჩუენისა იესუ ქრისტესსა, ოდეს-იგი იშვა ჴორციელად წმიდისა ქალწულისა მარიამისგან, რომელი განვაწესეთ დღესასწაულობად თუესა დეკემბერსა კე.
    145.     ამისა შემდგომად დღესასწაულობდით დღესა მას ნათლისღებისა უფლისასა, თუესა იანვარსა ვ, ოდეს-იგი ნათელ-იღო იორდანესა მდინარესა იოვანესგან ნათლისმცემელისა და მოვიდა მის ზედა სული წმიდაჲ სახედ ტრედისა და მამამან ზეგარდმო წამა ძედ საყუარელად.
    146.     ხოლო შემდგომად ამის დღესასწაულისა, წარჴდენ რაჲ დღენი რავდენნიმე და მოეახლოს ჟამი ქრისტეს ვნებისა და აღდგომისაჲ, უწინარეს შჳდისა შჳდეულისა, განგჳიწესებიეს მარხვაჲ ორმეოც დღჱ, რომელი-იგი მიიღებს დაწყებასა დღესა ორშაბათსა და აღესრულების დღესა პარასკევსა.
    147.     ესევითარნი-იგი ორმეოცნი დღენი იმარხნეთ რაჲ, მოღუაწებით და ლმობიერითა ლოცვითა აღასრულეთ კჳრიაკე ბზობისაჲ და შეწირეთ უფლისა გალობაჲ, ვითარცა ყრმათა მათ უმანკოთა მიეგებვოდეს რაჲ და იტყოდეს: „ოსანა მაღალთა შინა, კურთხეულ არს მომავალი სახელითა უფლისაჲთა“.
    148.     და მეყსეულად იწყეთ მარხვად შჳდეულსა მას ქრისტეს ვნებისასა და იმარხენით დღენი იგი წარწყმედულთა მათთჳს ჰურიათა, რამეთუ ესრეთ გუამცნო უფალმან, რაჲთა ვიმარხნეთ ექუსნი იგი დღენი ურჩულოებისა მისთჳს ჰურიათაჲსა და ვიგლოვდეთ წარწყმედისათჳს მათისა,
    149.     რამეთუ თავადიცა უფალი ცრემლოოდა მათთჳს, რამეთუ დღესასწაულსა მას მათსა შეიპყრეს უფალი და მისცეს სიკუდილად და უცხოთესლმან მან მსაჯულმან დაიბანნა ჴელნი თჳსნი წინაშე ერისა მის და თქუა: „უბრალო ვარ მე სისხლისაგან მართლისა ამის, თქუენ იხილეთ“.
    150.     ხოლო ჰურიათა ჴმა-ყვეს: „სისხლი მაგისი ჩუენ ზედა და შვილთა ჩუენთა ზედა და არა გჳვის მეფე, გარნა კეისარი“.
    151.     ამისთჳს ჯერ-არს გლუაჲ წარწყმედისა მათისაჲ, ნუუკუე მოიქცენ და შეინანონ, ამისთჳს დღეთა მათ ვნებისათა განგჳწესებიეს მარხვაჲ ექუსი დღე – ორშაბათითგან ვიდრე შაბათამდე –
    152.     და მასვე ხუთშაბათსა აღასრულეთ ჴსენებაჲ სერობისაჲ მის რომელ აღასრულა უფალმან მოწაფეთა თჳსთა თანა და მისცა მათ აღსრულებაჲ საიდუმლოთაჲ და მერმე მოირტყა არდაგი და დაჰბანნა ფერჴნი მათნი.
    153.     ამისა შემდგომად განვიდა მათ თანა ლოცვად მტილსა მას, სადა-იგი მოვიდა იუდა ჰურიათა თანა და შეიპყრეს იგი და წარადგინეს წინაშე მღდელთმოძღურისა მის უღირსისა და მიერ წარიყვანეს და მისცეს პონტოელსა პილატეს და დასაჯეს სიკუდილად უბრალოდ იგი.
    154.     ამათ დღეთა იჴმარებდით პურსა და წყალსა და მხალსა, რამეთუ დღენი არიან გლოჲსა და არა დღესასწაულობისანი.
    155.     და შაბათიცა იგი იმარხეთ.
    156.     არა თუ შაბათისაჲ ჯერ-არს მარხვაჲ, არამედ მის ოდენ შაბათისაჲ, რამეთუ დამბადებელი ყოველთაჲ საფლავსა შინა იყო.
    157.     ამისთჳს პარასკევსა მას და შაბათსა იმარხეთ ჯუარცუმისათჳს უფლისა და დაფლვისა.
    158.     რომელი შემძლებელ იყოს, ორსავე მას დღესა ნურას ჭამს, ვიდრე შუაღამემდე შაბათისა, ხოლო რომელსა ესე ვერ შეეძლოს, პარასკევსა მწუხრი მიიღოს საზრდელი პური და წყალი
    159.     და შაბათი კუალად იმარხოს შუაღამემდე, რამეთუ უფალმან ესრეთ ბრძანა: „ოდეს ამაღლდეს მათგან სიძე იგი, მაშინ იმარხონ“.
    160.     ამათ უკუე დღეთა ამაღლდა ჩუენგან და ჯუარსა შეემრსჭუალა(!) და საფლავსა დაიდვა.
    161.     ამისთჳს გამცნებთ თქუენ მარხვასა, ვითარცა ჩუენ ვიმარხეთ დღეთა მათ.
    162.     ხოლო მწუხრი შაბათსა, განთიად ერთშაბათისა მის, რომელ არს კჳრიაკე, მწუხრითგან შუაღამემდის იღჳძებდით და ლოცევდით და აღდგომასა მას უფლისასა შეწირეთ მსხუერპლი იგი უსისხლოდ, ვითარცა თავადმან ბრძანა, ვითარმედ: „ამას იქმოდეთ მოსაჴსენებელად ჩემდა“.
    163.     და ეზიარნეთ რაჲ ჴორცსა და სისხლსა ქრისტესსა, განიჴსენით მარხვაჲ და განთიად წმიდასა მას კჳრიაკესა იხარებდით, რამეთუ წინდი იგი, დასაბამი აღდგომისა ჩუენისაჲ, იესუ ქრისტჱ აღდგა მკუდრეთით,
    164.     და მესამესა ჟამსა დღისასა აღასრულეთ წმიდაჲ ჟამისწირვაჲ და ეზიარენით საიდუმლოთა ქრისტესთა და იხარებდით სიხარულითა წესიერითა და იყავნ ესე თქუენდა შჯულად სამარადისოდ, ვიდრემდის მოვიდეს უფალი მეორითა მით დიდებულითა მოსლვითა მისითა.
    165.     ხოლო აღასრულოთ რაჲ დღჱ იგი აღდგომისაჲ, რომელ არს აღვსებაჲ, პირველით დღითგან კჳრიაკით აღრაცხეთ დღჱ ორმეოცი და აღასრულეთ დღესასწაული ამაღლებისა უფლისაჲ.
    166.     და შემდგომად ათისა დღისა, რომელ არს დღითგან აღდგომისაჲთ დღჱ მეერგასისე, იყავნ თქუენდა დღესასწაული დიდი, რამეთუ მას დღესა ჟამ ოდენ მოავლინა ჩუენ ზედა უფალმან ნიჭი სულისა წმიდისაჲ.
    167.     ხოლო შემდგომად დღისა მის, რომელ არს მარტჳლიაჲ, დღესასწაულობდით შჳდეულსა მას და მერმე კუალად იმარხეთ, რამეთუ ესრეთ ჯერ-არს სიხარული ნიჭთა ზედა ღმრთისათა და კუალად მარხვაჲ შემდგომად განსუენებისა,
    168.     რამეთუ ყოველნი წმიდანი და წინაწარმეტყუელნი იმარხვიდეს, ვითარცა მოსესთჳს წერილ არს და ელიაჲსთჳს და დანიელისთჳს;
    169.     ხოლო შემდგომად მარხვისა მის ყოველთა ოთხშაბათ-პარასკევთა გამცნებთ თქუენ მარხვად ძალისაებრ კაცად-კაცადისა და ნამეტნავსა მას მარხვისა თქუენისასა მისცემდით გლახაკთა.
    170.     ხოლო ყოველსა შაბათსა, გარეშე ერთისა მის, და ყოველსა კჳრიაკესა შეკრბებოდეთ ლოცვად და ჟამისწირვად და იხარებდით სიხარულითა სულიერითა,
    171.     რამეთუ ბრალსა ქუეშე არს, რომელმან კჳრიაკე იმარხოს, ანუ მარტჳლიაჲ, ანუ სხუანი იგი საუფლონი დღესასწაულნი, რამეთუ არა ჯერ-არს ესევითართა მათ დღესასწაულთა გლოაჲ, არამედ სიხარული და მადლობაჲ ღმრთისაჲ.
    172.     ხოლო მარხვაჲ თქუენი ნუმცა არს ორგულთა მათ თანა მწვალებელთა, რომელნი იმარხვენ ორშაბათსა და ხუთშაბათსა და შაბათსა.
    173.     ხოლო თქუენ, მორწმუნენო, ხუთთა მათ დღეთა შჳდეულისათა ჴელ-გეწიფების მარხვად და უმეტესად ოთხშაბათსა და პარასკევსა, რამეთუ ოთხშაბათსა უფლისათჳს ბოროტი იგი განძრახვაჲ იქმნა ჰურიათაჲ და პარასკევსა ჯუარს ეცუა უფალი, ამისთჳს განწესებულ არს ორთა მათ დღეთა მარხვაჲ.
    174.     ხოლო შაბათსა ნუ იმარხავთ, რამეთუ დღე არს დაბადებისა ჴსენებაჲ და კჳრიაკესა ყოველსა დღესასწაულობდით, რამეთუ დღჱ არს ქრისტეს აღდგომისაჲ.
    175.     ერთსა ხოლო შაბათსა ჯერ-არს მარხვაჲ დაფლვისა მის უფლისა, ვითარცა ზემოწერილ არს, რამეთუ მოსეცა ესრეთ განუწესა ერსა მას ისრაჱლისასა ბრძანებითა უფლისაჲთა სამგზის დღესასწაულობად წელიწადსა შინა:
    176.     დღესასწაულსა მას უცომოებისასა, ათოთხმეტითგან პირველისა თჳსა ვიდრე შჳდ დღემდე, უცომოჲსა და ველისყრდელისა ჭამად და მიერითგან აღრაცხვად ერგასის დღჱ და დღესასწაულობად;
    177.     და კუალად იე მეშჳდისა თჳსასა აღსრულებად დღესასწაულსა კარვობისასა.
    178.     ამისთჳს აღესრულებიან ჩუენ მიერცა ქრისტეანეთა სამნი მარხვანი წელიწადსა შინა, რომელთა მოასწავებდეს დღესასწაულნი იგი.
    179.     და უმეტეს სამთა მათ მარხვათა საეკლესიოდ არა ჯერ-არს მარხვისა ქადაგებაჲ, კაცად-კაცადი ხუთთა მათ დღეთა შჳდეულისათა და უმეტესად ოთხშაბათ-პარასკევსა, ვითარცა ძალ-ედვას, იმარხევდინ, ვითარცა წერილ არს კუალად განგებასა შინა მოციქულთასა,
    180.     ვითარმედ: „ჩუენ, პეტრე და პავლე გამცნებთ თქუენ: მონანი, გინა აზნაურნი შურებოდინ სხუათა მათ დღეთა, ხოლო შაბათსა და კჳრიაკესა მოვიდოდენ ეკლესიად, რაჲთა ისმენდენ სწავლასა ღმრთისმსახურებისასა“.
    181.     შჳდეულსა მას ვნებისასა და შემდგომად აღდგომისა შჳდეულსა ახალ კჳრიაკისასა უქმობაჲ არს, რამეთუ ერთი იგი შჳდეული ვნებისაჲ არს და მეორე აღდგომისაჲ.
    182.     დღესასწაულსა ამაღლებისასა უქმობაჲ არს, რამეთუ მაშინ იქმნა აღსრულებაჲ ქრისტეს განგებულებისაჲ.
    183.     მარტჳლიად უქმობაჲ არს, რამეთუ მაშინ მოვიდა სული წმიდაჲ.
    184.     ქრისტეშობად უქმობაჲ არს, რამეთუ მაშინ იშვა უფალი ჩუენი იესუ ქრისტჱ ქალწულისაგან.
    185.     განცხადებად უქმობაჲ არს, რამეთუ მაშინ ნათელ-იღო უფალმან და მამამან და წამა ძედ საყუარელად და სული წმიდაჲ მოვიდა მის ზედა სახედ ტრედისა.
    186.     ესე დღესასწაულნი: ქრისტეშობაჲ და განცხადებაჲ და ბზობაჲ, ჯუარცუმაჲ და აღდგომაჲ, ამაღლებაჲ და მარტჳლიაჲ არიან წმიდათა მოციქულთა მიერ განწესებულ,
    187.     ხოლო სხუანი იგი დღესასწაულნი: მიგებებაჲ, ფერისცვალებაჲ, ამაღლებაჲ ჯუარისაჲ, რომელ არს ჯუართა პყრობაჲ, ხარებაჲ წმიდისა ღმრთისმშობლისაჲ და მიცვალებაჲ მისი და ღმრთისმშობლის შობაჲ და ტაძრად მოყვანებაჲ და ენკენიაჲ, ესე წმიდათა კრებათაგან დაწესებულ არიან.
    188.     და ეგრეთვე ჯერ-არს დღესასწაულობაჲ და უქმობაჲ, ვითარცა ზემოწერილ არს მოციქულთა განგებითა.
    189.     ეგრეთვე წმიდათა მოციქულთა საჴსენებელსა განწესებულ არს დღესასწაულობაჲ.
    190.     ესე ყოველი აღვწერეთ განწესებისაებრ წმიდათა მოციქულთა და მამათაჲსა, რაჲთა უწყოდინ ყოველთა, თუ ვითარ არს წესი მარხვისაჲ, ანუ ოდეს არა ჯერ-არს მარხვაჲ.
    191.     ხოლო სხუათა ყოველთა დღეთა მარხვაჲ წესიერი კეთილ არს და შუენიერ და ნაყროვნებაჲ და მთრვალობაჲ ბოროტ არს და სავნებელ.
    192.     რამეთუ მარხვაჲ სამოთხესვე შინა განიწესა.
    193.     პირველი მცნებაჲ ესე მიიღო ღმრთისაგან ადამ: არა ჭამად ხისა მისგან ცნობადისა, რომელ-ესე მცნებაჲ იყო მარხვისაჲ.
    194.     უკუეთუმცა მაშინ ადამს და ევას ემარხა, არამცა საჴმარ იყო აწ ჩუენდა მარხვაჲ.
    195.     ვინაჲთგან მათ არა იმარხეს, გამოვვარდით სამოთხით და საჴმარ იქმნა მიერითგან მარხვაჲ, ამისათჳს მოვიდა უფალი სოფლად და იმარხა ორმეოც დღჱ, რაჲთა წამალი ცხორებისა გუასწავლოს.
    196.     საცნაურ არს უკუე, ვითარმედ ჯერ-არს მარხვაჲ წესიერი სათნოჲ უფლისაჲ, ესე იგი არს უცხო ყოფაჲ თავთა ჩუენთაჲ ყოველთაგან ბოროტთა და ყოვლისაგან ნაყროვნებისა და მთრვალობისა, რაჲთა სთნდეს უფალსა ცხორებაჲ ჩუენი და ღირს-გუყვნეს სასუფეველსა მისსა.
    197.     ით. მრავალთა ეკლესიათა ხუცესნი ანუ დიაკონნი დაუტეობენ ეკლესიათა თჳსთა, სადა-იგი იკურთხნეს და სხუათა ებისკოპოსთა შეეწყნარებიან და თჳნიერ წამებისა თჳსისა ებისკოპოსისა სხუათა ეკლესიათა დაეწესებიან და ამით ჯერითა იქმნებიან ურჩ და დაუდგრომელ;
    198.     ამისთჳს განვაწესებთ და ვამცნებთ ყოველთა, რაჲთა არავის ჴელ-ეწიფებოდის ხუცესსა, ანუ დიაკონსა, ანუ კერძოდიაკონსა თჳნიერ წიგნისა განსატევებელისა თჳსისა ებისკოპოსისა,
    199.     სხუასა სამრემლოსა მისლვად და სხუასა ეკლესიასა დაწესებად საბრალობელად ებისკოპოსისა მის მაკურთხეველისა მისისა, არამედ ენებოს თუ წარსლვად სამრემლოდ სხჳსა ებისკოპოსისა, თჳსისა ებისკოპოსისა წიგნითა და წამებითა წარვედინ.
    200.     ხოლო რომელმან წესი არა დაიმარხოს, არამედ თჳსითა თავჴედობითა შეურაცხ-ყოს ებისკოპოსი თჳსი და სხუად სამრემლოდ ვიდოდის, ესევითარი იგი აღიჴოცენ მღდელობისგან.
    201.     გარნა თუ უდაბნოს განვიდოდის მონოზონებად და სრულიად იჯმნიდეს სოფლისაგან, მაშინ ებისკოპოსმანცა ლოცვით და კურთხევით წარმგზავნოს და ყოვლადვე არა დააყენოს კეთილისა მის გზისაგან, არამედ თანაშემწე-ეყოს სიტყჳთ და საქმით.
    202.     კ. უკუეთუ ადგილთა რომელთამე ზედადასხმაჲ იქმნას წარმართთაჲ ანუ სხუაჲ რაჲმე მოიწიოს განსაცდელი და მღდელ-დიაკონნი მათ ეკლესიათანი განიბნივნენ და სხუად სამრემლოდ წარვიდენ,
    203.     უკუეთუ მადლითა ღმრთისაჲთა გარდაჰჴდეს შიში იგი წარმართთაჲ, ანუ განსაცდელი იგი, რომლისათჳს დაუტევნეს თჳსნი ეკლესიანი, დასცხრეს, თჳსთავე ეკლესიათა ვამცნებთ მიქცევად.
    204.     და უმიზეზოდ ნუ დაუტეობენ სრულიად ეკლესიათა თჳსთა.
    205.     ხოლო რომელმან წესი ესე არა დაიმარხოს, არა ჴელ-ეწიფების მღდელობაჲ, ვიდრე თჳსადვე ეკლესიად მიიქცეს, უკუეთუ ჯეროვანი მიზეზი არა აქუნდეს.
    206.     ეგრეთვე ებისკოპოსი, რომელმან სხჳსა ებისკოპოსისა ხუცესი, ანუ დიაკონი, თჳნიერ წამებისა ებისკოპოსისა მის შეიწყნაროს, კანონსა და ბრალსა ქუეშე არს.
    207.     კა. ჯერ-არს წინამძღუართა ეკლესიათასა, უკუეთუ ეგებოდის, მარადღჱ, უკუეთუ არა –
    208.     კჳრიაკესა დღესა დასტურად სწავლად მღდელდიაკონთა და ყოვლისავე ერისა სიტყუათა და სწავლათა ღმრთისმსახურებისათა და მართლაღსაარებისათა საღმრთოთა წერილთაგან და მოძღურებისაგან წმიდათა მამათაჲსა.
    209.     და ნუმცა მიდრკებიან წესთაგან და განგებათა ღმერთშემოსილთა მამათაჲსა, არამედ სიტყუაჲცა წერილისაჲ, უკუეთუ შორის მოვიდეს, ნუმცა სხუაებრ თარგმნიან,
    210.     გარნა ვითარცა მნათობთა მათ ეკლესიისათა თარგმნეს და მათისა მის თქუმულისა მეცნიერებითა აჩუენებდენ თჳსსა გულისჴმის-ყოფასა, ვიდრეღა თავისა მიერ თჳსისა შემზადებულთა მოძღურებათა,
    211.     რამეთუ სწავლათაგან წმიდათა მათ მამათა მოვალს ერი იგი მორწმუნე მეცნიერებად სათნოებათა და განკრძალვად უჯეროთა საქმეთაგან, რაჲთა განეყენნენ ყოვლისაგანვე ცოდვისა და ჰმონებდენ უფალსა მოქალაქობითა კეთილითა, რაჲთა მიემთხჳვნენ ცხორებასა საუკუნესა.
    212.     კბ. არა ჴელ-ეწიფების ებისკოპოსსა სხჳსა ებისკოპოსისა სამრემლოსა ქალაქსა ანუ სოფელსა საეროდ მოძღურებად, ანუ კურთხევად ხუცისა, გინა დიაკონისა უნებლად ებისკოპოსისა მის ადგილისა.
    213.     უკუეთუ კულა საქმესა ამას წარმდებებით იქმოდის, თავსა თჳსსა ბრალეულ-ჰყოფს აღჴოცად ებისკოპოსობისაგან და წესსა ხუცობისასა მოსლვად.
    214.     კგ. რომელნიცა მღდელნი ანუ დიაკონნი ბრალთა შინა განსაკუეთელთა იპოვნენ და აღიჴოცნენ მღდელობისაგან,
    215.     უკუეთუ გულსმოდგინედ განეყენნენ ბრალთა მათ, რომელთათჳს მადლისა მისგან მღდელობისაგან აღიჴოცნეს და სინანული მოიგონ, ზიარებისაგან არა განეყენნენ, არამედ წიგნის მკითხველთა წესსა იყვნენ.
    216.     უკუეთუ კულა შემდგომად მღდელობისაგან აღჴოცისა კუალადცა მათვე ცოდვათა ერეოდინ, უზიარებლობაჲცა დაესაჯოს და სრულიად ერისკაცთა თანა შეირაცხნენ და ყოვლადვე მოწესეობისაგან განეყენნენ.
    217.     კდ. უკუეთუ ვინ მღდელთმოძღუარმან ქრთამითა და საფასისა მიღებითა აკურთხოს ებისკოპოსი, ანუ ხუცესი, ანუ დიაკონი, ანუ რომელიცა მოწესეთაგანი და სასყიდლის სავაჭრო-ყვის უსყიდელი იგი მადლი და არა სათნოებისათჳს მისცეს მღდელობაჲ,
    218.     არამედ ქრთამისათჳს და საფასისა, ესე-ვითარი იგი მღდელთმოძღუარი, გინათუ კათალიკოზი, გინათუ ებისკოპოსი აღიჴოცენ მღდელთმოძღუარებისაგან.
    219.     და მის მიერ ქრთამითა და საფასითა კურთხეული იგიცა აღიჴოცენ მღდელობისაგან.
    220.     და რომელნიცა შუამდგომელ და მომატყუებელ ესევითარისა მის უწესობისა იყვნენ – იგინიცა, უკუეთუ მღდელნი იყვნენ, აღიჴოცებიან, უკუეთუ მონაზონი ანუ ერისკაცნი იყვნენ, ეკლესიით განისხმიან,
    221.     რამეთუ ამის ჯერისათჳს ყოველთა წმიდათა კრებათა დიდი განკრძალულებაჲ დადვეს და მძიმჱ კანონი ესევითარისა საქმისა მოქმედთა ზედა.
    222.     და წმიდათა მოციქულთა რჩულისკანონსა ესრეთ წერილ არს: „უკუეთუ ვინმე ებისკოპოსობისა პატივი საფასითა მიიღოს, ანუ ხუცობისაჲ, ანუ დიაკონობისაჲ,
    223.     აღიჴოცენ მღდელობისაგან საფასით კურთხეული იგი და მაკურთხეველიცა მისი და განიკუეთენ სრულიად ზიარებისაგან, ვითარცა სჳმონ მოგჳ განიკუეთა ჩემ მიერ პეტრეს მოციქულისა“.
    224.     ჰხედავთა რაბამი არის ესე ცოდვაჲ, რამეთუ სხუათა ცოდვათათჳს არასადა წერილ არს აღჴოცაჲ მღდელობისაგან და განყენებაჲ ზიარებისაგან ხოლო ამის ბრალისათჳს ორივე განაწესეს წმიდათა მოციქულთა – აჴოცა მღდელობისაგან და უზიარებლობაჲ?
    225.     წარიკითხეთ ებისტოლეცა, რომელი მიუწერა წმიდამან მამამან ჩუენმან ბასილი კესარიელმან თჳსთა ებისკოპოსთა, რომელსა შინა დიდად დაამძიმებს ამას საქმესა და იტყჳს,
    226.     ვითარმედ: „საქმე ესე, რომლისათჳს მოგიწერ, რომელ ყოვლადვე ითქუაცა და საეჭჳ იქმნა, დიდითა მწუხარებითა აღავსო სული ჩემი და დაუჯერებელად შევჰრაცხე.
    227.     აწ უკუე ამის პირისათჳს დაწერილი ესე წიგნი, რომელსა შეუცნობიეს თავსა თჳსსა ესევითარი საქმჱ, შეიწყნარენ საკურნებელად, ხოლო რომელსა არა შეუცნობიეს, შეიწყნარენ განსაკრძალველად.
    228.     ხოლო უკუეთუ ვინ უწესოჲ იყოს, მიიღენ ესე დამოწმებაჲ, არამედ ვევედრები ღმერთსა, რაჲთა არავინ თქუენგან იპოოს ესრეთ უწესო.
    229.     ხოლო რაჲ არს საქმე იგი, რომლისათჳს ამას ვიტყჳ?
    230.     იტყჳან ვიეთნიმე, თუ თქუენგანნი ვინმე ებისკოპოსნი აკურთხევდენ რაჲ მღდელთა, მიიღებენ მათგან საფასესა და არა ქრთამ ანუ საფასედ სახელ-სდებენ, არამედ რეცა პატიოსანსა რასმე სახელსა უწესენ ევლოგიად.
    231.     და ესე უძჳრესი არს, რამეთუ უკუეთუ ვინმე ბოროტსა სახითა კეთილისაჲთა იქმოდის, ორკეცისა ტანჯვისა ღირს არს, რამეთუ იქმს ბოროტსა და სახესა მას, გინა სახელსა კეთილისასა იჴმარებს შემწედ თჳსისა ცოდვისა.
    232.     ესევითარი უკუე საქმჱ უკუეთუ ვის უქმნიეს, ნუღარამცა ქმნილ არს, არამედ აკრებულმცა არს სრულიად.
    233.     უკუეთუ არა აკრბეს, სამართალ არს თქმად მისა მიმართ, რომელი საფასესა მას მიიღებდეს, რაჲ-იგი ჰრქუა პეტრე მოციქულმან სჳმონს, რომელსა-იგი ენება საფასითა მოსყიდაჲ მადლისა მის სულისა წმიდისაჲ,
    234.     ვითარმედ: „ვეცხლი შენი შენთანავე იყავნ წარსაწყმედელად შენდა, რამეთუ ნიჭსა მას ღმრთისასა ჰგონებ ფასითა მოპოვნებად“.
    235.     რამეთუ უსუბუქეს იყო უსწავლელისაჲ მის უმეცრებით თხოვაჲ საფასით მადლისაჲ მის, ვიდრეღა აწ რომელნი მეცნიერებით ჰყიდდენ ნიჭსა ღმრთისასა,
    236.     რამეთუ ნიჭი იგი, რომელი შენ, ჵ კაცო უგუნურო, უსასყიდლოდ მიიღე, უკუეთუ სასყიდლად მიჰყიდდე, გამოეჴუები მადლისა მისგან, ვითარმცა ეშმაკისადამცა მისყიდულ იყავ, რამეთუ ვეცხლის საფარდულ-ჰყოფ ეკლესიასა, სადა-იგი რწმუნებულ არს ჩუენდა ჴორცი და სისხლი ქრისტესი.
    237.     ესევითარი უკუე საქმე ბოროტ არს და უჯერო.
    238.     ხოლო არს ესევითარისა საქმისა მოქმედთაგან ესეცა ჴელოვნებაჲ მოპოვნებული.
    239.     ჰგონებენ თუ არა არს ცოდვაჲ, უკუეთუ ჟამსა მას კურთხევისასა არა მიიღონ საფასე იგი, არამედ შემდგომად კურთხევისა მიეცეს;
    240.     არამედ ესე ერთი არს, გინათუ პირველ მიიღოს, გინათუ – შემდგომად, ქრთამ ეწოდების, რომელი მის პირისა და მის საქმისათჳს მიეცეს.
    241.     გევედრები უკუე ესევითარი შემოსავალი და უფროჲსღა გზაჲ გეჰენიად მიმყვანებელი განიშორეთ თქუენგან და განიოტეთ და ნუ შეაგინებთ ჴელთა თქუენთა უჯეროჲთა მით შესაძინელითა
    242.     და უღირს-ჰყოფთ თავთა თქუენთა წმიდათა საიდუმლოთა აღსრულებისა და შემინდვეთ, რომელ დაუჯერებელისა ამის საქმისათჳს ვითარცა დარწმუნებულისა განჩინებასა ვჰყოფ.
    243.     უკუეთუ ვინ შემდგომად ამის ებისტოლისა იკადროს საფასითა და ქრთამითა კურთხევად მღდელისა, წარიკითხენ კანონი წმიდათა მოციქულთაჲ და ჩუენთა ამათ ეკლესიათა საკურთხეველთაგან იჯმენინ
    244.     და განეშორენ და მოიძიენ სხუაჲ ადგილი, სადა ჴელ-ეწიფებოდის ნიჭსა ღმრთისასა სყიდად და განსყიდად, რამეთუ ჩუენდა ეკლესიათა ღმრთისათა ესე ჩუეულებაჲ არა გუაქუს.
    245.     ერთი ხოლო სიტყუაჲ მიგითხრა და ჴმა-ვყო.
    246.     ესე საქმენი ვეცხლისმოყუარებისაგან იქმნებიან, ხოლო ვეცხლისმოყუარებაჲ ძირი არს ყოველთა ბოროტთა და ეწოდების მას კერპთმსახურება.
    247.     აწ უკუე მცირედისა ვეცხლისათჳს ნუვინ აღირჩევს კერპთმსახურებასა უფროჲს ქრისტეს მსახურებისა, ნუცამცა კუალად ჰბაძავს იუდას და საფასისა მიღებითა მით განსცემს მეორედ უფალსა, რომელი-იგი ერთგზის ჩუენთჳს ჯუარს ეცუა,
    248.     რაჲთა არა აკალდამა იწოდნენ ადგილნი იგი და ჴელნი ესევითართა მათ ნაყოფთა შემწყნარებელნი“.
    249.     ესე არს ებისტოლე და კანონი დიდისა ბასილისი.
    250.     აწ უკუე ბრძანებისაებრ მოციქულთაჲსა და განჩინებისაებრ წმიდათა კრებათაჲსა და სიტყჳსაებრ წმიდისა და ნეტარისა ბასილისა ჩუენცა განვაკრძალებთ ყოველთა მღდელმოძღუართა ბოროტისა ამის ბრალისაგან.
    251.     ხოლო რომელმან უგულებელ-ყოს წესი ესე და კანონი და ქრთამითა და საფასითა აკურთხოს ებისკოპოსი ანუ მღდელი, ზემოწერილსა მას კანონსა თანამდებ არს მაკურთხეველიცა და რომელი ქრთამითა იკურთხოს, ორნივე უღირს არიან და აღჴოცილ მღდელობისაგან.
    252.     კე. ნუმცა ვის ჴელ-ეწიფების ებისკოპოსსა, ანუ ხუცესსა, ანუ დიაკონსა, რაჲთამცა აზიარა ვის უხრწნელი ჴორცი და სისხლი ქრისტესი და ზიარებისა მისთჳს მოიღომცა მისგან ვეცხლი, ანუ სხუაჲ რაჲმე ნიჭი,
    253.     რამეთუ არა ისყიდების მადლი ქრისტესი, არცა საფასისა მიღებითა სიწმიდესა მას სულიერსა მივცემთ, არამედ რომელნი ღირს იყვნენ ზიარებასა, მას უსასყიდლოდ ვაზიარებთ.
    254.     უკუეთუ კულა იპოოს ვინ მოწესეთაგანი, რომელ წმიდისა ზიარებისათჳს ფასსა რასავე მიიღებდეს, აღიჴოცენ ვითარცა მობაძავი სიმონისი, რომელი ვეცხლითა ჴელ-ჰყოფდა სყიდად მადლსა მას სულისა წმიდისასა და ემხილა მოციქულისა პეტრეს მიერ.
    255.     კვ. არავის ჴელ-ეწიფების მღდელობისა ანუ მონოზონებისა წესსა შინა მყოფსა ცხენთა სარბიელსა მისლვად, რომელსა ეწოდების იპოდრომი, ანუ მგოსანთა და მსახიობელთა სიმღერისა სმენად,
    256.     არამედ ქორწილსაცა თუ მოწესეთაგანი ვინმე იწოდოს და მივიდეს პურის ჭამად, ვინაჲთგან მგოსანნი და მსახიობელნი და მომღერალნი შემოიყვანნენ, უჴმს მოწესესა მას აღდგომაჲ და სახედ თჳსად წარსლვაჲ, რამეთუ ესრეთ განწესებულ არს წმიდათა მამათაგან.
    257.     კზ. ესეცა წესი არს პირველთა კრებათა მიერ დაწესებული უკუეთუ ეკლესიასა რომელსაცა აქუნდენ აგარაკნი ანუ სოფელნი, არავის ჴელ-ეწიფების წარღებად ეკლესიისა მისგან, უფროჲსად უკუეთუ ოცდაათ წლამდე უფლებულ იყოს მის აგარაკისა და ეკლესიაჲ იგი მიუმძლავრებელად.
    258.     უკუეთუ კულა შინაგან, ოცდაათისა წლისა იქმნას რაჲ მის შორის იჭჳ და ცილობაჲ, ჴელ-ეწიფების მოჭრტინავთა მათ, რომელნი იჩემებდენ აგარაკსა მას, ჭრტინვად წინაშე კრებისა ებისკოპოსთაჲსა მის სამრემლოჲსა,
    259.     რაჲთა გამოიძიონ ჭეშმარიტი და დაამტკიცონ იგი, გინათუ ეკლესიასა მას შესწევდეს ჭეშმარიტებაჲ, გინათუ მოჭრტინავსა.
    260.     კჱ. არავის ჴელ-ეწიფების მღდელობისა წესსა შინა მყოფსა სამოსლისა ეგევითარისა შემოსად,
    261.     რომელი არა წეს იყოს მღდელთა და შემოსად, არცა ქალაქთა და სოფელთა შინა რაჲ იქცეოდის, არცა გზასა თუ ვიდოდის, არამედ ესევითარსა იჴმარებდინ სამოსელსა, ვითარი წეს არს მოწესეთა შემოსად.
    262.     ხოლო რომელმან ესევითარი რაჲ უწესო სამკაული შეიმოსოს, შჳდეულსა ერთსა განეყენოს ზიარებისაგან და ნუღარამცა შეიმოსს უწესოსა მას სამოსელსა საერისკაცოდ დაწესებულსა.
    263.     კთ. გუესმა, თუ რომელთამე ეკლესიათა ჩვეულებაჲ ქმნილ არს და ჟამსა ახალყურძნობისასა მოიღიან რაჲ ეკლესიას ყურძენი, მიიღიან მღდელთა და შეურიან იგი წმიდასა მას ბარძიმსა ჴორცსა თანა და სისხლსა ქრისტესსა და აზიარიან ერსა ორივე ზოგად.
    264.     ამისთჳს განვაწესებთ, რაჲთა ესემცა ნუღარა სადა იქმნების, არამედ მოსატევებელად ცოდვათა და ცხორებად საუკუნოდ ჴორცი ხოლო და სისხლი უფლისაჲ მიეცემოდენ ერსა.
    265.     რამეთუ წმიდასა ზედა საკურთხეველსა არარაჲ ვის სხუაჲ ჴელ-ეწიფების შეწირვად გარნა პური იგი შესაწირავისაჲ და ღჳნოჲ წყლითა განზავებული,
    266.     რამეთუ წმიდათა მოციქულთა კანონი ესრე ბრძანებს: „ებისკოპოსმან ანუ ხუცესმან, უკუეთუ უმეტეს უფლისა ბრძანებულისა სხუაჲ რაჲმე შეწიროს მსხუერპლად საკურთხეველსა:
    267.     გინათუ თაფლი, ანუ თუ სძჱ, ანუ ნაცვალად ღჳნისა თაფლუჭი ქმნილი, ანუ მფრინველი რაჲ, ანუ სხუაჲ რაჲმე ცხოელი, გინათუ თესლთაგანი რაჲმე, აიჴოცენ მღდელობისაგან,
    268.     რამეთუ საკურთხეველსა წმიდასა მას ტრაპეზსა არარაჲ სხუაჲ დაეგების, გარნა პური იგი შესაწირვისაჲ და ღჳნოჲ წყლითა განზავებული და ზეთიმცა მიეცემის აღსანთებელად და საკუმეველი კუმევად ჟამსა მას წმიდისა მის საიდუმლოჲსასა“.
    269.     ხოლო ყურძენი ახალი და თესლი ეკლესიას მიიღონ და აკურთხონ იგი მღდელთა გარეგან საკურთხეველისა და მისცენ ერსა სამადლობელად ღმრთისა, მომცემელისა მის კეთილთაჲსა.
    270.     ხოლო წმიდასა საკურთხეველსა ნუმცა-რაჲ ესევითარი შეიწირვის, გარნა ჴორცი და სისხლი ქრისტესი.
    271.     სხუაჲ ხილი ყოველი, ვის სწადოდის ქველის საქმე, სახლად ებისკოპოსისა ანუ მღდელთაჲსა წარსცეს და მიიღოს კურთხევაჲ.
    272.     ლ. ყოველივე გუნებავს აღსაშენებლად ეკლესიათა და მორწმუნისა ერისა აღსრულებად.
    273.     ვინაჲთგან უკუე გუესმა, თუ ვიეთნიმე მღდელნი, უმეტეს განწესებულისა, მოსწრაფე არიან საქმედ და შეითქუმიან თჳსთა მეუღლეთა თანა და შეთქმულებით ერთად შეყოფისაგან და საწოლისა განეყენებიან.
    274.     ამათ უკუე ესევითარისა შეთქმულებისა მოქმედთა ვამცნებთ და განუწესებთ, რაჲთა არღარა მკჳდრ იყვნენ მეუღლეთა მათ თჳსთა თანა ყოვლადვე, რაჲთა შეთქმულებაჲ იგი მათი სრულ იყოს.
    275.     ხოლო ესე წესი არა სხჳსა რაჲსათჳსმე, არამედ სულმოკლებისათჳს გონებისა და უძლურებისათჳს ბუნებისა მათისა განვაწესეთ.
    276.     უკუეთუ ესე შეთქმულობაჲ ჯერ უჩნს, ერთსახედ ნუღარა მკჳდრ არნ, არამედ თითოეული თჳსისაგან იყოფოდენ.
    277.     ლა. რომელნი სახლთა შინა აღშენებულთა ეგუტერთა ჟამისმწირველნი ხუცესნი იყვნენ, ნებითა და განგებითა ებისკოპოსისა მის ადგილისაჲთა იქმოდინ ამას, ხოლო თჳნიერ მისისა განგებისა არა ჴელ-ეწიფების ქმნად.
    278.     ლბ. ესე საქმე გუეუწყა ჩუენ, ვითარმედ ქუეყანასა მას სომხეთისასა ღჳნოსა წყლითა განუზავებელსა შესწირვენ უსისხლოსა მას შესაწირავსა ჟამისწირვისასა და სხუაჲ არს უკუე კუალად ძუელი წვალებაჲ,
    279.     რომელნი წყლითა ოდენ აღასრულებენ ჟამისწირვასა, რომელნი-იგი პირველთავე კრებათა აღჴოცნეს ეკლესიისაგან.
    280.     და აწ ჩუენცა განვაწესებთ და განვაჩინებთ, რაჲთა არავის ჴელ-ეწიფებოდის მარტოდ ღჳნითა, თვინიერ განზავებისა წყლითა, აღსრულებად ჟამისწირვისა.
    281.     არცა თჳნიერ ღჳნისა წყლითა ოდენ, რამეთუ ყოველთა წმიდათა ესრეთ განაწესეს აღსრულებაჲ ჟამისწირვისაჲ: პურითა მით შესაწირვისაჲთა და ღჳნითა, რომელი წყლითა განზავებულ იყოს,
    282.     სახედ პატიოსნისა მის გუერდისაგან მჴსნელისა და მაცხოვრისა ჩუენისა იესუ ქრისტეს ღმრთისა გარდამოცემულისა მის სისხლისა და წყლისა, და რომელი-იგი განმაცხოველებლად ყოვლისა სოფლისა გარდამოჴდა და საჴსრად ცოდვათა.
    283.     და ესე წესი არს ყოველთავე ეკლესიათა, რომელთა შინა მნათობნი იგი სულიერნი გამოჩნდეს.
    284.     რამეთუ იაკობ ჴორციელად ძმად ქრისტესა წოდებულმან, რომელი-იგი პირველი ებისკოპოსი იყო იერუსალჱმს, ესრეთ განაწესა აღსრულებაჲ ჟამისწირვისაჲ: ღჳნითა განზავებულითა წყლისაგან.
    285.     და ბასილი კესარიელ მთავარებისკოპოსმან, რომლისა დიდებაჲ და ქებაჲ ყოველსა სოფელსა განეფინა, აღწერა წმიდაჲ ჟამისწირვაჲ და ესრეთ განაწესა წყლითა განზავებად ზედაშისა მის ღჳნისა და ესრეთ შეწირვად
    286.     და წმიდამან იოვანე, სამეუფოჲსა ამის ქალაქისა მღდელთმოძღუარმან, წმიდასა მას ეკლესიასა თჳსსა ესრეთვე დააწესა, რაჲთა განზაონ ღჳნოჲ წყლითა და ეგრეთ შეწირონ წმიდასა საკურთხეველსა.
    287.     და ყოველთა კრებათა ესე წესი დაამტკიცეს.
    288.     ამისთჳს ჩუენცა ამას წესსა შეურყეველად დავიმარხავთ და განჩინებით ვიტყჳთ: უკუეთუ ვინმე ებისკოპოსმან ანუ ხუცესმან არა განზაოს ღჳნოჲ წყლითა და ეგრეთ შეწიროს უხრწნელი იგი შესაწირავი, ა-მცა-ჴოცილ არს,
    289.     რამეთუ გარდამავალი არის წესისა მის წმიდათა მოციქულთა და მამათასა და არა სრულებით ჰყოფს ქადაგებასა მას საიდუმლოჲსა მის საღმრთოჲსა.
    290.     ლგ. ესეცა გუეუწყა, ვითარმედ ქუეყანასა მას სომხეთისასა და სხუათა რომელთამე სოფელთა გალობასა მას „წმიდაო ღმერთოჲსასა“ ამას დაურთვენ: „წმიდაო უკუდაო, რომელი ჯუარს ეცუ ჩუენთჳს, შეგჳწყალენ ჩუენ“.
    291.     რომელი-ესე ენასა მათსა „ხაჩეცარ“ ითქუმის, რომელ-ესე წმიდათა მათ მამათა მიერ ქალკიდონს შეკრებულთა მომპოვნებელისა მის და გამომეტყუელისა თანა განიდევნა საღმრთოჲსა მის გალობისაგან,
    292.     რამეთუ უცხო იყო წესისაგან ღმრთისმსახურებისა და შეიჩუენა ესევითარისა მის სიტყჳსა მეტყუელი პეტროზ მკაწრველი, მწვალებელი, რამეთუ მეოთხე პირი შემოიღო და თჳსაგან განყო ძე ღმრთისაჲ, რომელი-იგი არს გუამოვანი ძალი მამისაჲ, და თჳსაგან ჯუარცუმული იგი.
    293.     თქუა, ვითარმცა სხუაჲ იყო ძლიერი იგი და სხუაჲ იყო ჯუარცუმული.
    294.     ანუ თუ ვნებულად შეჰრაცხა ბოროტმან მან წმიდაჲ სამებაჲ და ჯუარცუმად თქუა ძისა თანა მამაჲ და სული წმიდაჲ.
    295.     შეჩუენებულ იყავნ ესევითარი იგი გმობაჲ და მეტყუელი იგი მისი.
    296.     რამეთუ ესე საცნაურ არს, ვითარმედ „წმიდაო ღმერთოჲ“ არა ძისა მიმართ ოდენ თქუმულ არს, არამედ წმიდისა სამებისა მიმართ, ვითარცა წამებს ღმერთშემოსილი და წმიდაჲ ათანასე და ნეტარი ბასილი და ღმრთისმეტყუელი გრიგოლ და ყოველნივე წმიდანი მამანი წამებენ,
    297.     ვითარმედ სამწმიდა არსობითა სამგუამოვნებასა ღმრთეებისასა გუაუწყებენ წმიდანი იგი სერაბინნი და ერთითა მით უფლებითა ერთსა მას წმიდისა სამებისა არსებასა და მეუფებასა გამოსახვენ.
    298.     ეგრეთვე სახედ არს გალობაჲ ესე „წმიდაო ღმერთოჲსა“ წმიდისა მის და სამგუამოვნისა სამებისა მიმართ.
    299.     იტყჳს უკუე გრიგოლ ღმრთისმეტყუელი, ვითარმედ: „ესრეთ არს წმიდაჲ იგი წმიდათაჲ, რომელსა სერაბინნი დაეფარვიან და შიშით ადიდებენ სამწმიდა არსობითა, რომელი-იგი ერთად შეკრბების უფლებად და ღმრთეებად“.
    300.     და პირველითგანვე წმიდათა მოციქულთა მიერ და წმიდათა მამათა ესე გალობაჲ წმიდისა სამებისაჲ ესრეთ განწესებულ არს.
    301.     და წმიდათა მათ ექუსას ოცდათთა მამათა, რომელნი შეკრბეს ქალკიდონს, სულისა მიერ წმიდისა განათლებულთა, ესრეთ ჴმა-ყვეს, ვითარცა ერთითა პირითა სამგზის „წმიდაო ღმერთო, წმიდაო ძლიერო, წმიდაო უკუდაო, შეგჳწყალენ ჩუენ“.
    302.     აწ უკუე ჩუენცა ამას სარწმუნოებასა ზედა მტკიცე ვართ.
    303.     და უკუეთუ ვინ იკადროს ესევითარისა მის სიტყჳსა „წმიდაო ღმერთოჲსა“ გალობასა შერთვად ეკლესიასა შინა – ანუ სადაცა – შეჩუენებულმცა არს.
    304.     და უკუეთუ მღდელობისა წესსა შინა იყოს გარდამავალი იგი მართლმადიდებლობისა წესსა, აღიჴოცენ მღდელობისაგან.
    305.     უკუეთუ მონაზონი იყოს ანუ ერისკაცი, განიდევნენ ეკლესიისაგან და ზიარებისა და შეირაცხენ მწვალებელთა თანა.
    306.     ლდ. და ესეცა გუესმა, თუ იქნების სომხეთის ქუეყანასა, რომელ მღდელობად მათ ოდენ განაწესებენ, რომელნი ნათესავთაგან მღდელთაჲსა იყვნენ.
    307.     და ესე წესი ებრაული არს.
    308.     ხოლო ჩუენ განვაწესებთ, ვითარმედ არა ჯერ-არს ნათესაობისათჳს მოყვანებად მღდელობად, არამედ ღირსებისა მის კაცისა მისთჳს, ვითარცა არს წესი წმიდათა კანონონთაჲ,
    309.     რამეთუ რომელი მოვიდოდის მღდელობისა პატივსა, უკუეთუ ღირსი იყოს და მართალი, გინათუ ნათესავისაგან იყოს მღდელთაჲსა, გინათუ არა, სამართლად იკურთხოს.
    310.     უკუეთუ კულა არა ღირსი იყოს, ნათესაობაჲ მღდელთაჲ მღდელობად ვერ მოიყვანებს.
    311.     ხოლო ვიეთნიმე ერისკაცნი აღჴდებიან საფსალმუნედ რომელთამე სოფელთა და იტყჳან წარდგომასა და წარიკითხვენ საკითხავთა, გარნა არავის ჴელ-ეწიფების,
    312.     უკუეთუ ლოცვაჲ წიგნისმკითხველობისაჲ არა მოეღოს და არა აღკუეცილ იყოს მწყემსისაგან თჳსისა საფსალმუნედ აღსლვად ანუ საკითხავისა ჟამსა ჟამისწირვისასა წარკითხვად.
    313.     ლე. არავის ჴელ-ეწიფების კათალიკოზთაგანსა, აღესრულოს რაჲ ებისკოპოსი სამრემლოჲსა მისისაჲ, მიტაცებად ნაქონებისა მისისა, ანუ საებისკოპოსოჲსა მისისაჲ და თჳსსა საუნჯესა დადებაჲ მიხუეჭით,
    314.     არამედ მიეცინ ყოველივე სამარხველად ხუცესთა მისივე საებისკოპოსოჲსათა ვიდრემდის სხუაჲ ებისკოპოსი დადგეს და მიიღოს საჴმარი იგი და აჴმაროს თჳსსა ეკლესიასა.
    315.     უკუეთუ კულა არა იპოვნენ ხუცესნი მას საებისკოპოსოსა, კათალიკოზმან წარუგებლად დაჰმარხოს ყოველივე და ოდეს ებისკოპოსი იკურთხოს, მიუთუალოს მას დაუკლებელად.
    316.     ლვ. არა ჴელ-ეწიფების ებისკოპოსსა, რაჲთამცა მიანიჭა პატივი იგი ებისკოპოსობისა ძმასა თჳსსა, ანუ ძესა, ანუ ძმისწულსა, ანუ სხუასა ვის თჳსებით მახლობელსა
    317.     და აკურთხამცა იგი ებისკოპოსად, რომელი მას ენებოს, რამეთუ ებისკოპოსობაჲ მკჳდრობით მიცემად ვისამე არა ჯერ-არს.
    318.     არცა ეგების, რაჲთამცა ეკლესიაჲ ღმრთისაჲ სამკჳდრებელად ნათესავითი-ნათესავად იქმნებოდა, რამეთუ ეკლესიაჲ ღმრთისაჲ არს და კაცობრივითა თჳსებითა და თუალთ-ღებითა მიცემად არა ჴელ-ეწიფების.
    319.     უკუეთუ კულა ესე ვინ ქმნას და თჳსობისათჳს აკურთხოს ებისკოპოსად თჳსი, მისი კურთხევაჲ იგი მისი შეუწყნარებელ არს და მაკურთხეველი იგი კანონსა შევარდების უზიარებლობისასა.
    320.     არამედ გინათუ აღესრულოს ებისკოპოსი, გინათუ სიცოცხლესა იჯმნას მღდელთმოძღურებისაგან კათალიკოზმან და სხუათა მღდელთმოძღუართა და მღდელთა გამოირჩიონ ღირსი, გინათუ თჳსი იყოს პირველყოფილისაჲ მის, გინათუ უცხოჲ და იგი აკურთხონ.
    321.     ხოლო ებისკოპოსსა გინა კათალიკოზსა თჳსითა ჴელმწიფებითა დადგენად ნათესავისა ანუ მეგობრისა თჳსისა არა შეენდობვის.
    322.     ლზ. დავამტკიცებთ კანონსა მას განწესებულსა წმიდათა მათ რნ მამათა, რომელნი შეკრბეს კოსტანტინეპოლეს და ქლ მამათა, რომელნი შეკრბეს ქალკიდონს, რომელი-იგი იტყჳს, რაჲთა: „საყდარსა კოსტანტინეპოლისასა სწორი პატივი აქუნდეს საყდარსა თანა ჰრომისასა.
    323.     და ყოველთავე საეკლესიოთა წესთა შინა პატრიარქი კოსტანტინეპოლისაჲ მეორე იყოს პაპისა მის ჰრომაელისა, ეგრეთვე სხუანი იგი პატრიარქნი თჳსსა წესსა ზედა: იერუსალჱმელი და ალექსანდრიელი და ანტიოქელი“.
    324.     ლჱ. მრავალგზის იქმნნეს მძლავრებანი წარმართთანი და მრავალნი ქალაქნი დაიპყრნეს და ამის ჯერისათჳს ვერ ჴელ-ეწიფა ებისკოპოსთა ესევითართა მათ ქალაქთასა მისლვად ეკლესიათა თჳსთა, არამედ იკურთხნეს რაჲ, ვერ უძლეს ყოვლადვე საყდართა თჳსთა დაჯდომად.
    325.     პირველითგანცა უკუე განწესებულ არს და ჩუენცა განვაწესებთ, რაჲთა ქალაქთა მათთჳს კურთხეულთა ებისკოპოსთა, დაღაცათუ საყდართა მათ თჳსთა დაჯდომად არა ჴელ-ეწიფა მძლავრებისაგან წარმართთაჲსა, არამედ პატივი იგი მღდელთმოძღურობისა აქუნდინ შეუცვალებელად
    326.     და ყოველსავე წესსა მღდელთმოძღურობისასა აღასრულებდენ დაუყენებელად და სადა ჯერ იყოს, მღდელთაცა აკურხევდენ.
    327.     და ყოველსა ზედა წესი და პატივი თჳსი აქუნდინ მტკიცედ და შეურყეველად, რამეთუ მძლავრებისათჳს წარმართთაჲსა პატივი და წესი მღდელთმოძღურებისაჲ არა შეიცვალების, არცა დაკნინდების.


3

     1.     მონაზონებისათჳს
    2.     ლთ. დატეობაჲ შფოთთა და ამბოხებათა სოფლისათა და ჯმნაჲ შუებათაგან ამის წარმავალისა საწუთროჲსათა და წესითა მით მონაზონებისაჲთა მონებაჲ ქრისტესი და წარმავალთა წილ მოგებაჲ წარუვალთა მათ კეთილთაჲ დიდად საქებელ არს და მომატყუებელ ცხორებისა საუკუნოჲსა.
    3.     გარნა ჯერ-არს კრძალულებით აღსრულებად კეთილისა მის საქმისა, რაჲთა არა უჟამოდ და უწესოდ შევიწყნარებდეთ, რომელნი-იგი მოვიდოდინ მონაზონებისა წესსა, არამედ ვითარცა პირველთაცა მამათა განუწესებიეს, ამიერითგანცა ეგრეთ ვიქმოდით,
    4.     რაჲთა აღსაარებასა მას და გამორჩევასა მონაზონებისასა მაშინ შევიწყნარებდეთ, ოდეს ცნობიერსა ჰასაკსა იყოს მონაზონებად მომავალი იგი: იყავნ უკუე ჰასაკი იგი ნუ უდარეს ათისა წლისა, ხოლო წინამძღურისა მის განგებასა ზედა იყავნ,
    5.     უკუეთუ უმეტესიცა ჟამი ინებოს მიცემად და ესრეთ აღკუეცად, გარნა უმცირესმცა ათისა წლისა ნუ აღიკუეცების, რამეთუ დიდმან ბასილი კანონთა შინა მისთა ქალწულთათჳს,
    6.     რომელნი აღუთქუმიდნენ ღმერთსა ქალწულებასა და კრებულსა ქალწულთასა შეირაცხვოდინ ნეფსით თჳსით, ესრეთ განაწესა, რაჲთა მეათჩჳდმეტესა წელსა ჰასაკისასა შეირაცხოს კრებულსა თანა ქალწულთასა.
    7.     არამედ ვინაჲთგან მადლითა ღმრთისაჲთა უვაღრესისა წესისა მიმართ წარემატების ეკლესიაჲ ღმრთისაჲ და ერი მორწმუნე მოსწრაფე არს აღსრულებად მცნებათა ქრისტესთა, ამისთჳს ჩუენცა ნება-ვსცემთ მონაზონებად წადიერთა ათისა წლითაგან შეწყნარებად,
    8.     რაჲთა სიყრმითგანვე მიიღოს ვითარცა საბეჭდავი სახე იგი მოწესეობისაჲ, და ჩუეულებაჲ კეთილისა მოღვაწებისაჲ დაემტკიცოს მის თანა და არღარა დროება ეცეს ჩუეულებათა სოფლისათა მავნებელთა სულისათა დაყოვნებად მის თანა ამას ზედა არა ბრალეულ ვართ,
    9.     რამეთუ წმიდამან მოციქულმან პავლე ბრძანა ქურივისა შერაცხვად სამეოცისა წლისა.
    10.     ხოლო კანონნი წმიდათა მამათანი დედათდიაკონისა კურთხევად ბრძანებენ ორმეოცისა წლისასა, რამეთუ წარემატებოდა ეკლესიაჲ მადლითა ქრისტესითა უაღრესა საზომსა.
    11.     აწ უკუე, დაღაცათუ ქალწულთა მათთჳს დიდმან ბასილი მეათჩჳდმეტესა წელსა თქუა შერაცხვაჲ, ხოლო ჩუენ მონაზონებად მომავალთა მეათით წლითგან განვაწესებთ შეწყნარებად.
    12.     არა უჯერო არს სიტყუაჲ ესე, არამედ წესიერ და სამართალ.
    13.     უკუეთუ იყოს შემვედრებელი იგი და წინამძღუარი სულიერი, აღზარდოს იგი სიწმიდითა და შიშითა ღმრთისაჲთა და ყოს ჭურ სათნოებისა, ნუმცა უდბად და გარეწარად ექცევის,
    14.     რაჲთა არა ბრალი მიეჴადოს, არამედ შიშსა შინა ღმრთისასა აღზარდენ და სწავლასა სულიერსა, რაჲთა მიიღოს სასყიდელი კეთილი უფლისა მიერ, ვითარცა მნემან სარწმუნომან.
    15.     მ. რომელნი მონაზონებისა წესსა მოვიდენ და სწადოდის მარტოდ მყოფებაჲ, ანუ უკაროთა შინა დაყუდებაჲ,
    16.     უჴმს მათ პირველად შესლვაჲ მონასტერსა და სწავლაჲ წესსა მონაზონებისასა და სამ წელ მორჩილებად წინამძღუარსა მას და მოძღუარსა და სულიერსა ყოვლითა მორჩილებითა და სიმდაბლითა.
    17.     და მერმე, უკუეთუ წადიერებაჲ დაადგრეს გულსა მისსა და წინამძღუარი იგი ეწამოს, ლოცვითა და წამებითა მისითა დაჯდეს სენაკსა სხუასა ერთსა წელიწადსა.
    18.     და მერმე ოდეს გულსავსე იქმნას წინამძღუარი იგი, ვითარმედ არა კაცთმოთნებისათჳს, ანუ ცუდისა ზუაობისა ჴელ-ჰყოფს საქმესა მას, არამედ ჭეშმარიტად შიშისათჳს და სიყუარულისა ქრისტესისა წადიერ არს დაყუდებად,
    19.     მაშინ უწესოს შეყენებად და არღარა გამოსლვად თჳნიერ დიდისა რაჲსმე საქმისა და უაღრესისა მსახურებისა, ანუ ჭირისა რაჲსმე სასიკუდინოჲსა.
    20.     და ეგრეთცა წამებითა და კურთხევითა წინამძღუარისა მის ანუ ებისკოპოსისა მის ქუეყანისა.
    21.     უკუეთუ კულა თჳნიერ ესევითარისა განგებისა და მიზეზისა ჴელ-ყოს სადაყუდებულოჲსა მისგან თჳსითა ნებითა გამოსლვად, ესევითარი იგი უნებლიეთ მუნვე შეიყენენ და მარხვითა და ლოცვითა უწესობაჲ მისი განკურნონ და ასწაონ სიტყუაჲ იგი უფლისაჲ,
    22.     ვითარმედ: „არავინ დადვის ხელი ერქუანსა“.
    23.     და მართლუკუნ ხედავნ და წარემართის სასუფეველსა ცათასა.
    24.     მა. ვიეთნიმე მონაზონნი სახელ-სდებენ თავთა თჳსთა მეუდაბნოედ და შემოსილნი ძაძითა და თავუპარსველნი ვლენ ქალაქთა შინა, შორის ერისკაცთა და შორის დედათა, და წესსა მას თჳსსა საკიცხელ-ჰყოფენ,
    25.     ამათ უკუე მოქმედთათჳს საქმისა ამის ესრეთ განვაწესებთ: უკუეთუ ჯერ-უჩნდეს მოპარსვაჲ თმაზრდილობისაჲ მის და სხუათა მონაზონთა სახისა შემოსაჲ, შევიდენ მონასტერთა და სხუათა ძმათა თანა შეირაცხნენ.
    26.     უკუეთუ კულა ესე არა ჯერ-უჩნს, სრულიად განეშორნენ ქალაქთაგან და წარვიდენ უდაბნოდ, რომლისაცა სახელი უწოდეს თავთა თჳსთადა.
    27.     მბ. ყოველსა კაცსა ჴელ-ეწიფების დატეობაჲ ამაოჲსა ამის საწუთროჲსაჲ და შესლვად წესსა მონაზონებისასა და დამკჳდრებად მონასტერსა შინა, ვითარისაცა ცთომისა თანამდები იყოს, რამეთუ მაცხოვარმან და ღმერთმან ჩუენმან ბრძანა: „რომელი მოვიდეს ჩემდა, არა განვაგდო გარე“.
    28.     რამეთუ მონაზონებისა მოქალაქობაჲ სინანულისა წესსა გამოსახავს და რომელი მოვიდეს სულიერსა ამას მოქალაქობასა, სათნო არს საქმე ესე და ვერარაჲ ცთომაჲ აყენებს.
    29.     არცა მეუღლესა ჴელ-ეწიფების, გინა ცოლსა, გინა ქმარსა დაყენებად მონაზონებისაგან თჳსსა მეუღლესა, გარნათუ მონებისა კირთებასა შინა იყოს, რამეთუ მონათა თჳნიერ ნებისა უფალთა მათთაჲსა, არა ჴელ-ეწიფების მონაზონებად.
    30.     და სხუაჲ არარაჲ მიზეზი, ანუ ბრალი, ანუ ცოდვაჲ აყენებს მონაზონებად და სინანულად.
    31.     მგ. მონაზონი უკუეთუ სიძვითა დაეცეს და მონაზონებისა ოდენ კურთხევაჲ აქუნდეს, სიძვისა კანონი აღასრულოს უზიარებლობისა და მარხვისა და მუჴლთდრეკისაჲ, ვითარცა განწესებულ არს.
    32.     უკუეთუ კულა სქემოსანსა შეემთხჳოს დაცემაჲ იგი, მრუშებისა კანონსა თანამდებ არს.
    33.     არს უკუე სიძვისა კანონი, ვითარცა პირველთა მამათა და ნეტარსა ბასილის განუწესებიეს, შჳდ წელ უზიარებლობაჲ, ხოლო მრუშებისაჲ – ათხუთმეტ წელ.
    34.     ხოლო სულიერთა მათ მოძღუართა, რომელთა აღსაარებაჲ იგი შეცოდებულისაჲ შეიწყნარონ, ვითარცა იხილონ სინანული მისი და შემუსრვილებაჲ და გლოვაჲ, ანუ თუ ულმობელობაჲ და გულფიცხელობაჲ და უნანელობაჲ, ჴელ-ეწიფების შემოკლებაჲცა კანონისაჲ და განგრძელებაჲ.
    35.     ხოლო უკუეთუ ვიეთმე აღთქუმაჲ იგი მონაზონებისაჲ უარყონ და სოფლისავე ამბოხებათა და ცოდვათა მიიქცენ,
    36.     უკუეთუ ინებონ კუალად სინანული, მასვე წესსა მონაზონებისასა მოვიდენ და იგივე სახე შეიმოსონ და ეგრეთ აღსარებითა და ცრემლითა და მოღუაწებითა შეინანნენ ცოდვანი მათნი და აღთქუმისა მის უარის-ყოფაჲ.
    37.     და ესრეთ მიემთხჳნენ წყალობასა სახიერისა მის და მრავალმოწყალისა ღმრთისაგან, რომელსა არა ჰნებავს სიკუდილი ცოდვილისაჲ, არამედ მოქცევაჲ და სინანული.
    38.     მდ. დედანი, რომელთა ენკრატისობისა წესი მიიღონ და მონასტერსა შინა დაეწესნენ, ყოვლადვე ნუმცა გამოვლენ მონასტრისაგან თჳნიერ საჭიროჲსა რაჲსმე მიზეზისა.
    39.     უკუეთუ კულა ესევითარი რაჲმე თანა-წარუვალი მიზეზი იყოს, წამებითა და კურთხევითა წინამძღურისა და სულიერისა მის დედისაჲთა ქმნან განსლვაჲ იგი.
    40.     და ეგრეთცა არა მარტოდ, არამედ სხუათა თანა მოხუცებულთა და წარჩინებულთა დედათა წამებითა წინამძღურისაჲთა.
    41.     ხოლო გარეშე მონასტრისა დადგომად არა ჯერ-არს, არამედ თჳსსავე სენაკსა მიქცევად.
    42.     ეგრეთვე მონაზონნი, რომელნი მონასტერთა შინა იყვნენ, უკუეთუ საქმე რაჲმე საჭიროჲ დავარდეს, რომელი აიძულებდეს მონასტრით განსლვად, იგინიცა ლოცვითა და კურთხევითა მამასახლისისაჲთა განვიდენ.
    43.     ხოლო რომელნი გარდაჰჴდებოდინ ამას წესსა და თჳნიერ წამებისა წინამძღურისა განვიდოდინ მონასტრით, გინათუ მამანი იყვნენ, გინათუ დედანი, ჯეროვნითა კანონითა განიკანონნენ.
    44.     მე. ნუცამცა სამამოსა მონასტერსა დედაკაცი, ნუცა სადედოსა მონასტერსა მამაკაცი დადგების ღამით, რაჲთამცა სადგურ-ყო მონასტერსა მას შინა,
    45.     რამეთუ ყოვლისავე დასაბრკოლებელისა საქმისაგან კიდე უჴმს ყოფაჲ მორწმუნეთა, რაჲთა წესიერად და სათნოდ უფლისა განაგებდეს კაცად-კაცადი ცხორებასა თჳსსა.
    46.     ამას უკუე წესსა და კანონსა ნუმცა ვინ უგულებელს-ჰყოფს, რაჲთა არა ბრალისა თანამდებ-ყოს თავი თჳსი.
    47.     მვ. ვითარცა პირველთა წმიდათა კრებათაგან დაწესებულ არს, ჩუენცა დავამტკიცებთ, რაჲთა რომელნი-იგი ერთგზის მონასტრად განეწესნეს და იკურთხნეს ებისკოპოსისა ჴელითა, სამარადისოდ ეგნენ მონასტრად.
    48.     და რაჲცა მუნ შეწირულ იყოს, ანუ აგარაკები, ანუ კუმაში, იყოს მარადის დამარხულ მონასტრისა მის.
    49.     და არავის ჴელ-ეწიფებოდის კუალად საერისკაცოდ შეცვალებად მონასტრისა, ანუ მუნ შეწირულისა რაჲსამე.
    50.     და არცა ერისკაცთა სოფლიოთაგანისა ვის მინიჭებად მონასტრისა ჯერ-არს, არამედ დაღაცათუ მოაქამდე იქმნა ესე, ამიერითგანმცა ნუ ქმნილ არს, რაჲთამცა წინამძღუარ მონასტრისა ერისკაცი დადგა.
    51.     ხოლო უკუეთუ ვინ ესე საქმე ქმნას და მონასტერი კუალად საერისკაცოდ შეცვალოს, ანუ მონასტრისა წინამძღურად ერისკაცი დაადგინოს, მამათაგან დაწესებულსა მას კანონსა ქუეშე არს.
    52.     მზ. წმიდათა მოციქულთა კანონსა შინა წერილ არს და ჩუენცა ვიტყჳთ: ებისკოპოსი, გინა ხუცესი, გინა დიაკონი, გინათუ კერძოდიაკონი უკუეთუ სიმღერათა და მთრვალობათა შეექცეს, ანუ დასცხერინ და იჯმენინ საქმეთა მათგან უჯეროთა, ანუ აღიჴოცენ მღდელობისაგან.
    53.     ეგრეთვე ერისკაცი მორწმუნე ესევითართა საქმეთა შექცეული, ანუ დასცხერინ და წესიერად იქცეოდინ, უკუეთუ არა დასცხრეს უწესობათა მათგან, განეყენენ ზიარებისაგან, ვიდრემდე წესიერი ცხორებაჲ მოიგოს, რამეთუ წმიდაჲ მოციქული პავლე იტყჳს,
    54.     ვითარმედ: „განვიშორნეთ საქმენი ბნელისანი და შევიმოსოთ საჭურველი ნათლისაჲ და ვითარცა დღესა შინა შუენიერად ვიდოდით, ნუ სიმღერითა და მთრვალობითა, ნუ საწოლითა ბილწებისაჲთა“.
    55.     ყოვლითურთ უკუე უჯერო არიან და უწესო ქრისტეანეთათჳს სიმღერანი და მგოსნობანი და სახიობანი და ესევითართა მათ ჴმათა საეშმაკოთა სმენანი ბარბითებისა და ორძლებისა, ებანთა და სტჳრთა და წინწილათა და მროკვალთა და მომღერალთა ხედვანი.
    56.     ესე ყოველთა ქრისტიანეთათჳს უჯერო არიან, რამეთუ საქმენი არიან საწარმართონი.
    57.     ხოლო მღდელთათჳს და მოწესეთა და მონაზონთა სრულიად განჩინებით დაყენებულ არს ესევითართა საქმეთა სმენაჲ, ანუ ხედვაჲ.
    58.     და არცა ნადირობად ჴელ-ეწიფების მღდელთა და მოწესეთა.
    59.     უკუეთუ კულა კანონნი ესე ვინმე შეურაცხ-ყოს და ესევითართა ბოროტთა საქმეთა მისცეს თავი თჳსი, უკუეთუ მღდელი იყოს, აღიჴოცენ მღდელობისაგან, უკუეთუ მონაზონი იყოს ანუ ერისკაცი, უზიარებელ იქმნას, ვიდრემდე საეშმაკოთა მათ საქმეთაგან იჯმნას.
    60.     მჱ. ვინაჲთგან საცნაურ არს, ვითარმედ სულიერი თჳსებაჲ უდიდეს არს ჴორციელისა თჳსებისა, გუეუწყა ჩუენ,
    61.     ვითარმედ რომელთამე სოფელთა მიიქუმენ ვინმე ყრმათა წმიდისა ნათლისღებისაგან და შემდგომად ამისა იქმნეს დედათა მათ ყრმათაჲსა დაქურივებაჲ და იქორწინებენ ამქუმელნი იგი თჳსთა მათ სჳნდიკნოზთა.
    62.     ამისთჳს განვაწესებთ და განვაკრძალებთ, რაჲთა საქმე ესე ამიერითგან არა იქმნას.
    63.     უკუეთუ კულა იპოოს ვინ უჯეროჲსა ამის საქმისა მოქმედი, თანამდებ არს პირველად, რაჲთა უეჭუელად განეყენოს ურჩულოჲსა მის ქორწინებისაგან მერმე კანონსა მას მსიძავთასა აღსრულებად თანამდებ იყოს.
    64.     არცა ასული თუ იყოს სჳნდიკონოზისაჲ მის, ანუ ასულისწული, ჴელ-ეწიფების ქორწინებაჲ სჳნდიკონოზსა მას, რამეთუ ესე საქმე უჯერო არს .
    65.     მთ. წმიდაჲ წერილი ესრეთ იტყჳს: „ყოველსა თჳსსა ჴორცთა შენთასა არა შეხჳდე გამოცხადებად სარცხჳნელისა“.
    66.     ხოლო ღმერთშემოსილმან ბასილი, რომელნიმე უწესონი ქორწინებანი კანონთა შინა თჳსთა აჴსენნა და უმრავლესსა დუმილით თანა-წარჰჴდა.
    67.     და ორკერძოვე სიტყუაჲ სარგებელისაჲ შეჰმზადა, რამეთუ სახელისდებაჲ ბილწთა საქმეთაჲ არა ჯერ-იჩინა, რაჲთა არა შეამწიკულოს აღწერილი იგი წიგნი უჯეროჲთა მით სახელებითა.
    68.     და ზოგადითა სიტყჳთა მათ ყოველთა უჯეროთა საქმეთა არაწმიდებად უწოდა.
    69.     და შემოკლებულითა სიტყჳთა ურჩულონი იგი ქორწინებანი მოასწავნა.
    70.     ხოლო არა განცხადებულად გამოჩინებითა მათ საქმეთაჲთა მრავალნი უმეცრებით ბოროტთა საქმეთა შთავარდებიან, ამისთჳს ჯერ-ვიჩინეთ ცხადად-რე ამათ საქმეთათჳს განწესებად.
    71.     ესრეთ უკუე განვაჩინებთ და ვიტყჳთ: უკუეთუ ვინ ამიერითგან მამის ძმისწულსა, ანუ დედის ძმისწულსა, ანუ დედის დისწულსა, გინა მამის დისწულსა ქორწინებისა ზიარებად შეერთოს,
    72.     ანუ მამამან და ძემან დედაჲ და ასული იქორწინონ, ანუ ორნი დანი მამამან და ძემან შეირთნენ, ანუ ორთა ძმათა დედაჲ და ასული შეირთონ, ანუ ორთა ძმათა ორნი დანი იქორწინნენ, და შჳდ წელ უზიარებლობაჲ დაიმარხონ.
    73.     ვითარცა განწესებულ არს მეძავთათჳს, კანონი აღასრულონ და ურჩულოჲ იგი ქორწინებაჲ მყის განიშორონ.
    74.     ხოლო მამის დისათჳს, ანუ დედისა დისა, ანუ ჰანისა, გინა ჰანის ჰანისა, ანუ ასულისწულისა, გინა ასულისწულისა წულისა რად საჴმარ არს ჴსენებაჲცა,
    75.     რამეთუ არცათუ ბუნებაჲ მორწმუნეთა კაცთაჲ თავს-იდებს ამას ესევითარსა, არცა ეგების ყოფად ქრისტეანეთა შორის, არამედ წარმართთაცა შორის საკრძალავ არს.
    76.     არცა ცოლის დისაჲ, ანუ ცოლის ძისწულისაჲ ვის ჴელ-ეწიფების ქორწინებად და სხუანი ესევითარნი თჳსებისა ქორწინებანიმცა ნუ იქმნებიან შორის მორწმუნეთა.
    77.     ნ. ნუმცა ვინ ერისკაცთაგანი წმიდათა საიდუმლოთა ეზიარების თავით თჳსით, უკუეთუ იყოს მუნ მღდელი ანუ დიაკონი, რამეთუ ჯერ-არს ზიარებაჲ, ანუ ებისკოპოსისა ჴელითა, ანუ ხუცისა, ანუ დიაკონისაჲთა და არა თავით თჳსით, გარნა თუ არა იპოებოდის მღდელი,
    78.     ვითარ-იგი მეუდაბნოეთა და მძოვართა არა იპოებინ მღდელი, და თავით თჳსით ეზიარნიან ნაწილსა მღდელთაგან მიცემულსა, ხოლო კაცრიელთა ადგილთა, სადა მღდელნი არიან, მათგან ეზიარებოდინ ყოველნი.
    79.     უკუეთუ კულა ესე წესი ვინ შეურაცხ-ყოს და თავჴედობით კადნიერ იქმნებოდის წარმდებებით თავით თჳსით [ჴ]ელ-ყოფად წმიდათა საიდუმლოთა და კურთხევაჲ მღდელობისაჲ არა აქუნდეს,
    80.     ესევითარი იგი შჳდეულსა ერთსა უზიარებელ იქმნას, რაჲთა ისწაოს არა უფროჲს ბრძნობად უმეტეს წესისა მის.
    81.     ნა. წმიდაჲ მოციქული იტყჳს: „რომელი შეეყოს უფალსა, ერთსულ არს“.
    82.     საცნაურ არს უკუე, ვითარმედ რომელი უკეთურსა მას შეესაკუთროს, ერთობასა ჰყოფს მის თანა ბაძვითა მით მისითა.
    83.     აწ უკუე რომელნი ეშმაკეულობასა იჩემებენ და ღონისძიებით სახეთა სიბოროტისა მისისათა ჰბაძვენ, მსგავსნი არიან მისისა მის სიხენეშისანი.
    84.     ჯერ-არს უკუე ესევითართაჲ მათ ფიცხლად განკანონებაჲ და მარხვისა ფრიადისა და ყოვლისავე მოღუაწებისა სიფიცხესა შეყვანებად, ვითარცა წეს არს ჭეშმარიტითა ეშმაკეულთა ყოფად, რაჲთა იწუართნენ და განაყენნენ საეშმაკოჲსა მის ღონისაგან.
    85.     ნბ. ეკუტერთა, რომელნი არიან სახლთა შინა, არა ჯერ-არს ნათლის-ცემაჲ ახალ მონათლისაჲ, არამედ რომელთა ენებოს წმიდისა მის ნათლის-ღებისა ღირსყოფად, კათოლიკე ეკლესიათა მივიდენ და მუნ მიიღონ ნიჭი იგი დიდებული, რამეთუ ესე არს წესი წმიდათა მამათა მიერ დადებული.
    86.     ნგ. რომელნი მისანთა და გრძნეულთა მიმართ მივიდენ, ანუ რომელთა იგი ლეგეონ და ასისთავ ეწოდების, და მათგან ეძიებდენ ცნობად საქმეთა, რომელთა ენების უწყებად და მათა მიმართ დადვან სასოებაჲ თჳსი, ექუს წელ უზიარებელ იყვნენ.
    87.     და რომელნი ბედსა უთხრობდენ და შობისა დღეთა იზმნიდენ და ესევითართა საწარმართოთა საცთურთა შემოიღებდენ ქრისტეანეთა შორის
    88.     და რომელთა-იგი ღრუბელთა მაოტებელ ეწოდების და რომელნი შეჰლოცვენ და ქერთა მყრელნი და ბეჭისა მხედველნი და ყოველნი ესევითარნი საცთურნი საეშმაკონი არიან და ესევითართა საქმეთა მოქმედნი კანონსა შევიდენ უზიარებლობისასა, ვითარცა განაწესოს ადგილსა მის ებისკოპოსმან.
    89.     უკუეთუ კულა არა მოიწყუედდენ ეგევითართა მათ საეშმაკოთა საქმეთა, სრულიად განიდევნენ ეკლესიისაგან, ვითარცა წმიდათა მამათა კანონნი განაჩინებენ, რამეთუ: „რაჲ ზიარებაჲ არს ნათლისა და ბნელისაჲ?
    90.     – ვითარცა მოციქული იტყჳს.
    91.     – ანუ რაჲ შეტყუებაჲ არს ქრისტჱსი ბელიარის თანა?
    92.     ანუ რაჲ ნაწილი უც მორწმუნესა ურწმუნოსა თანა?
    93.     ანუ რაჲ სწორებაჲ არს ტაძრისა ღმრთისა კერპთა თანა?
    94.     ანუ რაჲ მოყუსებაჲ არს სიმართლისა და უშჯულოებისაჲ?“
    95.     ნდ. კალანდობანი და რომელ ვრომალ ეწოდების და რომელ-იგი თჳს თავსა მარტისასა იზმნიან და სხუათაცა თჳს თავთა,
    96.     რომელ წინაშე სახლთა თჳსთა ვიეთნიმე ცეცხლსა აღაგზნებენ და გარდაახლდებიან წესისაებრ წარმართთაჲსა, ესევითარი ყოველი მოისპენ ქალაქისა ამისგან და ყოველთაგან მორწმუნეთა.
    97.     ხოლო რომელთა არა მოიწყჳდონ, უკუეთუ მღდელნი იყვნენ, აღიჴოცნენ.
    98.     უკუეთუ ერისკაცნი იყვნენ, განიკანონნენ, რამეთუ წერილ არს წიგნსა მეფეთასა: „და უშენა მანასე ბომონი მჴედრობასა ცისასა, გარე-შეჰჴადნა შვილნი თჳსნი ცეცხლსა და იზმნიდა და მისნობდა და ყვნა ულუკნი და მცნობელნი და ბოროტი წინაშე უფლისა და განარისხნა იგი“.
    99.     ჰხედავა, ვითარ ბოროტ არიან საქმენი ესე?
    100.     და კუალად სახელის-დებანი იგი საწარმართოთა კერპთანი, რომელნი მათ ღმრთად შეერაცხნეს რომელნიმე მამათა და რომელნიმე დედათა –
    101.     სრულიად მოისპენ: დიოს, ანუ აპოლონს, ანუ არტემს, ანუ ბოჩი, და გაცი, და ბადაგეონ, და არმაზ [ანუ] რომელ-იგი წნეხასა ყურძნისასა ბილწისა მის დიონისეს სახელსა იტყჳან და სიცილსა აღაზრზენენ, ესე ყოველი საეშმაკოჲ არს და მოისპენ ქრისტეანეთაგან.
    102.     ხოლო რომელმან არა ისმინოს კანონი ესე, არამედ საცთურსა მას ზედა ეგოს, მღდელი თუ იყოს, აღიჴოცენ, ერისკაცი თუ იყოს, უზიარებელ იქმნას.
    103.     ეგრეთვე განქიქებულად როკვანი დედათანი ნუღარამცა იქმნებიან და რომელნი-იგი დათუთა მემღერნი ვლენ სავნებელად მრავალთა, ესე ყოველი საუცრებაჲ მოისპენ და კრძალჳლად და შიშითა ღმრთისაჲთა მოქალაქობდინ ერი ქრისტეანეთაჲ.
    104.     ნე. დღითგან დიდებულისა მის აღდგომისა ქრისტეს ღმრთისა ჩუენისა, ვიდრე ახალ კჳრიაკედმდე, ყოველსა მას შჳდეულსა, წმიდათა ეკლესიათა უცონელად მისლვაჲ ჯერ-არს,
    105.     რამეთუ ყოველნი იგი დღენი მის მსგეფსისანი, ვითარცა თავადი იგი დღე წმიდისა ახუსებისაჲ, ჯერ-არს, გარდაჴდად ფსალმუნებითა და ლოცვითა და გალობითა სულიერითა სიხარულითა საღმრთოჲთა დღესასწაულობად
    106.     და წმიდათა წერილთა სმენად და უხრწნელთა მათ ქრისტეს საიდუმლოთა სიწმიდით ზიარებად, ესრეთ თუ გარდავიჴდიდეთ წმიდათა მათ დღეთა, ვიყვნეთ ჭეშმარიტად ქრისტეს თანა აღდგომილ და მის თანა ამაღლებულ.
    107.     ამათ უკუე დღეთა შინა ნუმცა იქმნებიან ყოვლადვე ცხენთა სარბიელნი, რომელ არს იპოდრომი, ანუ სხუანი რაჲმე სიმღერანი და სახიობანი, რამეთუ დღენი არიან სულიერისა დღესასწაულობისანი.
    108.     ნვ. საქმესა შინა წმიდათა მოციქულთასა ესრეთ განწესებულ არს წმიდათა მოციქულთა მიერ, რაჲთა ყოველნი მორწმუნენი განეყენნენ ჭამისაგან კერპთა ნაზორევისა და სიძვისაგან და მშთვრისა და სისხლისაგან.
    109.     ხოლო ვიეთნიმე უწესონი და ნაყროვანნი სისხლსა დაკლულთა პირუტყუთასა შეჰკრებენ და საჭმლად იქმან და მას ურიდად ჭამენ, ვამცნებთ უკუე, რაჲთა არღარა სადა იქმნას ხენეში ესე საქმე.
    110.     ხოლო უკუეთუ ვინ ამიერითგან იპოოს სისხლისა რომლისავე პირუტყჳსა მჭამელ, უკუეთუ მოწესე იყოს, აღიჴოცენ, უკუეთუ ერისკაცი იყოს, უზიარებლობაჲ მიეცინ.
    111.     ნზ. არა ვის ჴელ-ეწიფების საღმრთოჲსა წიგნისა, ანუ ძუელისა რჩულისა, ანუ ახლისა დახევად და დაჭრად და მიცემად წიგნების მმოსელთა სარჩულად შესამოსლისა,
    112.     ანუ რომელთა-იგი ატარ სახელ-ედების, ანუ სხუასა სადა სავაჭროსა, გარნათუ სრულიად აჴოცილ იყოს ანუ დასოლვებულ იყოს და არღარა საჴმარ იყოს საკითხავად.
    113.     ხოლო უკუეთუ ვინ იპოოს ესევითარისა საქმისა მოქმედად, წელიწადსა ერთსა უზიარებლობაჲ მიეცეს.
    114.     ეგრეთვე რომელმან იყიდა წიგნი იგი, უკუეთუ საკითხავად და სარგებელად თჳსად ანუ სხუათა ვიეთმე დაჰმარხა კეთილ;
    115.     უკუეთუ დაჭრა და დახია, მასცა უზიარებლობაჲ და კანონი სინანულისაჲ მიეცეს.
    116.     ნჱ. ერისკაცსა, რომელსა კურთხევა მოწესობისაჲ ანუ მონაზონებისაჲ არა აქუნდეს, არა ჴელ-ეწიფების წმიდასა საკურთხეველსა შესლვად კადნიერებით, გარეშე ღმრთის-მსახურთა მეფეთასა,
    117.     რამეთუ იგინი არა დაიყენებიან, ოდეს-იგი ენებოს ძღუნისა რაჲსმე შეწირვად ღმრთისა, თავით თჳსით შევლენ საკურთხეველად.
    118.     და ესე წესი მრავალით ჟამითგან არს.
    119.     ნთ. ჟამსა წმიდისა ჟამისწირვისასა დედათა ზრახვად არა ჴელ-ეწიფების, არამედ ბრძანებისაებრ წმიდისა პავლე მოციქულისა დუმილითმცა დგანან, ხოლო უკუეთუ რასმე იკითხვიდენ სახედ თჳსად რაჲ მივიდენ, მეუღლეთა თჳსთა ჰკითხონ.
    120.     ჲ. არა ჴელ-ეწიფების მართლმადიდებელსა კაცსა ქორწინებად მწვალებელი დედაკაცი.
    121.     ნუცამცა მწვალებელსა ქმარსა ექორწინების მართლმადიდებელი დედაკაცი. ხოლო დაღაცათუ სადა იპოოს ესევითარი ქორწინებაჲ, ნუმცა მტკიცე არს ქორწინებაჲ იგი, არამედ მყის დაიჴსენინ და განეშორენინ მართლმადიდებელი იგი მწვალებელსა მას,
    122.     რამეთუ რაჲ ნაწილი-უც მორწმუნესა ურწმუნოჲსა თანა, ანუ ვითარ ვინ შერთოს ცხოვარსა თანა მგელი, ანუ ვითარ ეგების ნაწილსა თანა ქრისტესსა შესლვად სამკჳდრებელი ცოდვილთაჲ.
    123.     უკუეთუ კულა ვიეთნიმე, ვიდრეღა იყვნეს ურწმუნოებასა შინა და არღარა შერაცხილ იყვნეს სამწყსოსა მართლმადიდებელთასა, შეირთნეს რჩულიერითა ქორწინებითა და ამისსა შემდგომად ერთი მათგანი –
    124.     გინათუ ქმარი, გინათუ ცოლი – მოვიდა მეცნიერებად ჭეშმარიტებისა და სარწმუნოებისა ნათელი შეიწყნარა, ხოლო მეორე იგი საკრველთავე ურწმუნოებისათა შეკრულ არნ და ნათელი ჭეშმარიტებისაჲ არა ჰნებავნ ხილვად,
    125.     და სთნავს ურწმუნოსა მის მორწმუნისა თანა ყოფად, ანუ მორწმუნესა – ურწმუნოჲსა, ნუ განიყოფვიან, ვითარცა მოციქული იტყჳს, ვითარმედ: „განწმიდნების ქმარი ურწმუნოჲ ცოლისა მის მორწმუნისაგან და ცოლი ურწმუნოჲ ქმრისა მის მორწმუნისაგან,“
    126.     ვითარ განწმიდნების, უკუეთუ ზედაჲს-ზედა სწავლითა მოიქცეს სარწმუნოებად, ვითარცა იგივე მოციქული იტყჳს: „რაჲ იცი, დედაკაცო, აცხოვნო თუ ქმარი შენი, ანუ შენ რაჲ იცი, მამაკაცო, აცხოვნო თუ ცოლი შენი“.
    127.     ხოლო ესე არა ჴელ-ეწიფების, რაჲთამცა მართლმადიდებელმან მამაკაცმან მწვალებელი დედაკაცი იქორწინა, უკუეთუ არა პირველად მოიქცეს მართლმადიდებლობად, ანუ მართლმადიდებელიმცა დედაკაცი მწვალებელსა ქმარსა ექორწინა, უკუეთუ არა მოიქცეს მართლმორწმუნეობად.
    128.     ჲა. ცხოველსმყოფელისა ჯუარისაგან იქმნა ცხორებაჲ ჩუენი ქრისტეს მიერ, რომელი მას ზედა ჯუარს ეცუა საჴსრად ჩუენდა.
    129.     ამისთჳსცა ყოვლითა მოსწრაფებითა გჳღირს პატივი და დიდებაჲ სახისა მის წმიდისა ჯუარისაჲ, რომლისა მიერ ვიჴსნენით ძუელისა მისგან დაცემისა.
    130.     აწ უკუე ვამცნებთ, რაჲთა არავის ჴელ-ეწიფებოდის ადგილსა დასათრგუნველსა ჯუარისა სახესა გამოსახვად, გინათუ ქუეყანასა ზედა, ანუ ავჟანდებსა ზედა, ანუ თუ შატროვანთა ზედა.
    131.     და ძოლოთა ჯუარის გამოსახვაჲ არა ჯერ-არს, რაჲთა არა დათრგუნვითა მათ ადგილთაჲთა ძლევისა ჩუენისა სახე შეურაცხ-იქმნას.
    132.     რომელთაცა უკუე სახე ჯუარისაჲ ადგილსა ფერჴითა დასათრგუნველსა ქმნან, დიდისა ბრალისა თანამდებ ჰყოფენ თავთა თჳსთა.
    133.     ჲბ. არა ჯერ-არს ეკლესიათა შინა კათოლიკეთა პურის ჭამაჲ და ტაბლათა დაგებაჲ, ვითარცა იტყჳს მოციქული, ვითარმედ: „არა არს ეკლესიაჲ ღმრთისაჲ პურის საჭმელად.“
    134.     ნუუკუე სახლები არა გიდგს ჭამად და სუმად, ანუ ეკლესიათა ღმრთისათა შეურაცხ-ჰყოფთ?
    135.     ეკლესიასა შინა ევლოგიაჲ იგი სეფისკუერისაჲ თუ მიიღონ და სარღუნელი, გინა თესლი შესუენებულთა საჴსენებელად,
    136.     ხოლო ტაბლისა დაგებაჲ და საჭმელთა განმზადებაჲ სახლთა შინა იქმნებოდენ და არა ეკლესიათა, თჳნიერ უკუეთუ მგზავრი იპოოს ეკუტერსა სადა გზისასა და სხუაჲ სადგური არა აქუნდეს, მუნ სავანე-ყოს უღონობისათჳს.
    137.     ხოლო რომელნი სახლთა უფალნი იყვნენ, სახლთა თჳსთა იზრუნონ ტაბლისა დაგებაჲ, და ეკლესიასა აქუნდინ განწესებული იგი პატივი, რამეთუ ტაძარ ღმრთისა წოდებულ არს და სახლ სალოცველ.
    138.     ჲგ. რომელნიცა ლოცვად შეკრბებოდინ ეკლესიათა შინა, ვამცნებთ, რაჲთა არა უწესოჲთა ჴმითა აღასრულებდენ ჟამობასა.
    139.     ნუცამცა რას იტყჳან, რომელ არა საეკლესიოჲ და წესიერი იყოს, არამედ ფრიადითა კრძალულებითა და ლმობიერებითა შესწირვიდენ გალობასა მას უფლისა, რომელი-იგი გულთ-მეცნიერი არს და განმკითხველი და ლმობიერი ლოცვაჲ და გალობაჲ წესიერი სათნო უჩნს.
    140.     ჲდ. წმიდათა ეკლესიათა შინა არა ჯერ-არს ღჳნის ვაჭრობაჲ ანუ სხუათა ჭამადთა სყიდაჲ, რაჲთა პატივი ეკლესიათაჲ განჩინებულ იყოს,
    141.     რამეთუ უფალმან და მაცხოვარმან ჩუენმან ქრისტემან ღმერთმან ჴორციელითა მით კაცთა შორის ქცევითა გუასწავლა და თქუა: „ნუ იქმთ სახლსა მამისა ჩემისასა სახლ სავაჭრო.“
    142.     ამისთჳსცა ვაჭრობის მოქმედნი იგი მიერ განასხნა, და მეკერმაეთა კერმაჲ დაუთხია, ამისთჳს აწცა უკუეთუ ვინ ესევითარი რაჲ იკადროს, კანონი სინანულისაჲ დაედვას.
    143.     ჲე. მღდელ-დიაკონთა და ყოველთავე მოწესეთა არა ჴელ-ეწიფების დედათა თანა აბანოს შესლვად.
    144.     არცა ერისკაცთა ქრისტიანეთა ჯერ-არს ყოვლადვე ამის საქმისა ქმნად, რამეთუ დიდი საბრალებელი არს ესე.
    145.     ხოლო რომელი ამას იქმოდის, მღდელი თუ იყოს, აღიჴოცენ, ერისკაცი თუ იყოს, უზიარებელ იქმენინ.
    146.     ჲვ. ყოველი, რომელი განემზადებოდის ნათლის-ღებად, მრწამსი დაისწავლოს და მღდელთა წარმოუთხრას და ეგრეთ ნათელ-იღოს.
    147.     ხოლო ჩჩჳლი თუ იყოს, მო-რაჲ-ვიდეს სიყრმისა ჰასაკსა, მშობელთა დაასწავლონ მრწამსი.
    148.     უცხოთესლი თუ იყოს, რაჟამს იწყოს ენისა სწავლად, მრწამსი დაასწავლონ და „მამაო ჩუენოჲ“.
    149.     ესე ყოველსა მორწმუნესა თანა-აც დასწავლად, რაჲთა იცოდის, თუ ვითარ არს სარწმუნოებაჲ ქრისტეანობისაჲ.
    150.     ჲზ. ბუნებათა უაღრესსა მას შობასა წმიდისა ქალწულისასა უხრწნელად აღვიარებთ და მუცლად-ღებასა მას უთესლოდ ვქადაგებთ და ყოველთა მორწმუნეთა ვაუწყებთ: რომელმან-იგი უთესლოდ მუცლად-იღო სულისაგან წმიდისა და უხრწნელად გჳშვა უფალი ჩუენი იესუ ქრისტჱ ამისთჳს,
    151.     რომელნი უმეცრებით უჯეროსა რას იქმოდინ, გჳჴმს მათი განკრძალვაჲ, რამეთუ არიან ვიეთნი, რომელნი შემდგომად დღესასწაულისა მის ქრისტეშობისა
    152.     და დღესასწაულსა განცხადებისასა ფუშრუკსა იქმან და ურთიერთას მიუძღუანებენ რეცა პატივად უხრწნელისა მის წმიდისა ღმრთისმშობელისა.
    153.     განვაწესებთ უკუე, რაჲთა ეგევითარსა არღარას იქმოდინ ამიერითგან, რამეთუ არა არს ესე პატივი წმიდისა მის დედუფლისაჲ, რომელმან-იგი უაღრეს ცნობისა და უზესშთაეს სიტყჳსა დაუტევნელი იგი ძჱ და სიტყუაჲ ღმრთისაჲ შვა ჴორციელად,
    154.     რაჲთამცა წესისაებრ სხუათა მათ დედობრივთა შობათასა გამოსახამცა შობაჲ მისი, რამეთუ ვითარცა-იგი შორს იყო შობაჲ მისი ყოვლისაგან ხრწნილებისა, ეგრეთვე უცხო იყო სალმობათაგან და არა ძლებულობათა დედობრივთა.
    155.     ჲჱ. ესეცა მოიწია სასმენელთა ჩუენთა, ვითარმედ ქუეყანასა მას სომხეთისასა წმიდათა და პატიოსანთა ხატთა გამოსახვასა არა შეიწყნარებენ, არცა თაყუანის-სცემენ ჩუენთჳს განჴორციელებულისა მის უფლისა და ღმრთისა და მაცხოვრისა ჩუენისა იესუ ქრისტეს ხატსა
    156.     და ყოვლად წმიდისა მის უმეტესად კურთხეულისა დედუფლისა ჩუენისა ღმრთისმშობელისა და მარადის ქალწულისა მარიამისა და სხუათა მათ წმიდათა მთავარანგელოზთა, მოციქულთა, მოწამეთა და ყოველთა წმიდათა,
    157.     რამეთუ ურჩულომან მან პეტროს მკაწრველმან, ვითარცა „ხაჩეცარი“ ასწავა, ეგრეთვე ესეცა ბოროტი წვალებაჲ სადმე მათ შორის დასთესა.
    158.     ხოლო ფრიად შეგჳძნდა სმენაჲ მებრ ამის უჯეროებისაჲ.
    159.     ამის უკუე პირისათჳს ესრეთ ვიტყჳთ და განვაწესებთ: რომელი არა თაყუანის-სცემდეს ხატსა უფლისა ჩუენისა იესუ ქრისტესსა, ეგევითარი-იგი უფალსა იესუ ქრისტესსა არა თაყუანის-სცემს,
    160.     რამეთუ წმიდაჲ და ღმერთშემოსილი ბასილი ესრეთ იტყჳს, ვითარმედ: „პატივი ხატისაჲ პირმშოჲსა მის ხატისა მიმართ მიიწევის“.
    161.     ხოლო პირმშოჲ სახჱ იგი არს, რომლისაცა სახელსა ზედა გამოსახულ იყოს ხატი იგი: გინათუ ქრისტესსა, გინათუ წმიდისა ღმრთისმშობელისა, გინათუ სხუათა წმიდათა.
    162.     აწ უკუე ვითარცა პატივი ხატისაჲ პირმშოჲსა მის სახისა მიმართ მიიწევის, ეგრეთვე შეურაცხებაჲ ხატისაჲ პირმშოჲსა მის სახისა შეურაცხებაჲ არს.
    163.     და ჭეშმარიტად ყოველნი შეურაცხმყოფელნი ხატთანი უარისმყოფელთა თანა ქრისტესთა შერაცხილ არიან.
    164.     თქუანღა უკუე უგუნურთა მათ და ცოფთა, რაჲსათჳს თაყუანის-სცემდა ერი იგი ისრაჱლთაჲ მოსეს ზე კარავსა მას საწამებელსა, რომელი ხატად და სახედ ზეცისათა მათ ქმნილ იყო,
    165.     ვითარცა ჰრქუა ღმერთმან მოსეს, ვითარმედ: „იხილე, რაჲთა ჰქმნე ყოველივე მსგავსად ხატისა მის, რომელი გეჩუენა შენ მთასა ზედა“.
    166.     და ქერობინი იგი დიდებისაჲ, რომელი აგრილობდა სალხინებელსა მას, არა კაცთა ნაქმარი იყოა და დიდი იგი ტაძარი იერუსალჱმისაჲ არა ჴელითა კაცთაჲთა ქმნილი იყოა?
    167.     და ყოველი იგი თაყუანის-იცემებოდა ერისა მისგან.
    168.     აწ უკუე რომელ აბრალებს წინაწარმეტყუელი ყოველთა, რომელთანი თაყუანის-სცემდენ ჴელით ქმნულთა, საცნაურ არს, ვითარმედ კერპთათჳს არს სიტყუაჲ იგი არა წმიდათა ხატთათჳს.
    169.     „ჵ, უგუნურნო მწვალებელნო, ჰრცხუენოდენო ყოველთა, რომელნი თაყუანის-სცემენ ჴელით ქმნულთა და რომელნი იქადიან კერპებითა მათითა“.
    170.     თაყუანის-მცემელნი იგი კერპთანი შეაჩუენნა და მეჴუსეულად დაურთო: „თაყუანის-სცემდით მას ყოველნი ანგელოზნი მისნი“, რამეთუ უზორვიდეს წარმართნი ეშმაკთა და დაუკლვიდეს საკლველთა.
    171.     ხოლო ისრაიტჱლნი შესწირვიდეს ღმრთისა შესაწირავთა, ნაზორავი (!) იგი წარმართთაჲ ბილწი იყო და საძაგელ, ხოლო შესაწირავი მართალთაჲ სათნო უფლისა.
    172.     რამეთუ შეწირა ნოე ღმრთისა და სთნდა უფალსა.
    173.     და იყნოსაო სული სურნელებისაჲ.
    174.     კეთილისა მის გონებისა მისისა წადიერებაჲ და ერთგულებისა მისისა სურნელებაჲ კეთილად შეიწირა.
    175.     ეგრეთვე გამოქანდაკებულნი იგი წარმართთანი, ვინაჲთგან ეშმაკთა სახენი და მსგავსებანი არიან, ამისთჳს საძაგელ არიან და საძულველ.
    176.     ხოლო ხატები უფლისაჲ და წმიდათა მისთა დიდებულ არიან და კურთხეულ და თაყუანის-საცემელ.
    177.     რამეთუ ესე საცნაურ არს, ვითარმედ უხილავისა მის და უჴორცოჲსა და გარეშემოუწერელისა ღმრთისა ვერვინ შემძლებელ არს მსგავსებისა ქმნად და ესე უგუნურება არს ურჩულოება,
    178.     უკუეთუ ვინ თქუას, ანუ ჴელ-ყოს ღმრთეებისა გამოსახვაჲ, ამისთჳსცა ძუელსა შჯულსა შინა არა დაწესებულ იყო ხატთა გამოსახვაჲ,
    179.     რამეთუ არა გამოჩინებულ იყო ქუეყანასა ზედა ძჱ და სიტყუაჲ ღმრთისაჲ ჴორციელითა ხილვითა, ვინაჲთგან უკუე გარდამატებულითა მით მოწყალებითა და წყალობითა გარდამოჴდა ზეცით მეუფჱ და უფალი ყოველთაჲ და კაც იქმნა ცხორებისათჳს ჩუენისა და იხილვა ქუეყანასა ზედა,
    180.     არა ვითარ-იგი აბრაჰამს ეჩუენა სახითა კაცისაჲთა, არცა ვითარ-იგი წინაწარმეტყუელთა იხილეს, არამედ არსებით ჭეშმარიტად კაც იქმნა და ღმრთეებაჲ უცვალებელად ეგო.
    181.     სიტყუაჲ იგი განჴორციელდა და დაემკჳდრა ჩუენ შორის, ქუეყანასა ზედა იხილვა და კაცთა შორის იქცეოდა, აღასრულნა სასწაულნი, თავს-ისხნა ვნებანი, ჯუარს ეცუა, დაეფლა და აღდგა მესამესა დღესა და ამაღლდა ზეცას და ესე ყოველი ჭეშმარიტებად იქმნა
    182.     და იხილვა კაცთა მიერ და აღიწერა მოსაჴსენებელად ჩუენდა და სასწავლელად, რომელნი-ესე მაშინ არა თანა ვიყვენით, რაჲთა რომელთა არა გჳხილავს, გუესმას და გურწმენეს და მივემთხჳვნეთ ნეტარებასა მას უფლისასა, რომელ ბრძანა,
    183.     ვითარმედ: „ნეტარ არიან, რომელთა არა უხილავ და ვჰრწმენე“.
    184.     ხოლო ვინაჲთგან არა ყოველთა იციან წიგნის კითხვაჲ და მეცნიერებაჲ წერილთაჲ, განაწესა უფალმან სახიერმან მან და მრავალმოწყალემან დაბალთა მათ და ღმრთივშუენიერთა საქმეთა მისთა გამოხატვით აღწერაჲ მოკლედ მაუწყებელად და მოსაჴსენებელად.
    185.     ამისთჳსცა მრავალგზის არა არნ გონებასა ჩუენსა ჴსენებაჲ ქრისტეს ვნებისაჲ, მივხედნით რაჲ ხატსა ჯუარცუმისა მისისასა ჴსენებად, მოვიდით ცხოველსმყოფელისა მის ვნებისა მისისა,
    186.     დავვარდით და თაყუანის-ვსცით არა თუ ნივთსა მას ფიცრისა, ანუ წამალთასა, არამედ უფალსა მას გამოხატულსა, ვითარცა-იგი არა თუ ნივთსა სახარებისასა თაყუანის-ვსცემთ ეტრატსა მას და ასოთა,
    187.     არცა ნივთსა ჯუარისასა შეშასა მას, არამედ ოდეს სახარებასა თაყუანის-ვსცემდეთ და შევემთხუეოდით, სიტყუათა უფლისათა შევემთხუევით და მეტყუელსა მას მათსა გამოვისახავთ და ჯუარსა რაჲ შევემთხუეოდით, სახესა მას უფლისა ჯუარცუმისასა თაყუანის-ვსცემთ და ამბოვრს-უყოფთ.
    188.     ეგრეთვე ხატსა რაჲ უფლისასა თაყუანის-ვსცემდეთ, არა ნივთსა მას ფიცრისა და წამალთასა თაყუანის-ვსცემთ, არამედ სახესა მას უფლისასა და მისა მიმართ აღვიპყრობთ გონებისა თუალთა, რამეთუ პატივი ხატისაჲ პირმშოჲსა მის სახისა მიმართ მიიწევის,
    189.     ვითარცა წმიდაჲ ბასილი იტყჳს: „პატივი ქრისტჱს ხატისაჲ ქრისტესა მიიწევის და პატივი ღმრთისმშობლისა ხატისაჲ წმიდისა ღმრთისმშობელისა მიიწევის და უფროჲსად მისგან განჴორციელებულისა მის უფლისა,
    190.     ეგრეთვე სხუათა წმიდათაჲ, რომელთა სათნოებანი და სიქველენი მოგჳყვანებენ სიმჴნედ და ბაძვად ახოვნებისა მათისა და დიდებად ღმრთისა“.
    191.     რამეთუ ვითარცა წერილ არს, ახოვანთა მათ და ერთგულთა უფლისათა პატივი მათ თანა მონათ მიერ აღსრულებული სასწაული არს ზიარისა მის უფლისა და მეუფისა მიმართ ერთგულებისაჲ.
    192.     ესე უკუე წესი წმიდათა ხატთა წერისაჲ პირველითგანვე წმიდათა მოციქულთა და ღმერთშემოსილთა მამათა მიერ განწესებულ არს,
    193.     ვითარცა თაყუანისცემაჲ ჯუარისაჲ და ვითარცა თაყუანის-ცემაჲ აღმოსავალით კერძო და ვითარცა ნათლის-ღებაჲ და ზიარებაჲ ბრძანებითა უფლისაჲთა წმიდათა მოციქულთა მიერ განწესებულ არს, თაყუანის-ცემაჲ წმიდათა ხატთაჲ.
    194.     და თავადმანცა უფალმან ჩუენმან იესუ ქრისტე მოგუცა სახე ესე, რამეთუ იქცეოდა რაჲ იგი ქვეყანასა ზედა, ესმოდეს სასწაულნი მისნი ავგაროზ ედესელ მთავარსა და წარავლინა მხატვარი, რაჲთა გამოსახოს სახე უფლისაჲ და მიართუას.
    195.     ხოლო მხატვარმან მან ვერ უძლო ხატისა მისისა გამოსახვად ბრწყინვალებისა მისგან და დიდებისა, რომელი ჰკრთებოდა პირით მისით, რამეთუ განგებულებით ესრეთ ეჩუენებოდა.
    196.     მაშინ მივიდა და შეუვრდა ფერჴთა უფლისათა და მიუთხრა საქმე იგი.
    197.     ხოლო მაცხოვარმან მიიღო ტილოჲ ჴელთ-საჴოცელი და დაიდვა წმიდასა მას და ცხოველსმყოფელსა პირსა თჳსსა, და მეჴსეულად გამოისახა ხატი მისი დიდებული ტილოსა მას ზედა და ესრეთ წარსცა იგი ავგაროსისა ებისტოლითურთ ცხოველს-მყოფელითა მით ჴელითა მისითა დაწერილითა.
    198.     და დიდებულნი სასწაულნი აღესრულნეს წმიდისა მის ხატისაგან.
    199.     და მიერითგან წმიდათა მოციქულთა მიერ განეწესა მადლითა სულისა წმიდისაჲთა გამოსახვაჲ ხატებისა,
    200.     რამეთუ ლუკაცა მახარებელი მხატვარი იყო მადლითა ქრისტესითა და გამოსახა ჴელითა თჳსითა ხატი მაცხოვრისაჲ და წმიდისა ღმრთისმშობელისაჲ და სხუათა მათ წმიდათა მოციქულთა ესე განაწესეს:
    201.     დაღაცათუ ებისტოლეთა შინა მათთა არა დაუწერიეს ხატთათჳს, არამედ უმრავლესნი და მტკიცენი წესნი ქრიტეანობისანი უწერელად ასწავეს,
    202.     სადა წერილ არს: აღმოსავალით თაყუანის-ცემაჲ ანუ ჯუარისაჲ პირთა ჩუენთა ზედა გამოსახვაჲ, ანუ სამგზის შთაყოფაჲ მონათლისაჲ ემბაზსა და სხუაჲ მრავალი ესევითარი, არამედ საქმით ქმნეს და სიტყჳთ გუასწავეს.
    203.     და მტკიცე და შეურყეველ არიან სწავლანი მათნი, ვითარცა იტყჳს ნეტარი მოციქული პავლე: „ამიერითგან, ძმანო, მტკიცედ დეგით და შეიკრძალეთ მოძღურებაჲ ჩუენი, რომელიცა გისწავიეს გინათუ სიტყჳთ, გინათუ წიგნითა“,
    204.     და კუალად იტყჳს: „ხოლო აწ, ძმანო, გეტყჳ თქუენ და გლოცავ უფლისა მიერ იესუ ქრისტესა, რაჲთა ვითარცა-იგი ისწავეთ ჩუენგან, ვითარ ჯერ-არს თქუენდა სლვაჲ და სათნო-ყოფაჲ ღმრთისაჲ, რაჲთა ჰმატდეთ უფროჲს,
    205.     რამეთუ იცით რავდენნი მცნებანი გამცნენ თქუენ უფლისა მიერ იესუ ქრისტესა.
    206.     ესე უკუე საცნაურ არს და მტკიცე, ვითარმედ პირველად უფლისა ჩუენისა იესუ ქრისტეს მიერ ქმნილითა მით სასწაულითა და ხატისა თჳსისა ტილოსა მას ზედა გამოსახვითა დაეწესა წმიდათა ხატთა გამოსახვაჲ და მერმე წმიდათა მოციქულთა მიერ
    207.     და ღმერთშემოსილთა მამათა საღმრთოჲ ესე საქმე დაემტკიცა და ყოველთა მორწმუნეთა შორის განეფინა თაყუანისცემაჲ ჯუარისაჲ და წმიდისა ხატისა უფლისა იესუ ქრისტჱსი, და წმიდისა ღმრთისმშობელისაჲ და ყოველთა წმიდათაჲ.
    208.     ამისთჳსცა სარწმუნოებით და სიყუარულით თაყუანის-ვსცემთ და ამბორს უყოფთ ხატსა ტარიგისა მის ღმრთისა, რომელმან აიხუნა ცოდვანი სოფლისანი და გამოვსახავთ მას არა სახედ ტარიგისა, არამედ სახითა მით კაცობრივისა ხატისაჲთა, რომელი ცხორებისათჳს ჩუენისა შეიმოსა.
    209.     და გულისჴმის-ყოფად მოვალთ აღმამაღლებელსა მას ჩუენსა უფლისა სიმდაბლესა, ჯუარცუმასა, დაფლვასა და აღდგომასა მისსა, რომლითა იქმნა ცხორებაჲ ყოვლისა სოფლისაჲ“.
    210.     ხოლო რომელთაცა იკადრონ სხუად სახედ განდრეკად მართლისა სარწმუნოებისა და წესთა ეკლესიისათა შეურაცხ-ჰყოფდენ, ანუ სახესა ჯუარისასა, ანუ გამოსახვასა წმიდათა ხატთასა, ანუ ნაწილებსა წმიდათა მოწამეთასა, ესევითარნი იგი უკუეთუ ებისკოპოსნი იყვნენ, ანუ მღდელნი.
    211.     აღ-მცა-ჴოცილ არიან, უკუეთუ მონაზონნი იყვნენ ანუ ერისკაცნი, განიდევნენ ეკლესიისაგან.
    212.     ესრეთ გურწამს ყოველთა და ესრეთ განვაწესებთ.
    213.     ესე არს მართალი სარწმუნოებაჲ, დაწესებული წმიდათა მოციქულთა და ღმერთშემოსილთა მამათაგან:
    214.     „გურწამს ერთი ღმერთი სამებით დიდებული და ჩუენთჳს განჴორციელებულისა ქრისტეს ძისა ღმრთისა ჯუარსა და ხატსა თაყუანის-ვსცემთ და ამბოვრს-უყოფთ და ყოველთა წმიდათა ხატებსა პატივსცემთ.
    215.     წმიდისა ღმრთისმშობელისა, წმიდათა ანგელოზთა, წმიდათა მოციქულთა, წინაწარმეტყუელთა, მოწამეთა, მღდელთმოძღუართა და მამათასა.
    216.     და რომელნი ამას სარწმუნოებასა არა შეუდგებიან, შეჩუენებულმცა არიან.
    217.     რომელთა იკადრონ წმიდათა ხატთა კერპად წოდებად, კრულნიმცა არიან და შეჩუენებულნი და განვრდომილნი ღმრთისაგან.
    218.     ყოველნიმცა, მწვალებელნი და მტერნი მართლისა სარწმუნოებისნი, შეჩუენებულ არიან.
    219.     ყოველთა მართლმადიდებელთა და მართლგამომეტყუელთა სიტყუასა ჭეშმარიტებისასა მიეცინ უფალმან ღმერთმან მადლი მისი და კურთხევაჲ.
    220.     და საუკუნომცა არს საჴსენებელი მათი მეოხებითა ყოვლად წმიდისა დედუფლისა ჩუენისა ღმრთისმშობელისა და მარადის ქალწულისა მარიამისითა და ყოველთა წმიდათაჲთა, ამენ“.
    221.     ჲთ. ჟამსა ამიერ სოფლით განსვლისასა ყოველთა მორწმუნეთა ჯერ-არს ზიარებაჲ უხრწნელთა მათ საიდუმლოთა პატიოსანსა ჴორცსა და სისხლსა ქრისტესსა, რაჲთა საგზალი კეთილი თანა აქუნდეს შორიელისა მისთჳს მგზავრობისა.
    222.     დაღაცათუ კანონი ვის აქუნდეს უზიარებლობისაჲ ბრალისა რაჲსათჳსმე და მიიწიოს სენსა სასიკუდინოსა, ნუ დაეყენების ზიარებისაგან, არამედ მიეცინ მას საგზალი იგი ცხორებისაჲ.
    223.     ხოლო უკუეთუ კუალად მოვიდეს სიმრთელედ, კუალადცა აღასრულენ წესი კანონისა თჳსისაჲ.
    224.     ხოლო უკუეთუ ვინ არა ეწიფოს ზიარებად და აღესრულოს, არა ჯერ-არს გუამსა მას მკუდრისასა ზიარებისა მიცემად, რამეთუ ესრეთ იტყჳს უფალი: „მიიღეთ და ჭამეთ, ესე არს ჴორცი ჩემი, და სუთ ამისგანი, ესე არს სისხლი ჩემი“.
    225.     ხოლო გუამნი მკუდართანი ვერცა მიღებად შემძლებელ არიან, ვერცა ჭამად, ვერცა სუმად, არამედ ცოცხალთაჲ არს საქმე ესე და ვიდრეღა ცოცხალ იყოს, ეზიარენ.
    226.     ო. წესისაებრ მამათაჲსა ჩუენცა განვაწესებთ ჩჩჳლთათჳს: უკუეთუ არა იპოვნენ მოწამენი, რომელნი წამებდენ, ვითარმედ უეჭუელად ნათელ-უღებიეს, არა მათ იცოდიან დასტურებით თუ ნათელ-უღებიეს, ჯერ-არს ესევითართა მათ ნათლის-ცემაჲ დაუბრკოლებელად.
    227.     ნუუკუე იჭუეულობამან გამოაჴუნეს იგინი განწმედისა მისგან, რომელი მიეცემის ნათლისღებისა მიერ მორწმუნეთა და მადლისა მისგან დიდებულისა, რომელი მოეფინების ნათელღებულთა ზედა სახელითა მამისაჲთა და ძისაჲთა და სულისა წმიდისაჲთა, ამენ.
    228.     ოა. ორთა, გინა სამთა მოწამეთა ზე დაემტკიცების ყოველი სიტყუაჲ, ვითარცა წერილი გუასწავებს.
    229.     ამისთჳს მონანი, რომელნი უფალთა მათთაგან წინაშე სამთა მოწამეთა განთავისუფლდენ და აზნაურებაჲ მიეცეს, სამარადისოდ აქუნდინ აზნაურებისა მის ნიჭი.
    230.     ხოლო პატივსა და ერთგულებასა უფალთა ამათთა აჩუენებდენ მონა-ყოფილნი იგი მარადის.
    231.     ობ. რომელნი-იგი წარსაწყმედელად სულთა მეძავთა მოიგებენ და ზრდიან, რაჲთამცა ურჩულოჲსა მის საქმისაგან საფასესა მოირეწდეს, უკუეთუ მღდელნი იყვნენ, აღიჴოცნენ მღდელობისაგან, უკუეთუ ერისკაცნი იყვნენ, უზიარებელ იქმნენ.
    232.     ოგ. დედაკაცმან, რომელმან დაუტეოს ქმარი თჳსი და სხჳსა მივიდეს, მრუშებისა საშჯელსა ქუეშე არს, ვითარცა წმიდაჲ ბასილი იტყჳს:
    233.     „უკუეთუ იპოოს, ვითარმედ ცოლი წარვიდა ქმრისაგან, დედაკაცი იგი მემრუშე არს, ხოლო ქმარი უბრალო არს და არა დაეყენების ეკლესიისაგან და ზიარებისა, ხოლო დედაკაცი მემრუშეთა საშჯელსა თანამდებ არს“.
    234.     ხოლო რომელმან დაუტეოს რჩულიერად შერთული მისდა ცოლად და სხუაჲ შეირთოს, მას ზედაცა საშჯელი მრუშებისაჲ არს, ვითარცა უფალმან ბრძანა: „რომელმან დაუტეოს ცოლი თჳსი გარეშე სიტყჳსა სიძვისა და სხუაჲ შეირთოს, იმრუშა“.
    235.     უკუეთუ კულა მოიქცეს სინანულად და უჯეროდ შერთული იგი განიშოროს, სინანული მისი ესრეთ იყოს:
    236.     ერთ წელ შესტიროდის, ორ წელ მსმენელთა თანა იყოს, ორ წელ ქუედავრდომასა შინა აღასრულოს, ერთსა წელიწადსა ერისა თანა დგეს და მეშჳდესა წელსა ღირს იქმნეს ზიარებასა, უკუეთუ ცრემლითა მჴურვალითა და შემუსრვილითა გულითა შეინანოს.
    237.     ოდ. ნუმცა ვის ჴელ-ეწიფების საჴედრისა ანუ სხჳსა პირუტყჳსა ეკლესიად შეყვანებად,
    238.     თჳნიერ უკუეთუ მგზავრსა ვის შეემთხჳოს ჭირი დიდი ზამთრისა და ბუქისაჲ და მიემთხჳოს გზასა ზედა ეკლესიასა და სახლი არა იპოებოდის და დიდისა მის ჭირისათჳს შეიყვანოს საჴედარი ერთსა ყურსა მის ეკუტრისასა,
    239.     რამეთუ უკუეთუ არა შეიყვანოს სართულსა, საჴედარი იგი ანუ კარაული, მოკუდეს და სიკუდილითა მისითა კაცი იგი ვერღარა შემძლებელ იყოს სლვად და იგიცა სიკუდილად მიეცეს,
    240.     რამეთუ ვითარცა წერილ არს: „შაბათი კაცისათჳს არსო“, ამისთჳსცა საცნაურ არს, ვითარმედ ყოვლით კერძო საძიებელ არს ცხორებაჲ და დარჩომაჲ კაცისაჲ.
    241.     ხოლო უკუეთუ ვის ემხილოს, თუ გარეშე ესევითარისა ჭირისა საჴედარი შეიყვანა ეკლესიას, მღდელი თუ იყოს, აღიჴოცენ, ერისკაცი თუ იყოს, უზიარებელ იქმენინ.
    242.     ოე. დღეთა მათ ცხოველისმყოფელისა ქრისტეს ვნებისათა მარხვითა და ლოცვითა და ლმობიერებითა გულისაჲთა ჯერ-არს აღსრულებაჲ ყოველთა მიერ მორწმუნეთა.
    243.     და შუაღამეს დიდისა შაბათისა, აღესრულოს რაჲ წმიდაჲ ჟამისწირვაჲ, მაშინ ჯერ-არს განჴსნაჲ მარხვისაჲ, რამეთუ ესე მოესწავების წმიდათა მახარებელთაგან მათეს და ლუკაჲსა, ვითარმედ მიმყოვრებასა ღამისასა იქმნა აღდგომაჲ უფლისაჲ.
    244.     მათე იტყჳს: „მწუხრი შაბათთასა, რომელი განთენებოდა ერთშაბათად“.
    245.     არა თუ მწუხრისა ჟამსა იტყჳს, არამედ მიმყოვრებასა ღამისასა.
    246.     მწუხრი შაბათთასა, ესე იგი არს აღსრულებასა შაბათთასა, რამეთუ ყოველთა დღეთა შაბათ ეწოდებოდა, ამისთჳს იტყჳს ერთშაბათი, ორშაბათი, სამშაბათი და ესრეთ შემდგომითი-შემდგომად,
    247.     ხოლო მწუხრი შაბათთასა მოასწავებს აღსასრულსა შაბათთასა მიმყოვრებასა ღამისასა, რომელი განთენებოდა ერთბაშათად.
    248.     ხოლო ლუკა იტყჳს ერთსა მას შაბათსა ცისკარსა მსთუად.
    249.     ამათ სიტყუათა განმარტებითა წმიდათა მამათა შუაღამისა ჟამსა განაწესეს მარხვისა განჴსნაჲ, რამეთუ მაშინ იქმნა აღდგომაჲ უფლისაჲ.
    250.     ოვ. დღესა წმიდისა კჳრიაკისასა მუჴლთა არა მოდრეკაჲ განწესებულ არს წმიდათა მამათაგან პატივად დიდებულისა მის ქრისტეს აღდგომისა, ამისთჳს ვაუწყებთ ყოველთა,
    251.     რაჲთა მწუხრისა გალობად რაჲ შევიდენ, მწუხრი შაბათსა და ვიდრე კუალად კჳრიაკესა მწუხრი მუჴლთ დრეკაჲ დააცადონ,
    252.     რამეთუ შაბათისა იგი მწუხრი წინამსრბოლად კჳრიაკისა შეგჳრაცხიეს და ესრეთ ვიწყებთ გალობასა აღდგომისასა და ღამესა მას და დღესა კჳრიაკისასა ვდღესასწაულობთ და მომავალსა მას მწუხრსა კუალად ვიწყებთ მუჴლთ მოდრეკით ვედრებად უფლისა.
    253.     ოზ. რომელნი მისცემენ დედათა წამალსა შვილის მკლველსა საშოსა შინა და დედანი, რომელნი მიიღებენ ესევითართა მათ წამალთა და საშოსა შინა მოაკუდინებენ მუცლადღებულთა მათ შვილთა, კაცისკვლისა კანონსა ქუეშე არიან.
    254.     ოჱ. რომელნი წარიტაცებენ დედათა და ესრეთ ტაცებით და მძლავრებით იქორწინებენ და რომელნი ტაცებასა მას თანა-შემწე და თანა-მზრახვალ და ძალ-მცემელ იყვნენ,
    255.     ესევითართა მათთჳს ბრძანებს წმიდაჲ ესე კრებაჲ: უკუეთუ მოწესენი იყვნენ, აღიჴოცენ პატივისა მისგან, უკუეთუ ერისკაცნი იყვნენ, განიდევნენ ეკლესიისაგან.
    256.     ოთ. უკუეთუ ვინ გზასა შორსა წარვიდეს და შეემთხჳოს ფრიადი დაყოვნებაჲ და ცოლი მისი პირველ ჭეშმარიტად გულსავსებისა სიკუდილისათჳს ქმრისა მისისა სხუასა ქმარსა ექორწინოს, იმრუშა.
    257.     ეგრეთვე ცოლნი მჴედართანი, უკუეთუ დაყოვნებასა ქმართა მათთასა იჭჳ სიკუდილისა მათისაჲ მიიღონ და პირველ დადასტურებისა სხუათა ქმართა ექორწინნენ, მემრუშენი არიან.
    258.     გარნა არს მცირედ მოლხინობაჲ ბრალისაჲ მის იჭჳსა მისთჳს სიკუდილისა.
    259.     ხოლო უკუეთუ მჴედარი იგი შემდგომად ჟამისა რავდენისამე, გინა მცირედისა, გინა ფრიადისა მოიქცეს, რომლისა ცოლი სხუასა ქმარსა ექორწინა, და სწადოდის თჳსისავე ცოლისა შერთვად,
    260.     მიეცინ მას თჳსი იგი მეუღლე და შენდობა-იყავნ დედაკაცისა მის, რომელ უმეცრებით ექორწინა სხუასა ქმარსა და ეგრეთვე მისდაცა, რომელსა ექორწინა იგი.
    261.     პ. რომელნიცა მოიქცენ წვალებისაგან და მოვიდენ კათოლიკე ეკლესიად და შეერთნენ ნაწილსა მართლმადიდებელთასა, ესრეთ ჯერ-არს შეწყნარებაჲ მათი:
    262.     არიანოზნი და მაკედონიანოზნი და ნავატიანოზნი, რომელნი სახელ-სდებენ თავთა თჳსთა განწმედილად და მეათოთხმეტენი და მარცხენენი და აპოლინარელნი და ნესტორნი და იაკობიკნი, რომელთაგანნი არიან სომეხნიცა და მარკიანელნი და უალენტინიანელნი და მსგავსნი ამათნი,
    263.     ამათ მწვალებელთაგან რომელნიცა მოიქცენ, ესრეთ შევიწყნარნეთ, რაჲთა შეაჩუენნენ წვალებანი იგი, რომელთა შინა იყვნეს და ყოველნი წვალებანი, რომელნი არა შეუდგან კათოლიკე ეკლესიასა.
    264.     და შჳდეულსა ერთსა მივიდოდინ ეკლესიად მარხვითა და ლოცვითა, მერმე წართქუას მათ ზედა ლოცვაჲ მღდელთმოძღუარმან ანუ მღდელმან და სცხოს წმიდა მიჰრონი შუბლსა და თუალთა და საყნოსელსა და პირსა, ყურთა და ნებთა და გულსა იტყოდის საბეჭდავი ნიჭისა მის სულისა წმიდისაჲ.
    265.     დაადგინნეს იგინი მღდელმან წინაშე წმიდისა საკურთხეველისა და ჰრქუას ესრეთ: „თქუთ: შეჩუენებულმცა არს წვალებაჲ იგი, რომლისაგან მოვიქეცით, და ყოველნი მოძღურებანი მისნი და ყოველნი, რომელნი შეუდგან მას და რომელნი თანა-ეწამებიან მას,
    266.     რამეთუ ვიჯმნი წვალებისა მისგან და სხჳსა ყოვლისა წვალებისაგან და მრწამს წმიდაჲ სამებაჲ, ერთარსებაჲ მოძღურებისაებრ მამათაჲსა მართლგამომეტყუელთა სიტყუასა ჭეშმარიტებისასა“.
    267.     და თანა-ეწამებოდინ იგინი ყოველსა ზედა, გინათუ ერთი იყოს, გინა მრავალნი.
    268.     მერმე კულად ჰრქუას მღდელთმოძღუარმან ანუ მღდელმან სამგზის: „გრწამსა წმიდაჲ ერთარსებაჲ სამებაჲ?“
    269.     მიუგოს მონანულმან.
    270.     „ჰე, მრწამს მამაჲ, ძე და სული წმიდაჲ“.
    271.     ხოლო არა იცოდის თუ ენაჲ, აღმქუმელმან მისმან მისცეს პასუხი და მას თარგმანითა ათქუმიონ.
    272.     მერმე მოიდრიკოს მან თავი და დადვას მღდელთმოძღუარმან ანუ მღდელმან ჴელი თავსა მისსა ზედა და ესე ლოცვაჲ წართქუას: „ღმერთო მაცხოვარო ჩუენო, რომელსა გნებავს ყოველთა კაცთა ცხორებაჲ და მეცნიერებასა მას ჭეშმარიტებისასა მოსლვაჲ,
    273.     შეიწყნარე მონაჲ ესე შენი, – სახელ-სდვას, – რომელმან ესე ძლით განიფრთხო საცთურისაგან წვალებისა და წადიერ იქმნა მეცნიერებად მოსლვად ჭეშმარიტებისა შენისა,– და შენ სთქუ,
    274.     ვითარმედ: „სხუანიცა ცხოვარნი მიდგან, რომელნი არა არიან ამის ეზოჲსანი, იგინიცა ჯერ არიან ჩემდა მოყვანებად და ჴმისა ჩემისაჲ ისმინონ და იყვნენ ერთ სამწყსო და ერთ მწყემს“,
    275.     შენ უკუე, მწყემსო კეთილო და სახიერო, დამწყსე ესე დიდებითა ჭეშმარიტებისა მის მეცნიერებისა შენისაჲთა, ქადაგებისაებრ დიდებულთა და წმიდათა მოციქულთა შენთა და ღირს ყავ ესე ბეჭედსა მას საღმრთოჲსა მის საიდუმლოჲსასა
    276.     და მოედინ მას ზედა ყოვლად წმიდაჲ სული შენი და ღირს-ყავ ზიარებად პატიოსანსა ჴორცსა და სისხლსა შენსა და გამოაჩინე ესე სრულებით მონად შენდა, რაჲთა ესეცა შეირაცხოს სამწყსოსა შენსა თანა დიდებად და ქებად დიდად შუენიერებისა შენისა,
    277.     რამეთუ შენი არს სუფევაჲ, ძალი და დიდებაჲ მამისა და ძისა და სულისა წმიდისაჲ აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამენ“.
    278.     მერმე სცხოს მას მიჰრონი ვითარცა ახალ მონათლეთა, ვითარცა ზემოწერილ არს, და იტყოდიან: „ნელსაცხებელ.
    279.     განახლებულ არს სახელი წმიდაჲ შენი, მეუფეო ქრისტე ღმერთო ჩუენო“.
    280.     მღდელთმოძღუარმან სახელ-სდვას კაცსა მას.
    281.     ეცხების საბეჭდავი სულისა წმიდისაჲ სახელითა მამისაჲთა და ძისაჲთა და სულისა წმიდისაჲთა.
    282.     მერმე კუალად ესე ლოცვაჲ წართქუას: „უფალო ღმერთო ჩუენო, რომელმან ღირს-ჰყავ სრულად მონად შენდა ძმაჲ ესე –სახელ-სდვას მართლმადიდებლობისა სარწმუნოებითა შენითა და აღბეჭდვითა წმიდისა მის მიჰრონისაჲთა,
    283.     შენ მეუფეო ყოველთაო, ჭეშმარიტი სარწმუნოებაჲ შენი გულსა მისსა დაამტკიცე და აღაორძინე იგი სიმართლითა და ყოვლითა მადლითა შენითა შეამკვე,
    284.     რამეთუ კურთხეულ არს დიდებულ ყოვლად პატიოსანი და დიდად შუენიერი სახელი შენი მამისა და ძისა და წმიდისა სულისაჲ აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამენ“.
    285.     და ამისა შემდგომად აზიაროს და ამცნოს, რაჲთა მეშჳდ დღემდე ჴორცი არა ჭამოს, არცა პირი დაიბანოს, არამედ, ვითარცა ახალ მონათლენი, ესრეთ იყოს მას შჳდეულისა და ეზიარებოდის და მერვესა დღესა მღდელმან მოიღოს წყალი, ჴელითა განბანოს პირი მისი
    286.     და თქუას: განათლებულ ხარ, განწმენდილ ხარ, განბანილ ხარ სახელითა მამისაჲთა, ძისაჲთა და სულისა წმიდისაჲთა აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამენ“.
    287.     ხოლო პავლუკიანნი და მანიქეველნი და ევნომიანელნი, რომელნი ერთითა წყლად შთაყოფითა ნათელ-სცემენ, და მონტანელნი იგი ბილწნი და საბელიანოზნი, რომელი მამა-ძეობასა ქადაგებენ და სხუათა მრავალთა ბოროტთა იქმან და სხუანი იგი ბოროტნი მწვალებელნი,
    288.     ვითარ არიან კუკუბრიკნი და მსგავსნი მათნი ამათ ესევითართაგანნი, რომელნიცა მოიქცენ, ვითარცა წარმართთა შევიწყნარებთ და პირველსა დღესა ვიქმთ მათ ქრისტეანედ,
    289.     და მესამესა დღესა ლოცვათა მათ კათაკუმეველთასა და შეფიცებისათა წარვიტყჳთ მათ ზედა შებერვითა სამგზის პირსა და სასმენელთა და ვასწავებთ სარწმუნოებასა მართალსა და უწესებთ მისლვად ზედაჲს-ზედა ეკლესიად და სმენად წმიდათა წერილთა და მერმე ნათელს ვსცემთ სრულებით.
    290.     ესე არს წესი და განგებაჲ მათ ზედა, რომელნი წვალებისაგან მართლმადიდებლობად მოიქცენ.
    291.     პა. რომელთა წმიდისა ნათლის-ღებისა მიერ ქრისტე შეუმოსიეს, ბაძვაჲ თანა-აც მისისა მის მოქალაქობისაჲ, რომელ აღასრულა, ოდეს-იგი ქუეყანად მოვიდა და კაცთა შორის იქცეოდა, რამეთუ ესე არს აღთქუმაჲ და აღსარებაჲ ნათლის-ღებისა ჟამსა.
    292.     აწ უკუე რომელნი ოქროსა შესწმასნიან თმათა თანა თავისა მათისათა და სხუათა უწესოთა და უზომოთა სამკაულთა მოიპოებენ, სავნებელად სხუათა უძრულთა სულთა, ესევითართა მათ ამცნონ და ამხილონ მღდელთმოძღუართა უწესობისა მისგან ჯმნად და სულიერითა მოქალაქობითა ყოფად,
    293.     რაჲთა არა ყოვლითურთ ნივთთა მათ ამაოებისათა შემრსჭუალულ იყვნენ გონებანი მათნი, არამედ უოხჭნოსა მას და სანატრელსა ცხორებასა მის საუკუნოჲსასა იწურთიდენ მარადის და შიშით ჰმსახურებდენ უფალსა მოქალაქეობითა სიწმიდისაჲთა,
    294.     რაჲთა ესრეთ მიეახლებოდინ ღმერთსა, რაოდენცა შესაძლებელ არს და უმეტესად შინაგანსა მას კაცსა შეამკობდენ სათნოებითა, ვიდრეღა გარეშესა ცუდითა სამკაულითა,
    295.     რაჲთა არარაჲ იყოს მათ თანა ნაწილი მტერისაჲ, არამედ ქრისტემან დაიმკჳდროს მათ შორის თანა მამით და სულით წმიდითურთ.
    296.     პბ. ესეცა გუეუწყა, ვითარმედ ქუეყანასა მას სომხეთისასა საკლველთა დაჰკლვენ და ოდეს-იგი დაჰკლვიდენ, ლოცვათა წარიტყჳს მღდელი ზუარაკსა მას ზედა ანუ ცხოვარსა და ჴორცსა მას შეიღებენ ეკლესიად და მისცემენ მღდელთა ნაწილსა წესისა მისებრ ძუელისა რჩულისა,
    297.     ვითარცა იქმოდეს ჰურიანი, ხოლო ესე წესი გარეშე არის წესთაგან კათოლიკე ეკლესიისა.
    298.     ამისთჳს განჩინებით ვამცნებთ, რაჲთა წესი ესე მოისპოს.
    299.     ხოლო უკუეთუ ვინ საჴსენებელსა გარდაიჴდიდეს წმიდათასა ანუ შესუენებულთასა, მიიღოს ეკლესიას ზეთი და საკუმეველი და სანთელი და სეფე ზედაშე და თესლი და თესლისა კურთხევად წართქუას მღდელმან
    300.     და განუყოს შემოკლებულთა მათ სეფისა განატეხი და თესლი და საძღუნელი და ესე კმა იყავნ ეკლესიასა შინა.
    301.     ხოლო საკლველსა თუ დაჰკლვიდეს, ლოცვათა წართქუმაჲ საკლველსა ზედა არა განწესებულ არს, არამედ თჳთ იგი, რომელი დაჰკლვიდეს, მადლობაჲ თქუას და დაკლას,
    302.     გინათუ ცხოვარი იყოს, გინათუ ზროხაჲ და დაკლას იგი გარეშე საზღვარსა ეკლესიისასა და ჴორცი იგი გინათუ მგბარი, განათუ უმგბარი განუყოს გლახაკთა, ანუ ტაბლასა დააგოს და წოდებულნი ისტუმრნეს გარეშე ეკლესიისა.
    303.     და მღდელთა თუ ნაწილსა მისცემდეს, სახლსა წარსცეს, რომელიცა ჯერ უჩნდეს საჴსენებელის მოქმედსა მას, ხოლო რომელნი ამას წესსა გარდაჰჴდენ და ძუელისა შჯულისა წესთა იქმოდინ, უზიარებლობაჲ დაესაჯოს.
    304.     პგ. რომელმან უღელი ებისკოპოსობისაჲ მიიღოს, ჯერ-არს მისდა, რაჲთა იყოს კაცი საღმრთოჲ და უბრალოჲ, სრული ყოვლითავე სათნოებითა და ყოვლითავე მეცნიერებითა სულიერთა საქმეთაჲთა სავსე.
    305.     და წესისაებრ კათოლიკე ეკლესიისა თანა-აც სლვად სახიერ ულალველ, ვითარცა მოძღუარი იგი ეკლესიათაჲ, წმიდაჲ მოციქული პავლე იტყჳს: „უკუეთუ ვისმე ებისკოპოსობის უნდეს, კეთილისა საქმესა გული ეტყჳს.“
    306.     ჯერ-არს უკუე ებისკოპოსისაჲ, რაჲთა უბრალო იყოს ერთის ცოლის ქმარ.
    307.     რაჲ არს ერთის ცოლის ქმარ, ესე იგი არს: უკუეთუ ექორწინოს და ყოფილ იყოს ერთის ცოლის ქმარ და დაქურივებულ იყოს, არა დაეყენების მღდელთმოძღურობისაგან.
    308.     უკუეთუ კულა ორგზის ექორწინოს, არა მოვალს მღდელობად.
    309.     ამისთჳს თქუა: ერთის ცოლის ქმარ, ფრთხილ, წმიდა, შემკულ, უცხოთმოყუარე, სწავლულ, ნუ მოღჳნე, ნუ მოლაღე, არამედ სახიერ, ულალველ, ნუ ვეცხლისმოყუარე, თჳსისა სახლისა კეთილად განმგებელ, რომელ არს სამწყსოჲ იგი პირმეტყუელი და შემდგომი ამისი.
    310.     კეთილად უკუე განაწესა ნეტარმან მან საზომი ებისკოპოსობაჲ.
    311.     ამას წესსა ზედა უჴმს მღდელთმოძღუართა ყოფად.
    312.     ეგრეთვე ხუცესთა და დიაკონთა თანა-აც ბაძვად ებისკოპოსისა თჳსისა კეთილთა საქმეთა ზედა.
    313.     მღდელი, რომელი შესწირვიდეს უსისხლოსა მას მსხუერპლსა, პირველად თჳსთა ბრალთათჳს და მერმე ერისთჳს, ევედრებოდენ ღმერთსა,
    314.     რამეთუ ჯერ-არს დიდითა შიშითა და კრძალულებითა აღსრულებად წმიდისა ჟამისწირვისა სიწმიდითა გულისაჲთა და ლმობიერებითა დიდითა შემოსად შესამოსელი იგი მღდელობისაჲ:
    315.     კუართი და ოლარი და სარტყელი და ზეწარი და დაგებად წმიდისა მის შესაწირავისა შემსგავსებულად ერისა მის, რომელსა ეგულებოდის ზიარებად, ხოლო აზიაროს რაჲ ერი იგი,
    316.     უკუეთუ დარჩეს სიწმინდე, მეტად ნუმცა იკადრებს მარტოდ აკრებად, რეცა ნაყროვნებით მეტად თუ იყოს, არამედ სხუათაცა მოუწოდოს და აზიაროს და მერმე წმიდაჲ იგი ბარძიმი მორღუნას ორგზის ზედაშითა და ერთგზის წყლითა,
    317.     უკუეთუ კულა ნაკლულევანად აქუნდეს ზედაშე, ერთგზის უეჭუელად მორღუნას ზედაშითა და მეორედ წყლითა და ნარღუენი იგი შესუას, რაჲთა არასადა წარწყმდეს ნაბერწყალთაგან სიწმინდისათა.
    318.     ანუ ფეხუემისაგან, ანუ ბარძიმისა და ყოველივე წესიერად და შიშით და წმიდად აკრიბოს ბარძიმ-ფეხუემი და ყოველივე სამსახურებელი წმიდისა ჟამისწირვისაჲ, და მერმე ჴელნი დაიბანნეს,
    319.     რაჲთა არა ჴელითა მით, რომლითა შეხებულ არნ წმიდათა მათ სადჲუმლოთა, განუბანელად საჭმელთა განხრწნადთა და სხუათა ჴორციელთა საქმეთა ერეოდის და მერმე აღიძუარცოს შესამოსელი იგი სამღდელოჲ და მადლობაჲ მისცეს უფალსა და მიიღოს სარღუნელი და ევლოგიაჲ სეფისკუერისაჲ.
    320.     ამას წესსა ზედა აღასრულებდენ ხუცესნი და დიაკონნი მსახურებასა მღდელობისა მათისასა.
    321.     და დიაკონი თუ უდიაკონებდეს წმიდასა ჟამისწირვასა, შესამოსელი იგი მთავარდიაკონობისა მისისაჲ შეიმოსენ და წესიერად აღასრულენ დიაკონობაჲ მისი, რაჲთა მადლი კეთილი მიიღოს უფლისა ჩუენისა იესუ ქრისტჱსგან.
    322.     და შემდგომად ჟამისწირვისა ვამცნებთ ხუცესთა და დიაკონთა, რაჲთა ეკრძალნენ მეტისა ღჳნისა სუმად, რამეთუ არაოდეს ჯერ-არს მღდელთა და დიაკონთა მეღჳნობაჲ.
    323.     ხოლო უმეტესად დღესა მას, რომელსა ჟამი ეწიროს, ყოვლადვემცა ნუ იკადრებენ მეტისა ღჳნისა სუმად,
    324.     რაჲთა არა საბრჴესა მტერისასა შთავარდენ, არამედ ყოვლით კერძო კრძალულებითმცა იქცევიან, ვითარცა მსახურნი ქრისტესნი უბიწოდ და უბრალოდ, რაჲთა სათნო ეყვნენ მეუფესა და უფალსა თჳსსა.
    325.     პდ. წმიდათა მამათა თითოეულისა კრებისათა აღწერნეს კანონნი შეცოდებულთათჳს, და უმეტეს ყოველთა თითოეულისა ცოდვისათჳს ღმერთშემოსილმან მამამან ჩუენმან ბასილი კესარიელ მთავარებისკოპოსმან, სუეტმან მან ეკლესიათამან განაწესა ჟამი სინანულისაჲ,
    326.     ვითარცა ღმერთმან გულსავსე-ყო და ვითარცა პირველთა მამათაგან ესწავლა, აწ უკუე ჩუენცა კანონთა მათ დავამტკიცებთ და თანა-ვეწამებით საკურნებელად, რომელთა ენებოს მოქცევაჲ და სინანული,
    327.     ვითარცა ნეტარი იგი და ყოვლითა სიბრძნითა და მეცნიერებითა საღმრთოჲთა სავსე ბასილი იტყჳს:
    328.     პე. რომელმან ნეფსით თჳსით განზრახვით კაცი მოკლას და მერმე მოვიდეს სინანულად და აღსაარებად, ოც წელ უზიარებელ იყოს წმიდათა ქრისტეს საიდუმლოთა, უხრწნელსა მას და ცხოველსმყოფელსა ჴორცსა და სისხლსა ქრისტესსა,
    329.     ხოლო ოცი იგი წელი სინანულისა მისისაჲ ესრეთ განეწესოს: ოთხ წელ თანა-აც შეტირებაჲ, ესე-იგი არს, რაჲთა დგეს გარეშე კართა ეკლესიისათა და შემავალთა ეკლესიად მორწმუნეთა ევედრებოდის ლოცვად მისთჳს და აღიარებდეს ცოდვასა მას თჳსსა,
    330.     ხოლო შემდგომად ოთხისა მის წლისა მსმენელთა თანა დაეწესოს, რომელნი-იგი დგანან ეზოსა შინა ეკლესიისასა წინაშე სამეუფოთა ბჭეთა და ისმენენ წმიდათა წერილთა საკითხავსა სამოციქულოთა, გინა საწინაწარმეტყუელოთა და ჴმასა წმიდისა სახარებისასა,
    331.     და ხუთ წელ მათ თანა დგეს და შჳდ წელ ქუედავრდომით მვედრებელთა თანა განვიდოდის, რომელნი-იგი დგანან შინაგან ბჭეთა ეკლესიისათა.
    332.     და ოდეს დიაკონმან ჴმა-ყოს: „კათაკუმეველნი განვედით!“
    333.     განვლენ ეკლესიით.
    334.     და ოთხ წელ დადგეს მორწმუნეთა თანა ვიდრე აღსრულებამდე ჟამისწირვისა.
    335.     გარნა არა ეზიარებოდის, ხოლო ოდეს წესი ესე და კანონი აღასრულოს, მერმე ღირს იქნას ზიარებასა სიწმიდისასა.
    336.     პვ. რომელსა არა თჳსითა ნებითა, არამედ უნებელად შეემთხჳოს კაცის კლვაჲ, ათ წელ უზიარებელ იყოს წმიდათა მათ საიდუმლოთა, ხოლო ათი იგი წელი სინანულისა მისისაჲ ესრეთ განეწესოს:
    337.     ორ წელ შესტიროდის, სამ წელ მსმენელთა თანა დაეწესოს, ოთხი წელი ქუედავრდომით აღასრულოს, ერთსა წელიწადსა მორწმუნეთა თანა დადგეს აღსასრულამდე ჟამისწირვისა და მერმეცა შეიწყნარების ზიარებად.
    338.     პზ. ხოლო განყოფილებაჲ მრავალი არს ნებსითთა და უნებლიეთთა კაცის კლვათაჲ.
    339.     და ჯერ-არს ამისთჳსცა უწყებაჲ, ვითარცა ნეტარი ბასილი განაწესებს: არს უკუე სრულიად უნებელი და გარეშე გონებისა და განზრახვისა მოქმედისა მის,
    340.     უკუეთუ სტყორცოს ქვაჲ ანუ შეშაჲ ძაღლისა მიმართ ანუ ხისა მიმართ ჩამოსაყრელად ნაყოფისა მის და მიემთხვოს ქვაჲ იგი ანუ ძელი კაცსა უცნაურად მტყორცნებელისა მის და მოკუდეს კაცი იგი ქვისა მისგან ანუ ძელისა, არს ესე უნებელი განსაცდელი,
    341.     რამეთუ განზრახვაჲ და ნებაჲ მტყორცებელისა მის იყო მჴეცისა მიმართ ოტებად მისა ანუ ხისა მიმართ ჩამოყრად ნაყოფისა, ხოლო მიემთხჳა იშობრივ კაცსა მას და მოაკუდინა და არს ჭეშმარიტად უნებელი.
    342.     არს კუალად უნებელი კაცისა კლვაჲ, უკუეთუ ვინ წუართოს მონაჲ თჳსი ანუ მოწაფე შოლტითა, გინა კურთხითა არა ფიცხლითა, და შეემთხჳოს მას სიკუდილი,
    343.     ხოლო მან არა გულის-სიტყჳთა მოკლვისაჲთა სცა მრწემსა მას, არამედ მოქცევად მისა უწესობისაგან და არა უზომოდ ქმნა გუემაჲ მისი, არამედ განსაწურთელად ოდენ.
    344.     დაღაცათუ შეემთხჳა მას სიკუდილი, უნებლიეთი არს და არა ნებსითი, უნებელთა კაცისკლვათა თანა შეჰრაცხეს ესეცა: უკუეთუ შეემთხჳოს ვიეთმე შფოთი ურთიერთას და მიამთხჳოს, გინათუ არგნითა, ანუ მჯიღითა და მოკლას, რამეთუ გულისსიტყუაჲ მისი იყო,
    345.     რაჲთა ატკივნოს და მოწყლას, არა თუ რაჲთა სრულიად მოკლას, ხოლო შეემთხჳა სიკუდილი, არამედ ესე საქმე მახლობელ არს ნეფსითსა კაცის კლვასა, რამეთუ რომელმან ესრეთ რისხვით და გულისწყრომით ურიდად სცა, ემხილების მას, ვითარმედ ფრიად ძლეულ იყო გულისწყრომისაგან.
    346.     ეგრეთვე მსგავსად არს რომელმან გასტყორცოს ქვაჲ, ანუ შეშაჲ მიმთხუევად მეორისა და არა არნ გონებაჲ მისი, რაჲთამცა მოკლა, არამედ რაჲთა ავნოს ოდენ,
    347.     ხოლო შეემთხჳა, ანუ ფიცხლად ტყორცებითა, ანუ სიმძიმითა ქვისა მის გინა შეშისაჲთა, ანუ საკრძალავსა ადგილსა მიმთხუევითა, სიკუდილი კაცისაჲ მის უნებლიეთთა კაცის კლვათა თანა შერაცხილ არს.
    348.     არამედ ესეცა ნეფსითსა მიეახლების.
    349.     ხოლო რომელმან აღიღოს მახჳლი და ესრეთ ჴელ-ყოს შურისგებად, არარაჲ აქუს მას ნუგეშისცემაჲ, არცა სიტყჳსგებაჲ, რაჲთამცა თანა წარჰჴდა ნეფსითსა კაცის კლვასა.
    350.     გინათუ ჴელის-ჴელ სცეს მახჳლითა ვითარითაცა, გინათუ შეტყორცებით მოწყლას, ანუ ჴელცულითა, ანუ მაზრაკითა, ანუ ისრითა და მოიკლას წყლული იგი, ნეფსითი არს კაცის კლვაჲ ესე.
    351.     არიან კუალად სრულიად ნეფსითნი კაცის კლვანი, რომელთა შინა იჭჳ არცა ერთი არს: კაცის კლვანი იგი ავაზაკთანი, და მბრძოლთანი, რომელნი მივლენ ტყუენვად და ჴოცად,
    352.     რამეთუ ავაზაკნი ანგაჰრებისათჳს და მიხუეჭისა უცხოთა საფასეთა მოჰკლვენ კაცთა უბრალოთა და მბრძოლნი მივლენ ტყუენვად და მოსრვად, არცა შეშინებისათჳს, არცა წურთისათჳს, არამედ მოწყუედად წინააღმდგომთა მათთა და არიან კაცის კლვანი იგი ნეფსითნი და განზრახვითნი.
    353.     და კუალად უკუეთუ ვინ წამალი ვის შეასუას სასიკუდინე, კაცისმკვლელი არს ნეფსითი და ბოროტი.
    354.     დაღაცათუ არა გულისსიტყჳთა მოკლვისაჲთა შეასუას ვინ წამალი, არამედ სხჳსა რაჲსმე პირისათჳს უწესოჲსა და შეემთხჳოს სიკუდილი, ნეფსითთა კაცის კლვათა თანა შეგჳრაცხიეს იგი.
    355.     ვითარ იქმან დედანი მრავალგზის შეასუმენ წამალსა მამაკაცსა, რაჲთა სიყუარული ტრფიალებისაჲ შეუქმნან მათა მიმართ და შეემთხჳის ამისგან სიკუდილი,
    356.     ხოლო დაღაცათუ არა მოსაკლავად შეასუა წამალი იგი დედაკაცმან მან, არამედ სიყუარულისა აღმაორძინებელად, გარნა ვინაჲთგან გულისსიტყუაჲ იგი უჯეროჲ იყო და საეშმაკოჲ, უკუეთუ შეემთხჳოს სიკუდილი, ნეფსითთა კაცის კლვათა თანა არს.
    357.     და კუალად: რომელნი-იგი მისცემენ წამალთა ჩჩჳლის მკლველთა საშოსა შინა, კაცისმკლველნი არიან მიმცემელნი იგი წამლისანი და მიმღებელნი მისნი,
    358.     რამეთუ მრავალგზის არა ხოლო თუ ჩჩჳლნი იგი, არამედ თჳთ იგინიცა დედანი, რომელთა სჳან წამალი იგი, შეემთხჳის სიკუდილი და იქმნიან მკლველ თავთა თჳსთა.
    359.     და სხუანი მრავალნი სახენი არიან ნეფსითთა და უნებლიეთთა კაცის კლვათანი, რომელნი-იგი განაწესნენ გულისჴმის-მყოფელთა მოძღუართა, და შემსგავსებული კანონი მისცენ, გინათუ ნეფსით იყოს, გინათუ თუ უნებლიეთი.
    360.     პჱ. რომელმან იმრუშოს ქმრის ცოლთა თანა, ათხუთმეტ წელ უზიარებელ იყოს წმიდათა საჲდუმლოთა: ოთხ წელ შესტიროდის, ხუთ წელ მსმენელთა თანა დაეწესოს, ოთხ წელ დავრდომით აღასრულოს, ორ წელ მორწმუნეთა თანა დადგეს და მერმეღა ღირს იქმნას ზიარებასა.
    361.     პთ. რომელმან ისიძვოს, შჳდ წელ უზიარებელ იყოს წმიდათა საჲდუმლოთა: ორ წელ შესტიროდის, ორ წელ მსმენელთა თანა იყოს, ორ წელ დავრდომით აღასრულოს, ერთ წელ მორწმუნეთა თანა დადგეს და მერვესაღა წელსა შეიწყნარონ ზიარებად.
    362.     ჟ. რომელმან მონაზონებისა გინა ენკრატისობისა აღთქუმაჲ უარყოს, ჟამი იგი მრუშებისა ცოდვისაჲ აღასრულოს.
    363.     სინანულად თუ მოიქცეს და წესი თჳსი მიიღოს და ვითარცა მის ცოდვისათჳს წერილ არს, ეგრეთ განეწესოს მის ზედაცა.
    364.     ჟა. მპარავმან უკუეთუ თავით თჳსით აღიაროს, ერთსა წელსა უზიარებელ იყოს.
    365.     უკუეთუ კულა შესწამონ სხუათა და ამხილონ, ორ წელ განიკანონოს დავრდომით და თანა-დგომით და მერმე ეზიაროს.
    366.     ჟბ. რომელმან უშუერებაჲ იგი მამათმავლობისაჲ აჩუენოს, ჟამი იგი მემრუშეთა უშჯულოებისაჲ მიეცეს მას სინანულად, ვითარ-იგი მუნ განწესებულ არს.
    367.     ჟგ. რომელმან პირუტყუთა თანა ურჩულოებაჲ თჳსი აღასრულოს და აღიაროს, იგივე ჟამი მემრუშეთაჲ დაიმარხოს სინანულად.
    368.     ჟდ. ცრუდ მფიცავი ათ წელ უზიარებელ იყოს: ორ წელ შესტიროდის, სამ წელ მსმენელთა თანა იყოს, ოთხ წელ დავრდომით აღასრულოს, ერთ წელ თანა დადგეს და მერმე ღირს იქმნას ზიარებასა.
    369.     ჟე. რომელმან გრძნებაჲ და მწამლველობაჲ აღიაროს, კაცის კლვისა კანონი აღასრულოს, ვითარცა მუნ განწესებულ არს.
    370.     ჟვ. საფლავის მჭკუერველი ათ წელ უზიარებელ იყოს: ორ წელ შესტიროდის, სამ წელ მსმენელთა თანა იყოს, ოთხ წელ დავრდომით აღასრულოს, ერთ წელ თანა დადგეს და მერმე ღირს იქმნეს ზიარებასა.
    371.     ჟზ. ძმაჲ თუ დასა თანა აღერიოს, კაცის კლვისა კანონსა თანამდებ არს.
    372.     ხოლო მამის ძმისწულთა ქორწინებაჲ თუ გამოჩნდეს, კანონი ზემოწერილი არს.
    373.     ესევითარნი ქორწინებანი ყოველნი და-მცა-ჴსნილ არიან.
    374.     ჟჱ. რომელმან თჳნიერ ჭირისა ქრისტე უარყოს და შეურაცხ-ყოს საიდუმლოჲ იგი ცხორებისაჲ, ყოველთა დღეთა ცხორებისა მისისათა თანა-აც შეტირებაჲ და აღსაარებაჲ,
    375.     ხოლო ჟამსა მას აღსრულებისა და სოფლით განსლვისასა ღირს იქმნას ზიარებასა წმიდათა საიდუმლოთასა სარწმუნოებითა კაცთმოყუარისა ღმრთისაჲთა.
    376.     ხოლო რომელნი პყრობილად წარიყვანნეს წარმართთაგან და ძნელოვანი ჭირი შეემთხჳა სატანჯველთაგან და ვერ თავს-ისხნეს და ვერცა მოითმინნეს ტკივილნი იგი და გუემით მივიდეს უარისყოფად,
    377.     სამ წელ შესტიროდინ გარეშე ეკლესიისა, ორ წელ მსმენელთა თანა იყვნენ, სამ წელ დავრდომით აღასრულონ და ესრეთ შეიწყნარნენ ზიარებად.
    378.     ხოლო ყოველნივე ზემოწერილნი ბრალეულნი და კანონსა ქუეშე მყოფნი, უკუეთუ პირველ კანონისა მის აღსრულებისა აღსასრულად მიიწინენ, ეზიარნენ წმიდათა საიდუმლოთა,
    379.     ვითარცა ზემოწერილ არს, რაჲთა არა წარვიდენ თჳნიერ საგზლისა მის განმაცხოველებელისა შორიელსა მას მგზარობასა სიკუდილისასა.
    380.     უკუეთუ კულა შემდგომად ზიარებისა კუალად მოიქცეს სიმრთელე, კუალად წესი კანონისა თჳსისაჲ აღასრულოს: ლოცვასა მორწმუნეთა თანა დადგეს, ხოლო ზიარებასა ჟამსა თჳსისა კანონისა აღსრულებისასა მოემთხჳოს წესისაებრ მამათა მიერ განჩინებულისა.
    381.     ხოლო რომელმან მწამლველობაჲ ვისთჳსმე შემზადოს, მამაკაცმან გინა დედაკაცმან, და მივიდეს გრძნეულთა და მწამლველთა თანა, უკუეთუ ეშმაკთა უზოროს და ეშმაკთა ხადოდის, ყოველთა დღეთა ცხორებისათა უზიარებელ იყოს და ჟამსა სიკუდილისასა ეზიაროს.
    382.     უკუეთუ კულა წამალი ოდენ შეასუას, კაცის კლვისა კანონი აღასრულოს.
    383.     ჟთ. ხოლო ამასცა ვიტყჳთ: უკუეთუ ზემოწერილთა მათ ცოდვათა მოქმედნი მოვიდენ აღსაარებად და იპოვნენ ვიეთნიმე მათგანნი, მოსწრაფენი და ლმობიერნი და მოღუაწებითა კეთილითა და ცრემლითა მჴურვალითა აღიარებდენ და ინანდენ ბრალთა მათთა,
    384.     რომელ-იგი რწმუნებულ იყოს კაცთმოყუარისა ღმრთისა მიერ წინამძღურობად და შეკრვად და განჴსნად, უკუეთუ მიხედნეს ფრიადსა მას ლმობიერებასა შეცოდებულისასა და შეამოკლოს ჟამი იგი კანონისაჲ, არა საბრალობელ არს იგი,
    385.     რამეთუ გჳსწავიეს საღმრთოთა წერილთაგან, ვითარმედ: „რომელნი დიდითა ტკივილითა გულისაჲთა და ლმობიერებითა მჴურვალითა აღიარებდენ და შეუვრდებოდინ უფალსა,
    386.     ადრე მიემთხუევიან შენდობასა აურაცხელითა მით კაცთმოყუარებითა ღმრთისაჲთა, რომელსა ჰნებავს ყოველთა კაცთა ცხორებაჲ და მეცნიერებასა ჭეშმარიტებისასა მოსლვაჲ.
    387.     რ. აწ უკუე ესე ყოველი აღვწერეთ, რაჲთა წესი სინანულისაჲ განვაჩინოთ და რაჲთა ნაყოფნი ლმობიერებისანი განვიცადნეთ, რამეთუ არა ჟამითა ოდენ განვიკითხავთ ესევითართა, არამედ სახესა მას სინანულისასა ვხედავთ,
    388.     რამეთუ არა მარტივი არს სენი იგი ცოდვათაჲ, არამედ მრავალ სახე და მრავალგუარი და მრავალნი რტონი ვნებისანი აღმოეცენებიან მისგან.
    389.     უჴმს უკუე რომლისადა მადლი იგი კურნებისაჲ რწმუნებულ იყოს, რაჲთა განიცდიდეს წესსა მას და გონებასა შეცოდებულისასა, გინათუ სიმართლედ მოვალს, გინათუ სნეულებასავე ზედა ცოდვისასა ჰგიეს.
    390.     უკუეთუ ჭეშმარიტად მოქცეულ არს და მოუძულებიეს ცოდვაჲ თჳსი სიძულილითა სრულითა და მკურნალსა მას სულიერსა კეთილად ჰმორჩილობს და წამალთა მათ კურნებისათა გულსმოდგინედ შეიწყნარებს და ესევითარითა სახითა წყალობისა ღირს იქმს თავსა თჳსსა,
    391.     რამეთუ ყოვლითურთ ესე არს სათნო ღმრთისა და ამას ზედა უჴმს ხარკებაჲ და მოსწრაფებაჲ მწყემსსა მას სულიერსა, რაჲთა შეცთომილი იგი ცხოვარი მოაქციოს და უძლური იგი განკურნოს და არცა კაპანსა მას სასოწარკუეთილობისასა უჭენოს შთაგდებად,
    392.     არცა აღჳრნი წარუჴსნნეს უდბებად და დაჴსნილობად, არამედ გინათუ ფიცხელთა და მტკივანთა წამალთა დადებითა, გინათუ ლბილთა და მოტკბეთა სალბუნთა ცხებითა, იღუაწოს წყლულებათა მათ ცოდვისათა კურნებად და ბრძჳლთა მათ გესლიანისა მის გუელისა ნაკბენისათა განქარვებად.
    393.     და ნაყოფნი სინანულისანი ასწავლნეს მონანულსა მას გამოღებად.
    394.     ხოლო უკუეთუ ვიეთმე არა ენებოს ბოროტთა მათ ჩუეულებათა მათთაგან მოწყუედად, არამედ გულისთქუმათა ჴორციელთაჲ ენებოს მონებად და არა უფლისა და მოქალაქობასა მას, რომელი უფალმან ამცნო მორწმუნეთა, არა თავს-იდებდენ.
    395.     ზემოწერილნი იგი კანონნი ვაუწყნეთ მათ და გზაჲ სინანულისაჲ უჩუენოთ.
    396.     უკუეთუ მოიქცენ და შეინანონ, პოონ წყალობაჲ უფლისა მიერ, უკუეთუ არა მოიქცენ, არა არს ჩუენი მათდა მიმართ სიტყუაჲ.
    397.     რამეთუ ჩუენ ერსა შორის ურჩსა და წინაღმდგომსა გჳსწავიეს წერილთაგან, ვითარმედ ცხორებით აცხოვნენ და განარინენ კაცმან სული თჳსი.
    398.     ნუმცა უკუე თავს-ვიდებთ ესევითართა მათ თანა წარწყმედად, რომელნი გინა თუ მართლისა სარწმუნოებისაგან განდრეკილ იყვნენ, გინათუ საქმეთა ბოროტთა ერეოდინ და არა მოიქცეოდინ ჩუეულობათა მათგან ხენეშთა,
    399.     არამედ შევიშინოთ საშჯელისაგან უფლისა და დღისა მის საშინელისა საბჭოჲ მოვიჴსენოთ და ნუ თავს-ვიდებთ უცხოთა ცოდვათა თანაწარწყმედად თანამიყოლითა და თანაწამებითა მათითა,
    400.     რამეთუ ესევითართა საქმეთათჳს მოიწევის ღმრთისა მიერ დატევებაჲ და მივეცემით ჴელთა მტერთასა, არამედ თანა-გუაც, რაჲთა ვასწაოთ და უწამოთ ესევითართა ბრალთა შინა მყოფთა მათ და შევრჩულოთ და ვამხილოთ დღე და ღამჱ თჳსისაგან და ზოგადცა.
    401.     ხოლო თანამიყოლად ბოროტთა საქმეთა ნუმცა თავს-ვიდებთ, არამედ ვილოცვიდეთ, რაჲთა უფროჲსად იგინი შევიძინნეთ და გამოვიჴსნნეთ საბრჴეთაგან მტერისათა
    402.     და სულნი ჩუენნი განვარინნეთ საუკუნოჲსა საშჯელისაგან მადლითა და კაცთმოყუარებითა უფლისა და ღმრთისა და მაცხოვრისა ჩუენისა იესუ ქრისტესითა,
    403.     რომლისა შუენის ყოველივე დიდებაჲ, პატივი და თაყუანის-ცემაჲ თანა მამით და სულით წმიდითურთ აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამენ.
    404.     ესე ზემოწერილი სარწმუნოებაჲ და თავნი ესე რჩულისკანონისანი წარიკითხნეს წინაშე მორწმუნისა მის მეფისა.
    405.     კოსტანტინე ღმრთისმსახურმან მეფემან თქუა: „იტყოდენ წმიდაჲ ეგე და ღმრთივშემოკრებული კრებაჲ წამებითა და ნებითა და განზრახვითა თქუენ ყოველთაჲთა“.
    406.     აღწერილ არს ძეგლი ესე სარწმუნოებისაჲ და რჩულისკანონი ესე, რომელ წარიკითხეს.
    407.     წმიდამან კრებამან ჴმა-ყო: „ყოველთა ესრეთ გურწამს, ყოველნი ესრეთ აღვიარებთ, ყოველთა განგჳწესებიან ესე კანონნი, ყოველთა გონებაჲ და სარწმუნოებაჲ ერთ არს, ყოველთა წამებაჲ ჩუენი კაცად-კაცადსა თჳსითა ჴელითა დაგჳწერია.
    408.     ყოველნი მართლმადიდებელნი ვართ.
    409.     ესე არს სარწმუნოებაჲ მოციქულთაჲ, ესე არს სარწმუნოებაჲ მამათაჲ, ესე არს სარწმუნოებაჲ მართლმადიდებელთაჲ.
    410.     ადიდენ უფალმან მეფობაჲ თქუენი“.
    411.     და სხუაჲ შემდგომი ამისი შეასხეს ქებაჲ და აკურთხეს მორწმუნე იგი მეფე, ვითარცა თითოეულად წერილ არს წიგნსა მას წმიდათა კრებათასა და ცხორებასაცა შინა ნეტარისა მამისა მაქსიმე აღმსაარებელისა.
    412.     მაშინ ღმრთისმსახურმან მეფემან კოსტანტინე თჳსითა ჴელითა დაწერა სინგურითა წამებაჲ და დამტკიცებაჲ ძეგლისა მის სარწმუნოებისა და თავთა მათ რჩულისკანონისათა.
    413.     და იქმნა ერთობაჲ კათოლიკე ეკლესიისაჲ და სიხარული დიდი და ყოველთა მათ მღდელთმოძღუართა თჳსითა ჴელითა კაცად-კაცადმან დაწერა წამებაჲ და დაამტკიცეს ყოველი ესე ზემოწერილი.
    414.     და მტკიცე არს და შეუცვალებელ უკუნისამდე ჟამთა.
    415.     და ყოველთა მადლობაჲ შეწირეს ღმრთისა.
    416.     ხოლო მეფემან წმიდათა მათ მღდელთმოძღუართა დიდად პატივ-სცა და კაცად-კაცადსა მრავლითა ნიჭითა კეთილი უყო და ფრიადითა არზანიგითა წარგზავნნა საყდართა თჳსთა სადიდებელად მამისა და ძისა და სულისა წმიდისა განუყოფელისა მის და შეურევნელისა ერთ ღმრთეებისა,
    417.     რომელსა შუენის ყოველივე დიდებაჲ და სიმტკიცჱ, პატივი და თაყუანისცემაჲ აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამენ.


4

     1.     კანონნი შეცოდებულთანი, აღწერილნი ნეტარისა მამისა ჩუენისა იოვანეს მიერ, კოსტანტინეპოვლელ მთავარებისკოპოსისა, რომელსა მმარხველ ეწოდებოდა
    2.     ქრისტე, ადიდე მამაჲ გრიგოლ.
    3.     უწყებულ იყავნ, ვითარმედ ესე ნეტარი იოვანე მმარხველი უკუანაჲსკნელ იყო უფროჲს ყოველთა მათ, რომელთა რჩულისკანონისა წესნი აღწერნეს.
    4.     და მეექუსისაცა კრებისა შემდგომად იყო მრავლითა ჟამითა კეთილი მღდელთმოძღუარი და სავსე მადლითა სულისა წმიდისაჲთა, რომელმან-იგი ფრიადისა უძლურებისათჳს ნათესავისა ამის ჩუენისა წყალობით ფრიად სუბუქად განაწესნა კანონნი შეცოდებულთანი უფროჲს სხუათა მამათა.
    5.     და ესე ღმრთისა მიერ სახიერისა მოეცა მას მადლი და აწ ყოველნი მოძღუარნი ამას წესსა ზედა განჰკანონებენ შეცოდებულთა.
    6.     და, ნეტარ, თუ ამას ზედაცა შეუძლონ დადგრომად და აღსრულებად კანონთა ამათ.
    7.     და არავინ საბრალობელ იქმნების, არამედ ჰპოებენ შენდობასა წყალობითა სახიერისა მის და მრავალმოწყალისა ღმრთისაჲთა.
    8.     სახიერი და კაცთმოყუარე და მრავალმოწყალე ჭეშმარიტი ღმერთი და მაცხოვარი ჩუენი იესუ ქრისტე აურაცხელითა მით სიტკბოებითა მისითა მარადის ქველისმოქმედებათა მისთა აჩუენებს და წყალობასა მისსა დაუცხრომელად უხუებით მოჰფენს ჩუენ ზედა.
    9.     ჯერ-არს უკუე ჩუენდაცა, მონათა მისთა, დაღაცათუ ჯერისაებრ სხუასა ვერარას შევსწირავთ მადლობასა ქველისმოქმედებისა მისისასა, არამედ რაოდენცა შემძლებელ ვართ,
    10.     ვქადაგებდეთ დიდებულებათა სახიერებისა მისისათა და სასმენელ-ვყვნეთ ძლიერებანი და ქებულებანი სიტკბოებისა და მოწყალებისა მისისანი, და გამოუთქუმელი იგი სულგრძელებაი კაცთმოყუარებისა მისისაჲ, რომელსა აჩუენებს აურაცხელთა მათ და გარდარეულთა ცოდვათა ჩუენთა ზედა.
    11.     რაოდენცა ჩუენ ნათესავით-ნათესავად უძჳრესთა და უბოროტესთა ცოდვათა შთავვარდებით განდგომილებითა და განდრეკილებითა გონებათა ჩუენთაჲთა და უზომოჲთა მით და უწესოჲთა გემოთმოყუარებითა ჩუენითა,
    12.     ეგოდენ სახიერი იგი და კაცთმოყუარე ღმერთი ჩუენი უმეტესად აჩუენებს სივრცესა მას აურაცხელთა წყალობათა და სიტკბოებათა მისთასა და ძჳირუჴსენებელ გუექმნების და ყოვლით კერძო სინანულად და ცხორებად გჳწოდს,
    13.     ვითარცა იტყჳს წინაწარმეტყუელისა მიერ, ვითარმედ: „არა მნებავს სიკუდილი ცოდვილისაჲ, არამედ მოქცევაჲ და ცხორებაჲ“.
    14.     და ესე ბრძანებაჲ საქმით აჩუენა და დაამტკიცა დასაბამითგან მოაქამდე და მიუწდომელი იგი უფსკრული სახიერებისა მისისაჲ მოჰფინა ჩუენ ზედა.
    15.     რამეთუ პირველვე გარდავჰჴედით რაჲ პირმშოსა მას მცნებასა, არა წარგუწყმიდნა, არცა მოგუსპოლნა, არამედ წყალობით სამოთხისაგან ოდენ ექსორია-გუყვნა, რაჲთამცა მოვიქეცით და შევინანეთ.
    16.     ხოლო ვინაჲთგან უგუნურებით უძჳრეს ვიქმნენით და სრულიად დავივიწყეთ შიში მისი, მოავლინა სამართლად წყლითრღუნაჲ და აჴოცნა ბოროტის მოქმედნი იგი,
    17.     გარნა არცა მაშინ სრულიად განრისხნა უკეთურებასა ზედა ჩუენსა, არამედ ჩუენისავე ნათესავისაგან დაჰმარხა თესლი მართალი განახლებად კუალად სოფლისა ამის.
    18.     ხოლო იწყო რაჲ კუალად უკეთურებამან განმრავლებად, ვითარცა პირველ არღარა მოაწია წყლითრღუნაჲ,
    19.     რამეთუ სახიერებით ებრძანა თავადსა არღარა მოწევნაჲ წყლითრღუნისა, არამედ ცეცხლითა ვიეთნიმე ქალაქნი დაწუნა, ხოლო სხუანი სიყმილითა წუართნა, რაჲთა ნეშტნი იგი სინანულად მოიყვანნეს.
    20.     იხილა რაჲ ვითარმედ არა არს სინანული, არცა დაცხრომაჲ ცოდვათაგან, მოსცა ძუელი იგი რჩული მოსეს მიერ აღწერილი და ბრძანა ჴორციელითა ტანჯვითა წურთად მოქმედთა ცოდვისათა, რაჲთამცა შიშითა მით ცოდვისაჲთა დასცხრა უკეთურებაჲ კაცთაჲ და ცოდვისა მიმართ წარმდებობაჲ.
    21.     ხოლო ვინაჲთგან ყოველნი-იგი სახენი და ღონენი ბოროტთაგან მოქცევისა კაცთაჲსანი აჩუენნა და იხილა, ვითარმედ არარაჲთა იქმნა მოკლებაჲ ცოდვისაჲ, არცა მოქცევაჲ კაცთაჲ სიმართლედ,
    22.     მაშინ სახიერმან მან და მრავალმოწყალემან უფალმან მოდრიკნა ცანი და გარდამოჴდა ქუეყანად და იშვა უბიწოჲსა მის და უმეტესად კურთხეულისა მარადის ქალწულისა მარიამისა და კაც-იქმნა ყოვლითურთ მსგავს ჩუენდა, თჳნიერ ცოდვისა,
    23.     ვითარცა-იგი პირველვე მოასწავა ქადაგებითა წინაწარმეტყუელთაჲთა, მან სახიერმან და ტკბილმან უფალმან აიხუნა ცოდვანი ჩუენნი, ვითარცა თქუა დიდმან წინამორბედმან და ნათლისმცემელმან იოვანე, ვითარმედ: „აჰა, ტარიგი ღმრთისაჲ, რომელმან აიხუნა ცოდვანი სოფლისნი“.
    24.     და რისხვაჲ იგი და ტანჯვაჲ, ცოდვათა ჩუენთათჳს განწესებული, თანა-წარგუჴდა, რაჲთა არღა თანამდებ ვიყუნეთ ჴორციელთა სატანჯველთა და ძჳრ-ძჳრად სიკუდილთა, არამედ ბრძანა წყალობით,
    25.     რაჲთა შემუსრვილითა და მდაბლითა გულითა ვინანდეთ, და მოწყალებათა მისთა მიმართ მივივლტოდით, და ლმობიერითა გონებითა და ცრემლითა მჴურვალითა აღვიარებდეთ ბრალთა ჩუენთა ურცხჳნელად.
    26.     და არა ხოლო თუ განწესებულთა მათ ტანჯვათაგან აქავე თავისუფალ ვიყუნეთ, არამედ დღესცა მასცა საშჯელისასა მოწყალე გუექმნებოდის თუალუხუავი იგი მსაჯული და ღმერთი ყოველთაჲ,
    27.     და ექსორიობათა წილ და წყლითრღუნათა, და ცეცხლის წჳმათა, და სიყმილთა, და სრვათა, და თითო-სახეთა ტანჯვათა და ძჳრ-ძჳრად სიკუდილითა წილ, რომელ-იგი ძუელსა რჩულსა შინა შეცოდებულთათჳს განჩინებულ იყო, მის ყოვლისა წილ ესოდენ განაწესა.
    28.     და უხრწნელი იგი და პატიოსანი ჴორცი და სისხლი მისი, რომელი ნეფსითითა მით სიკუდილითა მისითა მოგუცა ზიარებად დაგჳდვა კანონად სინანულისა,
    29.     რაჲთა ყოველივე სახელსა ზედა მისსა წოდებულმან ქრისტეანე, რომელმან შემდგომად ნათლისღებისა შეაგინოს თავი თჳსი აღრევითა ცოდვათაჲთა, განეყენოს ზიარებისაგან წმიდათა მათ საიდუმლოთასა, გინათუ მცირედთა წელთა, გინათუ მრავალთა,
    30.     ანუ თუ სიკუდილამდისცა, შემსგავსებულად კაცად-კაცადისა ცოდვათა, ვითარცა განაწესა პირითა წმიდათა და ყოვლად ქებულთა მოწაფეთა და მოციქულთა მისთაჲთა თითოეულისა ცოდვისათჳს, ვითარცა-იგი ნეტართა მათ ყოვლისა სოფლისა მოძღუართა ძლიერად დაკანონეს.
    31.     კუალად შემდგომად მრავლისა ჟამისა, შემდგომად ესოდენისა ამის სახიერებისა, ხედვიდა რაჲ კაცთა, ვითარმედ კუალადცა ერევიან ცოდვათა და ვერ უძლეს მათგან მოწყუედად სრულიად,
    32.     აღადგინნა მნათობნი ეკლესიისანი წმიდანი მღდელთმოძღუარნი და შორის მათსა, ვარსკულავი ბრწყინვალე, წმიდაჲ და ნეტარი ბასილი კესარიელ მთავარებისკოპოსი და უბრძანა მას კუალად აღწერაჲ კანონთაჲ მათ წყალობით,
    33.     რომელმან-იგი კანონნი წმიდათა მოციქულთანი განაზოგნა და ფრიადი ნუგეშინისცემაჲ მისცა შეცოდებულთა, რაჲთა არა სასოწარკუეთილ იქმნენ;
    34.     და რომელთა ცოდვათათჳს მათ ათი ანუ ოცი, ანუ თუ ოცდაათი წელი უზიარებლობისაჲ განეწესა, ამან ნეტარმან ნახევარსა ზედა განაზოგა, რაჲთა არა სიმრავლისა მისთჳს წელთაჲსა ეშინოდის შეცოდებულთა და აღსაარებად უდებ-იქმნებოდინ.
    35.     ამისა შემდგომად კუალად სხუათა მამათა ბრძანებითავე უფლისაჲთა უმეტესად აღასუბუქნეს ჟამნი იგი უზიარებლობისანი.
    36.     და ყოველთა მათ მიერ სახიერმან მან და ტკბილმან უფალმან ბრძანა, რაჲ-იგი ღმერთშემოსილთა მათ განაჩინეს,
    37.     რომელი-იგი აურაცხელითა მით მოწყალებითა მისითა, რაოდენცა ხედავს ნათესავითი-ნათესავად უძჳრესთა მიმართ ბრალთა მიმავალად გლახაკთა კაცთა უძლურსა მას ბუნებასა, ბრძოლათაგან და მანქანებათა ბოროტისა მის მტერისა ჩუენისა ეშმაკისაჲთა.
    38.     არა რისხვასა თჳსსა აღაორძინებს შეცოდებულთა მათ ზედა, არამედ უფროჲსად წყალობით და სახიერებით აღასუბუქებს სინანულსა მას ცოდვათასა, პირითა სულიერთა მათ მკურნალთაჲთა,
    39.     რომელნი მსგავსად მისისა, სიტკბოებისა აჩუენებენ წყალობასა და ძმათმოყუარებასა შეცოდებულთა ზედა, რომელნი ლმობიერად და სინანულითა მჴურვალითა აღიარებენ ბრალთა თჳსთა, რომელნი შეემთხჳნეს შურითა და ბრძოლითა ბოროტისა მის მჴდომისაჲთა.
    40.     ამის ყოვლისა გამოუთქუმელისა სახიერებისათჳს მეუფისა და ღმრთისა ჩუენისა დიდებაჲ დიდად შუენიერსა მას კაცთმოყუარებასა მისსა.
    41.     ჭეშმარიტად ვინმე იტყოდის ძლიერებათა მისთა და სასმენელ-ყვნეს ყოველნი ქებულებანი მისნი.
    42.     ხოლო ესევითარსა ამას განგებასა და წესიერსა განკანონებასა შეცოდებულთასა ვიეთნიმე მსგავსად ჩემსა უმეცარნი, ანუ ამპარვანებისაგან არა მეცნიერნი თჳსისა საზომისანი,
    43.     უწესოდ და უჯეროდ განკანონებითა თავთაცა თჳსთა და სხუათაცა მრავალთა სავნებელ ექმნეს გამოუცდელობითა და უსწავლელობითა
    44.     და კურნებისა წილ მათდა შევედრებულთა სულთაჲსა უმეტესად უკურნებელ-ყვნეს წყლულებანი მათნი, ანუ უზომოჲთა, სიფიცხითა კანონთაჲთა, ანუ კუალად ფრიადითა აღსუბუქებითა უკანონებლობითა.
    45.     და ჰგონებდეს ორნივე თუ კეთილად იქმნა: ერთი იგი – უწყალოებასა მას და სიფიცხესა უჯეროსა და მეორე იგი – მოწყალებასა უწესოსა და თანა-მიყოლასა ნებათა მათ ცოდვილთასა.
    46.     პირველი იგი – რაჲთა ვითარცა აღმასრულებელი მცნებათა მათ სახარებისათა საქებელ იქმნას და სრულებისა სახელი მიიღოს;
    47.     და მეორე იგი – რაჲთა, ვითარცა ფრიად მოწყალე და ქრისტეს მობაძავი, იდიდოს კაცთაგან და სანატრელ იქმნას, გინათუ რაჲთა საფასეცა ანუ სხუაჲ რაჲმე მონაგები ამით ჯერითა მოირეწოს.
    48.     ხოლო ორნივე ესე ჭეშმარიტისა მის და საღმრთოჲსა გზისა და წესისაგან მოცთომილ არიან.
    49.     აწ უკუე ჩუენცა უბადრუკთა ამათ და უღირსთა, რომელნი-ესე უსწავლელად და უღირსად შესრულ ვართ წესსა ამას უზეშთაესსა საზომისა ჩუენისასა და სხუათა კურნებად წოდებულ ვართ უგუნურებით,
    50.     რომელნი-ესე თავით თჳსით უძლურნი და მოწყლულნი ვართ და სასიკუდინედ მწყუდარნი მოვედით, გამოვიძიოთ და განვიკითხოთ და გულისჴმა-ვყოთ და აღვწეროთ და შემდგომად ჩუენსა მომავალთა დაუტეოთ საჴსენებელად,
    51.     თუ ვითარითა გონებითა და რაბამითა სახითა და წესითა უჴმს მონანულსა აღსაარებაჲ და მიღებაჲ კანონისაჲ სინანულად, ანუ თუ ვითარ ჯერ-არს რომელი აღსაარებასა სხუათასა თავს-იდებდეს და თუ ვითარ ამის საქმისაგან ოდენ იქმნების, რაჲთა პოოს მან შენდობაჲ თჳსთა ცოდვათაჲ.
    52.     და კუალად იქმნების ამის საქმისაგან ოდენ წარწყმედაჲ, დაღაცათუ სხუანი ცოდვანი არა აქუნდენ, რამეთუ ესე არს, ვითარ მე გულისჴმა-ვჰყოფ, გამოცხადებაჲ იგი მადლთაჲ, რომელსა იტყჳს წმიდაჲ მოციქული პავლე,
    53.     ვითარმედ: „თითოეულსა ჩუენგანსა მიცემულ არს გამოცხადებაჲ იგი სულისაჲ უმჯობესისათჳს: რომელსამე სულისა მისგან მიცემულ არს სიტყუაჲ სიბრძნისაჲ, რომელსამე – სიტყუა მეცნიერებისაჲ“.
    54.     და თითოეულნი იგი მადლნი წარმოთქუნა და მერმე თქუა: „რომელსამე მიცემულ არს განკითხვაჲ სულთაჲ, რამეთუ ესეცა დიდი მადლი არს ღმრთისა მიერ ჯეროვნად განკითხვაჲ სულთაჲ და სამართლად კაცად-კაცადისა წესთა და კანონთა შემსგავსებულთა თითოეულთა ბრალთა განჩინებად.
    55.     აწ უკუე მე, გლახაკი ესე და უდები, არა თუ ვითარმცა ჯეროვნად მიწევნულ ვიყავ გულისჴმის-ყოფასა და მეცნიერებასა,
    56.     ამისთჳს ვჰყოფ გამოძიებასა და განკითხვასა და განწესებასა კანონთასა და განყოფილებასა ბრალთასა მდიდართა და გლახაკთა, ბერთა და ჭაბუკთა, მეცნიერთა და უმეცართა, მონათა და აზნაურთა, სიმრთელით მყოფთა და სნებათაგან მიჭირვებულთა, გინათუ სიკუდილად მებრ მიწევნულთა,
    57.     რამეთუ ამათ ყოველთა შორის ფრიადი არს განყოფილებაჲ, ვითარცა-ესე გჳჴმს თითოეულისა აღრაცხვაჲ, და ვითარცა ვთქუ, არა თუ მინდობითა მეცნიერებისა და გულისჴმის-ყოფისა ჩემისაჲთა ვიქმ გამოძიებასა ამას და განწესებასა,
    58.     არამედ ვითარცა გლახაკი და ნარჩევთა უნარჩევესი ნაბიჭევსა ღირსთა და მეცნიერთა ტაბლისასა შევჰკრებ და უმეტესად გამოცდილებისაგან და გულისჴმის-ყოფისა სულიერისა მის მოძღურისა ჩემისა, რომელმან აღმზარდა,
    59.     რომელი-იგი სანთელი იყო განკითხვისა და მეცნიერებისაჲ, რომლისაგან ყოველი სულიერი სწავლაჲ მისწავლიეს, დაღაცათუ საქმით ვერ უძლე სწავლათა მათ აღსრულებად,
    60.     ვინაჲთგან უკუე მაიძულეს ღმრთისმოყუარეთა და სულიერთა ძმათა აღწერად მცირედი ესე რჩულისკანონნი და თითოეულისა ცოდვისა განწესებული სინანული, რაჲთა არა ურჩებისა ბრალსა შთავვარდე, კრძალულებით და შიშით ჴელ-ვყავ საქმესა ამას და ვთქუა სრულიცა გულისსიტყუაჲ ჩემი,
    61.     დაღაცათუ ვიეთნიმე ურწმუნო იქმნენ სიტყუასა ამას, არა არს ესე ჩემდა ზრუნვა, რამეთუ „ღმერთმან კაცსა არა თუალ-ახუნის“, ვითარცა წერილ არს.
    62.     დიდთა და წმიდათა მამათაგან მასმიოდა, ვითარმედ ჟამსა მას სქემის კურთხევისასა, რაჲცა-ვინ სარწმუნოებითა შეუორგულებელითა ითხოოს ღმრთისაგან, მიეცემის.
    63.     და მრწმენა, ვითარმედ ჭეშმარიტ არს სიტყუაჲ ესე და სარწმუნოებითა მჴურვალითა და სასოებითა მტკიცითა ვითხოე უშურველად მომანიჭებელისა ღმრთისაგან,
    64.     რაჲთა მომცეს გულისჴმის-ყოფაჲ ჯეროვანი და სიტყუაჲ მეცნიერებისაჲ აღებასა პირისა ჩემისასა, რაჲთა ჯეროვნად ნუგეშინის-ვცე, რომელმანცა შეცოდებულმან აღმიაროს ბრალი თჳსი და თითოეულისა ცოდვისა კანონი ესრეთ განვაჩინო და განვაწესო,
    65.     ვითარცა სათნო იყოს წინაშე შენსა, მეუფეო სახიერო და კაცთმოყუარეო, რაჲთა რომელმანცა აღმიარნეს გულის-სიტყუანი და საქმენი თჳსნი, გულსავსებით და სიხარულით წარვიდეს ჩემგან.
    66.     ხოლო, რომელმან-იგი თქუა, ვითარმედ: „ყოველივე, რავდენი ითხოოთ სარწმუნოებით, მოგეცეს თქუენ“.
    67.     და კუალად იტყჳს:
    68.     „ამენ გეტყჳ თქუენ: ყოველსა, რომელსა ლოცვასა შინა ითხოვდეთ, გრწმენინ, ვითარმედ მოიღოთ და გეყოს თქუენ, და სარწმუნოებისაებრ თქუენისა გეყავნ თქუენ“.
    69.     და სხუასა მრავალსა ესევითარსა ბრძანებს უშურველი იგი მეუფე და უხუად მიმნიჭებელი, ყოველთა კეთილთა მიზეზი, რომელსა ჰნებავს ყოველთა კაცთა ცხორებაჲ და მოელის ცოდვილთა მიქცევასა და სინანულსა.
    70.     მან სახიერმან, ვითარცა თჳთ უწყის, ყო ჩემთანა, უღირსისა ამის, ნიჭი კეთილთა მისთაჲ.
    71.     აწ უკუე შეწევნითა და წინამძღურობითა სახიერისა ღმრთისა და მაცხოვრისა ჩუენისაჲთა ვიწყო სიტყუად წინამდებარისა ამის პირისათჳს, და პირველად ვთქუა რიცხჳ და განყოფილებაჲ ცოდვათაჲ ბუნებითთაჲ და გარეშეთა ბუნებისათა,
    72.     ვითარცა არა ხოლო თუ წიგნთაგან, არამედ აღსარებისაგანცა მრავალთაჲსა გჳსწავიეს და არა ესე ხოლო, არამედ თუ ვითარ ჯერ-არს გამოძიებაჲ და გამოწულილვაჲ მოძღუარსა, რომელი შეიწყნარებდეს აღსაარებათა
    73.     და თუ ვითარ უჴმს განკანონებაჲ და თუ ვითარ თანა-აც შეცოდებულთა აღსაარებაჲ და ვითარ ჯერ-არს მათდა კანონსა მოძღურისაგან მიცემულსა მითუალვად.
    74.     პირველად უკუე ვთქუათ რიცხჳ და სახენი ცოდვათანი და მერმე განყოფილებაჲ და თითოსახეობაჲ დიდთა და საშუვალთა და მცირეთაჲ და თითოეულისა წესი და კანონი, ვითარცა ითხოეს მორწმუნეთა მათ ძმათა განმარტებად.
    75.     არიან უკუე ჴორციელნი ცოდვანი რვანი, ვითარცა-იგი თქუეს წმიდათა მამათა, ვითარმედ: „რვანი არიან გულისსიტყუანი ვნებათანი“.
    76.     სხუათა კუალად შჳდად თქუეს სულნი იგი უკეთურებისანი.
    77.     ხოლო რვანი იგი ჴორციელნი ცოდვანი ესე არიან: ჴელითდაცემაჲ; სიძვაჲ; მრუშებაჲ; მამათმავლობაჲ; უჰასაკოჲსა განხრწნაჲ; პირუტყუთა თანა დაცემაჲ; და მრავალგუარი იგი და მრავალ სახე და ბუნებისა შემრეველი თჳსთა და ნათესავთა თანა აღრევაჲ.
    78.     და მერვე არს ნეფსითი, გინა უნებლიეთი კაცის კლვაჲ.
    79.     ა. ხოლო აღრიცხუვასა ამას შინა ცოდვათასა პირველად ვაჴსენე ბოროტი იგი და მრავალთა წარმტყუენველი ჴელითდაცემაჲ, რომელსა ეწოდების ჩუკენობაჲ,
    80.     ვითარცა იტყჳს წმიდაჲ მოციქული პავლე: „ნუ სთებით: არცა მეძავთა, არცა კერპთმსახურთა, არცა ჩუკენთა, არცა მემრუშეთა, არცა მამათმავალთა, არცა მპარავთა, არცა ანგაჰრთა, არცა მომთრვალეთა, არცა მაგინებელთა, არც მტაცებელთა სასუფეველი ღმრთისაჲ ვერ დაიმკჳდრონ“.
    81.     ამისთჳს უკუე პირველად ესე ვაჴსენე, რამეთუ ყოველთა ცოდვათა უპირატესად ესე ებრძვის კაცთა, ჰასაკად რაჲ სიჭაბუკისა მოვიდენ და უმრავლესთა ქალწულებაჲ ამის ვნებისა მიერ განიხრწნების, რამეთუ რომელმან ჴელითდაცემაჲ ქმნას, არღა აქუს მას ქალწულებაჲ.
    82.     და რომელი-იგი მრავალგზის მეცნიერთაცა და გულისჴმის-მყოფელთა კაცთა ეუფლის ბოროტი იგი ჩუეულებაჲ და მრავალთა ვიდრე სიბერედმდე, გინათუ სიკუდილამდე ვერ მოიწყჳდიან, არა ხოლო თუ ერისკაცთა, არამედ სოფლისაგანცა განშორებულთა.
    83.     არს უკუე ორი განყოფილებაჲ ჴელითდაცემისაჲ: ერთი იგი, რომელ იქმნების თჳსითა ჴელითა, ვითარცა გუეუწყა აღსარებითა მრავალთაჲთა და საცნაურ არს ყოველთა მიერ.
    84.     ხოლო მეორე იგი არა მრავალთა უწყიან, რომელ-იგი არს სხჳსა ჴელითა, ვითარცა გუესმა მოქმედთაგან ბოროტისა მის ვნებისათა,
    85.     რამეთუ ეძაგებინ სიბილწესა მას თჳსითა ჴელითა ქმნად და მსახურთა მათთამონათა, გინა აზნაურთა მოუწოდიან და ჴელითა მათითა ბოროტი იგი და საძაგელი დაცემაჲ აღასრულიან, რომელთათჳს ნეტარი იოვანე კლემაქსისა აღმწერელი იგლოვს და იტყჳს,
    86.     ვითარმედ: „საწყალობელ არს რომელი დაეცემოდის, ხოლო უსაწყალობელეს არს, რომელი მეორესა მომატყუებელ ცოდვისა ექმნებოდის, რამეთუ ორთავე დაცემათა და მოძღურებისა მის ბოროტისა სიმძიმე მას უტჳრთავს“.
    87.     და ნუუკუე მასწავლელმან მან შეიგონის სადმე და დასცხრის ცოდვისა მისგან, ხოლო მის მიერ სწავლული იგი დაადგრის ცოდვასა მასვე ზედა და ამით მიზეზითა უძლურ იქმნის სინანული მასწავლელისაჲ.
    88.     ხოლო ესე სიტყუაჲ ჴელითდაცემისათჳს სხუათა მიერისა და მატყუებლობისათჳს თქმულ არს, რამეთუ თანაწარიტანა არაწმიდამან ჴელითდაცემამან ბოროტი იგი დაჲ თჳსი მატყუებლობაჲ,
    89.     დაღაცათუ რიცხუსა მას შინა ცოდვათასა არა ვაჴსენეთ, ამის ესევითარისა მრავალფერობისა და მრავალბოროტებისათჳს ვნებისა ამის ბოროტისა პირველ სხუათა ვნებათასა დავაწესეთ.
    90.     ბ. ხოლო სიძვისაჲ სამი არს განყოფილებაჲ: ქურივსა თანა დაცემაჲ და მჴევალსა და მეძავსა.
    91.     ხოლო მეძავი არა მას ეწოდების, რომელი ერთგზის, ანუ ორგზის და უმეტსცა შეემთხჳოს, ანუ იძულებით წაეკიდოს, არამედ რომელი განზრახვით და წარმდებებით იყოს მოქმედი ცოდვისაჲ.
    92.     გ. ხოლო მრუშებად მას ვიტყჳთ, რაჟამს ქმრის ცოლსა თანა ვინმე დაეცეს;
    93.     ანუ ცოლოსანსა მამაკაცსა მოუწოდოს დედაკაცმან თჳსთანა დაცემად.
    94.     ეგრეთვე სქემოსანი მონაზონი, გინა ენკრატისი სადაცა დაეცნენ, მრუშებაჲ არს და მრუშებისა კანონი მიეცემის, ვითარცა განა ესა მნათობმან მან ეკლესიათამან და მოციქულთა მადლისა თანა-ზიარმან დიდმან ბასილი, რომელმან-იგი რაჲცა თქუა, ღმერთი იტყოდა პირით მისით.
    95.     დ. ხოლო მამათმავლობისა სამი არს განყოფილებაჲ: სხუაჲ არს ოდეს სხჳსა მიერ შეემთხჳა, ანუ სიყრმესა, ანუ სიგლახაკისაგან, ანუ მძლავრობით.
    96.     და უსუბუქე არიან ესე ბრალნი.
    97.     და სხუანი მრავალნი სახენი არიან ამის პირისანი;
    98.     რომელნიმე სუბუქნი, რომელნიმე მძიმენი.
    99.     და სხუაჲ არს, ოდეს სხუასა თანა დაეცეს, ესე უმძიმეს არს.
    100.     ხოლო უკუეთუ ვინ სხუასა თანა მამათმავლობდეს და სხუაჲ მის თანა, ესე სრულიად მძიმე არს და არა რაჲ აქუს სიტყჳს-გებაჲ.
    101.     ე. ხოლო უჰასაკოჲსა განხრწნაჲ იგი არს: ქალისა ქალწულისა უწინარეს ჰასაკად მოსლვისა განხრწნაჲ პირველ ათექუსმეტისა წლისა, გინათუ ყრმისა უჰასაკოჲსა, რომელ-ესე უმძიმესი ცოდვაჲ არს.
    102.     ვ. ხოლო პირუტყუთა ანუ მფრინველთა თანა დაცემისა ჩანს თუ ერთსახე არს, გარნა ორი აქუს განყოფილებაჲ: რამეთუ შეემთხუევის ვიეთმე არა ხოლო თუ დედალთა პირუტყუთა თანა, არამედ მამალთაცა, ვითარცა გუეუწყა მრავალთა აღსაარებისაგან.
    103.     ზ. ხოლო თჳსთა და ნათესავთა ურთიერთას აღრევაჲ მრავალ სახე და მრავალ ფერი არს.
    104.     და ვერცა ეგების ყოვლისავე წერით უწყებაჲ;
    105.     რამეთუ სხუაჲ არს ორთა დათა თანა დაცემაჲ;
    106.     და სხუაჲ არს – უმძიმესი – დასა თანა ერთკერძოჲსა, ანუ მამით, ანუ დედით, ცოდვისა აღსრულებაჲ;
    107.     და სხუაჲ კუალად უძჳრესი ორკერძოჲსა დისა თანა ქმნაჲ ბოროტისაჲ;
    108.     და სხუაჲ კუალად მამის ცოლსა თანა, რომელი-იგი სწორი არს ერთკერძოჲსა მის დისა თანა აღრევისაჲ, ხოლო ორკერძო დისაჲ უმძიმესი არს და უბოროტესი.
    109.     კუალად სხუაჲ არს მამის ძმისწულთა აღრევაჲ;
    110.     და სხუაჲ არს მამის ძმისწულის წულთაჲ;
    111.     სხუაჲ არს ძმის ცოლსა თანა;
    112.     და სხუაჲ არს მამის ძმისწულის ცოლსა;
    113.     და სხუაჲ არს სძალსა თანა-ცოლისა ძისასა – ცოდვაჲ.
    114.     სხუაჲ არს ცოლისა ასულსა თანა სხჳსა ქმრისაგან ქმნილსა;
    115.     და სხუაჲ არს ასულის ასულსა თანა;
    116.     ხოლო უძჳრესი და უსაწყალობელესი თჳსსა ასულსა თანა ანუ თჳსსა დედასა, რომელ-ესე წარმართთა შორის იქმნების, სპარსთა და უჟიკთა და სხუათა ურჩულოთა, უფალმან ნუ მიუშუას ქრისტიანეთა შორის ესევითარი საქმე, რამეთუ გუესმა ჩუენ უბადრუკთა ესევითარიცა ბოროტი.
    117.     ეგრეთვე მამათმავლობაჲცა თჳსთა და ნათესავთა შეემთხუევის ურთიერთას, რომელ-ესე უმძიმეს არს მამის ძმისწულთა და მამის ძმისწულის წულთა და სხუათა ესევითართა.
    118.     რამეთუ მესმა ოდესმე თჳსთა აღრევაჲ ბოროტი და ბუნებისაგან უცხოჲ მამათმავლობაჲ: სამნი ძმანი, ერთისა მამისა და ერთისა დედისა შობილნი, ურთიერთას დაეცნეს, ხოლო უმშუანესმან აღმიარა ესე, ვითარმედ უხუცესისაგან შეემთხჳა მას და მან ქმნა უმრწემესსა თანა.
    119.     ჵ ბოროტო მტერო და მბრძოლო მზაკუვარო ეშმაკო მჴდომო კაცთაო, რაოდენთა მთხრებლთა და საბრჴეთა შთააგდებ მორჩილთა შენთა და არა განძღები წარწყმედითა კაცთაჲთა!
    120.     შეგრისხენინ შენ უფალმან და მართლუკუნაქციენ და განაქარვენ ღონენი და მანქანებანი შენნი, ბელიარ უკეთურო, ყოვლისა ბოროტისა მიზეზო და მომპოვნებელო!
    121.     არს დედათაცა თანა მამათმავლობაჲ, რომელსა შინა შთავარდებიან მამაკაცნი დაბნელებულნი მტერისაგან და ბუნებითსა მას საქმესა დაუტეობენ დაბრმობილნი იგი საგურკველით აიძულებენ სიძვად უბადრუკთა მათ დედათა თანა.
    122.     და ვიეთნიმე თჳსთაცა ცოლთა თანა იქმან ბოროტსა მას.
    123.     ესევითართა მათ უმეტესი და უმძიმესი კანონი სხუათა მამათმავალთასა მიეცეს, მოიქცენ თუ სინანულად, ხოლო უკუეთუ უნანელად იპოვნენ, უძჳრესა და უმწარესსა სატანჯველსა მიეცნენ საუკუნესა მას.
    124.     ამათ ბოროტთა მოქმედნი ემხილებიან წმიდისა მოციქულისა პავლესგან, რომელი იგლოვს მათთჳს და იტყჳს, ვითარმედ: „დედათა მათთა გარდაცვალეს ბუნებისა იგი წესი არა ბუნებად, ეგრეთვე მამათა მათთა დაუტევეს ბუნებისა იგი წესი დედათაჲ,
    125.     განჴურდეს გულისთქუმათა მათითა ურთიერთას, მამანი მამათა თანა სარცხჳნელსა იქმოდეს და კუალად საგებელი იგი, რომელი ჯერ უჩნ საცთურისა მათისაჲ, ურთიერთას მიიღიან.
    126.     არს სულიერისაცა თჳსებისა ცოდვითა აღრევაჲ – რომელი აექუას ნათლისღებისაგან სულიერი ასული და კუალად აქმულისა მის დედაჲ სჳნდიკნოზი,
    127.     რომელ-ესე ფრიად უმძიმეს არს და უსაწყალობელს ჴორციელისა თჳსებისაჲსა და უფროჲსად, უკუეთუ არა ერთგზის ოდენ, არამედ მრავალგზის ვის შეემთხუეოდის ცოდვაჲ სულიერსა მას ასულსა თანა ანუ სჳნდიკნოზსა.
    128.     ჱ. არს რიცხუსა ამას შინა ცოდვათასა მერვე ცოდვაჲ მძიმე – ნეფსითი კაცის კლვაჲ და კუალად სხუაჲ უნებლიეთი, უსუბუქესი და უმოლხინეს ფრიად ნეფსითისასა.
    129.     ამათ რვათა ჴორციელთა ცოდვათა კანონი უზიარებლობისაჲ მონანულთათჳს განწესებულ არს წმიდათა მოციქულთაგან და პირველთა მამათა და ნეტარისა მამისა ჩუენისა დიდისა ბასილისა.
    130.     და მერმე კუალად წმიდათა მათ მამათა მეექუსისა კრებისათა აჴსენნეს და დააწესნეს კანონნი იგი მათ მიერ აღწერილსა მას რჩულისკანონსა შინა, რომელ-იგი განაწესეს მათ კეთილად და შუენიერად.
    131.     და ყოველნი პირველთა წმიდათა კრებათა და ღმერთშემოსილთა მამათა მიერ აღწერილნი კანონნი აჴსენნეს და დაამტკიცნეს ნეტართა მათ.
    132.     არს უკუე კანონი უზიარებლობისაჲ ნეფსითისა კაცის კლვისაჲ ოც წელ და უნებლიეთისაჲ – ათ წელ.
    133.     მრუშებისაჲ ქმრის ცოლსა თანა იე წელ.
    134.     ეგრეთვე სქემოსანთა მონაზონთა, გინა ენკრატისთა სიძვასა მრუშებისა კანონი განწესებულ არს, ხოლო უსქემოსა თუ შეემთხჳოს, სიძვისა კანონი მიეცემის.
    135.     ხოლო სიძვაჲ ქურივსა თანა, ანუ მჴევალსა, ანუ მეძავსა თუ იქმნას, შჳდ წელ განიკანონების.
    136.     მამათმავლობისა კანონი იე წელ განწესებულ არს.
    137.     ეგრეთვე მსგავსად პირუტყუთა თანა აღრევისაჲ იე წელი არს, ვითარიცა იყოს პირუტყჳ იგი: გინა ოთხფერჴი, გინა მფრინველი;
    138.     ხოლო მამალ-დედლობისათჳს არარაჲ წერილ არს.
    139.     ხოლო თჳსთა და ნათესავთა თანა სიძვანი მრავალსახენი და მრავალგუარნი არიან.
    140.     რომელი სჳნდიკნოზსა თანა დაეცეს, რვა წელ განწესებულ არს კანონი მისი.
    141.     უკუეთუ კულა აქმულსა თანა შეემთხჳოს, რომელ არს სულიერი ასული, ოცდაათ წელ განიკანონების, ვითარცა თქუეს ვიეთმე მამათა: „ვითარცა იგი უკუეთუ თჳსსა დედასა თანა ანუ ასულსა ვის შეემთხჳოს ამათ ესევითართა პირთა თანა,
    142.     უკუეთუ ვინ დააბრკოლოს და დასცეს ბოროტმან ეშმაკმან და იქმნას ცოდვაჲ იგი ერთგზის ანუ ორგზის და გარდაიკუეთოს, ოცდაათი წელი თქმულ არს კანონად“.
    143.     უკუეთუ კულა ესოდენ ვის ეუფლოს ეშმაკი, რომელ მრავალგზის აქმნიოს ურჩულებაჲ იგი, სიკუდილადმდე განწესებულ არს უზიარებლობაჲ მისი.
    144.     უკუეთუ ვინ მამის ცოლსა თანა დაეცეს, ანუ დასა ერთ-კერძოსა – ანუ მამისაგან, ანუ დედისა – მრუშებისა კანონი აქუს, ათხუთმეტ წელ.
    145.     უკუეთუ კულა ორკერძოსა დასა თანა ცოდოს – რომელი მამით და დედით იყოს – კაცის კლვისაჲ აქუს კანონი, ოც წელ.
    146.     ეგრეთვე ხუცის ცოლისაჲ და მთავარდიაკონისაჲ, რამეთუ მეუღლეთა მათთა მკლველი არს, რამეთუ უკუეთუ მიერითგან ხუცესი იგი ანუ დიაკონი ცოლისა თჳსსა თანა მივიდეს, მღდელობისაგან განიკუეთების და მემრუშესა მას კაცის კლვასა კანონი დაესაჯების.
    147.     ხოლო კერძოდიაკონისა ანუ წიგნის მკითხველისა ივ წელი აქუს კანონისაჲ;
    148.     რამეთუ ვერღარა წარემატებიან მღდელობად ქმარნი მათნი, უკუეთუ შემდგომად დაცემისა ცოლთა მათთაჲსა მათ თანაღა იყვნენ.
    149.     უკუეთუ ვინ სძალსა თჳსსა თანა ცოდოს – ცოლსა ძისასა – ათორმეტ წელ განიკანონების.
    150.     ხოლო ძმის ცოლსა თანა თუ ცოდოს – ათ წელ.
    151.     ხოლო სხუათა ნათესავთა ცოლსა თანა თუ შეემთხჳოს – შჳდ წელ.
    152.     ხოლო ესე კანონნი მაშინ მიეცემიან, უკუეთუ ქმარნი მათ დედათანი მომკუდარ იყუნენ და იგინი დაქურივებულ.
    153.     უკუეთუ კულა ქმარნი ცოცხალ იყვნენ და ცოდოს ვინ სძალსა თანა, ანუ ძმის ცოლსა, ანუ სხუათა თჳსთა ცოლებსა, ბოროტისა მრუშებისა კანონი დაესაჯების, არა ათხუთმეტ წელ ოდენ, არამედ ოც წელცა, გინა უმეტეს.
    154.     დედათა თანა მამათმავლობის სახედ დაცემაჲ ოცდაათ წელ განკანონეს, ვითარცა სრულიად ბუნებისაგან უცხოჲ და ბოროტი საქმე.
    155.     ხოლო უჰასაკოჲსა ქალისა განხრწნაჲ ათორმეტ წელ განიკანონების და ყრმისა მცირისაჲ – ათექუსმეტ წელ.
    156.     მრუშებისა კანონი ქმრის ცოლსა თანა დაცემისაჲ არს ათხუთმეტი წელი;
    157.     ეგრეთვე მონაზონთა და ენკრატისთა სქემოსანთაჲ, ხოლო უსქემოთაჲ სიძვით დაცემაჲ შჳდ წელ განიკანონების, ვითარცა ზემოწერილ არს;
    158.     ეგრეთვე სიძვისათჳს ქურივსა თანა, ანუ მჴევალსა, ანუ მეძავსა შჳდი წელი წერილ არს.
    159.     ხოლო ესე კანონნი არა ჩემ მიერ განწესებულ არიან, არამედ, ვითარცა ზემოწერილ არს, წმიდათა მოციქულთა მიერ და წმიდათა კრებათა და ნეტარისა მამისა ჩუენისა ბასილის მიერ.
    160.     ხოლო ბოროტისა მის და საძაგელისა ჴელითდაცემისათჳს წმიდათა მოციქულთა და კრებათა კანონი არაჲ განუწესებიეს,
    161.     რამეთუ ახლად მოქცეულთა მათ მრავალთა წარჩინებულთაცა ვნებაჲ იგი დიდად ჰმძლავრობდა და კანონი არაჲ დაწერეს, თჳნიორ ხოლო რომელ წმიდამან მოციქულმან პავლე აჴსენა,
    162.     ვითარმედ: „არცა მეძავთა, არცა კერპთმსახურთა, არცა ჩუკენთა, არცა მემრუშეთა, არცა მამათმავალთა, არცა მპარავთა, არცა ანგაჰრთა, არცა მომთრვალეთა, არცა მაგინებელთა, არცა მტაცებელთა სასუფეველი ღმრთისა ვერ დაიმკჳდრონ“.
    163.     ჩუკენობაჲ ჴელითდაცემასა უწოდა და გამოაჩინა, ვითარმედ ბოროტი საქმე არს და სასუფეველსა ვერ დაიმკჳდრებს ესევითარისა მის ვნებისა მოქმედი, უკუეთუ არა მოიწყჳდოს და შეინანოს.
    164.     ხოლო კანონი არარაჲ განაწესეს, ვითარცა-იგი არცა მტაცებელთათჳს, არცა მომთრვალეთათჳს, არცა მაგინებელთა.
    165.     ხოლო შემდგომთა მათ წმიდათა მამათა არა უგულებელს-ყვეს ვნებაჲ იგი, არამედ განაწესეს სუბუქი კანონი,
    166.     ორმეოც დღე უზიარებლობაჲ და ყოველთა დღეთა ნ მუხლთდრეკაჲ და სამგზის „მიწყალე“ კჳრიელეისონი რ „ღმერთო, მილხინე ცოდვილსა ამას“ – ნ, და „ღმერთო, შეგცოდე, შემინდვე“ – ნ.
    167.     რამეთუ ამათ წმიდათა მამათა და შემდგომითი-შემდგომად მრავალთა ღმერთშემოსილთა ყოველთა მათ ცოდვათა ბუნებითთა და ბუნებისა გარეშეთათჳს ფრიად აღასუბუქნეს და შეამოკლნეს კანონნი,
    168.     რამეთუ ესე კეთილად და წყალობით გამოუცხადა მათ სულმან წმიდამან უძლურებისათჳს ამის ნათესავისა.
    169.     და უმჯობესად ქმნეს, რამეთუ უკუეთუმცა ესე არა, ეგრეთ განეგო ფრიად, მცირედნიმცა მოვიდოდეს სინანულად და აღსაარებად ცოდვათა თჳსთა.
    170.     ხოლო არს სხუაჲცა ცოდვაჲ, რომელი-იგი უმძიმეს არს ჴელითდაცემისა და უსუბუქეს მამათმავლობისა, რომელი-იგი ორთა მამაკაცთა მიერ იქმნების ერთმანერთსა ბარკალთა შინა ანუ თეძოთა.
    171.     დაცემაჲ იქმნების ესე დედათა მიერცა, თჳნიერ მამაკაცისა, და არს ესე, ვითარცა ვთქუ: ჴელითდაცემისა უმძიმეს და მამათმავლობისა უსუბუქეს და განწესებულ არს ამის ცოდვისათჳს კანონი სიძვისაჲ პირველთა მამათაგან, რომელ არს შჳდი წელი.
    172.     აწ უკუე ესე ზემოხსენებულნი რომელნიმე აღწერილნი რჩულისკანონსა შინა და რომელნიმე უწერელნი ცოდვანი, და თუ ვითარ განწესებულ არს პირველთა მამათაგან თითოეულისა ცოდვისა კანონი, ესერა აღმიწერიეს მე გლახაკსა ამას უღირსსა.
    173.     ხოლო რაჲ-იგი მე უდებსა ამას და კადნიერსა, ვითარცა შემდგომთა მათ ჩემზე უპირატესცა ჩემსა გამოჩინებულთა წმიდათა მამათაგან მისწავიეს და მადლითა სახიერისა და მრავალმოწყალისა ღმრთისაჲთა გულსავსე ქმნილ ვარ
    174.     და განმიწესებიან კანონნი სიმრავლისათჳს ერისკაცთა და მონაზონთაჲსა და დედათა ენკრატისთა და ერისკაცთათჳს, გლახაკთა და მდიდართათჳს, მრთელთა და უძლურთათჳს და სიკუდილისა ჟამსაცა სინანულად მომავალთათჳს და ყოვლისა კაცისათჳს,
    175.     ვითარცა დამიწესებიეს, აღვწერო და გაუწყო ძალითა და შეწევნითა კაცთმოყუარისა და კეთილთა მომნიჭებელისა უფლისა ჩუენისა იესუ ქრისტესითა,
    176.     რომელსა ჰნებავს ყოველთა კაცთა ცხორებაჲ და მეცნიერებასა მას ჭეშმარიტებისასა მოსლვაჲ და მას შუენის ყოველივე დიდებაჲ, პატივი და თაყუანისცემაჲ თანა მამით და სულით წმიდითურთ, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამენ.


5

     1.     კანონნი შეცოდებულთანი, განწესებული ნეტარისა მამისა ჩუენისა იოვანე მმარხველისა მიერ, კოსტანტინეპოლელ პატრიარქისაჲ
    2.     ქრისტჱ, ადიდჱ წმიდათა შენთა თანა მამაჲ გრიგოლ მთაწმიდელი.
    3.     უკუეთუ ვის შეემთხჳნენ ბუნებითნი ცოდვანი, ესე იგი არს სიძვანი დედათა თანა, გინა თუ ქურივთა, ანუ მჴევალთა, ანუ მეძავთა წესითა მით ბუნებითისა ცოდვისაჲთა და დაიყოვნოს საქმესა მას შინა ცოდვისასა მრავალ ჟამ
    4.     და მერმე მოვიდეს სინანულად აღიარნეს ცოდვანი იგი თჳსნი და მოიწყჳდნეს სრულიად, სამ წელ განიკანონოს არა ზიარებად წმიდათა საიდუმლოთა, რამეთუ ზემოწერილთაცა კანონთა შინა კრებათაგან და წმიდისა ბასილისგან დაწესებულთა,
    5.     სადა-იგი შჳდი წელი წერილ არს სიძჳსათჳს, არა ამას აჩინებს, თუ რავდენიცა ვისდა სიძვაჲ შემთხუეულ იყოს, თითოეულისა ცოდვისათჳს შჳდ-შჳდი წელი დაიმარხოს, არამედ ოდეს სინანულად და აღსაარებად მოვიდეს,
    6.     უკუეთუ სიძვითა ოდენ უქმროთა დედათაჲთა ეცოდოს, შჳდ წელ განიკანონოს, უკუეთუ მრუშებაჲ ექმნას ანუ მამათმავლობაჲ – იე წელ;
    7.     და სხუანი იგი ცოდვანი, ვითარცა აღწერილ არიან.
    8.     აწ უკუე შჳდსა მას წელსა სიძვისათჳს დაწესებულსა სამ წლად მოვიყვანებთ უძლურებისათჳს ამის ნათესავისა, გინათუ ცოლოსანი იყო კაცი იგი, გინათუ უცოლოჲ,
    9.     რამეთუ უკუეთუ ცოლოსანსა კაცსა შეემთხჳოს სიძვაჲ დედაკაცსა თანა უქმროსა, არა მიეცემის კანონი მრუშებისაჲ, არამედ სიძვისაჲ ოდენ, უკუეთუ კულა ქმრის ცოლსა თანა ცოდოს, მაშინ დაესაჯების მრუშებაჲ.
    10.     და კუალად უკუეთუ ცოლი თჳსი განიშოროს, გარეშე სიტყჳსა სიძვისა და სხუაჲ შეირთოს, იმრუშა, ვითარცა წმიდასა სახარებასა წერილ არს.
    11.     ხოლო ვიდრემდის თჳსსა ცოლსა თანა იყოს, დაღაცათუ სიძვაჲ შეემთხჳოს ქურივსა თანა, ანუ მჴევალსა, ანუ მეძავსა, სიძვისა კანონი მიეცემის.
    12.     ხოლო დედაკაცმან ქმროსანმან, უკუეთუ სხუასა მამაკაცსა თანა ცოდოს, იმრუშა, რამეთუ იტყჳს წმიდაჲ ბასილი, ვითარმედ: „ბრძანებაჲ უფლისაჲ მამათათჳს და დედათა სწორად გულისჴმა იყოფების“.
    13.     გარნა ჩუელებაჲ წესისაჲ ესრეთ იქმნა: დედათათჳს ქმროსანთა დიდი კრძალულებაჲ დაეწესა, რაჲთა არა ჴელ-ეწიფებოდის სხჳსა მამაკაცისა მისლვად;
    14.     უკუეთუ მივიდეს, მემრუშე არს და არღარა შეიწყნარებს ქმარი მისი, არამედ განიშორებს, ვითარცა იტყჳს იერემია წინაწარმეტყუელი: „უკუეთუ მივიდეს დედაკაცი სხჳსა მამაკაცისა, ვერღარა მიიქცეს ქმრისა თჳსისა“.
    15.     – და კუალად წერილ არს: „რომელმან იპყრას მრუშებული იგი თჳს თანა, უგუნურ არს და ურჩულო“.
    16.     ხოლო მამაკაცი, თუ ცოლოსანი ისიძვიდეს, არა ჴელ-ეწიფების ცოლსა მისსა განშორებად მისგან, რამეთუ ესრეთ არს ჩუეულებაჲ ამის საქმისაჲ: დაღაცათუ ურწმუნოჲ იყოს ქმარი და ცოლი მორწმუნე და ქმარსა მას ჯერ უჩნდეს ყოფაჲ მის თანა,
    17.     არავე უბრძანებს მოციქული დატევებად ქმრისა მის, რამეთუ: „განწმიდნებისო ქმარი ურწმუნოჲ ცოლისა მის მორწმუნისაგან“.
    18.     ესე იგი არს – სარწმუნოებითა მორწმუნისა მის დედაკაცისაჲთა მოსლვად არს ქმარიცა სარწმუნოებად, ვინაჲთგან უკუე ესე ესრეთ არს,
    19.     ამისთჳს ვთქუ, ვითარმედ გინათუ ცოლოსანი იყოს, გინათუ უცოლოჲ და შეემთხჳოს სიძვაჲ, გინათუ მცირედ, გინათუ მრავალგზის და მოვიდეს აღსაარებად, სამ წელ უზიარებლობაჲ დაიმარხოს, უკუეთუ ცოდვანი იგი მოიწყჳდინეს და გულსმოდგინებით ინანდეს.
    20.     ეგრეთვე უკუეთუ ბუნებისა გარეგანნი ვის ცოდვანი ექმნენ: პირუტყუთა თანა დაცემანი, ანუ მამათმავლობანი – ანუ მას სხუათა თანა, ანუ სხუათა მას თანა – ანუ თჳსთა ნათესავთა თანა დაცემულ იყოს:
    21.     ძმის ცოლთა, ანუ მამის ძმისწულის ცოლსა, ანუ სხუათა ესევითართა თჳსთა და მსწრაფლ მოეწყჳდნენ საქმენი იგი და არა დაჰყოვნებოდის [!] მათ შინა და მოვიდეს სინანულსა ლმობიერსა და აღიარნეს ცოდვანი იგი, მან სამი, გინა ოთხი წელი უზიარებლობისაჲ დაიმარხოს.
    22.     უკუეთუ კულა დაცემულ იყოს დედაკაცსა თანა და მისვე დედაკაცისა ასულსა, ანუ ორთა დათა თანა, ანუ ორთა ძმათა, ანუ სძალსა თჳსსა თანა, ანუ სიძესა –ასულისა ქმარსა – ხუთ წელ უზიარებელ იყოს.
    23.     უფროჲსად, უკუეთუ სხუანიცა ცოდვანი აქუნდენ სიძვისანი, გარეშე მრუშებისა, რამეთუ უკუეთუ მრუშებაჲცა შემთხუეულ იყოს, უმეტესი კანონი თანა-აც.
    24.     ხოლო სხუათა მათ ურჩულოთა და საწარმართოთა საქმეთაგან თუ ექმნას ვის რომელ-იგი, ნუმცა ვისდა შემთხუეულ არს თჳსსა დედასა თანა ანუ ასულსა, ანუ დასა, ანუ ძმასა – დაცემაჲ – ანუ პირუტყუთა თანა ნეზუთა,
    25.     ანუ დედათა თანა მამათმავლობის სახით და უფროჲსად თჳსთა მეუღლეთა, ანუ სჳნდიკნოზსა თანა, გინა აქმულსა, ამათ ესევითართა ცოდვათა კანონნი მამათა მიერ განწესებულნი ზემოწერილ არიან.
    26.     ხოლო მე ვიტყჳ სასოებითა აურაცხელისა მის სახიერებითა ღმრთისაჲთა: უკუეთუ ვის ბოროტნი ესე ცოდვანი შეემთხჳნენ და მოიწყჳდნეს სრულიად, და აღიარნეს ბრალნი თჳსნი და მოიგოს სინანული ლმობიერი,
    27.     მიეცეს მას კანონი უზიარებლობისაჲ რვა წელ, გინა თუ ათ წელ, გინა ათ ორმეტ წელ, ვითარცა სინანულსა და მოღუაწებასა ბრალეულისასა მას ხედვიდეს მოძღუარი იგი სულიერი.
    28.     ხოლო უკუეთუ ვის შეემხჳოს მამათმავლობაჲ ერთგზის ოდენ, გინათუ პირუტყუსა თანა, და იყოს იგი უმეცარი და უსწავლელი და შინაგან ოცდაათისა წლისა და მეჴსეულად მოიწყჳდოს ცოდვაჲ იგი და მოვიდეს სინანულად, ესევითარსა მას ერთი, გინა ორი წელი კმა-ეყავნ კანონად.
    29.     უკუეთუ კულა უმეტეს ოცდაათისა წლისა იყო ჰასაკითა და სხუანიცა ბუნებითნი ცოდვანი აქუნდენ და ბუნებისა გარეშენიცა იგი ექმნენ ერთგზის ანუ ორგზის, სამ წელ განიკანონოს, რამეთუ ყოველი ცოდვაჲ,
    30.     რომელი უწინარეს ოცდაათისა წლისა ჰასაკისა შემთხუეულ ვისდა იყოს, უსუბუქესად განიკანონების, დაღაცათუ მძიმეთა ცოდვათაგანი იყოს, რამეთუ ვიდრე ოცდაათ წლამდის უმეცრებაჲ გონებისაჲ და მჴურვალებაჲ ჴორცთაჲ დიდად ჰმძლავრობს კაცსა და ამისთჳს უსუბუქესად განიკანონების.
    31.     და ხოლო ყოველი ცოდვაჲ, რომელი ოცდაათის წლისა აღმართ შეემთხჳოს ვის, დაღაცათუ უდარესთა ცოდვათაგანი იყოს, უმეტესისა კანონისა თანამდებ არს.
    32.     და ყოველსავე ზედა მოძღუარსა მას, რომელი აღსაარებასა შეცოდებულისასა ისმენდეს თანა-აც ხილვაჲ სიჭაბუკისაჲ და სიბერისაჲ და ძლიერებისა და უძლურებისაჲ და განყოფილებანი ადგილთანი და სახენი, რომლითა იქმნა ცოდვაჲ, რამეთუ მრავალ სახე არს და მრავალგუარი.
    33.     და გინათუ მან დაჰპატიჟა მეორესა, გინათუ მის მიერ დაეპატიჟა მას, გინათუ განზრახვით და წურთით მივიდა ცოდვასა მას, ანუთუ იშობრივ და აღტაცებით შეემთხჳა, ანუთუ მთრვალი იპოა,
    34.     ანუთუ პატრონისა ბრძანებითა ჴელმწიფებით შეემთხჳა შიშითა მისითა, ანუთუ სიგლახაკისაგან და მსგავსთა ამათგან, ანუ თჳსითა ოდენ გულისთქუმითა და ნებითა ქმნა,
    35.     ამის ყოვლისა გამოძიებაჲ ჯერ-არს მოძღურისა მიერ ჟამისაჲ და ჰასაკისაჲ და ადგილისაჲ და იძულებითისაჲ და ფლობილობისაჲ და მის ზედა მიცემაჲ კანონისაჲ, რამეთუ ამათ პირთა და საქმეთაგან უმძიმეს და უსუბუქეს იქმნებიან ცოდვანი,
    36.     რამეთუ არა ერთად განიკანონების, რომელსა იძულებით და მძლავრობით და ჭირით შეემთხჳოს, და რომელმან ჴელმწიფებით დაჰპატიჟოს და მძლავრ ქმნას, გინა აქმნიოს ბოროტი.
    37.     და კუალად რომელმან ნეფსით და განზრახვით და წურთით ცოდოს და რომელსა ანაზდაჲთ აღტაცებით შეემთხჳოს.
    38.     და კუალად ადგილთაგან ფრიად იქმნების განყოფილებაჲ: რომელნიმე სახლთაცა შინა თჳსთა ერიდებიან ცოდვისა ქმნად და რომელნიმე ეკლესიათაცა და საშინელთა ადგილთაგან არა შეიკდემენ.
    39.     და კუალად მღდელთა ანუ ებისკოპოსთა ცოდვანი ერისკაცთასა ფრიად უმძიმე და უძნელეს არიან.
    40.     და სწავლულთა და მეცნიერთაჲ უძნელეს არიან უსწავლელთა და უმეცართასა.
    41.     ამის ყოვლისა გამოკითხვაჲ უჴმს მოძღუარსა და ეგრეთ მიცემაჲ კანონისაჲ.
    42.     ეგრეთვე შემუსრვილებაჲ და სიმდაბლე და ლმობიერებაჲ შეცოდებულისაჲ განიცადოს, გინათუ კუალად გულფიცხელობაჲ და თავჴედობაჲ და ულმობელობაჲ და დაუმდაბლებელობაჲ.
    43.     რამეთუ არიან კაცნი, რომელნი გონებითა მდაბლითა და გულითა ლმობიერითა და შემუსრვილითა დიდთა ცოდვათა და მძიმეთა აღასუბუქებენ
    44.     და სხუანი კუალად მცირეთაცა და სუბუქთა ცოდვათა განადიდებენ და დაამძიმებენ გულფიცხელობითა და ზუაობითა და უგულებელს-ყოფითა ბრალთა მათთაჲთა, ვითარცა იტყჳს მეფსალმუნე, ვითარმედ: „არა გულისჴმა-ყვეს ყოველთა, რომელნი იქმნან ურჩულოებასა“.
    45.     ხოლო მდაბალთათჳს და შემუსრვილთა გულითა იტყჳს უფალი წინაწარმეტყუელისა მიერ: „ვისა მივხედნე, გარნა მშჳდსა და მყჳდროსა და რომელი ძრწოდის სიტყუათაგან ჩემთა?“
    46.     კუალად არიან რომელნიმე ბუნებით მჴურვალენი და ბრძოლისაგან ჴორცთაჲსა ფრიად იმძლავრებიან.
    47.     ესევითართა ბრძოლათა მძლავრებისაგან უკუეთუ შეემთხჳოს ერთგზის, გინა ორგზის ცოდვაჲ, გინათუ თუ ბუნებითი, გინათუ გარეშე ბუნებისა და მყის მოიწყჳდოს
    48.     და აჩუენოს ლმობიერი სინანული და არღარა მიაქციოს ცოდვისა მიმართ, არამედ შიშისათჳს ღმრთისა წინააღუდგეს გულისთქუმათა და ბრძოლათა ჴორცთასა, ესევითართა ერთ წელ ანუ ორ წელ ჴმა-ვყავ და მივეც მათ შენდობაჲ.
    49.     სხუანი არიან ბუნებით გრილნი და არა ჰპატიჯობს ბუნებითი სიმჴურვალე და ბრძოლაჲ, არამედ უშიშობითა ღმრთისაჲთა და უკრძალველობითა თჳსითა ცოდვენ.
    50.     ესევითარნი-იგი უმძიმესსა და უმეტესსა კანონსა თანამდებ არიან, რამეთუ არა ბუნებაჲ ჰმძლავრობს მათ, არამედ ნებაჲ ცოდვისმოყუარე.
    51.     ეგრეთვე რომელნი დაბერდენ ცოდვათა შინა და ვიდრე სიბერედმდე არა მოიქცენ სინანულად, ფრიადსა კანონსა თანამდებ არიან აღსრულებად.
    52.     ხოლო რომელნი სიჭაბუკისა ოდენ ჟამსა უწინარეს ოცდაათისა წლისა მიემთხჳნეს ბრალთა ცოდვისათა, გინათუ უსწავლელნი იყუნეს ანუ თუ სწავლულნიცა
    53.     და კუალად უკუეთუ არა განზრახვით და წურთით ქმნეს, არამედ ცთომით და აღტაცებით შეემთხჳა და მყის მოიწყჳდეს, უსუბუქესად განიკანონებიან და ადრე მიეცემის შენდობაჲ ერთ წელ, გინა ორ წელ, გინა სამ წელ.
    54.     უკუეთუ არა დიდთა ცოდვათა შთავრდომილ იყვნენ, ვითარ-იგი არს სჳნდიკნოზსა თანა ანუ აქმულსა დაცემაჲ, ანუ დასა, გინა დედასა, რომელ-ესე ნუმცა სადა ქმნილ არს,
    55.     ანუ დედათა თანა მამათმავლობის სახითა დაცემაჲ, ანუ ესევითარი რაჲმე მძიმე და ბოროტი ცოდვაჲ თუ იყოს, ზემოწერილ არს კანონი ესევითართა საქმეთაჲ.
    56.     ხოლო სხუანი იგი ცოდვანი უსუბუქესნი, ვითარცა ვთქუ, უკუეთუ ვის სიჭაბუკისა და ბრძოლისა ჟამსა შეემთხჳოს ცთომით და მყის მოიწყჳდოს და მოვიდეს სინანულად, უსუბუქესად და წყალობით განიკანონოს,
    57.     ვითარცა მოძღუარმან განიცადოს საზომი და ძალი და ჰასაკი შეცოდებულისაჲ მის და ლმობიერებაჲ და სინანული, გინათუ კუალად წინააღმდგომი ამათ სახეთაჲ, ესე იგი არს უშიშოებაჲ და ულმობელობაჲ და გულფიცხელობაჲ.
    58.     რომელნი თჳნიერ ჭირისა და კაცობრივისა შიშისა ანუ დიდისა სიგლახაკისა წარმართთა თანა შეიგინნეს მამანი, გინა დედანი, უკუეთუ მამანი იგი უცოლონი იყუნეს, ანუ დედანი უქმრონი, სამ წელ უზიარებელ იყუნენ და მარხვაჲ აღასრულონ და ლოცვაჲ,
    59.     ვითარცა ქუემო ვთქუათ, ვითარცა ეძლოს სამისა მის სახისაგან, რომელი გუეგულების აღწერად;
    60.     უკუეთუ კულა ცოლოსანნი იყუნეს მამანი იგი ანუ დედანი ქმროსანნი, ოთხ წლამდე, გინა ხუთ წლადმდე განიკანონებიან და უფროჲსად – უკუეთუ სხუათაცა ბრალთა თანამდებ იპოვნენ.
    61.     ხოლო უკუეთუ შიშისაგან და ჴელმწიფებით მძლავრობისა, ანუ დიდისა ჭირისა და სიგლახაკისაგან შეემთხჳა, ერთი ანუ ორი წელი მიეცეს კანონად.
    62.     მეუღლენი ხუცესთა ანუ დიაკონთანი უკუეთუ დაეცნენ, მრუშებაჲ არს ბოროტი, რამეთუ მეუღლეთაცა თჳსთა მკლველ ექმნებიან,
    63.     რამეთუ უკუეთუ ინებონღა მათ თანა ყოფად, მღდელობისგან გამოეჴუებიან და ამისთჳს არს ცოდვაჲ მათი მრუშებაჲ ბოროტი, უკუეთუ მოვიდენ სინანულად, ოთხ წელ, გინა ხუთ წელ განიკანონნენ.
    64.     ხოლო მღდელნი დიაკონნი, გინა ხუცესნი, ანუ ებისკოპოსნი სადაცა დაეცნენ და საქმე იგი ცოდვისაჲ სრულებით ქმნან, გინათუ დედაკაცსა თანა, გინათუ სხუას რას ნათესავსა,
    65.     უკუეთუ ერთგზისცა ოდენ შეემთხჳოს განსრულებული ცოდვაჲ და განჴრწნაჲ, ვერღარა ჴელ-ეწიფების მღდელობაჲ ხოლო ზიარებისაგან ნუ დაეყენებიან, რამეთუ არა იქმნების ორი შურისგებაჲ ერთბამად.
    66.     ეზიარებოდინ და წარდგომასა იტყოდენ, და საკითხავსა იკითხვიდენ, და რასა სხუანი წიგნის-მკითხველნი იქმან, იგინიცა იქმოდინ, ხოლო მღდელობისაგან იჯმნან.
    67.     ეგრეთვე პირველ კურთხევისა უკუეთუ ვინ დაეცეს სიძვითა, ვერღარა მოვალს მღდელობად.
    68.     წიგნისმკითხველისა ცოლმან თუ ისიძვოს, წიგნისმკითხველი იგი დიაკონად ანუ ხუცად არღარა იქმნების,
    69.     უკუეთუ ცოლსა მას თანაყოფაჲ ენებოსღა, უკუეთუ კულა მემრუშე იგი ცოლი განიშოროს და სხუაჲ არღარა შეირთოს, არამედ სიწმიდით ცხოვნდებოდის, ჴელ-ეწიფების მღდელობისა პატივსა მოსლვად.
    70.     ეგრეთვე ხუცესმან ანუ დიაკონმან უკუეთუ შეაცნას ცოლსა თჳსსა სიძვაჲ და მეჴსეულად განიშოროს, აქუნდინ მღდელობაჲ თჳსი შეუცვალებელად.
    71.     უკუეთუ კულა ენებოს ცოლსა მას თანა-ყოფაჲ, მღდელობაჲ არღარა ხუდების, არამედ იჯმნას პატივისა მისგან და არცა სხჳსა ცოლისა შერთვაჲ ჴელ-ეწიფების.
    72.     უკუეთუ ვინ იყოს ჰასაკსა სიყრმისასა გინათუ ერისკაცი, გინათუ მონოზონებისა სახითა, ანუ დიაკონი და შეემთხჳოს სხჳსა მამაკაცისაგან მის თანა დაცემაჲ,
    73.     უკუეთუ ბარკალთა მისთა ანუ თეძოთა იქმნას დაცემაჲ იგი და მერმე მოვიდეს ჰასაკად და იქმნას კაცი წესიერი და სხუასა ცოდვასა არღარას შთავარდეს, კანონი დაიმარხოს ჟამ რავდენმე, ვითარცა მოძღუარმან მისმან განკანონოს და მოვიდეს მღდელობად.
    74.     უკუეთუ კულა საგურკველსა შინა მისსა იქმნა დაცემაჲ იგი და შეემთხჳვა განჴრწნაჲ, ვერღარა მოვალს კურთხევასა მთავარდიაკონობისა ანუ ხუცობისასა,
    75.     რამეთუ დაღაცათუ მისი ბრალი არა იყო სიყრმისათჳს და უმეცრებისა, გარნა ვინაჲთგან გუამი მისი განიჴრწნა ბილწებითა მით, ვერ ეგების მღდელობაჲ მისი.
    76.     ხოლო უკუეთუ ჴელითდაცემაჲ შეემთხჳოს პირველ კურთხევისა უმეცრებით არა უწყინ, თუ საქმე იგი ბოროტ არს, ანუ სხჳსა მაცთურისაგან ისწავის და იყოს კაცი იგი წესიერი და სწავლული, განიკანონოს პირველად მოძღურისაგან და ეგრეთ ღირს იქმნას კურთხევასა მღდელობისასა.
    77.     და უკუეთუ შემდგომად კურთხევისა შეემთხჳა ცოდვაჲ იგი ჴელითდაცემისაჲ მითვე სახითა, ვითარცა ზემო ვთქუ, ანუ უმეცრებით, ანუ სხჳსა ბოროტისა კაცისაგან სწავლითა, მყოარჟამ განეყენოს ჟამისწირვისაგან.
    78.     და ყოველთა დღეთა სამგზის „მიწყალესა“ იტყოდის და ნ მუჴლთ იდრეკდეს და ნ „ღმერთო, მილხინე ცოდვილსა ამას“ და ნ „უფალო, შეგცოდე, შემინდვე“ და მერმე მიეცინ შენდობაჲ, რაჲთა მღდელობდეს.
    79.     უკუეთუ კულა განამრავლოს ცოდვაჲ იგი და არა მოიწყჳდოს, დასცერინ მღდელობისაგან და წიგნისმკითხველთა წესსა მივედინ.
    80.     უკუეთუ ვინ იპარვიდეს საჩინოთა ნაპარევთა, ვერ მოვალს მღდელობად და ეგრეთვე მღდელობაჲ თუ აქუნდეს და იპოოს პარვასა შინა, ვერღარა ჴელ-ეწიფების მღდელობად, რამეთუ მპარავთა მღდელობაჲ ვერ ეგების.
    81.     ეგრეთვე ცილ-ფიცობად მღდელთა არა ჴელ-ეწიფების.
    82.     არცა ყოვლადვე წეს არს მღდელთა ფიცი.
    83.     კუალადცა უკუე ვიტყოდით აღსაარებისათჳს მონანულთაჲსა.
    84.     არიან სახენი ცოდვათა აღსაარებისანი ათნი:
    85.     ა. რამეთუ სხუაჲ არს რომელსა მცირედ ეცოდოს ერთსა თანა პირსა და ნეფსით თჳსით შეინანოს და მოიწყჳდოს ცოდვაჲ.
    86.     ბ. და სხუაჲ არს რომელსა მრავალგზის ეცოდოს და – მრავალთა პირთა თანა.
    87.     გ. და სხუაჲ არს რომელსა ბუნებითითა ცოდვითა სიძვისაჲთა ეცოდოს ერთსა, გინა ორსა პირსა თანა და დაეყოს ცოდვასა მას შინა მრავალჟამ ანუ თუ სიბერედმდისცა.
    88.     დ. და სხუაჲ არს რომელსა ბუნებისა გარეგან ეცოდოს და ადრე მოეწყჳდოს შიშისათჳს ღმრთისა.
    89.     ე. და სხუაჲ არს რომელი სნეულებისაგან ანუ სხჳსა რაჲსმე ჭირისა და განსაცდელისა მოვიდეს აღსაარებად, გინათუ ჟამსამებრ სიკუდილისასა ქმნას აღსაარებაჲ და მეჴსეულად მოკუდეს.
    90.     ვ. და სხუაჲ არს რომელსა მოეწყჳდის ყოველივე ცოდვაჲ და მერმე აღიარნის ყოველნივე ბრალნი მისნი.
    91.     ზ. და სხუაჲ არს რომელი აღსაარებამდინ ცოდავნ და შემდგომად აღსაარებისა მოიწყჳდის ცოდვაჲ და იწყის სინანულად.
    92.     ჱ. და სხუაჲ არს რომელი აღიარებნ ცოდვათა თჳსთა და ვერ მოიწყუედნ, არამედ კუალადცა მთხრებლსა მას ცოდვისასა შთავარდებინ.
    93.     თ. და სხუაჲ არს რომელი მოწყუედასა ყოვლისა ცოდვისასა აღუთქუამნ, ხოლო ერთისა ოდენ პირისაგან ვერ ელევინ.
    94.     ი. და სხუანი არიან რომელნი ლაშქრობათა შინა და მგზავრობათა და იძულებით ანუ შიშისაგან, ანუ ნიჭითა, ანუ უმეცრებითა, ანუ სხჳთა რაჲთმე ესევითარითა სახითა შთავრდომილ იყვნენ ცოდვათა და მერმე მოვიდიან სინანულად და აღსაარებად.
    95.     ესე ყოველნი, მოვიდენ რაჲ აღსაარებად, თანა-აც მოძღუარსა მას სულიერსა, რაჲთა განიკითხნეს და გამოიძიოს თითოეული ცოდვაჲ, ვითარ სახედ შეემთხჳა,
    96.     ანუ რომელსა წესსა არს ზემოთქმულთა მათ ათთა სახეთაგან და თუ რაოდენთა პირთა თანა უცოდავს, გინა დედათა, გინა მამათა, გინათუ სხუასა რას.
    97.     ეგრეთვე უკუეთუ დედაკაცი იყოს მონანული იგი, მანცა აღიაროს, თუ რაოდენთა უცოდავს მას თანა.
    98.     და კუალად განიკითხენ მოძღუარმან მან, თუ რაოდენთა ქმრის ცოლთა თანა უცოდავს რაოდენთა ქურივთა, რაოდენთა მეძავთა, რაოდენთა მჴევალთა, რაოდენთა ენკრატისთა ანუ თუ ცოლთა თანა ხუცეს-დიაკონთასა.
    99.     და ოდეს ესე ყოველი გამოჰკითხოს და აღიაროს მონანულმან მან, კუალად ჰკითხოს, თუ რაოდენ ჟამ ერეოდა თითოეულსა მას ცოდვასა და თუ სიძვათა მათგან შვილ ესხნესა.
    100.     და უკუეთუ ესუა მას ცოლი ანუ არა, და თუ ბუნებითითა წესითა ცოდა ანუ გარეშე ბუნებისა და გინათუ ადრე მოიწყჳდნა ცოდვანი იგი, ანუ თუ სიბერემდე მათ შინა განფრდილ იყო.
    101.     და ოდეს ესე ყოველი აღიაროს, კუალად ჰკითხოს თჳსებისათჳს, უკუეთუ ნათესავთა და თჳსთა თანა უცოდავს.
    102.     და კუალად ჰკითხოს მამათმავლობისათჳს, ნუუკუე დაცემულ არს ყრმასა თანა, ანუ ქალსა უჰასაკოსა, გინათუ პირუტყუსა თანა, ანუ თუ მის თანა, ვინ დაცემულ არს.
    103.     და მერმე ჰკითხოს, უკუეთუ შეჰმთხუევია კაცის კლვაჲ ნეფსით გინა უნებლიეთი;
    104.     ეგრეთვე ჰკითხოს ორგუარისა მისთჳს ჴელითდაცემისა და ოდეს ესე ყოველი ჰკითხოს მოძღუარმან მან და მონანულმან აღიაროს და არღარაჲ დაუტეოს,
    105.     მაშინ გულისჴმა-ყოს მოძღუარმან ძალი მონანულისაჲ მის და ლმობიერებაჲ და სიმდაბლე და ცრემლნი და მოწყალებაჲ, რომელ ძალ-უცნ ანუ რომელი სწადინ ყოფად და აღუთქუამნ და სარწმუნოებაჲ მისი და გულსმოდგინებაჲ და მას ზედა მისცეს კანონი წერით, გინა უწერელად.
    106.     და ზიარებისათჳს, ვითარცა ზემოწერილ არს, მისცეს უზიარებლობისა კანონი, გინათუ ერთ წელ, გინა ორ წელ, ანუ სამ წელ, ანუ ოთხ წელ, ანუ ხუთ, გინა ექუს გინა შჳდ წელ, ვითარცა ცოდვანი იგი იყვნენ და ვითარცა სინანული აჩუენოს.
    107.     ხოლო მარხვისათჳს და ლოცვისა, ვითარცა კაცად-კაცადისა ძალი იყოს და ვითარცა გულსმოდგინებაჲ და ლმობიერებაჲ მისი აიძულებდეს მოღუაწებად.
    108.     რამეთუ სამნი განყოფილებანი არიან მონანულთა მარხვისანი, გინათუ მამათა, გინათუ დედათანი და სამისაგან მის, რომელიცა სწადოდის, მიიღოს.
    109.     წმიდისა ჟამისწირვისა ჟამსა სახარებაჲ რაჲ მოისმინონ, მონანულნი კათაკუმეველთა თანა ეკლესიით განვიდენ და ეზოსა დადგენ;
    110.     ხოლო მწუხრისა და ცისკრისა ლოცვათა ეკლესიას დგენ.
    111.     ქრისტეს შობად და განცხადებად და დიდსა ხუთშაბათსა და დიდსა შაბათსა და დიდსა კჳრიაკესა აჴუსებისასა და მარტჳლიასა და წმიდათა მოციქულთასა, ვარდობად ზიარებისა წილ მიიღებდენ ევლოგიასა განცხადებისასა და ეგრეთ განიჴსნიდენ მონაზონნი წუელასა და ერისკაცნი – ჴორცსა.
    112.     ხოლო დედანი თუ იყუნენ მონანულნი იგი, უმეტესი გამოძიებაჲ ჯერ-არს,
    113.     რამეთუ უძჳრესთა ცოდვათა შთავარდებიან მწამლველობათა და გრძნებათა და მისნობათა და სხუათა ბილწებათა, უმეტეს მამათასა და შეაგინებნცა მამათა უმეცრებით ჟამსა მას წიდოვნებისა მათისასა საწოლითა მათითა და კაცისკლვათა მრავალფერთა იქმან მუცლადღებასა შინა.
    114.     რომელნიმე პირველ მუცლადღებისა განირყუნიან საშოთა მწამლველობითა შესუმითა წამალთაჲთა რაჲთა არა მუცლად-იღებდენ.
    115.     რომელნიმე შემდგომად მუცლადღებისა სუმენ წამალსა მოკლვად ჩჩჳლისა.
    116.     სხუანი სრულსა ყრმასა შობილსა თჳსითა ჴელითა ანუ სხჳსაჲთა მოჰკლვენ და ბოროტისა კაცის კლვასა თჳსთა შვილთასა აღასრულებენ.
    117.     და ჴელითდაცემასა იქმან მსგავსად მამათასა ქალწულნიცა დაქორწინებულნი და ამით ჯერითა განიჴრწნიან ქალწულებასა.
    118.     ესე უკუე ყოველნი – გინათუ მამანი, გინათუ დედანი შეცოდებულნი – უკუეთუ მოვიდენ სინანულად და აღიარნენ ბრალნი თჳსნი, უზიარებლობაჲ მიეცეს, ვითარცა ზემოწერილ არს შემსგავსებულად თითოეულისა ცოდვისა.
    119.     ა. ხოლო მარხვაჲ და მუჴლთადრეკაჲ მიეცეს ესრეთ: ორშაბათსა და ოთხშაბათსა და პარასკევსა წუელასა და ჴორცსა არა ჭამდენ, არამედ ზეთსა ოდენ და თევზსა;
    120.     ხოლო სამშაბათსა და ხუთშაბათსა წუელასაცა და თევზსა იჴმარებდენ;
    121.     ხოლო შაბათსა და კჳრიაკესა ყოველსავე ზედა ჭამადსა ჴსნილ იყუნენ: ჴორცსა და წუელასა და ღჳნოსა.
    122.     ეგრეთვე საუფლოთა დღესასწაულთა;
    123.     და წმიდისა ღმრთისმშობლისათა;
    124.     და წმიდათა იბ მოციქულთასა, ოდესცა დახუდეს თითოეულისა დღესასწაული;
    125.     და წმიდისა იოვანე ნათლისმცემელისა;
    126.     და ათორმეტთა მათ დღეთა ქრისტეს შობითგან ვიდრე განცხადებამდის და შემდგომად განცხადებისა ზატიკსა;
    127.     და აჴუსებითგან ახალ კჳრიაკედმდე;
    128.     და მსგეფსსა მას სულისა წმიდისა მოსლვისასა მარტჳლიითგან ვიდრე კჳრიაკედმდე თჳნიერ ოთხშაბათ-პარასკევთასა.
    129.     ეგრეთვე მსგეფსი იგი არაჯვორთაჲ და აღებათა ჴსნილნი არიან მონაზონთათჳს წუელაჲ და ერისგანთათჳს – ჴორცი.
    130.     ხოლო ყველიერისა მსგეფსსა წუელაჲ ჴსნილ არს მონაზონთათჳსცა და ერისკაცთა;
    131.     რამეთუ ჴორცი კჳრიაკესა მას ჴორცის აღებისასა აკრბების.
    132.     ხოლო ღჳნისაცა წესი აქუნდინ მონანულთა, უკუეთუ ძალ-ედვას, ხუთთა მათ დღეთა შჳდეულისათა ნუ სუმენ, არამედ შაბათ-კჳრიაკეთა ოდენ და დღესასწაულთა მათ ზემოწერილთა.
    133.     ხოლო ესე თუ ვერ შეეძლოს ბარე ორშაბათ-ოთხშაბათ-პარასკევთა უეჭუელად იმარხვიდენ უღჳნოდ, რაჲთა მიეცეს ღმრთისა მიერ მადლი.
    134.     უკუეთუ კულა ვერცა ესე შეეძლოს, ასისა წონსა ლიტრასა სუმიდენ დღითი-დღე.
    135.     და ყოველსავე ზედა კაცად-კაცადისა ძალი გინა უძლურებაჲ ვითარცა იხილოს მოძღუარმან, ეგრეცა განაწესოს ღჳნისა სუმაჲ, რამეთუ მონანულსა უმეტეს ყოვლისა ღჳნისაგან უჴმს კრძალვაჲ.
    136.     ხოლო ორთა მათ მარხვათა ქრისტესშობისა და ვარდობისათა ჴორცისა აკრებად ვამცნებთ ერისკაცთა და მონაზონთა, – წუელისა თჳნიერ იოვანეს შობად და ღმრთისმშობლისა ტაძრად მიყვანებად.
    137.     უკუეთუ კულა ამათცა დღეთა არა ენებოს განჴსნაჲ, არავინ არს დამაყენებელ.
    138.     ხოლო დიდთა მარხვათა, ერისკაცნი თუ იყვნენ მონანულნი იგი, თევზსა ნუ იჴმარებენ, ნუმცა ღჳნოსა სუმენ, გარეშე შაბათ-კჳრიაკეთასა.
    139.     ხოლო მონაზონნი თუ იყუნენ, ნუცა თევზსა, ნუცა ზეთსა, ნუცა ღჳნოსამცა მიიღებენ ხუთთა მათ დღეთა შჳდეულისათა.
    140.     ხოლო შაბათ-კჳრიაკეთა ზეთითა ზავებული ჭამონ და მცირედი ღჳნოჲ მიიღონ, ხოლო თევზი ხარებისა დღესასწაულსა განიჴსნან.
    141.     უკუეთუ კულა ძალ-ედვას, ყოველთა მათ დღეთა წმიდათა მარხვათასა არა სუმად ღჳნისა კეთილ არს და სათნო, ხოლო უძლურებაჲ თუ შეემთხჳოს, იჴმაროს სასუმელი და ვითარცა-რაჲ სნეულებასა მას შეჰგვანდეს.
    142.     ხოლო უკუეთუ ვიეთნიმე უდბებისაგან ანუ უძლურებისა ამას კანონსა ვერ იმარხვიდენ, ბარე პირველი შჳდეული წმიდათა მარხვათა იმარხონ უღჳნოდ და უზეთოდ, ეგრეთვე ვნების კჳრიაკე თჳნიერ დიდისა ხუთშაბათისა.
    143.     და სხუათა მათ შჳდეულთა სამშაბათსაცა და ხუთშაბათსა მიიღონ ზეთი და მცირედი ღჳნოჲ.
    144.     ესე არს პირველი სახე და წესი კანონისაჲ.
    145.     ხოლო მეორე ესრეთ არს: უკუეთუ ზემოწერილი იგი წესი ვერ ეძლოს მონანულთა მათ აღსრულებად, ანუ უძლურებისაგან, ანუ არა ლმობიერებისა, ესე დაიმარხონ.
    146.     ორშაბათ-ოთხშაბათ-პარასკევნი ურწყოდ იმარხნენ ჴორცისაგან და წუელისა და ღჳნისა და თუ ძალ-ედვას, თევზისაცა;
    147.     ზეთსა ოდენ იჴმარებდენ;
    148.     ხოლო მონაზონნი თუ იყვნენ მონანულნი იგი, ნუცა ზეთსა ჭამენ.
    149.     ხოლო სხუათა მათ ოთხთა დღეთა ჴსნილად გარდაიჴდიდენ ერისაგანნი – ჴორცსა და მონაზონნი – წუელასა და სასუმელსა და თევზსა.
    150.     ხოლო მესამე სახე ესრეთ არს ჭირის მაგიერ: უკუეთუ ზემოწერილთა მათ წესთა ვერ იმარხვიდენ, მრავალთა რაჲმე მიზეზთათჳს, სამთა მათ დღეთა ბარე იმარხვიდენ ერისაგანნი ჴორცსა და წუელასა,
    151.     ხოლო თევზსა იჴმარებდენ და მცირედსა ღჳნოსა დღეთა მათ კანონისა და სინანულისა მათისათა, ხოლო მონაზონნი მიიღებდენ ზეთითა ზავებულსა და მცირედსა სასუმელსა;
    152.     ხოლო სხუათა მათ ოთხთა დღეთა თითოეულნი თჳსისა წესისა ჭამადთა ზედა ჴსნილ იყოს: ერისკაცნი ერისკაცთასა და მონაზონნი სამონოზნოსა.
    153.     ხოლო მონათა და მჴევალთათჳს წმიდათაცა მამათა მიერ განწესებულ არს, რაჲთა ნახევარსა ზედა განიკანონებოდინ აზნაურთა კანონისასა, რამეთუ არა არიან თავისუფალ, არამედ სხუათა ჴელმწიფებასა ქუეშე.
    154.     რომელთა აქუნდეს აზნაურებაჲ, სრული კანონი აღასრულონ.
    155.     ხოლო ლოცვისა კანონი ესრეთ აქუნდეს: გარეშე განწესებულთა ჟამთასა სამგზის აღასრულებდენ ლოცვასა სინანულისასა: განთიად და შუადღე და მწუხრი.
    156.     და თითოეულსა ლოცვასა იტყოდინ: „მიწყალესა“ ერთგზის, „წმიდაო ღმერთოსა“ სამგზის, „მამაო ჩუენოსა“ ერთგზის;
    157.     კჳრიელეისონი რ, „ღმერთო, მილხინე ცოდვილსა ამას“ ნ, „ღმერთო, შეგცოდე, შემინდვე“ ნ, და მუჴლთმოდრეკაჲ ნ.
    158.     ხოლო რომელთა ესრეთ ვერ შეეძლოს, ანუ არა ენებოს, ნახევარი ამის კანონისაჲ აღასრულონ.
    159.     ხოლო რომელთა ვერცა ესე შეეძლოს, მესამედი კანონისაჲ მის დაიმარხონ.
    160.     რამეთუ არიან ვიეთნიმე უდებნი, ანუ უძლურნი, ანუ ბერნი, ანუ მგზავრობასა შინა, ანუ მსახურებასა უხუცესთასა, ანუ ფრიადისა სიგლახაკისაგან ჭირვეულნი
    161.     და ამისთჳს თანა-აც მოძღუარსა კაცად-კაცადისასა ამის ყოვლისა გამოძიებაჲ წესისა და ჰასაკისა და ძალისა და ზრდილობისა და მჴურვალებისა ანუ სიგრილისა და მეცნიერებისა,
    162.     ანუ უსწავლელობისა და სიგლახაკისა, ანუ სიმდიდრისა და შუებულობისა, ანუ ჭირვეულობისა და ქუემჯდომარისა, ანუ ზექუეკუეთებულისა და კაცად-კაცადისა ძალსა ზედა და ჯერსა.
    163.     რამეთუ იქმნების ესეცა: რომელ იტყვის კაცი მცირედთა ცოდვათა მიმთხუეული და აქუნ მჴურვალებაჲ და ლმობიერებაჲ ფრიადი და გულსმოდგინებისა მისისათჳს მისცნის მას სულიერმან მოძღუარმან კანონნი მძიმენი,
    164.     რაჲთა არა ხოლო თუ ცოდვათა მისთა მიტევებაჲ მიიღოს, არამედ სასყიდელიცა შრომათა მისთაჲ მიეცეს სახიერსა და ტკბილისა მის მეუფისაგან, რომელი ხედავს გულთა და გონებათა და კაცად-კაცადისა გულსმოდგინებისაებრ მისცემს სასყიდელსა.
    165.     და კუალად სხუაჲ იყვის მრავალთა ცოდვათა მოქმედი და არნ იგი უდები ანუ უძლური და არა მოსწრაფე მოღუაწებად, და მისცის მას მოძღუარმან უსუბუქესი და უმცირესი კანონი პირველისა მის, რაჲთა ვითარითაცა სახითა წესსა შინა სინანულისასა იყოს და არა სრულიად წარწყმდეს,
    166.     რამეთუ უკუეთუ მიხედნეს მოძღუარმან ფრიადსა უძლურებასა გონებისასა ანუ ჴორცთასა, მისცის ორი, გინა ერთი ლოცვაჲ კანონად და მცირედი მუჴლთადრეკა, ანუ თუ თაყუანისცემაჲ, რაჲთა არა სრულიად უნაყოფოდ და უნანელად დარჩეს.
    167.     და არა საბრალობელ არს ამას ზედა მოძღუარი იგი, უკუეთუ კულა პოოს ჴორცითაცა შემძლებელი და გონებითა მჴურვალე, განუწესის მას ჯეროვანი და შემსგავსებული კანონი,
    168.     რამეთუ ამისთჳს წერილ არს, ვითარმედ: „განკითხვაჲ და გულისჴმის-ყოფაჲ ნათელი არს სულთა მათ პირმეტყუელთაჲ და უძღჳს ყოველსა კეთილსა“.
    169.     ამათ უკუე სუბუქთა და ადვილთა კანონთათჳს არა უწყი, ნუუკუე ბრალეულ ვიქმნე წინაშე ღმრთისა, გარნა უმჯობეს არს ჩემდა, რაჲთა ამის ჯერისათჳს მიმეჴადოს ბრალი, ვიდრე უწყალო თუმცა ვიპოე და სასოებისა წარმკუეთელ ცოდვილთა და უძლურთა.
    170.     რამეთუ რომელნი ხედვიდენ სიმრავლესა ანუ სიმძიმესა ცოდვათასა, გინათუ რომელ მრავალთა ჟამთა ვის ეცოდოს და მრავალთა ვნებათა შინა განფრდილ იყოს, ანუ ჩუეულობითა, ანუ ზრდილობითა ბოროტითა,
    171.     გინათუ დიდთა და მძიმეთა ცოდვათა შინა შებღალულ იყოს კაცისკლვათა ანუ მამათმავლობათა და სხუათა ბუნებისა გარეშეთა ცოდვათა და შემსგავსებულად სიმრავლისა მის და სიმძიმისა მათ ცოდვათაჲსა მისცემდენ კანონსა სინანულად მოქცეულთა ძმათა
    172.     და უმეტეს ძალისა მათისა აჰკიდებდენ ტჳრთთა მძიმეთა, ესევითარნი იგი პირველად უმეცარ სადმე არიან სახიერებისა და მრავალ-მოწყალებისა ღმრთისა, რომელსა ჰნებავს ყოველთა კაცთა ცხორებაჲ და მეცნიერებასა ჭეშმარიტებისასა მოსლვაჲ.
    173.     მეორედ თჳსთაცა სულთა წარიწყმედენ, უკუეთუ უზომოჲთა უწყალოებითა და კანონისა დამძიმებითა სასოებაჲ წარუკუეთონ შეცოდებულთა და გარე მიაქცინენ სინანულისაგან.
    174.     რამეთუ რომელმან წინაშე ღმრთისა სული კაცისაჲ შეივედროს, სახიერი და მოწყალე გული უჴმს ქონებად მიმსგავსებული და მომბაძავი სიტკბოებასა მას ჩუენთჳს განკაცებულისა ქრისტეს ღმრთისა ჩუენისასა.
    175.     ჯერ-არს უკუე, ოდეს ვინ აღსაარებასა მონანულისასა შეიწყნარებდეს, რაჲთა შეიყვანოს იგი ეკლესიასა ანუ სენაკსა თჳსაგან და მხიარულითა პირითა და გულითა სახიერითა ტკბილად ეუბნოს, ვითარცა სტუმრობად ხადოდა, ანუმცა მეგობარსა საყუარელსა შეიტკბობდა.
    176.     და პირველ ყოვლისა ილოცოს და წართქუას „მიწყალე“ და „წმიდაო ღმერთოჲ“ და „მამაო ჩუენოჲ“.
    177.     მერმე მოიდრიკნეს მუჴლნი მონანულმან მან აღმოსავლით და თქუას ქუემდებარემან:
    178.     „აღგიარებ შენ, უფალო ღმერთო ცათაო და ქუეყანისაო, ყოველთავე დაფარულთა გულისა ჩემისათა“.
    179.     მერმე აღადგინოს იგი და დაჯდეს მოძღუარი იგი და მონანული იგი შემსგავსებულად საზომისა მისისა, გინათუ ქუე დასუას, გინათუ ზე დგეს.
    180.     და ჰკითხოს სახიერითა პირითა ყოველთათჳს ბრალთა მისთა გამოწულილვით და ოდეს ყოველივე აღიაროს მან, კუალად სასოებაჲ შენდობისაჲ მისცეს მოძღუარმან და ჰრქუას:
    181.     „ამას გამცნებ, ძმაო, ანუ შვილო, და ყოვლისა პირველ ამას კანონსა მიგცენ, რაჲთა ამიერითგან რაჲცა ბრალი შეგემთხჳოს, ყოველსა სიხარულით და სასოებით აღმიარებდე“.
    182.     და ოდეს აღასრულოს მონანულმან ყოველთა ცოდვათა მისთა აღსაარებაჲ, კუალად აღდგეს მოძღუარი იგი და თქუას „წმიდაო ღმერთოჲ“ სამგზის და „მამაო ჩუენოჲ“.
    183.     მონანულმან მან მუჴლნი მოიდრიკნეს, ხოლო მოძღუარმან ესე ლოცვაჲ წართქუას:
    184.     „სახიერმან და კაცთმოყუარემან ღმერთმან ჩუენმან, რომელი ჩუენთჳს კაც იქმნა და ყოვლისა სოფლისა ცოდვანი აღიხუნა აურაცხელითა მით წყალობითა მისითა, შეგინდვენ, ძმაო, ყოველივე ესე, რომელი წინაშე მისა აღმიარე მე, უღირსსა ამას
    185.     და აჴოცენ ყოველნი ბრალნი შენნი ამასცა სოფელსა და მას საუკუნესა, რომელსა ჰნებავს ყოველთა კაცთა ცხორებაჲ და მოელის ყოველთა მოქცევასა და სინანულსა, რამეთუ კურთხეულ არს და დიდებულ აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამენ.
    186.     დიდებაჲ მამასა და ძესა და წმიდასა სულსა აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამენ.“
    187.     და მერმე აღადგინოს იგი და მოიკითხოს, ვითარცა შვილი საყუარელი.
    188.     და უკუეთუ ხედვიდეს ფრიადისა მწუხარებისაგან დაღონებულად, ნუგეშინის-სცეს.
    189.     და თუ ეგებოდის, ჴელიცა მისი ქედსა თჳსსა ზედა დაიდვას და ჰრქუას: „ჩემ ზედა იყვნენ, ძმაო, ბრალნი შენნი“.
    190.     მერმე კუალად დასხდენ და მისცეს მას კანონი უზიარებლობისაჲ, ვითარცა ზემოწერილ არს შემსგავსებულად ცოდვათა ამათ, ხოლო ლოცვისათჳს და მარხვისა ჰკითხოს, თუ რომელი სახე ძალ-უც დამარხვად ზემოწერილთა მათ წესთაგან რომელიცა სწადოდის, მისცეს.
    191.     რამეთუ განჩინებული კანონი ცოდვილთაჲ წმიდისა ზიარებისაგან განყენებაჲ არს.
    192.     რამეთუ უმძიმეცა ყოველთა ცოდვათასა არს უღირსად ზიარებაჲ და ამისცა ჯერისთჳს გამოკითხვაჲ უჴმს მოძღუარსა, უკუეთუ ცოდვათა შინა მისთა ეზიარებოდაა?
    193.     და თუ თქუას, ვითარმედ: „ჰე, ვეზიარებოდე“, უმეტესი უჴმს ამისთჳს სინანული.
    194.     ხოლო მარხვაჲ და ლოცვაჲ და მუჴლთადრეკაჲ კაცად-კაცადისა ძალსა ზედა და გულსმოდგინებასა მიეცემის სულიერთა მოძღუართაგან.
    195.     ხოლო შაბათ-კჳრიაკეთა და საუფლოთა დღესასწაულთა და წმიდისა ღმრთისმშობელისათა და ქრისტესშობითგან ვიდრე განცხადებისა ზატიკადმდე და აჴუსებითგან ვიდრე მარტჳლიისა მსგეფსამდე ნუვინ იდრეკენ მუჴლთა ლოცვასა შინა, არამედ თაყუანისცემით ილოცვიდენ.
    196.     ეგრეთვე წმიდისა იოვანე ნათლისმცემლისასა და წმიდისა იოვანე მახარებლისასა და წმიდათა პეტრე და პავლე მოციქულთასა და წმიდათა მთავარანგელოზთასა.
    197.     ხოლო სხუათა დღეთა, დაღაცათუ ეკლესიას საეროდ მუჴლთა არა იდრეკდენ, არამედ თჳსაგან კაცად-კაცადმან კანონნი თჳსი აღასრულოს.
    198.     ესე არიან მსუბუქნი და შემოკლებულნი წესნი და კანონნი მონანულთანი, ჩემ მიერ განწესებულნი.
    199.     ხოლო ამის განკითხვისა წამებაჲ და შეწევნაჲ მოგუცა ჩუენ წმიდამან ბასილი, ვითარცა იტყჳს, ვითარმედ: „ესე ყოველი აღვწერეთ, რაჲთა წესი სინანულისაჲ განვაჩინოთ და რაჲთა ნაყოფნი ლმობიერებისანი განვიცადნეთ,
    200.     რამეთუ არა ჟამითა ოდენ განიკითხავთ ესევითართა, არამედ სახესა მას სინანულისასა ვხედავთ,
    201.     რამეთუ უკუეთუ ზემოწერილთა მათ ცოდვათა მოქმედნი მოვიდენ სინანულად და აღსაარებად და იპოვნენ ვიეთნიმე მათგანნი მოსწრაფენი და ლმობიერნი და მოღუაწებითა კეთილითა და ცრემლითა მჴურვალითა აღიარებდენ და ინანდენ ბრალთა მათთა,
    202.     რომელი-იგი რწმუნებულ იყოს კაცთმოყუარისა ღმრთისა მიერ წინამძღურობად და შეკრვად და განჴსნად.
    203.     უკუეთუ მიხედნეს ფრიადსა მას ლმობიერებასა შეცოდებულისასა და შეამოკლოს ჟამი იგი კანონისაჲ, არა საბრალობელ არს იგი, რამეთუ გჳსწავიეს საღმრთოთა წერილთაგან,
    204.     ვითარმედ: „რომელნი დიდითა ტკივილითა გულისაჲთა და ლმობიერებითა მჴურვალითა აღიარებდენ და შეუვრდებოდინ უფალსა, ადრე მიემთხუევიან შენდობასა აურაცხელითა მით კაცთმოყუარებითა ღმრთისაჲთა“.
    205.     ხოლო რომელთა არა ენებოს ბოროტთა მათ ჩვეულებათა მათთაგან მოწყუედაჲ, არამედ გულისთქუმათა მათ ჴორციელთა ენებოს მონებაჲ და არა უფლისაჲ,
    206.     და მოქალაქობასა მას, რომელი უფალმან ამცნო მორწმუნეთა არა თავს-იდებდენ, ზემოწერილნი იგი კანონნი ვაუწყნეთ მათ და გზაჲ სინანულისაჲ უჩუენოთ.
    207.     უკუეთუ მოიქცენ და შეინანონ, პოონ წყალობაჲ უფლისა მიერ, უკუეთუ არა მოიქცენ, არა არს ჩუენი მათდა მიმართ სიტყუაჲ, რამეთუ ერსა შორის ურჩსა და წინააღმდგომსა, გჳსწავიეს წერილთაგან, ვითარმედ ცხორებით აცხოვნენ და განარინენ კაცმან სული თჳსი.
    208.     ნუმცა უკუე თავს-ვიდებთ ესევითართა მათ თანა წარწყმედად, რომელნი გინათუ მართლისა სარწმუნოებისაგან განდრეკილ იყვნენ,
    209.     გინათუ საქმეთა ბორიტთა ერეოდინ და არა მოიქცეოდინ ჩუეულებათა მათგან ხენეშთა, არამედ შევიშნოთ საშჯელისაგან უფლისა და დღისა მის საშინელისა საბჭოჲ მოვიჴსენოთ.
    210.     და ნუ თავს-ვიდებთ უცხოთა ცოდვათა თანა წარწყმედად თანამიყოლითა და თანაწამებითა მათითა, არამედ ვასწაოთ და უწამოთ ესევითართა ბრალთა შინა მყოფთა მათ და შევრჩულოთ და ვამხილოთ დღე და ღამე თჳსგან და ზოგადცა.
    211.     ხოლო თანამიყოლად ბოროტთა საქმეთა მათთა ნუმცა თავს-ვიდებთ, არამედ ვილოცვიდეთ, რაჲთა უფროჲსად იგინი შევიძინნეთ და გამოვიჴსნნეთ საბრჴეთაგან მტერისათა
    212.     და სულნი ჩუენნი განვარინნეთ საუკუნოჲსა საშჯელისაგან მადლითა და კაცთმოყუარებითა უფლისა და ღმრთისა და მაცხოვრისა ჩუენისა იესუ ქრისტესითა,
    213.     რომელსა შუენის ყოველივე დიდებაჲ, პატივი და თაყუანისცემაჲ თანა მამით და სულით წმიდითურთ აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამენ.
    214.     დიდებაჲ მამასა და ძესა და წმიდასა სულსა აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამენ.


6

     1.     კანონნი დღითი-დღეთა ცთომათანი, ვითარცა წმიდამან მამამან ჩუენმან ბასილი განაწესნა
    2.     პირველი მოსლვაჲ გულისსიტყჳსაჲ, რომელი მოუჴდეს და გონებამან მსწრაფლ განიოტოს, რომელსა ეწოდების ბერძულებრ პროსვოლინ, უცოდველი არს არა შეერაცხების ბრალად, რამეთუ მტერისაგან მოუჴდების.
    3.     უკუეთუ შეიწყნაროს გონებამან და თანა-ეზრახოს, „წმიდაო ღმერთოჲ“ და „მამაო ჩუენოჲ“ თქუას და იბ მუჴლი მოიდრიკოს.
    4.     უკუეთუ უმეტესადრე იწუართოს და განიგემოვნოს, ბრალსა ქუეშე არს: „მიწყალე“ თქუას და „წმიდაო ღმერთოჲ“ და „მამაო ჩუენოჲ“ და მ მუჴლი მოიდრიკოს.
    5.     ბრძოლაჲ ანუ გჳრგჳნისა ანუ ბრალსა მომატყუებელი არს.
    6.     უკუეთუ ვის დაცემაჲ შეემთხჳოს ძილსა შინა, მას დღესა ნუ ეზიარების და სამი „მიწყალე“ თქუას.
    7.     ყოველსა „მიწყალესა“ ზედა „წმიდაო ღმერთოჲ“ და „მამაო ჩუენოჲ“ და მესამესა „მიწყალესა“ ზედა კჳრიელეისონი – რ, „ღმერთო, მილხინე ცოდვილსა ამას“ – ნ;
    8.     „უფალო, შეგცოდე, შემინდვე“ ნ და მუჴლთადრეკაჲ ნ.
    9.     უკუეთუ მღჳძარედ გულისსიტყუათაგან შეემთხჳოს შეგინებაჲ ოც დღე უზიარებელ იყოს და დღითი-დღე ზემოწერილსა მას კანონსა აღასრულებდეს: სამსა „მიწყალესა“ და ნ მუჴლთადრეკასა.
    10.     ხოლო ჴელითდაცემასა აქუს კანონი: მ დღე უზიარებლობაჲ და დღითი-დღე – სამი „მიწყალე“ და ნ მუჴლთადრეკაჲ, და რ კჳრიელეისონი, „ღმერთო, მილხინე ცოდვილსა ამას“ – ნ, „ღმერთო, შეგცოდე, შემინდვე“ – ნ.
    11.     დედაკაცი, რომელი პირითა დაეცეს მამასა თანა, იგი მამათმავლისა ჟამთა ინანდეს.
    12.     უკუეთუ სხუასა თანა კოცნითა და ურთიერთას მიახლებითა შეემთხჳოს შეგინებაჲ, ოთხმეოც დღე უზიარებელ იყვნენ ორნივე და ზემოწერილსა მას კანონსა დღითი-დღჱ აღასრულებდენ და პურსა და წყალსა და მხალსა უმგბარსა ანუ ცერცუსა ჭამდენ უღჳნოდ და უზეთოდ.
    13.     უკუეთუ კულა ჴელისმიყოფაჲ და კოცნაჲ იქმნას და დაცემაჲ დინებისაჲ არა შეემთხჳოს, მ დღე ოდენ აღასრულონ კანონნი, ვითარცა ჴელითდაცემისაჲ.
    14.     სიძვისა კანონი ერისკაცთათჳს რვა წელი განწესებულ არს;
    15.     ხოლო მონაზონთა სქემოსანთაჲ ანუ ენკრატისთაჲ სიძვისა კანონი არა განწესებულ არს, არამედ სიძვითა თუ დაეცნენ, მრუშებისა კანონი მიეცემის, ვითარცა წმიდამან ბასილი განაწესა ი~ე წელი.
    16.     თჳნიერ არცა პირველთა მამათა, არცა წმიდისა ბასილის კანონთა შინა განწესებულ არს შეცოდებულთათჳს მარხვაჲ ანუ მღჳძარებაჲ, ანუ მუჴლთადრეკაჲ მრავალი, არამედ წმიდისა ზიარებისაგან განყენებაჲ ოდენ.
    17.     აწ უკუე განიცადე თითოეული ამათ საქმეთაჲ: უკუეთუ მონანული იგი ღჳნისა სუმასა აიკრებდეს, შენცა ამის მოღუაწებისათჳს წელიწადი ერთი უზიარებლობისაჲ მოუწყჳდე;
    18.     უკუეთუ წუელაჲ აიკრიბოს, ეგრეთვე;
    19.     უკუეთუ თევზი, გინა ზეთი იმარხოს, ეგრეთვე კანონი შეუმოკლე;
    20.     უკუეთუ მუჴლთადრეკაჲ მრავალი მიიღოს, შენცა კანონი იგი შეუმოკლე.
    21.     უკუეთუ მონანული იგი ერისკაცი იყოს და მონაზონებისა სახესა შეიმოსდეს, შეუმოკლე კანონი და ადრე მიეც შენდობაჲ, რამეთუ მოვიდა ჭეშმარიტად სინანულად და ეგულების სიკუდილადმდე შრომაჲ და მოღუაწებაჲ.
    22.     და სხუათა მათ დიდთა ცოდვათა: კაცისკლვათაჲ და მრუშებისა და მამათმავლობისა და პირუტყუებისაჲ და მწამლველობისაჲ და სხუათა ესევითართა კანონნი ზემოწერილ არიან.
    23.     მონაზონი, გინა ენკრატისი, უკუეთუ განვიდეს მონასტრით და იქორწინოს, მემრუშე არს და წარწყმედულ, უკუეთუ კულა შეიგონოს და მოიქცეს, სინანულისაებრ მისისა მიეცეს კანონი.
    24.     უკუეთუ კულა შემძლებელ იყოს წინამძღუარი მისი, უნებლიეთცა მოიყვანოს მონასტრად და უზიარებლობაჲ დასდვას, ვითარცა მრუშებისათჳს განწესებულ არს და სხუაჲ კანონი ყოველი მისცეს და წყლულებაჲ იგი სულისა მისისაჲ განკურნოს.
    25.     უკუეთუ ვინ იპაროს რაჲ და შეინანოს და აღიაროს და ნაპარევი იგი შეაქციოს, მ დღე უზიარებლობაჲ დაიმარხოს.
    26.     უკუეთუ კულა შეაცნან და შესწამონ, კანონი მისი ორ წელ განწესებულ არს.
    27.     გარნა უკუეთუ ლმობიერად შეინანოს, ექუს თუედმდე შენდობა ეყოს.
    28.     უკუეთუ კულა ნაპარევი იგი ეკლესიისა ჭურჭელი იყოს, ეკლესიისა მკრეხველთა კანონი მიეცემის წყალობით: სამ წელ უზიარებლობაჲ მიეცეს და კანონი სინანულისაჲ.
    29.     საფლავის მჭკუერველთა კანონი ათ წელ არს.
    30.     უკუეთუ ლმობიერად ინანდეს ბრალეული იგი, სამ წელ შეენდოს.
    31.     უკუეთუ დედაკაცი იძულებით განიჴრწნას მამაკაცისაგან, უკუეთუ ჟამსა მას მახლობელ არავინ იყო, რაჲთამცა ჴელი აღუპყრა და დაჰყარა, ქალწული იგი უბრალო არს, ხოლო მაიძულებელი იგი მკლველი არს;
    32.     ხოლო უკუეთუ იყვნეს კაცნი მახლობელად და არა ჴმა-ყო, არცა უჴმო დედაკაცმან მან, ჩანს, ვითარმედ ინება მან საქმე იგი.
    33.     უკუეთუ ერისკაცი იყოს, სიძვისა კანონი მიეცეს;
    34.     უკუეთუ კულა ენკრატისი იყო, მემრუშე კანონისა თანამდებ არს.
    35.     უკუეთუ თაგჳ ანუ სხუაჲ რაჲ ქუეწარმავალი შთავარდეს ლაკუასა წყლისასა, ანუ ზეთსა, გინა ღჳნოსა და მსწრაფლ ცნან და განაგდონ, ევლოგიაჲ განცხადებისაჲ შთაასხან და მღდელმან ლოცვაჲ წართქუას და განწმენდილ არს იგი.
    36.     უკუეთუ კულა ღჳნოსა მას, ანუ ზეთსა, გინა წყალსა შინა მოკუდეს ქუეწარმავალი იგი და უმეცრებით ჭამონ მისგან ანუ სუან, პირველ ლოცვისა შჳდ დღე არა ეზიაროს, ხოლო სამ დღე წუელაჲ და ღჳნოჲ იმარხოს.


7

     1.     მონასტერსა შინა ყოველნივემცა წესიერად არიან
    2.     მონაზონმან, რომელმან ფიცოს სახელი ღმრთისაჲ, შჳდეულსა ერთსა არა ეზიაროს და ყოველთა დღეთა მის შჳდეულისათა მ მუჴლთადრეკაჲ მიიღოს.
    3.     რომელმან აგინოს ძმასა და უფროჲსად თუ უხუცჱსთაგანი იყოს, უზიარებელ იყოს, ვიდრემდის შეუნდოს მან, რომელი შეურაცხ-ყო.
    4.     რომელი ძმისათჳს ბოროტსა იტყოდის და უზრახვიდეს, განიკანონოს შჳდეულსა ერთსა.
    5.     რომელი ცუდად მეტყუელებდეს და სიცილსა აღაზრზენდეს, განიკანონოს სამ დღე არა ზიარებად და მეტანიაჲ – მ.
    6.     უკუეთუ ვინ წინამძღუარმან განკანონოს სამართლად და მეორე მეშუელად აღუდგეს, იგივე კანონი მიეცეს მას.
    7.     რომელი დრტჳნვიდეს მსახურებასა, განიკანონოს მას დღესა.
    8.     რომელმან უგულებელს-ყოს მსახურება თჳსი, პური და წყალი ჭამოს მას დღესა და მეტანიაჲ მ მიეცეს.
    9.     რომელი სამოსელთა შუენიერთა ირჩევდეს, შეუთუალოს მამამან, რაჲთა არა ეგრეთ იყოს;
    10.     უკუეთუ მერმეცა ეგრეთ იყოს, განიკანონოს ჴმელითა პურითა და წყლითა და მეტანიაჲ მ მიეცეს.
    11.     რომელი განვიდეს მონასტრით და მივიდეს მამისა, გინა დედისა, ანუ სხჳსა სადა თჳნიერ ბრძანებისა წინამძღუარისა, განიკანონოს შჳდ დღე ჴმელითა პურითა და წყლითა და დღითი-დღე მეტანიაჲ რ.
    12.     რომელი დაითროს, ზ დღე ღჳნოსა სუამს.
    13.     რომელმან ღჳნისა სუმითა ამოაგდოს, მ დღე უზიარებელ იყოს და დღითი-დღე „მიწყალესა“ და „წმიდაო ღმერთოსა“ და „მამაო ჩუენოსა“ იტყოდის და ლ მუჴლსა მოიდრეკდეს.
    14.     რომელი საცისკროსა ლოცვასა თჳნიერ უძლურებისა უდბებით არა მივიდეს, მას დღესა პური და წყალი მიიღოს და რ მუჴლი იდრიკოს.
    15.     რომელი ეკლესიას დგეს და არა გალობდეს, არამედ გულის-სიტყუათა ამაოთა იწურთიდეს, მეტანია ნ.
    16.     რომელი დაუტეობდეს სენაკსა ანუ მსახურებასა თჳსსა და სენაკითი-სენაკად ვიდოდის და ცუდად მეტყუელებდეს, ამცნონ, რაჲთა არა ესრეთ იქმოდის.
    17.     უკუეთუ არა ისმინოს, შეაყენენ ერთსა სენაკსა შჳდ დღე, რაჲთა ყოვლადვე არა გამოვიდეს.
    18.     რომელი განიკანონოს და იდრტჳნოს და არა მადლობით მიითუალოს, ორკეცად მიიღენ კანონი.
    19.     რომელმან იცოდის სხჳსა ძმისა დაფარული ცოდვაჲ და არა აუწყოს წინამძღუარსა, მისვე ბრალისა თანამდები არს, ვითარცა წერილ არს: „იხილი თუ მპარავი, თანა-ურბიოდი მას“.
    20.     რომელი ტრაპეზსა ზედა უბნობდეს, უკუეთუ მეტრაპეზემან ამცნოს დუმილი და არა უსმინოს, ზედგომით ჭამოს პური.
    21.     უკუეთუ მერმეცა არა დუმნეს, განიდევნოს ტრაპეზით.
    22.     რომელი განრისხნეს და მწუხრამდე არა დაეგოს, რომელსა-იგი შეელალა, უზიარებელ იყავნ, ვიდრემდის დაეგოს.
    23.     რომელმან იდუმალ ჭამოს გარეშე ტრაპეზისა, ორ დღე იმარხოს, რაჲთა ისწაოს წესიერებაჲ.
    24.     რომელი ეკლესიას უბნობდეს გარეშე მსახურთა ეკლესიისათა, ამცნონ დუმილი, უკუეთუ არა ისმინოს, ნ მუჴლი იდრიკოს და ჴმელი პური ჭამოს.
    25.     რომელი თჳსაგან მოირეწდეს სამოსელთა ანუ სხუასა რას ნაქონებსა ეგევითარსა მას, არა უარუყოფია სოფელი და საქმენი სოფლისანი.
    26.     ასწაონ უკუე წინამძღუართა, რაჲთა არარაჲ თჳსი მოსაგებელი აქუნდეს, არამედ ყოველივე ზოგად შეერაცხოს;
    27.     უკუეთუ კულა თჳსსავე ვერაგობასა ზედა დგეს, განიდევნენ ძმათაგან, რამეთუ კრებულს შინა მყოფსა არა ჴელ-ეწიფების მოსაგებელისა და ნაქონებისა რაჲსავე მორეწად.
    28.     რომელი კრებულსა შინა ეძიებდეს საჭმელსა ანუ სასუმელსა უმჯობესსა და საზეპუროსა, უმეტეს მისა, რომელი ტრაპეზსა დაეგებოდის, წინა-დაგებულისა მისგანცა განეყენენ, ვიდრემდის ისწაოს დაჯერებაჲ განწესებულისა მის.
    29.     ეგრეთვე, რომელი სამოსელსა უკეთესსა სხუათასა ეძიებდეს, განიკანონოს, რაჲთა განემართოს ზუაობაჲ და სიფუდულე მისი.
    30.     რომელი იდუმალ ივლტოდის მონასტრისაგან, მოიქცეს რაჲ, სინანული მიეცეს დგომად ბჭეთა ეკლესიისათა და გამომავალთა შეუვრდებოდის და ითხოვდეს ლოცვასა და შენდობასა.
    31.     ნუ ჟამითა განიკითხავ და განაწესებ კანონსა მონანულთასა, არამედ მჴურვალებისაებრ და წესისა და ლმობიერებისა გონებათა მათთაჲსა და საზომისაებრ სინანულისა მათისასა.
    32.     ხოლო უკუეთუ თჳსთავე ცოდვათა ზედა ეგნენ და მაცილობელ იყვნენ, შენ უბრალო-ყავ თავი შენი, ჵ წინამძღუარო, და განარინე და აცხოვნე სული შენი მადლითა უფლისაჲთა, რომლისა არს დიდებაჲ აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამენ.


8

    1.     ძეგლისწერაჲ სარწმუნოებისაჲ, რომელი აღწერს წმიდათა მამათა კოსტანტინეპოლეს შეკრებულთა, წმიდათა ხატთა თაყუანისცემისათჳს, რომელ-ესე წარიკითხვის სოფია წმიდას პირველსა კჳრიაკესა წმიდათა მარხვათასა
    2.     წინაწარმეტყუელთა ქადაგებისაგან დამტკიცებულნი წმიდისა სახარებისა ბრძანებათა დამორჩილებულნი ვდღესასწაულობთ დღესა ამას სატფურებისა და განახლებისა სარწმუნოებისა ჩუენისასა, რამეთუ ესაია წინაწარმეტყუელი იტყჳს: „განახლებოდით ჭალაკნი ღმრთისა მიმართ“.
    3.     და ამით სიტყჳთა წარმართთაგანთა მათ მოასწავებდა ეკლესიათა და მათ უწოდა ჭალაკად განახლებულად.
    4.     ხოლო ეკლესიანი არიან არა ხოლო თუ შენებანი და შემკობანი ტაძართანი, არამედ სავსებაჲ იგი მათ შინა შეკრებულთა ღმრთისმსახურთა მათ ერთა სიმრავლისაჲ და გალობანი იგი, რომლითა ადიდებენ მეუფესა და დამბადებელსა ყოველთასა წმიდასა სამებასა,
    5.     ვითარცა-იგი პავლე წმიდაჲ მოციქული იტყჳს: „განახლდებოდეთ სულითა მით გონებისა თქუენისაჲთა და შეიმოსეთ ახალი იგი კაცი ღმრთისა მიერ დაბადებული“.
    6.     ხოლო წმიდაჲ სახარებაჲ იტყჳს: „და იყო მაშინ სატფურებაჲ იერუსალჱმს და ზამთარი იყო“.
    7.     გინათუ ამბოხებასა მას და შფოთსა ჰურიათასა, რომელსა ჰმზადებდეს მაცხოვრისათჳს, უწოდა ზამთრად მახარებელმან, გინათუ ჰაერისა სიცივესა და ნეფხვასა ესრეთ სახელ-სდვა,
    8.     რამეთუ იქმნა ჩუენ ზედაცა და მოიწია ჭეშმარიტად ზამთარი არა მცირჱ, არამედ მძაფრი და სასტიკი, სავსე ნიავ-ქარითა და სეტყჳთა უკეთურებისაჲთა,
    9.     არამედ კუალად აღმოგჳცენა ჩუენ მადლმან ღმრთისამან ყუავილი სულიერისა მის არისაჲ, ვითარცა წერილ არს, ვითარმედ: „შენ დაჰბადე ზაფხული და არე“.
    10.     ამისთჳსცა შემოვკერბით მადლისა მიცემად ღმრთისა, ყოველთაგან ქალაქთა და სოფელთა, მადლითა ღმრთისაჲთა და ბრძანებითა ღმრთისმსახურთა მეფეთაჲთა: მიქაელ მართლმადიდებლისა მეფისა და თეოდორაჲს, დედისა მისისა, მღდელთმოძღუარნი ესე, მოშურნენი მართლისა სარწმუნოებისათჳს,
    11.     რომელნი შემოვკერბით სამეუფოსა ამას ქალაქსა, ტაძარსა წმიდისა იოვანე მახარებელისა და ღმრთსმეტყუელისა, მადლობისა და დიდებისა მიცემად უფლისა სულიერისა ამის ნაყოფიერებისათჳს.
    12.     რამეთუ მტერნი იგი, რომელთა აყუედრეს უფალსა და თაყუანისცემაჲ წმიდისა ხატისა მისისაჲ შეურაცხ-ყვეს და აღზუავნეს და ამაღლდეს უშჯულოებითა მათითა და სცნა იგინი და დააკუეთნა ღმერთმან მან საკჳრველებისამან და ზახებაჲ იგი განდგომილებისა მათისაჲ დაამჴუა,
    13.     რამეთუ არა უგულებელს-ყვნა ჴმანი მვედრებელთა მისთანი, რომელნი ღაღადებდეს მისა მიმართ: „მოიჴსენე, უფალო, ყუედრებაჲ მონათა შენთაჲ, რომელი დავიკრიბე წიაღთა ჩემთა მრავალ თესლთაჲ, რომელ აყუედრეს მტერთა შენთა, უფალო, რომელ აყუედრეს ნაცვალსა ცხებულისა შენისასა“.
    14.     ხოლო ნაცვალი ცხებულისა მისისაჲ არიან ყოველნი, რომელნი სისხლითა ქრისტესითა მოიყიდნეს და ჰრწმენა სახელი მისი, სიტყჳთა მით ქადაგებისაჲთა და გამოსახვითა წმიდათა ხატთაჲთა,
    15.     რომლითაცა დიდი იგი საქმე განგებულებისა მისისაჲ კეთილად გულისჴმა-იყოფების მორწმუნეთა მიერ მისთა, დიდებულნი იგი სასწაულნი მისნი და განმაცხოველებელი იგი ვნებაჲ მისი, დაფლვაჲ და აღდგომაჲ და ამაღლებაჲ და სხუანი იგი საკჳრველებანი,
    16.     რომელთა მიერ ბაძვაჲ წმიდათა მათ ვნებათა მისთაჲ მოციქულთა ზედა მოვიდა და მათგან მოწამეთა მოვიდა აღმსარებელთა და მამათა მიიწია.
    17.     იგი უკუე ყუედრებაჲ, რომელსა აყუედრეს ნაცვალსა ცხებულისა მისისასა, მოიჴსენა უფალმან ღმერთმან ჩუენმან.
    18.     სახიერებისათჳს თჳსისა მოწყალე იქმნა და მეოხებაჲ წმიდისა ღმრთისმშობლისაჲ და ვედრებაჲ ყოველთა წმიდათაჲ შეისმინა.
    19.     და აღასრულა აწ მეორედ, რომელ-იგი ქმნა პირველ, რამეთუ პირველად შემდგომად მრავალჟამეულისა მის წმიდათა ხატთა შეურაცხებისა და დევნულებისაჲ, რომელი ქმნეს უშჯულოთა მათ მეფეთა და მიმდგომთა მათთა უღირსთა და მედგართა ვიეთმე ებისკოპოსთა.
    20.     მოაქცია უფალმან ღმრთისმსახურებაჲ ყოველთა ზედა და მართლმადიდებლობაჲ დაამტკიცა.
    21.     ხოლო კუალად აწ მეორედ, შემდგომად ოცდაათისა წლისა ჭირისა და დევნულებისა ჩუენისა მოგუანიჭა ჩუენ უღირსთა ჴსნაჲ ჭირთა მათგან და განსაცდელთა და კადნიერებით ქადაგებაჲ ღმრთისმსახურებისაჲ და უშიშად თაყუანისცემაჲ წმიდათა ხატთა
    22.     და აღმოგჳბრწყინვა ჩუენ ჭეშმარიტად დღესასწაული ცხორებისაჲ.
    23.     რამეთუ ხატთა შინა განვიცდით მეუფისა ჩუენისა ქრისტეს ღმრთისა ვნებათა, რომელნი ჴორცითა ჩუენთჳს თავს-ისხნა, ჯუარცუმასა, დაფლვასა, შემუსრვასა მას და წარმოტყუენვასა ჯოჯოხეთისასა, აღდგომასა მკუდრეთით და ზეცას ამაღლებასა და ყოველსა მას ცხორებასა,
    24.     რომელი ქმნა შორის ქუეყანასა ღმერთმან და მეუფემან ჩუენმან.
    25.     ეგრეთვე განვიცდით ღუაწლსა მას და ახოვნებასა მოწამეთასა და გჳრგჳნოსნებასა მათსა, რომელ მოიღეს ჴელისაგან მეუფისა მათისა დასაბამისა მის და სრულმყოფელისა წამებისა მათისაჲსა.
    26.     ამისთჳს კრებასა ამას სულიერსა ვდღესასწაულობდეთ და ლოცვითა და ლიტანიითა ვიხარებდეთ და ვიშუებდეთ და ფსალმუნითა და ქებითა ვგალობდეთ და ვიტყოდით: „ვინ არს ღმერთი დიდი, ვითარ ღმერთი ჩუენი?“
    27.     „შენ ხარ ღმერთი, რომელმან ჰყვი საკჳრველი მხოლომან.“
    28.     „შეურაცხისმყოფელნი დიდებისა შენისანი შეურაცხ-ჰყვნენ.
    29.     კადნიერად და ამპარტავნად მდევარნი ხატისა შენისანი დაკნინებულად და ლტოლვილად მეოტად გამოაჩინენ.
    30.     ვინმე იტყოდის ძლიერებათა შენთა და სასმენელ ყვნეს ყოველნი ქებულებანი შენნი?
    31.     დიდებაჲ შენდა და ქებაჲ, პატივი და თაყუანისცემაჲ აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამენ“.
    32.     ესე არს მადლობაჲ ღმრთისაჲ გამოუთქუმელთა მათ კეთილთა მისთათჳს და ჴსენებაჲ ძლევისა მისისაჲ, რომელი ქმნა წინააღმდგომთა მათ მიმართ.
    33.     ხოლო მბრძოლთა მათ მიმართ წმიდათა ხატთასა სიტყჳსგებაჲ და მხილებაჲ ბოროტისა მის წვალებისა მათისაჲ სხუასა თავსა შინა ვრცელად და განგებულებით ჯერ-არს აღწერად.
    34.     ხოლო აწ, ვითარცა-სახედ შემდგომად მრავალჟამეულისა მის უდაბნოთა ზედა სლვისა შევიდა ერი იგი ისრაელთაჲ ქუეყანასა მას აღთქუმისასა და განისუენა,
    35.     ეგრეთვე ჩუენ მრავალთა მათ დევნულებათა და ჭირთაგან მოვედით განსუენებად ახალსა ამას იერუსალჱმსა, რომელ არს ეკლესიაჲ ღმრთისაჲ.
    36.     ამისთჳს ბრძანებითა ღმრთისაჲთა ძეგლისწერასა ამას აღვასრულებთ და დავსწერთ, ვითარცა ძეგლსა ზედა აღუჴოცელსა კურთხევათა მათ,
    37.     რომელნი შუენიან მოღუაწეთა და აღმასრულებელთა საღმრთოჲსა შჯულისათა და შეჩუენებათა წყევისათა, რომელსა მოაწევენ თავთა ზედა თჳსთა გარდამავალნი საუფლოჲსა მის ბრძანებისა და შჯულისანი.
    38.     პირველად უკუე ესე ვთქუათ, ვითარმედ არარას დავაკლებთ, არცა შევჰმატებთ, არამედ ყოველთავე წესთა კათოლიკე ეკლესიისათა შეუცვალებელად დავიცავთ და წმიდათა მათ და დიდთა კრებათა სწავლასა და წესსა და სარწმუნოებასა მიმდგომნი ვართ და მორჩილნი.
    39.     და ვითარცა კრებასა მას დიდსა ნიკიისასა ტიჱ მამათა მიერ აღიწერა მრწამსი მართლისა სარწმუნოებისა, ქადაგებაჲ, შეურყეველად და შეუცვალებელად გვიპყრიეს სარწმუნოებაჲ იგი მართალი და ყოველსა სოფელსა ვქადაგეთ.
    40.     ხოლო სხუაჲ ყოველი, რომელი წმიდამან კრებამან და სხუათა მათ დიდებულთა კრებათა, რომელნი ადგილ იქმნნეს, განაწესეს და გჳბრძანეს, დავიმარხავთ შეუცვალებელად.
    41.     უკუე ჟამთა, რომელთაგანი ერთი წესი და შჯული და ბრძანებაჲ არს წმიდათა ხატთა გამოსახვაჲ, პირველითგან უფლისა მიერ ბრძანებული და მოციქულთა მიერ ქადაგებული და მამათა მიერ დაწესებული, ვითარცა წერილ არს რჩულისკანონსა შინა წმიდისა მის მეექუსისა კრებისასა,
    42.     რამეთუ: „ჭეშმარიტად გამოსახვაჲ ხატთაჲ თანამოწამე არს ქადაგებისა მის სახიერებისა დასამტკიცებელად ჭეშმარიტებისა, რაჲთა არავინ საოცრად შეჰრაცხოს განჴორციელებაჲ სიტყჳსა ღმრთისაჲ“.
    43.     ამისთჳსცა სამეუფოჲ გზაჲ გჳპყრიეს ჩუენ და სწავლასა წმიდათა მოციქულთა და ღმერთშემოსილთა მამათასა შედგომილ ვართ.
    44.     და წესი ეკლესიისაჲ სულისა მიერ წმიდისა განწესებული გჳპყრიეს და განჩინებით და დამტკიცებულად განვაწესებთ,
    45.     რაჲთა შემსგავსებულად პატიოსნისა და ცხოველისმყოფელისა ჯუარისა აღმართებულ იყვნენ და პატივცემულ ეკლესიათა შინა წმიდანი და პატიოსანნი ხატნი, გინათუ წამლითა დაწერილ იყვნენ, გინათუ სოფიოჲთა, გინათუ ოქროჲსა, ანუ ვეცხლისანი იყვნენ, ანუ სხჳსა რაჲსმე ნივთისა.
    46.     ბარძიმ-ფეხუემთა ზედა, ანუ საკურთხეველისა შესამოსელთა ზედა გამოწერილნი ხატნი კედელთა ზედა, გინა ფიცართა ეკლესიათა შინა, გინა სახლთა, ანუ სადაცა, უფლისა და ღმრთისა და მაცხოვრისა ჩუენისა იესუ ქრისტესი იყოს ხატი
    47.     ანუ უხრწნელისა მის დედუფლისა ჩუენისა წმიდისა ღმრთისმშობლისა და წმიდათა ანგელოზთაჲ, დიდებულთა მოციქულთაჲ, ღუაწლისა მძლეთა მოწამეთაჲ, ღმერთშემოსილთა მღდელთმოძღუართაჲ და სანატრელთა მამათაჲ,
    48.     რამეთუ რაოდენცა იხილვებოდინ ხატნი უფლისა და წმიდათა მისთანი, მხილველნი იგი მათნი მოვლენ პირმშოთა მათ სახეთა ჴსენებად და სურვიელად.
    49.     თანამდებ არს უკუე ყოველი ქრისტიანე შემთხუევად, ამბორის-ყოფად, პატივად და თაყუანისცემად წმიდათა ხატთა.
    50.     არა თუ ღმრთად აღსაარებად, რომელ-ესე შუენის ბუნებასა მას ღმრთეებისასა, არამედ ვითარცა ხატსა ჩუენთჳს განჴორციელებულისა ქრისტეს ღმრთისასა და წმიდათა მისთა,
    51.     ვითარცა სახესა პატიოსანისა და ცხოველსმყოფელისა ჯუარისასა და წმიდასა სახარებასა და სხუათა მათ სიწმიდეთა, რომელნი სადა შეხებულ არიან გუამსა უფლისასა.
    52.     ეგრეთვე ხატთა პატივი თანა-გუაც და კუმევაჲ საკუმეველისაჲ და ანთებაჲ კანდლისა და სანთლისაჲ, ვითარცა პირველითგან განწესებულ არის ქრისტეანეთა შორის, რამეთუ პატივი ხატისაჲ პირმშოჲსა მის სახისა მიიწევის.
    53.     და რომელი თაყუანის-სცემდეს ხატსა, თაყუანის-სცემს მას შინა გამოსახულისა მის გუამოვნებასა, ვითარცა თქუეს წმიდათა მამათა მეექუსისა კრებისათა, ვითარმედ: „ხატთაგან და ხატთა მიერ თაყუანის-იცემების ღმერთი და თაყუანის-იცემების ჭეშმარიტად“.
    54.     აწ უკუე პირველსავე სიტყუასა მოვიდეთ და ძეგლისწერაჲ ესე ჯეროვანი სრულ-ვყოთ.
    55.     ესრეთ უკუე ვიტყჳთ და დავამტკიცებთ;
    56.     ა. რომელნი ჴორციელსა მას მოსლვასა და განკაცებასა სიტყჳსა ღმრთისასა სიტყჳთ და საქმით, პირითა და გულითა და გონებითა, აღწერითა და გამოსახვითა აღიარებენ, საუკუნომცა არს საჴსენებელი და კურთხევაჲ მათი.
    57.     ბ. რომელთა იციან ერთისა მის გუამისა ქრისტესისა ორთა ბუნებათა განყოფილებაჲ და აღიარებენ ღმრთეებისა მისისა უხილავსა და უვნებელსა და გარეშემოუწერელსა დიდებასა,
    58.     ხოლო კაცებისა მისისა ხილულსა და ვნებათა ჯუარცუმისა და სიკუდილისა თავსმდებელსა და გარეშემოწერილსა ბუნებასა ქადაგებენ სიტყჳთ და გამოსახვით, საუკუნემცა არს საჴსენებელი და კურთხევაჲ მათი.
    59.     გ. რომელთა ჰრწამს და ქადაგებენ და ახარებენ სიტყუათა წიგნის წერითა, საქმეთა გამოსახვითა და იციან,
    60.     ვითარმედ ორივე ესე ერთად სარგებელად მსმენელთა მათ და მხილველთა იქმნების სიტყჳთ ქადაგებაჲ და ხატთა მიერ ჭეშმარიტებისა დამტკიცებაჲ, საუკუნემცა არს საჴსენებელი და კურთხევაჲ მათი.
    61.     დ. რომელნი სიტყუათა მიერ კეთილთა წმიდა ჰყოფენ ბაგეთა და მსმენელთა სარგებელ-ეყოფიან და იციან და ქადაგებენ,
    62.     ვითარმედ პატიოსანთა ხატთა მიერ წმიდა იქმნებიან თუალნი მხილველთანი და ამაღლდებინ გონებაჲ მათი ღმრთის მეცნიერებად, საუკუნომცა არს საჴსენებელი და კურთხევაჲ მათი.
    63.     ე. რომელნი მეცნიერ არიან, ვითარმედ კუერთხი იგი ძუელისა შჯულისაჲ, კუერთხი აჰრონისი და ფიცარნი იგი და კიდობანი შჯულისაჲ და სასანთლე და ტაბლაჲ და სასაკუმეველე წმიდასა მას ქალწულსა და ღმრთისმშობელსა მარიამს მოასწავებდეს და წინაჲთვე გამოსახვიდეს.
    64.     ხოლო არა იქმნა იგი ერთიცა ამათგანი, არამედ დედაკაცი იყო ქალწული წმიდაჲ და ეგო შემდგომად შობისა უფლისა და ღმრთისა იესუ ქრისტესა ქალწულადვე წმიდად და ამისთჳს ქალად გამოხატვენ სახითა დედობრივითა და არა აჩრდილთა მით წესითა სახეთაჲთა,
    65.     საუკუნემცა არს საჴსენებელი და კურთხევაჲ მათი.
    66.     ვ. რომელნი ხილვათა მათ წინაწარმეტყუელთასა, რომელ უჩუენა ღმერთმან, გულისჴმა-ჰყოფენ და შეიწყნარებენ და ჰრწამს რაჲ-იგი კრებულმან წინაწარმეტყუელთამან იხილა
    67.     და გუაუწყეს და ვითარ-იგი განაწესეს (!) მოციქულთა და მამათა წერილნი და უწერელნი ეკლესიისანი, მათ ზედა მტკიცე არიან და ამისთჳს გამოსახავენ ხატსა უფლისასა და წმიდათა მისთასა და პატივ-სცემენ, საუკუნემცა არს საჴსენებელი და კურთხევაჲ მათი.
    68.     ზ. რომელნი გულისჴმა-ჰყოფენ, ვითარ-იგი თქუა მოსე შჯულისმდებელმან, ვითარმედ: „ეკრძალენით თავთა თჳსთა, რამეთუ დღესა მას, რომელსა იტყოდა უფალი ღმერთი ქორებს მთასა ზედა, ჴმაჲ სიტყუათა მისთაჲ გესმა თქუენ,
    69.     ხოლო მსგავსებაჲ არა იხილეთ და იციან მიგებაჲ მართლად, ვითარმედ: „ჰე, ვიხილეთცა, რამეთუ ჭეშმარიტებადცა ვიხილეთ“.
    70.     ვითარცა გუასწავა ჩუენ ძემან ქუხილისამან და თქუა: „რომელი იყო პირველითგან, რომელი გუესმა და ვიხილეთ თუალითა ჩუენითა.
    71.     და ჴელნი ჩუენნი ჰმსახურებდეს სიტყუასა მას ცხორებისასა და ამას ვწამებთ“.
    72.     და ვითარცა თქუეს სხუათა მოციქულთა, „რომელთა ესე მის თანა ვჭამეთ და ვსჳთო არა ხოლო თუ პირველ ვნებისა, არამედ შემდგომად ვნებისაცა და აღდგომისა“.
    73.     აწ უკუე რომელნი შემძლებელ არიან მადლითა ღმრთისათა განყოფად სიტყუასა მას შჯულისასა და მოძღურებასა მოციქულთასა და თუ რომელი-იგი იყო მუნ უხილავ და აქა თუალითა იხილვა და ჴელითა იმსახურა,
    74.     და ამისთჳს თუალით ხილულსა მას და ჴელით მსახურებულსა გამოხატვენ და ხატსა მისსა თაყუანის-სცემენ, საუკუნომცა არს საჴსენებელი და კურთხევაჲ მათი.
    75.     ჱ. წინაწარმეტყუელთა ვითარცა იხილეს, მოციქულთა ვითარცა გუასწავეს, ეკლესიამან ვითარცა შეიწყნარა, მოძღუართა ვითარცა გუასწავლეს, სოფელი ვითარცა განათლდა, მადლი ღმრთისაჲ ვითარცა გამობრწყინდა, ჭეშმარიტებაჲ ვითარცა გამოჩნდა და სიცრუვე განიოტა,
    76.     სიბრძნე ვითარცა განეფინა ყოველთა ზედა, ქრისტემან ღმერთმან ვითარცა გჳბრძანა, ეგრეთ გურწამს და ეგრეთ ვიტყჳთ და ეგრეთ ვქადაგებთ ქრისტესა ჭეშმარიტსა მას ღმერთსა ჩუენსა
    77.     და წმიდათა მისთა პატივ-სცემთ სიტყჳთ, აღწერით, გონებით, შეწირვითა წმიდითა მათ შესაწირავთაჲთა, აღშენებითა ტაძართაჲთა, გამოსახვითა ხატებისაჲთა.
    78.     უფალსა ჩუენსა იესუ ქრისტეს პატივ-ვსცემთ, ვითარცა ღმერთსა და მეუფესა დამბადებელსა ყოველთასა.
    79.     ხოლო წმიდათა, ვითარცა საკუთართა მონათა და მსახურთა მისთა და სიყუარულით თაყუანის-ვსცემთ.
    80.     ესე არს სარწმუნოებაჲ, მოციქულთაჲ, ესე არს სარწმუნოებაჲ მამათაჲ, ესე არს სარწმუნოებაჲ მართლმადიდებელთაჲ.
    81.     ამან სარწმუნოებამან სოფელი დაამტკიცა.
    82.     ამას ყოველსა ზედა ქადაგთა მათ ღმრთისმსახურებისათა სიყუარულით და სურვილით, დიდებად და პატივად უფლისა, რომლისათჳს იღუაწეს, ვქადაგებთ და ვადიდებთ და ვიტყჳთ:
    83.     გერმანოს და ტარასეს და ნიკიფორეს და მეთოდის ჭეშმარიტთა ათ მღდელთმოძღუართა ღმრთისათა და მართლმადიდებლობისა დამამტკიცებელთა და მოძღუართა სულიერთა საუკუნომცა არს საჴსენებელი და კურთხევაჲ მათი.
    84.     ეგნატისი, ფოტისი, სტეფანესი, ანტონისი, ნიკოლაოსისი, ეფთჳმესი, წმიდათა და მართლმადიდებელთა პატრეარქთა, საუკუნემცა არს საჴსენებელი და კურთხევაჲ მათი.
    85.     ყოველივე, რაოდენიცა აღიწერა ვიეთგანმე შემასმენელად წმიდათა მათ პატრიარქთა: ტარასეს, ნიკიფორეს და მეთოდისა და ეგნატის და ფოტის და სტეფანესი, ანტონის და ნიკოლაოსისა, ცუდმცა არს და ამაო.
    86.     ყოველივე, რომელი გარეშე წესისა მის ეკლესიისა და მოძღურებისა წმიდათა მამათაჲსა იქმნა, ანუ სადა იქმნეს გარეშე მართლმადიდებელთა წესისა, შეჩუენებულმცა არს.
    87.     ეფთჳმეს და თეოფილაკტეს და ემილიანეს სანატრელთა მათ აღმსაარებელთა და მღდელთმოძღუართა, საუკუნომცა არს საჴსენებელი და კურთხევაჲ მათი.
    88.     იოვანე და ნიკოლაოს და გიორგი სამგზის სანატრელთა აღმსაარებელთა და ებისკოპოსთა და ყოველთა მათ თანამზრახვალთა და თანამოღუაწეთა ებისკოპოსთა, საუკუნომცა არს საჴსენებელი და კურთხევაჲ მათი.
    89.     თეოდორეს, ნეტარისა ასტუდიელ მამასახლისისა, საუკუნომცა არს საჴსენებელი და კურთხევაჲ.
    90.     ისაკისი საკჳრველთმოქმედისა და იოანიკის წინაწარმეტყუელებისა მადლითა აღვსებულისა საუკუნომცა არს საჴსენებელი და კურთხევაჲ.
    91.     ილარიონ ნეტარისა არქიმანდრიკისა (sic) დალმატეს მონასტრისაჲ საუკუნომცა არს საჴსენებელი და კურთხევაჲ.
    92.     სჳმეონ წმიდისა მის მესუეტისა და სტეფანე საკჳრველთმოქმედისა ახლისა მის აღმსაარებლისა და ყოველთა მათ მამათა, რომელთა იღუაწეს მართლმადიდებლობისათჳს, საუკუნომცა არს საჴსენებელი და კურთხევაჲ მათი.
    93.     ესე არიან კურთხევანი მამათანი და მათგან ჩუენ ზედა, შვილთა მათთა და მობაძავთა მართლმადიდებლობისა მათისათა, მიიწევიან.
    94.     ეგრეთვე წყევანი ურჩთა და განდგომილთა და უგულებელსმყოფელთა მცნებათა ღმრთისათა შეეტყუებიან.
    95.     ამისთჳსცა ყოველნი მორწმუნენი ესრეთ ვიტყჳთ უწესოთა მათთჳს და უკეთურთა:
    96.     რომელნი-იგი სიტყჳთ შეიწყნარებენ განგებულებასა მას ქრისტეს განჴორციელებისასა, ხოლო ხატებით გამოსახვად მისა და თაყუანისცემად არა თავს-იდებენ და ამისთჳს სიტყჳთ იჩემებენ ღმრთისმსახურებასა და საქმით უარ-ჰყოფენ, შეჩუენებულმცა არიან.
    97.     რომელნი სიტყუასა მას გარეშემო უწერელობისასა ბოროტად იწამებენ და ამისთჳს წინააღმდგომ არიან დამაყენებელ გამოხატვად ქრისტეს ღმრთისა ჩუენისა,
    98.     რომელი ჩუენთჳს განჴორციელდა და ყოვლითურთ მსგავს ჩუენდა იქმნა თჳნიერ ცოდვისა, რომელნიცა უკუე წმიდასა ხატსა მისსა გმობენ, შეჩუენებულმცა არიან.
    99.     რომელნი გამოსახვასა ყოვლისა ცხორებისასა არა შეიწყნარებენ, ვითარ-იგი იხილვა ქუეყანასა ზედა უფალი ჩუენი იესუ ქრისტჱ და იქცეოდა კაცთა შორის, ვითარ განკურნა ყოველნი სენნი და ვნებანი კაცთანი,
    100.     ვითარ-იგი ჯუარსა ეცუა, დაეფლა და აღდგა და ამაღლდა ზეცას და მოევლინა სული წმიდაჲ წმიდათა მოციქულთა ზედა, აწ უკუე რომელნი განმაცხოველებელთა ამათ სოფლისათა საქმეთა ქრისტესთა გამოხატვად და თაყუანისცემად არა თავს-იდვეს, შეჩუენებულმცა არიან.
    101.     რომელნი ჰგიან წვალებასა ზედა ხატთა ბრძოლისასა, უფროჲსღა განდგომილებასა ქრისტეს ბრძოლისასა და არცა წინაწარმეტყუელთა სწავლასა, არც მოციქულთა ქადაგებასა, არცა წმიდათა მამათა მოძღურებასა შეიწყნარებენ მოქცევად საცთურისა მისგან,
    102.     არცა ერთობასა მას ეკლესიისა შეუდგებიან, არამედ ესრე წარმდებებით მიუცემიან თავნი თჳსნი ნაწილსა ჰურიათა და წარმართთასა,
    103.     რამეთუ ვითარცა იგინი ჰგმობენ უფალსა, ეგრეთვე ესენი წმიდასა ხატსა მისსა შეურაცხ-ჰყოფენ, რომელნიცა უკუე მოუქცეველად ეგნენ საცთურისა მისგან და დაიყვნენ ყურნი ყოვლისაგან სულიერისა მოძღურებისა და ბოროტსა მას წვალებასა შინა დაადგრნენ, შეჩუენებულმცა არიან.
    104.     ლეონ ისავრი და კოსტანტინე სკორიანი, ლეონ სომეხი და ყოველნი მტერნი წმიდათა ხატთანი შეჩუენებულმცა არიან.
    105.     ანასტასი და კოსტანტინე და ნიკიტა, რომელთა წვალებით დაიპყრეს საყდარი კოსტანტინეპოლისაჲ და წინამძღუარ წვალებისა იქმნნეს და წარწყმედისა, შეჩუენებულმცა არიან.
    106.     წმიდამან სამებამან სამნივე იგი მოსპნა ეკლესიისაგან: თეოდოტე, ანტონი და იოვანე მწვალებელნი და პავლე ისავრი და თეოდორე,
    107.     რომელსა ერქუა პასტი, და სტეფანე მოლიტი და თეოდორე მექრთილე და ლალოდი ბილწი და მათ თანა ყოველნი მოყუასნი მათნი და წვალებისა თანა-შემწენი შეჩუენებულმცა არიან.
    108.     ყოველნივემცა მწვალებელნი შეჩუენებულ არიან.
    109.     კრებაჲ იგი, რომელ აღიძრა წმიდათა ხატთა ზედა და განგმო თაყუანისცემაჲ ხატთაჲ, შეჩუენებულ იყავნ.
    110.     რომელნი მოიღებენ სიტყუათა წერილთასა, რომელ თქუეს კერპთათჳს წმიდათა ხატთა ზედა ქრისტეს ღმრთისა ჩუენისათა და წმიდათა მისთასა, შეჩუენებულმცა არიან და წყეულ.
    111.     რომელნი ეზიარებიან ნეფსით და მეცნიერებით შეურაცხისმყოფელთა და მეგობართა წმიდათა ხატთასა, შეჩუენებულმცა არიან.
    112.     რომელნი იტყჳან, თუ ღმრთად ჰყვანან ქრისტეანთა ხატნი, შეჩუენებულ არიან.
    113.     ღმრთად აღვიარებთ უფალსა ჩუენსა იესუ ქრისტესა, ხოლო წმიდასა ხატსა მისსა პატივ-ვსცემთ და თაყუანის-ვსცემთ, ვითარცა ხატსა ქრისტესსა და სახესა მისისა მის ჩუენ თანა ქცევისასა.
    114.     რომელნი იტყჳან, თუ სხუამან ვინმე გჳჴსნნა ჩუენ კერპთმსახურებისაგან, თჳნიერ ქრისტეს ღმრთისა ჩუენისა და ამას საქმესა სხუასა ვის მიაჩემებენ, შეჩუენებულმცა არიან.
    115.     რომელნი იტყჳან, თუ კათოლიკე ეკლესიამან კერპნი შეიწყნარნა, ესევითარნი-იგი შეურაცხისმყოფელნი არიან ქრისტეანთა სარწმუნოებისანი, რამეთუ წმიდათა ხატთათჳს იტყჳან გმობასა, კრულნი არიან და შეჩუენებულნი.
    116.     მიქაელ მართლმადიდებელისა, მეფისა ჩუენისა და თეოდორა დედისა მისისა საუკუნომცა არს საჴსენებელი და კურთხევაჲ მათი.
    117.     ბასილისი, ლეონისი, ალექსანდრესი, ჰრომანოზისი, კოსტანტინესი, ჰრომანოზისი, ნიკიფორესი, იოვანესი, მართლმადიდებელთა მეფეთა, საუკუნომცა არს საჴსენებელი და კურთხევაჲ მათი.
    118.     ბასილი და კოსტანტინე მართლმადიდებელთა მეფეთა ჩუენთა საუკუნომცა არს საჴსენებელი და კურთხევაჲ მათი.
    119.     რომანოზ მართლმადიდებლისა მეფისა ჩუენისა მრავალმცა არიან წელნი მეფობისა მისისანი.
    120.     ღმერთმან დაიცევინ სიმტკიცე მეფობისა მათისაჲ.
    121.     ღმერთმან მშჳდობაჲ მიეცინ მეფობასა მისსა.
    122.     კუალად ვიტყჳთ: გერმანოს, ტარასეს, ნიკიფორეს და მეთოდის სანატრელთა მათ პატრიარქთა საუკუნემცა არს საჴსენებელი და კურთხევაჲ.
    123.     ეგნატისი, ფოტისი, სტეფანესი, ანტონისი, ნიკოლაოსისი, ეფთჳმესი, სტეფანესი, ტრიფონისი, თეოფილაკტესი, პოლიევკტესი, ანტონისი, ნიკოლაოსისი, მართლმადიდებელთა პატრიარქთა საუკუნომცა არს საჴსენებელი და კურთხევაჲ.
    124.     ყოველთა მათ ღმერთშემოსილთა მამათა და მართლმადიდებლობისა ქადაგებათა და ვიდრე სიკუდილადმდე მოღუაწეთა ლოცვითა და ვედრებითა დაგჳცვენინ ღმერთმან.
    125.     და მობაძავ ყოფად ღირს-გუყვენინ საღმრთოჲსა მის მოქალაქობისა მათისა მოწყალებითა, და მადლითა დიდისა მის და პირველისა მღდელთმოძღურისა ქრისტეს ჭეშმარიტისა მის ღმრთისა ჩუენისა.
    126.     შეწევნითა სულისა წმიდისაჲთა, მეოხებითა დიდებულისა მის დედუფლისა ჩუენისა წმიდისა ღმრთისმშობლისა და მარადის ქალწულისა მარიამისითა, წმიდათა დიდებულთა მთავარანგელოზთაჲთა, და ყოვლითა ზეცისა ძალთაჲთა,
    127.     ვედრებითა ყოველთა წმიდათაჲთა რომელნი საუკუნითგან სათნო-ეყვნეს უფალსა, დიდებაჲ და პატივი და თაყუანისცემაჲ მამისა და ძისა და სულისა წმიდისა აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამენ.
    128.     ლოცვა ყავთ გლახაკისა ეფთჳმესთჳს, წმიდანო ღმრთისანო, ამენ.